Bika Mayindu ma Nzambi ma Kutuadisa Matedi Malavu
NGIE wumvuanga nkinza makaba Yave ka tuvana kubunda mvandi luaku lu kusola lulenda kusadisa kusadila buboti makaba beni? Kibibila kintuba ti vinu widi nkhailu wu Nzambi. Kiawu kintuba: “Dipha dimvananga mangolo kuidi mutu ayi Vinu yinkuangidikanga ntima wu mutu.” (Mpovi 10:19; Minku. 104:15) Tuisi ko divuda ti ngie wummonanga batu bawombu bamviokilanga mu ziphasi mu kibila ki malavu. Ayi bawombu badi mayindu maviakana matedi kunua malavu. Buabu mbi bilenda sadisa Baklistu kubaka makani manduenga matedi kunua malavu?
Boso kua bubela vama tukala voti kikhulu kitu, tufueti bika Diambu di Nzambi dituadisa mayindu ayi makani mitu. Befu kuvanga mawu, mala tutuadisa ndandu mu luzingu luitu.
Dedi bo ngie zabidi, batu bawombu mu nza bannuanga beni malavu. Bawombu bannuinanga beni mawu, mu kibila kinkuiti mawu mamvananga. Bankaka bannuinanga muingi kuzimbakana mambu bamviokila. Ayi mu bibuangu binkaka banyindulanga ti mutu na kunua beni malavu, buna widi mayindu ma bukulutu voti widi mangolo.
Baklistu badi thuadusulu yinduenga yi Nzambi. Dedi, nandi wu tulubula mambu maphasi malenda tumonikina befu kukoluanga malavu. Zingana 23:29-35 yimmonisa phila mutu kambelanga na kukolu malavu ayi mambu malenda kummonikina.a Daniel widi nkulutu wu kimvuka ku Europa, wuntebuka moyo luzingu kaba ava kaba Mbangi yi Yave: “Kunuina ngolo malavu, kuphanga kubaka makani mambi ayi kuthuadisa ziphasi.”
Buidi Baklistu balenda sadila luaku tuidi lu kusola ayi kutatuka mambu kukolu malavu kuntuadisanga mu mutu? Vayi diambu tufueti vanga didi, kubika phila Yave kanyindudilanga, kutuadisa mayindu mitu.
Ndoku tumona mbi Kibibila kintuba matedi malavu ayi bibila batu bankaka badi muingi kunua.
MAMBU KIBIBILA KINTUBA MATEDI MALAVU
Diamvu di Nzambi disinkandimina ko kunua malavu mu phila yifuana. Bukiedika Kibibila kimmonisa ti kunua vinu kuntuadisanga mayangi. Mpovi 9:7 yintuba ti: “Dia bidia biaku mu mayangi ayi nua vinu’aku mu ntima wuyangalala.” Khumbu zinkaka Yesu waba nuanga vinu, dedi bisadi biwombu bikuikama bi Yave bavangila.—Matai 26:27-29; Luka 7:34; 1 Timo. 5:23.
Diambu di Nzambi dintubila kukolo malavu ayi kunua malavu mu phila yifuana. Diawu dintuba: “Bika kukolu vinu.” (Efe. 5:18) Ayi mvandi dintuba ti “bikolu bi malavu . . . balasa vua ko Kintinu ki Nzambi.” (1 Koli. 6:10) Diawu Yave wunkandimina kukolu malavu. Mu kibila akiokio tubika landakana kikhulu kitu, befu tufueti landakana mayindu ma Nzambi.
Bankaka bammuenanga ti balenda kuawu kukolu malavu. Vayi adiodio, didi diambu diphasi. Kibibila kinsudikisa ti ‘kunuina ngolo vinu,’ kulenda tula mutu mvika ayi kuvukubuka mu kiphevi ayi mu kinsuni. (Titu 2:3; Zinga. 20:1) Yesu mvnadi wutuba ti ‘kunuina ngolo malavu,’ kulenda tula mutu nkaku wu kukota mu nza yimona yi Nzambi. (Luka 21:34-36) Buabu mbi bilenda sadisa Baklistu kutina mintambu milenda banata kukolu malavu?
VISA BIBILA AYI PHILA WUNNUINANGA
Bo tumbaka makani matedi kunua malavu, buboti beni kubika landakana phila nduka batu boso mu kikhulu kitu banyindudilanga matedi malavu. Mu matedi kudia ayi kunua, Baklistu mu nduenga bamvanganga mambu mankuangidika Yave. Kibibila kintuba: “Boti kudia mundia, voti munnua, kuba kuandi dioso kua diambu dinkaka mumvanga, vangilanu mambu moso muingi kuzitisa Nzambi.” (1 Koli. 10:31) Ndoku tumona mua biuvu ayi minsua mi Kibibila:
Minu yinnuinanga muingi kukuangidika bandiatanga yami? Esodu 23:2 yintuba: ‘Bika kulandakana batu.’ Yave wulubula basi Isaeli babika kulandakana batu bakhambu kunkuangidikanga. Ndubu ayoyo, mvandi yidi nkinza kuidi Baklistu bubu. Befu kubika batu bankotanga yitu kikola voti bansalanga yitu batuadisa mayindu ayi makani mitu matedi kunua malavu, tulenda bika kulandakana minsua mi Yave ayi kuntatuka.—Loma 12:2.
Yinnuinanga beni muingi kumonisa ti yidi mangolo? Mu bikhulu binkaka kunuanga beni malavu didi diambu dimboti. (1 Pete. 4:3) Vayi mona mambu madi 1 Kolintu 16:13 mantuba: “Banu bakotuka mu kiphevi, bakuikama, bakinda mu kiminu ayi banu kibakala. Mvandi banu mangolo.” Bukiedika ti malavu malenda sadisa mutu kuba mangolo? Malendi ba ko. Kibila malavu malenda vunzula mayindu ayi kutuadisa ziphasi kuidi mutu. Diawu kunuina ngolo malavu, yisi ko mbonosono yi mangolo vayi yike mbonosono yi buvungisi.—Yesa. 28:7.
Mangolo makiedika, mankuizilanga kuidi Yave ayi mantombulu kuba ‘wukuikama mu kiminu ayi kutatamana kulandakana zithuadusulu ziandi.’ (Minku. 18:32) Mutu wuyonzuka mu kiphevi, wumbanga keba keba matedi kunua malavu ayi wumbakanga makani malenda kunsadisa kuba kikundi kifikama na Nzambi. Yesu bo kaba va ntoto, wumonisa mangolo mu kukindisa kikundi kiandi na Yave ayi batu bawombu baba kunkinzikanga mu kibila ki kibakala kiandi ayi mu makani kaba ma kuvanga mambu masonga.
Ngie wunnuinanga malavu muingi kutina mambu? Phevi yinlongo yituadisa nsoniki wu Minkunga kusonika ti: ‘Mu thangu mayindu mawombu maba kukuazula, ngie [Yave] wumbomba ayi wumvumbika.’ (Minku. 94:19) Boti ngie widi mu kukuazuka mu diambu, fiatila mu lusalusu lu Yave kubi kuandi mu malavu. Phila yimueka yilutidi wulenda vangila mawu, yidi mu kusambila beni kuidi Yave. Mvandi bawombu babakula ti, kutomba malongi mankiza kuidi bakundi bayonzuka mu kiphevi, malenda tuadisa ndandu. Bukiedika, kuviokila mu mambu maphasi kulenda vanga mutu kukhambu vanga mambu mamboti. (Hose. 4:11) Daniel tube tubila, wubue tuba: “Yinuana nzingu matedi mambu maba kukhuazula ayi mayindu ma kuyivana foto. Yinua malavu muingi kuzonza mambu, vayi mambu beni mabuelama, yizimbisa bakundi ayi yabasa bue yitadilanga ko mu phila yimboti.” Vayi mbi bisadisa Daniel? “Yivisa ti yaba tomba lusalusu lu Yave muingi kubika malavu. Mu phila yoyo, yinunga kuzonza mambu maphasi yaba viokila.” Zaba ti Yave widi wukubama muingi ku tusadisa kheti tumviokila mu mambu maphasi.—Fili. 4:6, 7; 1 Pete. 5:7.
Boti ngie khumbu zinkaka wunnuaga malavu, buidi wummuena kufiongunina biuvu abibi: ‘Buabu boti musi dikanda diama voti nkundiama widi mu kukuazuka matedi phila yinnuina malavu?’ Boti buawu, muna ngie kemu kukuna kifu ki mbi matedi kunua malavu. ‘Yikemu kuluta nua beni malavu kena bo yitonina?’ Awowo wulenda ba ntambu wummonisa ti kheti mutu kanuanga ko beni malavu vayi kemu kuvekuka nkadu nkadu. ‘Yimmonanga phasi kuviokisa bilumbu mu khambu nua malavu?’ Boti buawu, buna ngie weka kifu ki kunua. Mawu mansudula ti ngie fueti tomba lusalusu lu doutor wuntadilanga mambu amomo.
Mu kibila ki ziphasi malavu mantuadisanga, Baklistu bankaka bambakanga makani ma kubika malavu. Bankaka bansolanga kubika kunua kibila bamonanga ko lueki malavu. Boti wumueka mu bakundi baku wunsola kubika kunua malavu, ngie fueti kinzika makani mandi mu kubika kuntubila bubi.
Mvandi mu kuba kisadi ki Yave wulenda sikika makani ma nduenga matedi kitesu ki malavu nkuiza nua. Voti wulenda sikika makani matedi khumbu zikua wunkuiza nuinanga mawu. Dedi viazi mueka mu sabala ove mu thangu undia. Banka bansolanga ntindu wu malavu bankuiza nua, dedi vinu voti cerveja ayi kubika nua malavu bavotikisa biuma binkaka bilenda vanga malavu kuluta ba ngolo. Bo mutu kansikika zindilu matedi kunua malavu, dialasa ba ko diambu diphasi kulandakana ziawu matedi kunua malavu. Ayi valasa tombulu ko mutu wuyonzuka mu kiphevi kumona zisoni mu makani kabaka.
Kukinzika mayindu ma batu bankaka didi diambu tufueti tadila. Loma 14:21 yintuba: “Mboti kubika kudia mbizi voti kunua vinu ove kioso kua kiuma kinkaka boti biawu bimvanga khomba kusumuka.” Buidi tulenda sadila dilongi adiodio? Boti ngie wunyindula ti kunua malavu kulenda vanga wunkaka kusumuka, luzolo luala kuvanga kubika zitsatu ziaku muingi kutula zitsatu zi bankaka vantuala. Mu phila ayoyo, ngie wala monisa ti mvuanga nkinza mabanza ma bankaka kubika kuandi to maku veka.—1 Koli. 10:24.
Mvandi mintinu mi luyalu, balenda vana minsiku milenda tuadisa Baklistu kubaka makani. Minsiku beni milenda ba, kukandimina bana badi phunga yiluelu kunua malavu. Voti minkandimina batu kunua malavu bo bandiatisa makalu.—Loma 13:1-5.
Yave wutuvana luaku lu kusola muingi kubaka ndandu mu makaba mawombo katuvana. Dimueka mu makaba beni didi kusadila luaku lu kusola bima tundia ayi tunnua. Diawu, bika mambu tunsola mamonisa ti tumvuanga nkinza luaku lu kusola muingi kukuangidika Tat’itu yi diyilu.
a Zinzo zimbuku zinkengidilanga matedi buvinya ku Estados Unidos, batuba ti kunuina ngolo malavu kuntuadisanga mambu mawombo maphasi. Dedi kuvonda batu, kuyivonda, kukuika mutu kubunda nyitu, buphunya na mutu wukuelana yaku ayi kuvanga buemba kubotuka.