KISUEKULU KI ZIBUKU MU KHONDI MAYO
Kibanga ki Nsungi
KISUEKULU KI ZIBUKU MU KHONDI MAYO
Ibinda
  • KIBIBILA
  • BILONGULU
  • ZIKHUTUKUNU
  • w24 Ngonda Yinana zitsyel. 8-13
  • Yave Wuntomba Batu Boso Banyongina Masumu Mawu

Tsielu ayiyi yisi ko video ayoyo

Lemvuka, video ayiyi yisinkuiza sika ko kibila diambu dimbi dibe monika.

  • Yave Wuntomba Batu Boso Banyongina Masumu Mawu
  • Kibanga ki Nsungi Kinsamuna Kintinu Ki Yave (Dilongi)—2024
  • Mua Mintu mi Malongi
  • Malongi Mankaka madi Nguizani
  • MBI YAVE KALONGA BASI ISAELI MATEDI KUNYONGINA MASUMU
  • BUIDI YAVE KANSADISILANGA DIKABU DIANDI MUINGI KUNYONGINA MASUMU MAWU?
  • MBI YESU KALONGA MINLANDIKINI MIANDI MATEDI KUNYONGINA MASUMU
  • Yave, Nzambi Yilutidi Zangama
    Kibanga ki Nsungi Kinsamuna Kintinu Ki Yave (Dilongi)—2024
  • Buidi Bakulutu ba Kimvuka Bammonisinanga Luzolo ayi Kiadi Kuidi Batu Bavola Disumu Dingolo?
    Kibanga ki Nsungi Kinsamuna Kintinu Ki Yave (Dilongi)—2024
  • Fiatila mu Nlemvu wu Yave
    Kibanga ki Nsungi Kinsamuna Kintinu Ki Yave (Dilongi)—2025
  • Buidi Bakulutu ba Kimvuka Bansadisilanga Batu Babotuka mu Kimvuka?
    Kibanga ki Nsungi Kinsamuna Kintinu Ki Yave (Dilongi)—2024
Tala Mankaka
Kibanga ki Nsungi Kinsamuna Kintinu Ki Yave (Dilongi)—2024
w24 Ngonda Yinana zitsyel. 8-13

DILONGI 32

NKUNGA 44 Nsambu wu Kisadi Kidi Kiunda Kingolo

Yave Wuntomba Batu Boso Banyongina Masumu Mawu

“Yave . . . kasintomba ko ni mutu kabungu, vayi wuntomba baboso babalula mavanga mawu.”—2 Pet. 3:9.

Mambu Tuanlonguka

Tunkuiza mona kibila mbi befu boso, tufueti nyongina masumu mitu ayi buidi Yave kasadisila batu kunyongina masumu mawu.

1. Mbi tufueti vanga bo tuvanga diambu dimbi?

Bo tumvanga diambu dimbi, didi diambu dinkinza kunyongina mambu tube vanga. Kibibila kintuba ti, mutu wunyongina diambu dimbi kabe vanga kalendi bue vutukila ko mawu.—Tala kikuma “Kunyongina Masumu“ mu Glossário

2. Kibila mbi befu boso tufueti nyongina masumu mitu? (Nehemia 8:​9-11)

2 Batu boso bafueti longuka matedi kunyongina diambu dimbi. Kibila mbi? Kibila befu boso tunsumukanga kadika kilumbu . Ayi tutambakana disumu di Adami ayi Eva. (Lom. 3:23; 5:12) Kheti batu baba kiminu kingolo dedi mvuala Polo, mvandi wunuana nzingu matedi disumu. (Lom. 7:​21-24) Mawu mansundula ti tufueti tatamana kuba mu kiunda mu kibila ki masumu mitu? Ndamba, Yave widi nkua kiadi ayi nandi wuntomba tuba mu mayangi. Mona kifuani ki basi Yuda mu bilumbu bi Nehemia.(Tanga Nehemia 8:​9-11) Yave kasintomba ko tutatamana kukivana foto mu masumu tuvanga kumbusa, vayi wuntomba tubaka mayangi mu mbuongimin’itu kuidi nandi. Yave zebi ti kunyongina masumu mitu ma tutuadisanga mayangi. Diawu ka tulongilanga mawu. Befu kunyongina masumu mitu tulenda ba lufiatu ti tat’itu yi luzolo wala tulemvukila.

3. Mbi tunkuiza tubila mu dilongi adidi?

3 Mu dilongi adidi, tunkuiza tubila mambu matatu matedi kunyongina masumu mitu. Ditheti, tunkuiza mona mbi Yave kalonga basi Isaeli matedi kunyongina masumu. Bosi, tunkuiza mona buidi Yave kasadisila batu kunyongina masumu. Ayi kutsuka tunkuiza mona, mbi minlandikini mi Yesu balonga matedi kunyongina masumu.

MBI YAVE KALONGA BASI ISAELI MATEDI KUNYONGINA MASUMU

4. Mbi Yave kakamba dikabu di Isaeli matedi minsiku miandi?

4 Bo Yave kasola dikabu di Isaeli, nandi wuba vana minsiku ayi bawu bakikinina kutumukina miawu. Boti bawu batumukina, khanu nandi wuba sakumuna. Mu matedi minsiku beni, nandi wuba khamba: “minsiku yi kuvana bubu, misiko beni phasi muingi kuvisa ayi kutumukina.” (Deute. 30:​11, 16) Vayi bawu babayisa ayi basola kubuongimina zinzambi zinkaka—diawu nandi kabotudila lusakumunu luandi ayi batona kutovuka beni. Vayi kheti bobo, bawu baba luaku lu kubue baka lunungu lu Nzambi. Bawu baba luaku lu ‘Kuvutuka kuidi Yave ayi kukuwa mbembu’andi.’ (Deute. 30:​1-3, 17-20) Mu zithubulu zinkaka, tulenda tuba ti bawu baba luaku lu kunyongina masumu mawu. Boti bawu bavanga mawu, khanu bavutuka kubue fikama Yave ayi kutambula lusakumunu luandi.

5. Buidi Yave kamonisina ti kasa vongila ko dikabu diandi? (2 Mintinu 17:​13, 14)

5 khumbu ziwombo dikabu di Yave balevula minsiku miandi. Ba buongimina zinzambi zinkaka ayi bavanga mambu mankaka mambi. Mu kibila akiokio, nandi wuba banda mbusa. Vayi Yave kasa vongila ko dikabu diandi diba ntu ngolo. Nandi wufila mimbikudi khumbu ziwombo muingi kusadisa dikabu kunyongina masumu mawu ayi kuvutuka kuidi nandi Tanga 2 Mintinu 17:​13, 14.

6. Buidi Yave kasadila mimbikudi muingi kulonga dikabu diandi nkinza wu kunyongina masumu? (Tala fikula.)

6 Yave wusadila mimbikudi miandi muingi kulubula ayi kusemba dikabu diandi. Dedi mu nzila mbikudi Yelemia, nandi wutuba: “Vutukanu kuidi minu benu bana ba Isaeli muidi matingu . . . minu yidi wukuikama, diawu yisinkuiza mufuemina ko… ayi yisintatamana ko kulusuekila nganzi. Kikinina to nzimbal’aku kibila ngie bebalukila Yave.” (Yele. 3:​12, 13) Mu nzila mbikudi Yoeli, Yave wutuba: “Vutukanu kuidi minu mu ntima woso.” (Yoeli 2:​12, 13) Ayi Yesaya wutuba: “Lukidiodisanu, botulanu mavanga minu mambi vantual’ama. Bikanu kuvanga mambi.” (Yesa. 1:​16-19) Ayi mu nzila Yehezekeli, Yave wuyuvula: “Bukiedika ti minu yinkuangalala mu lufua lu mutu wumbi? . . . Yimonanga ko nyenzi na kubika mavanga mandi muingi kazinga? Yi yangalalanga ko mu lufua lu mutu . . . diawu nyonginanu masumu minu ayi zinganu.” (Yehe. 18:​23, 32) Yave wumbanga mu mayangi bo batu banyogina masumu mawu kibila nandi wuntomba muingi bazinga mvu ka mvu. Diawu Yave kateliminanga theti mutu kanyongina masumu mandi, bosi kunsadisa. Ndoko tumona mua bifuani.

Ndandasana yi zifoto: Mimbikudi Yave kafila muingi kusadisa dikabu diandi dimbalukila. 1. Yoeli: nduka 820 A.T.K. 2. Hosea: bo mvu 745 A.T.K. wuvioka 3. Yesaya: bo mvu 732 A.T.K. wuvioka 4. Ezekieli: nduka 591 A.T.K. 5. Yelemia: 580 A.T.K.

Khumbu ziwombo Yave wusadila mimbikudi miandi, muingi kusadisa dikabu diba matingu, kunyongina masumu mawu. (Tala lutangu 6-7)


7. Mu kusadila kifuani ki mbikudi Hosea ayi nkazi’andi, mbi Yave kalonga dikabu diandi?

7 Mona buidi Yave kalongila dikabu diandi mu kusadila kifuani—ki Ngomeli, nkazi mbikudi Hosea. Bo kavanga kiphinga, nandi wubika nnuni’andi Hosea muingi kue zinga na babakala bankaka. Mbi Yave kavanga? Yave wummonanga mintima, diawu kambila Hosea: “Bevutuka khumbu ayiyi kuidi nkazi’aku, zola nkietu widi wu dibakala dinkaka ayi no wuvangizi kitsuza, dedi bo Yave kanzodilanga dikabu di Isaeli kheti bawu bambuongiminanga zinzambi zinkaka.” (Hose. 3:1; Zinga. 16:2) Mona ti nkazi Hosea wu tatamana kuvanga kitsuza, kheti bobo Yave wu kamba Hosea muingi kuentomba, kanlemvukila ayi badedikisa mambu.a Mu nzila kifuani akiokio, Yave waba tomba kulonga dikabu diandi phila kaba muenanga mavanga mawu mambi. Kheti bawu bavanga masumu mangolo, nandi wu tatamana kuba zola, kuba sadisa kunyongina masumu mawu ayi kubalula nzingul’awu. Kifuani akiokio kitulonga ti, Yave zebi mamoso mutu kadi mu kuviokila ayi wummekanga kunsadisa kubaluka, kheti wukhidi vanga disumu beni. (Zinga. 17:3) Buidi kamvangilanga mawu? Ndoko tumona.

BUIDI YAVE KANSADISILANGA DIKABU DIANDI MUINGI KUNYONGINA MASUMU MAWU?

8. Mbi Yave kavanga muingi kusadisa Kaini kunyongina masumu? (Ngenesi 4:​3-7) (Tala fikula.)

8 Kaini nandi muana wutheti wu Adami ayi Eva. Nandi wutambakana masumu ma matata mandi. Kibibila kintuba: “Mavanga mandi maba mambi.” (1 Yoa. 3:12) Kaini kasa balula ko mavanga mandi. Kibibila kinsudikisa ti Yave “kasa kikinina ko nkhailu wu Kaini,” ‘diawu Kaini kadasukila ayi kafuemina.’ Mbi Yave kavanga? (Tanga Ngene. 4:​3-7.) Mu luzolo Yave wuyoluka ayi Kaini ayi wunkamba ti wala kunsakumuna na kuvanga mambu mamboti. Yave mvandi wulubula kaini ti, nganzi’andi yilenda kunnata kuvanga diambu dimbi. Kiadi ayi kiunda kuzaba ti, Kaini kasa kuwa ko. Nandi kasa vitika ko lusalusu lu Yave muingi kunyongina masumu mandi. Kheti Kaini kasa kuwa ko, vayi Yave kasa baka ko makani ma kubika kubue sadisanga batu bantomba kunyongina masumu mawu.

Kaini wunsimba nti muingi kuvonda Abeli. Ayi nandi wuntala kumbusa muingi kukuwa mbembu yi Yave.

Mu luzolo Yave wuvana kivuvu kuidi Kaini ayi wunlubula mambu malenda monika na kutatamana kuba mu nganzi. (Tala lutangu 8)


9. Buidi Yave kasadisila Davidi kunyongina masumu mandi?

9 Yave waba zolanga beni ntinu Davidi. Nandi wuntedila “mutu wunkuangikanga ntim’ami.” (Mava. 13:22) Vayi kheti bobo, Davidi wuvola disumu dingolo mu kuvanga kiphinga ayi kuvonda mutu. Mu kutadila nsiku Mose, Davidi khanu bamvonda. (Levi. 20:10; Zinta. 35:31) Vayi Yave waba tomba kusadisa Davidi kunyongina masumu mandi.b (2 Samu. 12:​1-14) Nandi wusonika nkunga muingi kudinda nlemvu mu mambu kavanga. (Minku. 51) Nkunga awowo, wunkindisanga batu bavola disumu mu kuba sadisa kunyongina mawu. Befu tunkuangalala beni, mu kuzaba ti Yave wu sadisa kisadi kiandi ki luzolo, Davidi kunyongina masumu mandi.

10. Buidi wumbelanga, mu kuzaba ti Yave wu tumonisanga mvibudulu ayi wu tulemvukilanga?

10 Yave wunlendanga masumu. (Minku. 5:​4, 5) Ayi mu kibila ki luzolo kadi mu befu, nandi wuntombanga kutusadisa bo tumvola masumu. Nandi widi wukubama muingi kusadisa batu bavola masumu mangolo banyongina mawu ayi bamfikama. Bukiedika, yidi khindusulu kuzaba mambu amomo. Bo tunyindula matedi mvibudulu ayi nlemvu wu Yave, befu tumbanga bakubama muingi tutatamana bakuikama mu nandi ayi tumbanga bakubama muingi tufika nyongina masumu mitu. Buabu tuemmona mbi Yesu kalonga minlandikini miandi matedi kunyongina masumu.

MBI YESU KALONGA MINLANDIKINI MIANDI MATEDI KUNYONGINA MASUMU

11-12. Mbi Yesu kalonga batu matedi nlemvu wu tat’andi? (Tala va thonono levista.)

11 Mesia wumonika mu sekulu yitheti T.K. Dedi bo tumueni mu dilongi dibedi, Yave wusadila Yoane mbotiki ayi Yesu muingi kulonga batu nkinza wu kunyongina masumu.—Mat. 3:​1, 2; 4:17.

12 Mu kisalu kiandi ki kusamuna, Yesu wulonga batu matedi nlemvu wukiedika wu tat’andi. Yesu wuvanga mawu bo kata kinongo ki muana wu zimbala. Muana beni wubaka makani ma kunata luzingu lukhambu fuana mu mua thangu, vayi “bo kayiza visa naveka buvulu buandi wuvutuka” ku nzo. Mbi tata kavanga? Yesu wutuba ti “Bo kaba ku kinanu, tat’andi wummona ayi wuduma muingi kuendengana, mu kiadi wumbumbakana ayi wumvana besu.” Muana wudinda kuidi tat’adi muingi kaba wumueka mu bisadi biandi vayi tata wuntedila “muan’ama” ayi wunlemvukila mu kunnata ku nzo. Bosi tata wutuba muan’ama: “Wubedi wuzimbala vayi mamonika.” (Luk. 15:​11-32) Ava kukuiza va ntoto Yesu waba monanga phila tat’andi kaba monisinanga kiandi kuidi batu banyongina masumu mawu. Kinongo akiokio Yesu kata kitukindisanga ayi kitumonisanga ti, tat’itu Yave widi nkua kiandi.

Muana wu zimbala mu kinongo Yesu kata, wufukama vantuala tat’andi, no wuduma muingi kumbumbakana.

Tata mu kinongo Yesu kata ki muana wuzimbala, wuduma muingi kubumbakana muan’andi wuvutuka ku nzo. (Tala lutangu 11-12)


13-14. Mbi mvuala Petelo kalonguka matedi kunyongina masumu ayi mbi kalonga bankaka matedi mawu? (Tala fikula.)

13 Mvuala Petelo wulonguka beni kuidi Yesu matedi kunyongina masumu ayi nlemvu. Petelo wuvanga zinzimbala ziwombo, vayi kheti bobo Yesu wunlemvukila. Dedi, bo nandi kamanga fumu’andi mu khumbu zitatu, nandi wuyiza ba beni mu kiunda. (Mat. 26:​34, 35, 69-75) Vayi bo Yesu kavulubuka nandi wumonikina Petelo. (Luk. 24:​33, 34; 1 Kol. 15:​3-5) Mu thangu ayoyo Yesu wuzaba ti, Petelo wunyongina masumu mandi, diawu kanlemvukila.—Tala Mala. 16:7.

14 Bo kaviokila mu mambu amomo, Petelo wuba wukubama muingi kulonga bankaka matedi kunyongina masumu ayi nlemvu. Bovavioka mua thangu mu Pentekoti, mvuala Petelo wuvanga dilongi mu kusudikisa basi Yuda ti bawu bavonda Mesia. Vayi mu luzolo, nandi wuba kindisa: “Nyonginanu masumu minu ayi vutukanu kuidi Nzambi, muingi mubaka nlemvu wu masumu minu ayi lubaka luvovomu lumfuminanga kuidi Yave.” (Mava. 3:​14, 15, 17, 19) Petelo wusudikisa ti mutu wunyonginanga masumu mandi wumbalulanga nzingulu’andi mu kubika kuyindula ayi kuvanga mambu kaba vanganga muingi kayangidika Yave. Mvuala Petelo mvandi wusudikisa ti Yave wunkubulanga masumu. Ayi bumviokila thangu, nandi wutuba: “Yave kakalanga ko kisina . . . kibila kasintomba ko ni mutu kabungu, vayi wuntomba baboso babalula mavanga mawu.” (2 Pet. 3:9) Ayi akiokio kidi kivuvu kimboti kuidi Baklistu bavola disumu dingolo.

Ndandasani yi zifoto: 1. Petelo widi mu kiunda ayi widi mu kudila beni. 2. Ayi bo Yesu kavulubuka, wubomba Petelo.

Mu luzolo, Yesu wulemvukila ayi wukindisa mvual’andi wunyongina masumu mandi. (Tala lutangu 13-14)


15-16. (a) Mbi Polo kalonguka mu mambu kamonikina? (1 Timoti 1:​12-15) (b) Mambu mbi tunkuiza mona mu dilongi dinlanda ayi kibila mbi?

15 Saulu wuvanga mambu mawombo mambi. Nandi waba kuamisanga minlandikini mi Yesu. Diawu Baklistu bawombo bamona ti nandi kalendi balula ko luzingu luandi. Vayi Yesu kasa kuntadila ko mu phila ayoyo. Nandi ayi tat’andi bamona zikhadulu zimboti Saulu kaba. Yesu wutuba: “kibila dibakala adiodio, widi wusolu kuidi minu.” (Mava. 9:15) Yesu mvandi wuvanga mangitukulu muingi kusadisa Saulu kunyongina masumu mandi. (Mava. 7:58–8:3; 9:​1-9, 17-20) Bo kayiza ba wumueka mu Baklistu, Saulu wuyiza tedulu mvuala Polo, khumbu ziwombo wuvutula matondo kuidi Yave. Kibila mu mambu kamonikina, nandi wulonguka ti Yave widi nkua mamboti ayi nkua nlemvu. (Tanga 1 Timoti 1:​12-15.) Nandi wutuba: ‘Nzambi mu luzolo wutsadisa kunyongina masumu.’—Lom. 2:4.

16 Khumbu mueka mvuala Polo wuyuwa ti, mu kimvuka ki Kolintu muba dibakala dimueka diaba vanganga kitsuza, vayi kheti bobo wutatamana mu kimvuka. Mu dilongi dinlanda, tunkuiza mona mambu mbi Polo kaba kamba bavanga. Kibila mawu mankuiza tulonga phila Yave kammonisinanga luzolo, bo kansembanga bisadi biandi ayi kammonisinanga kiadi bo bawu banyongina masumu mawu.

MVUTU MBI WULENDA VANA?

  • Mbi Yave kalonga dikabu di Isaeli matedi kunyongina masumu?

  • Buidi Yave kasadisila bisadi biandi kunyongina masumu?

  • Mbi minlandikini mi Yesu banlonguka matedi kunyongina masumu?

NKUNGA 33 Vana Yave Zitu Biaku

a Mambu amomo, mamonika to khumbu yimueka. bubu, Yave kakuikanga ko mutu katatamana wukuelana boti mutu wukuelana’andi bevanga kiphinga. Mayangi beni kuzaba ti, Yave wutuadisa muan’andi muingi kusadisa mutu wukhambulu kibila kusola boti wunkuiza tatamana wukuela na mutu wukuela yandi bevanga kiphinga.—Mat. 5:32; 19:9.

b Tala dilongi widi ntu diambu: “O que o perdão de Jeová significa para você?” mu kibanga ki Nsungi k 15, Ngonda Kumi Yimueka, 2012, tsielu. 21-23, lutangu 3-10.

    Zibuku mu Ibinda (2008-2025)
    Basika
    Kota
    • Ibinda
    • Kufila
    • Phila Wuntombila
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Zithuadusulu bu Kusadila
    • Nsiku wu no Wuvuidi
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Kota
    Kufila