Mbi Tulenda Longuka mu 40 di Bilumbu Bitsuka bi Yesu va Ntoto?

1-2. Mambu mbi mamonikina minlandikini miodi mi Yesu baba kuenda ku Emausi?

MU KILUMBU 16 Ngonda yi Nisa, mvu 33 T.K. minlandikini mi Yesu baba mu kiunda ayi boma. Babuadi mu bawu baba kuenda ku buala bu mueka baba tedilanga Emausi, buawu buba kinanu ki 11 kilometros na divula di Yelusalemi. Babakala abobo baba mu kiunda kibila Yesu, mutu baba landakana bamvonda. Kivuvu kiawu mu Mesia kiaba monikina buka ti kizimbala. Vayi vamonika diambu di kukuitukila.

² Mu kinzimbukulu vamonika mutu bakhambu zaba ayi waba diata yawu. Minlandikini amiomio banzabikisa kiunda baba mu mambu Yesu kamonikina. Dibakala adiodio bakhambu zaba, wutona kuba kamba mambu bawu batatamana kutebukila moyo. “Kutonina kuandi kuidi Mose nati mimbikudi minkaka,” nandi wusudikisa kibila mbi Mesia katovukila ayi kafuila. Bo babakala abobo bavitila ku Emausi, dibakala no bakhambu zaba wukizabikisa nani nandi kaba! Nandi wuba Yesu no Nzambi kavulubusa. Wulenda yindula mayangi minlandikini baba bo bavisa ti Mesia wuba wumonyo!—Luk. 24:​13-35.

3-4. Mambu mbi mamonikina minlandikini mi Yesu ayi mbi tunkuiza longuka mu dilongi adidi? (Mavanga 1:3)

³ Yesu wumonikina kuidi minlandikini miandi khumbu ziwombo mu 40 di bilumbu kaviokisa va ntoto ava kavutuka ku diyilu. (Tanga Mavanga 1:3) Mu thangu beni, Yesu wukindisa minlandikini miandi baba mu kiunda ayi mu boma. Bawu bayiza ba mu mayangi ayi kibakala muingi kusamuna ayi kulonga zitsangu zimona zi Kintinu.a

⁴ Tulenda baka ndandu mu kulonguka mambu Yesu kavanga mu thangu beni. Mu dilongi adidi, tuammona buidi Yesu kasadila thangu’andi, (1) mu kukindisa minlandikini miandi, (2) mu kuba sadisa kuvisa buboti masonoko ayi (3) mu kuba kubika muingi batambula biyeku binneni. Mu kadika diambu, tunkuiza mona buidi tulenda landikinina kifuani ki Yesu.

KINDISA BANKAKA

5. Kibila mbi minlandikini mi Yesu baba tombila khindusulu?

⁵ Minlandikini mi Yesu baba tomba khindusulu. Kibila mbi? Bawombo mu bawu babika zinzo ziawu, makanda mawu ayi bisalu biawu muingi kulandakana Yesu mu kisalu ki thangu ka thangu. (Mat. 19:27) Bankaka baba vangila mambu makhambulu masonga mu kuba minlandikini mi Yesu. (Yoa. 9:22) Bawu bavanga mambu moso amomo, kibila baba kikininanga ti Yesu wuba Mesia no bakanikisa. (Mat. 16:16) Vayi Yesu bamvonda ayi kivuvu kiawu kiaba monikina buka ti kisa bue ba ko tsundu.

6. Mbi Yesu kavanga bo kavulubuka?

⁶ Yesu wuvisa ti, disa ba ko diambu dimbi minlandikini miandi kuba mu kiunda bo nandi kafua, vayi nandi wuzaba ti kiunda kiawu kisa kuizila ko mu kibila ki kukhambu ku kiminu. Diawu katonina kukindisa minlandikini miandi, mu kiokiawu kilumbu kavulubuka. Dedi, nandi wumonikina Malia Madalena bo kaba dila ku dibumbi. (Yoa. 20:​11, 16) Nandi mvandi wumonikina minlandikini miodi tuma tubila va thonono ayi wumonikina kuidi Petelo. (Luk. 24:34) Mbi tulenda longuka mu kifuani ki Yesu? Mona mbi bimonika bo nandi kamonikina kuidi Malia Madalena.

7. Dedi bummonisina Yoane 20:​11-16, mbi Yesu kamona Malia kuvanga yimeni mu kilumbu 16 Ngonda yi Nisa ayi mbi nandi kavanga? (Tala mvandi fikula.)

⁷ Tanga Yoane 20:​11-16. Mu yimeni mu kilumbu 16 ngonda yi Nisa, bakietu bakuikama bayenda va kibuangu bazikila Yesu. (Luk. 24:​1, 10) Wumueka mu bakietu beni, wuba Malia Madalena. Bo nandi kavitila ku dibumbi beni, kasa kue bata ko mvumbi Yesu. Ayi nandi wuduma muingi kue kamba Petelo ayi Yoane. Bawu bayenda ku dibumbi ayi Malia wuba landakana. Bo bapostolo bamona ti mvumbi yi Yesu yisa ba ko kudibumbi, bawu bavutuka ku nzo. Vayi Malia ndamba. Nandi wutatamana kuna mu kudila. Nandi kasa zaba ko ti Yesu wuba vana. Yesu wumona nkietu awowo wu kiminu kudila mu kibila kiandi ayi waba tomba kumbomba. Diawu kamonikina Malia ayi wuvanga diambu dinkinza dinkindisa beni. Nandi wumvana kiyeku kinkinza, ki kuzabikisa tsangu yitedi luvulubukusu luandi ka zikhomba ziandi.—Yoa. 20:​17, 18.

8. Buidi tulenda landikinina kifuani ki Yesu?

⁸ Buidi tulenda landikinina kifuani ki Yesu? Befu tunlandakananga kifuani ki Yesu, bo tunkindisa zikhomba zitu muingi batatamana kusadila Yave. Dedi Yesu, befu tuntombanga kuvisa mambu maphasi badi mu kuviokila. Ayi kuvisa buidi badi mu kumuena ayi kuba bomba. Tala kifuani ki yaya Jocelyn wufuilu khomba yinkietu mu acidente. Nandi wutuba: “Mu zingonda ziwombo minu yiba mu kiunda kingolo.” Bakuela bamueka bantumisa ku nzu’awu ayi bambika muingi kazabikisa mabanza mandi. Bawu banyuwa mu mvibudulu, bammonisa luzolo ayi bankamba ti Yave wu kumvuanga beni nkinza. Nandi wubue tuba: “Yikimuena buka minu yaba sinda mu ḿbu vayi Yave wusadila zikhomba aziozio muingi kuphukisa. Bawu batsadisa kubue ba phuila yi kutatamana kusadila Yave.” Befu mvitu tulenda kindisa bankaka mu kuba kuwa mu mvibudulu, bo ba tuzibudila ntima mu kuba bomba ayi kuba sadisa kutatamana kusadila Yave.—Lom. 12:15.

SADISA BANKAKA KUVISA DIAMBU DI NZAMBI

9. Divuda mbi minlandikini mi Yesu baba ayi buidi nandi kaba sadisila?

⁹ Minlandikini mi Yesu, bavitika Diambu di Nzambi ayi basadila diawu mu luzingu luawu. (Yoa. 17:6) Kheti bobo bawu basa visa ko kibila mbi Yesu kafuila buka ditongueni voti muivi. Yesu wuzaba ti minlandikini miandi baba kiminu ayi luzolo mu Yave. Vayi nandi wuzaba ti vaba tombulu bawu kuvisa buboti Masonoko. (Luk. 9:​44, 45; Yoa. 20:9) Nandi wuba sadisa kuvisa tsundu yi Masonoko baba tanganga. Mona buidi nandi kavangila mawu bo kamonikina kuidi minlandikini miodi baba kuenda ku Emausi.

10. Buidi Yesu kasadisila minlandikini miandi kuvisa ti nandi wuba Mesia? (Luka 24:​18-27)

¹⁰ Tanga Luka 24:​18-27. Yesu kasa fika zabikisa ko kuidi babakala beni, nani nandi kaba. Vayi wuba vana biuvu. Kibila mbi? Ḿba nandi waba tomba kuzaba mayindu mawu. Ayi mawu mamonika. Bawu bankamba ti baba telimina muingi Yesu kavukisa Isaeli mu mioku mi basi Loma. Bo bawu bamana kuzabikisa mayindu mawu, Yesu wusadila Masonoko muingi kuba sadisa kuvisa zimbikudulu ziaba tombulu kusalama.b Bosi, va builu Yesu wusudikisa minlandikini minkaka matedi tsundu yi zimbikudulu. (Luk. 24:​33-48) Mbi tulenda longuka mu mambu amomo?

11-12. (a) Mbi tulenda longuka mu phila Yesu kalongila kiedika ki Kibibila? (Tala mvandi fikula.) (b) Buidi Nortey bansadisila kuidi nlongisi’andi wu Kibibila?

¹¹ Buidi tulenda landikinina kifuani ki Yesu? Bo wunlonga minlonguki mi Kibibila, vana biuvu mu nduenga muingi wuzaba mambu bawu banyindula. (Zinga. 20:5) Bo wumvisa mabanza mawu, monisa buidi balenda bakudila matangu ma Kibibila malenda kuba sadisa mu mambu bamviokila. Nunga phuila yikuba kamba mambu bafueti vanga. Vayi wuba sadisa kuzaba kufiongunina Kibibila, muingi bazaba buidi bu kusadila minsua mi Kibibila mu luzingu luawu. Tala kifuani ki yaya Nortey wunkalanga ku Gana.

¹² Bo kaba 16 di mimvu nandi wutona kulonguka Kibibila. Vasa vioka ko beni thangu basi dikanda diandi batona kunkuamisa. Mbi binsadisa kutatamana wukuikama? Nlongisi’andi wu Kibibila wutanga Matai kapu 10 muingi kunsudikisa ti Baklistu bakiedika bala viokila mu zikhuamusu. Yaya Nortey wutuba: “Bo zikhuamusu zitona, mawu maphana lufiatu ti yibakula kiedika.” Nlongisi’andi wu Kibibila, mvandi wunsadisa kufiongunina Matai 10:16 muingi kaba keba keba ayi kumonisa lukinzu bo kanzabikisa mambu kankikininanga kuidi basi dikanda diandi. Bo kamana kubotama, yaya Nortey waba tomba kuba ntuami ntuala. Vayi tat’andi waba tomba muingi kakota kikola kinangama. Nlongisi’andi wu Kibibila kasa kunkamba ko mambu kafueti vanga. Vayi nandi wumvana biuvu binsadisa kuyindula mu minsua mi Kibibila ayi kubaka makani mamboti. Mambu mbi mamonika? Yaya Nortey wubaka makani ma kukota mu kisalu ki thangu ka thangu. Tat’andi wunkuka ku nzo. Buidi yaya Nortey kamuena mambu amomo? Yaya Nortey wubue tuba:“Minu yiba lufiatu ti yibaka makani mamboti.” Mvitu, befu kubotula thangu muingi kusadisa bankaka kuvisa diambu di Nzambi, tulenda kuba sadisa kuba Baklistu bayonzuka mu kiphevi.—Efe. 3:​16-19.

SADISA ZIKHOMBA ZI BABAKALA MUINGI BABA “MINKHAILU MI BATU”

13. Mbi Yesu kavanga muingi kisalu ki Tat’andi kitatamana bo kavutuka ku diyilu? (Efeso 4:8)

¹³ Bo kaba va ntoto, Yesu wukeba buboti kisalu Tat’andi kamvana muingi kuvanga. (Yoa. 17:4) Vayi Yesu kasa yindula ko ti ‘nandi to wuba wufuana mungi kuvanga luzolo lu Yave.’ Mu mimvu mitatu ayi ndambu kavanga mu kisalu ki kusamuna, nandi wukubika bankaka muingi bavanga kisalu. Ava kavutuka ku diyilu Yesu mvandi wukubika minlandikini miandi kubunda mvandi, ḿba bo baba 20 di mimvu mu kuba vana kiyeku ki kukeba mamemi ma Yeve ayi kutuama ntuala mu kisalu ki kusamuna ayi kulonga. (Tanga Efeso 4:8.) Buidi Yesu kasadila 40 di bilumbu biandi bitsuka, muingi kusadisa babakala abobo bakuikama, kuba “Minkhailu mi batu”?—Tala mvandi nota mu lutangu lu Efeso 4:8.

14. Buidi Yesu kasadisila minlandikini miandi kukonzuka mu kiphevi mu 40 di bilumbu biandi bitsuka va ntoto? (Tala mvandi fikula.)

¹⁴ Muingi kusadisa minlandikini miandi, Yesu wuba vana dilongi diaba tombulu. Dedi, Yesu wuvisa ti minlandikini miandi minkaka, basa kikinina ko ti nandi wufua ayi wuvulubuka. Diawu kaba sadisila kuzaba kiedika mu kuba vana malongi. (Luk. 24:​25-27; Yoa. 20:27) Nandi mvandi wuba kamba muingi baluta sikika thalu mu kukeba dikabu di Yave kubika kuandi mu bisalu. (Yoa. 21:15) Nandi wuba tebula moyo muingi babika kukidedikisa mu mambu bamvanga mu kisalu ki Yave na mo bankaka balenda vanga. (Yoa. 21:​20-22) Ayi wuba semba mu mayindu makhambu fuana baba matedi Kintinu ayi wuba sadisa muingi basikika thalu mu kusamuna zitsangu zimboti. (Mav. 1:​6-8) Mbi bakulutu ba kimvuka balenda longuka mu kifuani ki Yesu?

15-16. (a) Mu ziphila mbi bakulutu ba kimvuka banlandikininanga kifuani ki Yesu? Sudikisa. (b) Buidi yaya Patrick kabakila ndandu mu tsembolo?

¹⁵ Buidi bakulutu ba kimvuka balenda landikinina kifuani ki Yesu? Bawu balenda vangila mawu mu kukubika ayi kusadisa zikhomba zi babakala kubunda mvandi bo bakidi matoko muingi kutambula biyeku binkinza.c Bakulutu ba kimvuka, balendi vingila ko batu bankubika bavangila mambu mu phila yisonga. Bawu bafueti vana malongi mu luzolo, kuidi zikhomba aziozio zi matoko muingi bapisuka ayi bamona nkinza wu kukikulula, kukuikama ayi kuba bakubama muingi kusadisa bankaka.—1 Ti. 3:1; 2 Ti. 2:2; 1 Pet. 5:5.

¹⁶ Mona buidi yaya Patrick kabakila ndandu mu tsembolo bamvana. Bo kaba ditoko, nandi wuba kifu ki kutubilanga mu lukasu ayi kuvangila bankaka mambu makhambu fuana kubunda mvandi zikhomba zi bakietu. Nkulutu mueka wu kimvuka wumona khadulu yi kulebakana ku yaya Patrick ayi wumvana tsembolo mu phila yifuana. Yaya Patrick wutuba: “Minu yi yangalala beni bo nkulutu wu kimvuka katsadisa kumona mambu yifueti balula. Minu yaba banga mu kiunda kumona bankaka kutambula kiyeku kio minu yaba tomba. Vayi dilongi nkulutu wu kimvuka kaphana, ditsadisa kumona nkinza wu kukikulula mu kusadila zikhomba ziami kubika kuandi kutomba kutambula biyeku mu kimvuka.” Kuntuala, yaya Patrick wuyiza ba nkulutu wu kimvuka bo kaba 23 di mimvu.—Zinga. 27:9.

17. Buidi Yesu kamonisina ti waba fiatilanga minlandikini miandi?

¹⁷ Yesu wuvana minlandikini miandi kiyeku ki kusamuna ayi kulonga. Ḿba minlandikini mi Yesu bamuena ti basa ba ko bafuana, muingi kutambula kiyeku akiokio. Vayi Yesu, kasa ba ko divuda ti bawu balenda nunga kuvanga kisalu akiokio. Ayi nandi wuba lufiatu mu bawu bo katuba: “Dedi bo Tata kathumina, minu mvami yiku lutuma.”—Yoa. 20:21.

18. Buidi bakulutu ba kimvuka balenda landikinina kifuani ki Yesu?

¹⁸ Buidi bakulutu ba kimvuka balenda landikinina kifuani ki Yesu? Bakulutu bapisuka bankubikanga bankaka. (Fil. 2:​19-22) Dedi, bakulutu ba kimvuka balenda dinda matoko muingi baba sadisa kudiodisa ayi kuludika nzo yi Kintinu. Bakulutu ba kimvuka bafueti vana biyeku kuidi zikhomba, kuba kubika mu biawu ayi kuba lufiatu ti bankuiza vanga biawu buboti. Yaya Mateus widi nkulutu wumona wu kimvuka, wuvutula matondo kuidi bakulutu ba kimvuka bankubika muingi kuvanga bisalu biwombo mu kimvuka ayi kumfiatila ti nandi kalenda vanga biawu buboti. Nandi wutuba: “Bo yaba vanganga zinzimbala, bawu batsadisa kulonguka mu zinzimbala beni ayi kubika bue vutukila ziawu.”d

19. Makani mbi tufueti ba?

¹⁹ Yesu wusadila 40 di bilumbu biandi bitsuka va ntoto muingi kukindisa, kulonga ayi kukubika bankaka. Diawu mvitu tufueti ba makani ma kulandakana buboti kifuani ki Yesu. (1 Pet. 2:21) Nandi wala tusadisa kuvanga mawu. Ayi nandi wukanikisa: “minu yidi yinu bilumbu bioso nati kuna tsukulu yi nza.”—Mat. 28:20.