DILONGI 40
NKUNGA 30 Tat’ami, Nzambi’ami ayi Nkundi’ami
Yave “Wunkiebanga bo Badi Mintima Mikofakana”
‘Nandi wunkiebanga bo badi mintima mikofakana ayi wumbelusanga zimbeza ziawu.’—MINKU. 147:3.
MAMBU TUANLONGUKA
Yave wunkiebanga bo badi mu kutovuka mu kibila ki kiunda. Dilongi adidi, dinkuiza monisa buidi Yave ka tusadisilanga bo tumviokila mu ziphasi ayi buidi tulenda sadisila bankaka.
1. Buidi Yave kambelanga bo kammona mangolo bisadi biandi bamvanganga?
Yave zebi mambu bisadi biandi bamviokilanga. Zebi bo tuidi mu mayangi voti mu kiunda. (Minku. 37:18) Nandi wumbanga mayangi bo tumvanga mamoso tulenda nunga mu kisalu kiandi kheti tuntovuka mu kibila ki kiunda tuidi! Ayi bulutidi, nandi widi phuila muingi ku tusadisa ayi ku tubomba.
2. Mbi Yave kamvanganga kuidi batu badi mintima mikofakana ayi buidi tulenda bakila ndandu mu lukiebu luandi?
2 Minkunga 147:3 yintuba ti Yave ‘wumbelusanga zimbeza zi batu badi’ mintima mikofakana. Matangu amomo mammonisa ti mu luzolo, Yave wunkiebanga batu balueka ntima. Mbi tulenda vanga muingi tubaka lukiebu lu Yave? Mona kifuani akiki. Doutor zabizi kubuka, kalenda vanga mamoso kannunga muingi kubuka mbeza yi mutu beluala. Vayi muingi mutu beni kabeluka, kafueti landakana zithuadusulu zi doutor. Mu dilongi adidi, tunkuiza mona mbi Yave kantuba mu Kibibila matedi batu badi mintima mikofakana ayi tunkuiza mona buidi tulenda sadila malongi amomo ma luzolo.
YAVE WU TUVUANGA BENI NKINZA
3. Kibila mbi bankaka balenda muena ti basi ko luvalu?
3 Kiadi ayi kiunda kuzaba ti nza tuidi mu kuzingila, batu bawombu bazolanga ko bankaka. Mu kibila akiokio, bawu baku bavangilanga mambi mu kuba vanga kumona ti basi ko luvalu. Khomba mueka yinkietu bantedilanga Helena wutuba: “Minu yiyonzukila va dikanda dikhambu monisanga luzolo. Tat’ami wuba lukasu ayi waba tukambanga ti tuisi ko luvalu.” Dedi yaya Helen, ḿba mvaku wuviokila mu mambu makhambu fuana, baba kumvuezanga voti ku kuvanga kumona ti wisi ko luvalu. Boti buawu, ngie wulenda mona phasi kukikinina ti vadi mutu kalenda kukieba buboti.
4. Dedi bummonisina Minkunga 34:18, lufiatu mbi Yave ka tuvana?
4 Kheti bankaka ba kuvangila mambu mambi, ba lufiatu ti Yave wu kuvuanga nkinza ayi wu kuzolanga. Nandi ‘widi wufikama kuidi badi mintima mi kofakana.’ (Tanga Minkunga 34:18.) Boti wummona ti “wisi ko luvalu,” tebuka moyo ti Yave wumona zikhadulu ziaku zimboti ayi wu kutumisa kuidi nandi. (Yoa. 6:44) Nandi ke wukubama muingi kukusadisa, kibila ngie luvalu widi kuidi nandi.
5. Mbi tulenda longuka mu phila Yesu kaba tadilanga batu baba khambu vuanga nkinza bankaka?
5 Tulenda visa mabanza ma Yave mu kulonguka kifuani ki Yesu. Bo Yesu kaba va ntoto, nandi waba vuanga nkinza batu baba kukimuenanga buka ti basi ko luvalu mu kibila ki phila baba kuba tadilanga kuidi bankaka. (Mat. 9:9-12) Dedi, bo nkietu mueka waba tomba kubeluka mu kimbevu kingolo kasimba bikhutu bi Yesu, nandi wumbomba ayi wunyunga mu kibila ki kiminu kiandi. (Mala 5:25-34) Yesu wulandakana kifuani ki Tat’andi mu phila yisonga. (Yoa. 14:9) Diawu, ba lufiatu ti Yave wu kuvuanga nkinza, wummonanga zikhadulu ziaku zimboti kubunda mvandi kiminu kiaku ayi luzolo widi mu nandi.
6. Buidi mutu wu kimuena ti kasi ko luvalu kalenda nungina mabanza amomo?
6 Mbi wulenda vanga boti wuntatamana kukimuena ti wisi ko luvalu? Tanga matangu ma Kibibila mammonisa ti widi luvalu kuidi Yave ayi yindula mu mawu.b (Minku. 94:19) Bika kukifundisa boti wisinnunga ko kudukisa makani maku voti kuvonga bo wukhambu vanga mawombu dedi bumvangilanga bankaka. Yave kasintomba ko wuvanga mambu makhambulu mu kitesu kiaku. (Minku. 103:13, 14) Boti ba kuvangila diambu dikhambu fuana, bika kukivana fotu mu mambu mutu beni kaku vangila. Tebuka moyo ti Yave wunsadisanga batu bavangila mambu mambi ayi wala fundisa batu boso bamvangilanga bankaka mambi. (1 Pet. 3:12) Sandra bavangila mambu mambi bo kaba muana kilezi wutuba: “Yisambila kuidi Yave muingi katsadisa kumona zikhadulu ziami zimboti, dedi bo nandi kammuenanga ziawu mu minu.”
7. Buidi tulenda sadila mambu tuviokila mu luzingu mu kisalu ki Yave?
7 Ba lufiatu ti Yave kalenda kusadila muingi wusadisa bankaka. Nandi wu kuzitisa, mu ku kuvana luaku muingi wusala yandi va kimueka mu kisalu ki kusamuna. (1 Ko. 3:9) Mu kibila ki mambu maphasi wuviokila mu luzingu, wulenda visa mambu bankaka badi mu kuviokila. Ngie wulenda vanga mawombu muingi kuba sadisa. Helen tuma tubila kumbusa, wutambula lusalusu ayi bubu wunnunganga kusadisa bankaka. Nandi wutuba: “Minu yaba kukimuenanga ti yisi ko luvalu. Vayi Yave wutsadisa kumona ti wu kutsolanga ayi wu kutsadilanga muingi yisadisa bankaka.” Yaya Helen widi mayangi ayi widi ntuami ntuala.
YAVE WUNTOMBA TUVITIKA NLEMVU’ANDI
8. Mbi Yave ka tukanikisa mu Yesaya 1:18?
8 Bisadi binkaka bi Yave, bankuazukanga beni mu mambu bavanga kumbusa kuba kuandi ava voti bo babotama. Vayi tufueti tebukanga moyo ti Yave wu tuzolanga beni ayi wu tuvana khudulu muingi kulemvukila masumu mitu. Nandi wuntomba tuvitika nkhailu awowo ayi wu tukanikisa ti bo ‘tundedikisa mambu tuidi’c kuidi nandi, nandi wala lemvukila masumu mitu. (Tanga Yesaya 1:18.) Mayangi beni kuzaba ti Yave, katebukilanga ko moyo mambu tuvanga kumbusa! Ayi nandi kazimbakananga ko mambu mamboti tuvanga.—Minku. 103:9, 12; Ebe. 6:10.
9. Kibila mbi tulendi sikika ko thalu mu mambu tuvanga kumbusa?
9 Boti ngie widi mu kukuazuka mu mambu wuvanga kumbusa, sikika thalu mu mambu wulenda nunga kuvanga bubu ayi mo wala nunga kuvanga kuntuala. Tala kifuani ki mvuala Polo. Nandi wunyonga bo kaba kuamisanga Baklistu, vayi nandi wuzaba ti Yave wunlemvukila. (1 Ti. 1:12-15) Buidi wummuena, khanu diba diambu dimboti nandi kutatamana kutebukila moyo zinzimbala kavanga kumbusa? Nandi kasa bungisa ko thangu mu kuyindulanga mambu kavanga kumbusa muingi kaba wumueka mu bafalisi bafueti kinzika beni. (Fil. 3:4-8, 13-15) Vayi mu kifuza, Polo wukivana mu kisalu ki kusamuna ayi wusikika thalu kuntuala. Dedi Polo, wisi ko bu kubaludila mambu wuviokila kumbusa. Vayi ngie wulenda kuangidika Yave mu mambu wulenda nunga kuvanga bubu ayi kusikika thalu kuntuala mu kivuvu ki mayangi ka kukanikisa.
10. Mbi tulenda vanga boti mambu tuvanga kumbusa manyongisa bankaka?
10 Ḿba ngie widi mu kukuazuka mu mambu wuvanga kumbusa manyongisa bankaka. Mbi bilenda kusadisa? Vanga mamoso wulenda nunga muingi kubalula mambu mantombulu ayi wuba dinda nlemvu. (2 Ko. 7:11) Dinda kuidi Yave kasadisa batu wunyongisa ntima. Nandi kalenda musadisa muingi mutatamana kunsadila ayi kubue baka ndembama.
11. Mbi tulenda longuka mu kifuani ki mbikudi Yona? (Tala mvandi levista.)
11 Longuka mu zinzimbala wuvanga kumbusa ayi bika Yave ka kusadila mu phila nandi kantombila. Tala kifuani ki mbikudi Yona. Bo Yave kantuma kenda ku Ninive, nandi kasa kukuenda ko ayi wutina khonzu yinkaka. Yave wusemba Yona ayi nandi wulonguka mu zinzimbala ziandi. (Yona 1:1-4, 15-17; 2:7-10) Yave kasa vongila ko Yona. Nandi wubue mvana luaku lunkaka muingi kenda ku Ninive. Ayi mu khumbu ayoyo, Yona wuba wukubama muingi kutumukina. Nandi kasa bika ko zinzimbala kavanga kumbusa zintula nkaku kuvitika kiyeku Yave kamvana.—Yona 3:1-3.
Bo Yave kavukisa Yona mu kivumu ki fu, nandi wubue kunkamba muingi kenda ku Ninive ke samuna zitsangu ziandi. (Tala lutangu 11)
YAVE WU TUBOMBANGA MU NZILA PHEVI’ANDI YINLONGO
12. Buidi Yave ka tuvaninanga ndembama bo tumviokila mu mambu maphasi? (Filipi 4:6, 7)
12 Mu nzila phevi’andi yinlongo, Yave wu tubombanga bo tumviokila mu ziphasi. Tala kifuani ki yaya Ron ayi Carol. Muan’awu wu yivonda. Ayi bawu batuba: “Befu tuviokila mu mambu mawombu maphasi vayi adiodio, diawu diluta ba diambu diphasi. Khumbu ziwombu tusambila va builu ayi tumona ndembama dedi yo bantubila mu Filipi 4:6, 7.” (Tanga.) Boti widi mu kuviokila mu mambu maphasi, zibula ntim’aku kuidi Yave mu yoso kua thangu wuntomba. (Minku. 86:3; 88:1) Tatamana kudinda Yave phevi’andi yinlongo ayi nandi wala tatamana kukusadisa.—(Luk. 11:9-13).
13. Buidi phevi yinlongo, yilenda tusadisila kutatamana kusadila Yave mu lukuikumunu? (Efeso 3:16)
13 Ngie widi wulebakana mu kibila ki mambu maphasi wuviokila? Phevi yinlongo, yilenda kuvana mangolo muingi wutatamana kubuongimina Yave mu lukuikumunu. (Tanga Efeso 3:16.) Tala kifuani ki khomba mueka yinkietu bantedilanga Flora. Nandi ayi nnuni’andi basala va kimueka mu kisalu ki misioni bo nnuni’andi kavanga kiphinga voti kitsuza ayi bayiza vambana. Nandi wutuba: “Mambu amomo, mathuadisa beni kiunda ayi yabasa yindulanga ko mu mambu mankaka. Yisambila kuidi Yave, yindinda phevi’andi yinlongo muingi yikindama. Yave wumbomba ayi kheti mambu amomo maba monikina buka ti yabasa nunga ko, vayi yibaka mangolo ayi yinunga kukindama mu lusalusu luandi.” Flora wumona ti Nzambi wunsadisa ayi wutatamana kuba lufiatu ti Yave wala kunsadisa mu mambu moso. Nandi wubue tuba: “Mambu madi mu Minkunga 119:32 madi tsundu mu minu. Mawu mantuba: ‘Minu yala fika landakana zithumu ziaku, kibila wumvanganga ntim’ami kuba lufiatu.’”
14. Buidi tulenda bikila phevi yi Nzambi yi tusadisa?
14 Bo wundinda Yave kaku vana phevi’andi yinlongo, mbi fueti vanga? Vanga mambu malenda kusadisa kubaka phevi yinlongo yi Nzambi. Dedi, kulandakananga zikhutukunu ayi kusamuna. Kutanganga Kibibila kadika kilumbu kuala kusadisa kuba mayindu ma Yave. (Fil. 4:8, 9) Bo wuntanga Kibibila, mona mambu maphasi bisadi bi Yave baviokila ayi buidi nandi kaba sadisila kukindama. Sandra tuma tubila kumbusa, wuviokila mu mambu mawombo maphasi. Nandi wutuba: “Mambu Yozefi kaviokila, manyikuna ntim’ami. Nandi kasa bika ko ziphasi ayi mambu makhambulu masonga kaviokila madekula kikundi kiandi na Yave.”—Ngene. 39:21-23.
YAVE WU TUBOMBANGA MU NZILA ZIKHOMBA
15. Banani balenda tuvana mbombolo ayi buidi balenda vangila mawu? (Tala mvandi foto.)
15 Bo tumviokila mu ziphasi, zikhomba zitu balenda ba “tho yi mbombolo.” (Kolo. 4:11) Zikhomba zitu badi mbonosono yi luzolo lu Yave kuidi befu. Zikhomba balenda tubomba, ku tukuwa mu mvibudulu voti kuba va khonzo’itu. Bawu balenda tubomba mu kusadila lutangu lu Kibibila voti kusambila yitu.d (Lom. 15:4) Khumbu zinkaka, khomba kalenda tutebula moyo mayindu ma Yave ayi ku tusadisa tutatamana kukindama. Mvandi, zikhomba balenda tusadisa mu mambu mankaka dedi, ku tuvana bidia bo tumviokila mu mambu maphasi.
Bakundi bayonzuka mu kiphevi, balenda tubomba ayi ku tusadisa (Tala lutangu 15)
16. Mbi tufueti vanga muingi tutambula lusalusu lu bankaka?
16 Khumbu zinkaka, vantombuluanga kudinda lusalusu lu bankaka. Zikhomba zitu ba tuzolanga ayi bantomba ku tusadisa. (Zinga. 17:17) Vayi bawu basi ko bu kuzabila phila tuidi mu kumuena ayi mbi tuntomba. (Zinga. 14:10) Boti widi mu kiunda, zabikisa mabanza maku kuidi bakundi. Bika bawu ba kusadisa. Ngie wulenda solula na nkulutu mueka voti bakulutu buadi ba kimvuka, bo wukhambu monanga phasi kukoluka yawu. Zikhomba zinkaka zi bakietu, babaka mbombolo bo bayoluka na khomba yinkaka yinkietu wuyonzuka mu kiphevi.
17. Mambu mbi malenda tula nkaku kutambula khindusulu ayi buidi tulenda nungina mawu?
17 Bika kubanga beni va ngie veka. Mu kibila ki mambu maphasi wumviokila, ngie wulenda mona phasi kuviokisanga thangu na bankaka. Khumbu zinkaka, zikhomba balenda tuba diambu dikhambu fuana voti kukhambu kukuvisa buboti. (Tia. 3:2) Ka wubika mambu amomo, ma kutula nkanku kutambula mbombolo ngie wuntomba. Yaya Gavin widi nkulutu wu kimvuka, widi mbela yi kiunda kingolo wutuba: “Thangu zinkaka yabasa zolanga ko kukoluka na bakundi voti kuviokisa yawu thangu.” Vayi yaya Gavin wuvanga mangolo ma kubanga va kimueka na zikhomba ayi wummonanga buboti bo kamvanga mawu. Khomba mueka yinkietu bantedilanga Amy wutuba: “Mu kibila ki mambu yiviokila kumbusa, yimmonanga phasi kufiatila batu. Vayi yidi mu kulonguka kuzola ayi kufiatila zikhomba dedi bo Yave kamvangilanga. Minu yizebi ti mawu mankuangidikanga Yave ayi mvandi ma kumbikanga mu mayangi.”
ZIKHANU ZI YAVE MATEDI BILUMBU BINKUIZA ZILENDA KU TUBOMBA
18. Mu mambu mbi tufueti sikika thalu mu bilumbu binkuiza kuntuala ayi mbi tufueti vanga bubu?
18 Befu tulenda tala kuntuala mu lufiatu ti Yave wambelama kumanisa mambu moso maphasi. (Nzai. 21:3, 4) Mu thangu beni, mambu maphasi tuviokila ‘malasa bue kuizanga ko va kilunzi.’ (Yesa. 65:17) Dedi bo tuma muena, Yave wumbelusanga zimbeza zitu bubu. Nandi wu tuvananga biabioso bintombulu muingi ku tubomba ayi ku tusadisa. Vitika lusalusu alolo. Bika kuba divuda ti ‘nandi wu tukiebanga.’—1 Pet. 5:7.
NKUNGA 7 Yave Mangolo Mitu
a Bavingisa mazina mankaka.
b Tala quadro yintuba “Yave wu Kuvuanga Nkinza.”
c Muingi kudedikisa mambu na Yave, tufueti nyongina masumu mitu mu kudinda nlemvu’andi ayi kubalula mavanga mitu. Befu kuvola disumu dingolo, tufueti tomba lusalusu kuidi bakulutu ba kimvuka.—Tia. 5:14, 15.