DILONGI 28
NKUNGA 123 Tumamana mu Lukuikumu Thuadusulu yi Nzambi
Ngie Zebi Disuasana Matedi Kiedika ayi Luvunu?
“Tatamananu bakindama . . . mu kuvuata phonda yi kiedika.” —EFE. 6:14.
MAMBU TUANLONGUKA
Buini tulenda kubimina muingi kuzaba kusuasisa kiedika tunlogukanga kuidi Yave ayi luvunu Satana ayi zimbeni zitu bantuadisanga?
1. Buidi ngie wuntadilanga kiedika?
DIKABU di Yave, banzolanga kiedika kidi mu Kibibila. Muawu mubongulu kiminu kitu. (Lom. 10:17) Befu tunkikininanga ti Yave wusikika kimvuka ki Baklistu “muingi kukieba ayi kukakidila kiedika.” (1 Ti. 3:15) Ayi mu mayangi befu tuntumukinanga batu ‘ba tutuadisanga’ mu kuzaba ti bawu ba tusudikisanga kiedika ki Kibibila ayi ba tuvananga zithuadusulu zike kithuadi na luzolo lu Nzambi.—Ebe. 13:17.
2. Dedi bummonisina Tiagu 5:19, mbi bilenda tumonikina kheti tukikinina kiedika?
2 Befu tukikinina kiedika ayi zithuadusulu zi lufiatu kimvuka ki Yave kimvananga, vayi kheti bobo, tulenda vekuka. (Tanga Tiagu 5:19.) Satana wuntomba muingi befu tubika kufiatila Kibibila ayi zithuadusulu tuntambulanga mu kimvuka ki Yave.—Efe. 4:14.
3. Kibila mbi tufueti simbidila kiedika? (Efeso 6:13, 14)
3 Tanga Efeso 6:13, 14. Nkadu wunkambu Satana wala tiamuna luvunu muingi kuvanga zimfumu zioso zi luyalu kubalukila Yave. (Nzai. 16:13, 14) Ayi befu tuzebi ti Satana wala vanga mangolo mawombu muingi kuvuna dikabu di Yave. (Nzai. 12:9) Diawu nkinza beni befu kukubama, muingi tuzaba kusuasisa kiedika ayi luvunu ayi kutumukina kiedika. (Lom. 6:17; 1 Pet. 1:22) Mawu mala tombulu, muingi tuvuka mu ziphasi zingolo!
4. Mambu mbi tuentubila mu dilongi adidi?
4 Mu dilongi adidi, tunkuiza tubila zikhadulu wadi zintombulu muingi tuzaba kubakula kiedika ki Kibibila ayi kukikinina zithuadusulu zi kimvuka ki Yave. Bosi tunkuiza tubila mambu matatu tulenda vanga, muingi tutatamana kusimbidila kiedika.
ZIKHADULU ZINTOMBULU MUINGI KUZABA KIEDIKA
5. Buidi boma mu Yave bulenda tusadisila kuzaba kiedika?
5 Boma mu Yave. Befu kuba boma mu Yave, befu tuala kunzola beni ayi tualasa tomba ko kuvanga ni diambu di kunyongisa. Mu phila ayoyo tunkuiza tomba kulonguka kusuasisa mamboti ayi mambi, kiedika ayi luvunu muingi tubaka lunungu luandi. (Zinga. 2:3-6; Ebe. 5:14) Tulendi bika ko boma bu batu bulutila luzolo luitu mu Yave. Kibila nduka mambu moso batu banzolanga, Yave kazolanga ko.
6. Buidi boma bu batu bunatina kumi di minlenga mambu kubalula kiedika?
6 Befu kubika boma bu batu bulutila na boma mu Yave, tulenda vekuka mu kiedika. Tala kifuani ki 12 di minlenga mambu mi zimfumu zi makanda ma basi Isaeli, bayenda kue fiongunina ntoto Yave kakanikisa kuba vana. Kumi mu bawu, babika boma bu basi Kanani buluta kena luzolo luawu mu Yave. Bawu bakamba zikhomba ziawu basi Isaeli: ‘Tulendi maka ko muingi kuenuanisa dikabu adiodio, kibila bawu balutidi mangolo kena befu.’ (Zinta. 13:27-31) Bukiedika, basi Kanani baluta ba mangolo kena basi Isaeli—vayi mu kutuba ti basi Isaeli khanu basa nunga ko zimbeni ziawu, maba monisa ti minlenga mambu amiomio basa ba ko lufiatu mu Yave. Bawu khanu bayindula mu mambu Yave kaba vangila mu mua thangu kumbusa. Mu phila ayoyo, bawu khanu bavisa ti mangolo ma basi Kanani, malendi dedakana ko na mangolo ma Yave. Vayi Yosua ayi Kalebi baba disuasana na minlenga mambu amiomio, kibila baba tomba kubaka lunungu lu Yave. Bawu bakamba dikabu: ‘Befu kuba lunungu lu Yave, bukiedika, nandi wala tukotisa ku ntoto awowo ayi wala tuvana wawu.’—Zinta. 14:6-9.
7. Buidi tulenda luta bela boma mu Yave? (Tala mvandi fikula.)
7 Muingi tuluta ba boma mu Yave, befu tufueti tomba kunkuangidika mu moso kua makani tumbaka. (Minku. 16:8) Dedi, yindulabu boti ngie wuyuwa kipholo kimbi kumi di minlenga mambu bazabikisa kuidi basi Isaeli. Khanu ngie wukikinina mu luvunu beni, voti khanu wumona boma bu batu? Ove khanu wutula va theti luzolo luaku mu Yave ayi phuila yi kunkuangidika? Diawu bo wuntanga kinongu ki Kibibila wukiyuvusa: ‘Boti minu yimonikina diambu adiodio, khanu makani mbi yibaka?’ Mbandu yoso yinani, basa kikinina ko kiedika Yosua ayi Kalebi baba kamba. Mu kibila akiokio, bawu bazimbisa luaku lu kukota ku ntoto Yave kaba kanikisa.—Zinta. 14:10, 22, 23.
Khanu mu nani ngie wukikinina? (Tala lutangu 7)
8. Khadulu mbi tufueti vangila mangolo muingi kukuna ayi kibila mbi?
8 Kukikulula. Yave wunzabikisanga kiedika kuidi batu ba kikululanga. (Mat. 11:25) Mu kukikulula, befu tunkikininanga lusalusu muingi kulonguka kiedika. (Mav. 8:30, 31) Vayi kheti bobo, befu kumanga ba keba keba tulenda ba lungundayi. Luawu lulenda tunata kuyindula ti mayindu mitu madi loluawu luvalu na minsua mi Kibibila ayi zithuadusulu tuntambulanga mu kimvuka ki Yave.
9. Buini tulenda tatiminina kukikulula?
9 Muingi tutatamana kukikulula, tufueti tebukanga moyo ti vantuala Yave, befu tuidi baluelu. (Minku. 8:3, 4) Mvandi tulenda sambila muingi kukuna khadulu yi kukikulula ayi kuba bakubama muingi kuvitika malongi. Yave wala tusadisa kutula mayindu mandi mamfuminanga mu Kibibila ayi mu kimvuka kiandi va theti, kubika kuandi mayindu mitu veka. Mu matangu maku ma Kibibila, tomba mambu mammonisa buini Yave kanzodilanga khadulu yi kukikulula ayi kanlendilanga lungundayi. Ayi ba beni keba keba muingi wutatamana kukikulula, ngie kutambula kiyeku ki kutuadisa bankaka.
BUIDI TULENDA TATIMININA BASIKAMA MU KIEDIKA?
10. Banani Yave kasadila muingi kuvana zithuadusulu kuidi dikabu diandi?
10 Tatamana kufiatila zithuadusulu zi kimvuka ki Yave. Mu thangu yikhulu, Yave wusadila Mose ayi Yosua muingi bavana zithuadusulu kuidi dikabu di Isaeli. (Yosua 1:16, 17) Basi Isaeli baba tambulanga lusakumunu, bo baba tadilanga babakala abobo banga zimvuala zi Yave Nzambi. Buviokila thangu bo basikika kimvuka ki Baklistu, va thonono, 12 di bapostolo baba vananga zithuadusulu. (Mav. 8:14, 15) Bosi mu dingumba beni, bayiza buela bakulutu ba kimvuka baba ku Yelusalemi. Mu kulandakana zithuadusulu zi babakala abobo bakuikama, “bimvuka biaba kindusu mu kiminu ayi biaba konzuka kadika kilumbu.” (Mav. 16:4, 5) Mu bilumbu bitu mvandi, tumbakanga ndandu bo tunlandakananga zithuadusulu zi kimvuka ki Yave. Vayi buidi Yave kambelanga na kumona ti befu tummanga kutumukina zithuadusulu zi batu kansadila? Tulenda baka mvutu wu kiuvu akiokio, mu kufiongunina mambu mamonika bo basi Isaeli baba kuenda ku ntoto Yave kaba kanikisa.
11. Mambu mbi mamonikina basi Isaeli bakhambu kikinina kiyeku Yave kavana Mose? (Tala mvandi fikula.)
11 Bo basi Isaeli baba kuenda ku ntoto Yave kaba kanikisa, mu nzila, babakala bankaka baba biyeku batona kufinda ziphaka mu kiyeku Yave kavana Mose. Bawu batuba: ‘Dikabu diosu didi dinlongu, kubika to Mose ayi Yave widi va khati’awu.’ (Zinta. 16:1-3) Bukiedika, va mesu ma Nzambi ‘dikabu dioso’ diba dinlongu. Vayi kheti bobo, Yave wusola Mose muingi katuama ntuala mu dikabu diandi. (Zinta. 16:28) Mu kutubila bubi Mose, bawu mvandi batubila bubi Yave. Bawu basa sikika ko mayindu mawu mu mambu Yave kaba tomba; vayi baba tomba kubuela tambula biyeku binkaka ayi kubuela monika va ntuala dikabu. Nzambi wuvonda zimfumu zioso zimbalukila ayi baboso baba buela mioku. (Zinta. 16:30-35, 41, 49) Bubu mvandi, tulenda ba lufiatu ti batu bakhambu kinzikanga zithuadusulu zi kimvuka, basi ko lunungu lu Yave.
Khanu nani ngie wubuela mioku? (Tala lutangu 11)
12. Kibila mbi tulenda tatiminina kufiatila mu kimvuka ki Yave?
12 Befu tufueti tatamana kufiatila kimvuka ki Yave. Kibila mbi? Kibila boti vantombulu kuludika phila tuaba visilanga kiedika kimueka ki Kibibila voti phila mambu mamvangimina mu kimvuka, zikhomba bantuama ntuala, bamonanga ko phasi kubalula mambu mantombulu. (Zinga. 4:18) Bawu bamvangilanga mawu, kibila bantomba kukuangidika Yave. Bawu bamvanganga mamoso muingi kubongila makani mawu mu Diambu di Nzambi ayi vantombuluanga dikabu dioso di Yave kulandakana mawu.
13. Mbi binsundula “thuadusulu yi mambu mamboti” ayi buidi tufueti vangila mawu?
13 “Simbidila thuadusulu yi mambu mamboti.” (2 Ti. 1:13) “Thuadusulu yi mambu mamboti” yinsundula, malongi moso ma Baklistu mabongulu mu Kibibila. (Yoa. 17:17) Malongi amomo, mawu mansimbidilanga mambu moso befu tunkikininanga. Kimvuka ki Yave, ki tulonganga kulandakana mawu. Ayi bo tumvanga mawu, tuala tambula lusakumunu.
14. Buidi Baklistu bankaka mu sekulu yitheti babika kusimbidila “thuadusulu yi mambu mamboti”?
14 Mbi bilenda monika befu kukhambu simbidila “thuadusulu yi mambu mamboti”? Tala kifuani. Mu sekulu yitheti, Baklistu bankaka batona kutuba ti kilumbu ki Yave kituka. Ḿba vaba nkanda wumueka waba monikina buka ti Polo wusonika wawu wuba nata kuyindudila mu phila ayoyo. Mu khambu botula thangu muingi kufiongunina bivisa, Baklistu bankaka ku Tesalonika, bakikinina mu mambu beni ayi batiamuna mawu kuidi bankaka. Boti bawu babotula thangu muingi kuyindula mu mambu Polo kaba kamba bo kaba yawu, khanu basa vunuka ko. (2 Te. 2:1-5) Polo wulubula zikhomba ziandi, babika kukikininanga mu moso kua mambu bankuwa. Ayi muingi kuba sadisa kuntuala, nandi wumanisa nkand’andi wummuadi kuidi basi Tesalonika mu bikuma abibi: “Azizi, ziawu zimboti ziama minu Polo, zio minu veka yisonika. Akiki kiawu kidimbu yintulanga mu minkanda mioso mio minu yinsonikanga.”—(2 Te. 3:17).
15. Buidi tulenda ku kikiebila mu luvunu lulenda monikina buka kiedika? Vana kifuani. (Tala mvandi foto.)
15 Mbi tulenda longuka mu mambu Polo kakamba basi Tesalonika? Befu kukuwa diambu dikhambulu nguizani na mambu tumana longuka mu Kibibila, voti di kukuitukila batu bantubila beni, nkinza kufiongunina diawu. Mu mimvu mima vioka mu thangu União Soviética, zimbeni zitu baba kue tambikanga nkanda mueka kuidi zikhomba zitu, waba monikina buka ti ku kikulutu kitu wufumina. Nkanda beni waba kindisa zikhomba bazibula kimvuka kinkaka. Wawu, waba monikina buka ti wuba wukiedika. Vayi zikhomba zitu zikuikama, basa vunuka ko. Bawu bavisa ti mambu maba mu nkanda beni, masa ba ko kithuadi na mambu balonguka. Bubu mvandi zimbeni zitu, bansadilanga ziphila ziwombu muingi kututula divuda ayi kutuvasa. Tulendi ‘fika vunuka ko, ni kususuka’ mu yoso kua tsangu. Vayi tufueti kukikieba mu kufiongunina boti mambu tunkuwa voti tuntanga, madi kithuadi na kiedika ki Kibibila tulonguka.—2 Te. 2:2; 1 Yoa. 4:1.
Bika kuvunuka mu mambu ma luvunu mammonikina buka ti madi makiedika (Tala lutangu 15)a
16. Dedi bummonisina Loma 16:17, 18, mbi tufueti vanga befu kumona bankaka bamvekuka mu kiedika?
16 Tatamana kuba kithuadi na batu badi bakuikama kuidi Yave. Nzambi kantomba tumbuongimina mu kithuadi. Befu tuala tatamana mu kithuadi, befu kusimbidila kiedika. Nosu mutu wukhambu landakana kiedika tunlongukanga, wuntuadisanga kithatu mu kimvuka. Ayi Nzambi wu tulubula ‘tuba tatuka.’ Befu kukhambu vanga mawu, mvitu tulenda vekuka mu kiedika.—Tanga Loma 16:17, 18.
17. Ndandu mbi tumbakanga mu kubakula kiedika ayi kuba bakuikama mu kiawu?
17 Befu kuzaba kiedika ayi kuba basikama mu kiawu, tuala ba bafikama kuidi Yave ayi kuba kiminu kikinda. (Efe. 4:15, 16) Befu tualasa vunuka ko mu malongi ma luvunu ma Satana ayi tuala tatamana kutambula lukiebu lu Yave mu thangu ziphasi zingolo. Tatamana wukuikama mu kiedika ayi “Nzambi yi ndembama wala ba yinu.”—Fil. 4:8, 9.
NKUNGA 122 Ba Wukindama!
a MAMBU MADI MU FOTO: Mbonosono yi mambu mamonika mimvu miwombu kumbusa. Zikhomba zitu baba mu União Soviética, batambula nkanda waba monikina buka ti ku kikhulutu kitu wufumina, vayi wuba wu zimbeni zitu. Mu bilumbu bitu, zimbeni zitu balenda sadila Internet muingi kutiamuna mambu ma luvunu matedi kimvuka ki Yave.