Mbi Fueti Vanga Muingi Wubaka Luzingu lu Mvu ka Mvu?

1. Buidi bankaka bammuenanga diyindu di kuzinga mvu ka mvu?

BATU bawombo bamvanganga mangolo muingi kudia buboti ayi kunyikuna binama muingi kuba buvinya bumboti. Vayi bawu bazebi ti kudia buboti ayi kunyikunanga binama, kulendi batula ko nkaku muingi kununa ayi kufua. Diawu ḿba banyindudilanga ti, balendi zinga ko mvu ka mvu. Vayi Yesu wutubila luaku lu kuzinga mvu ka mvu, dedi bummonisina Yoane 3:16 ayi 5:24.

2. Mbi Yoane kapu 6 yintuba matedi kuzinga mvu ka mvu? (Yoane 6:​39, 40)

² Kilumbu kimueka, Yesu wuvanga mangitukulu ma kudikila bivevi bi batu mu mapha ayi zifu.a Mambu amomo kavanga, maba ma kukuitukila. Vayi mo kavanga mu kilumbu kilanda, maluta kuitula beni batu. Nkangu wu batu wunlandakana nati ku Kafalinawu kibuangu kifikama na Ngalili, ayi nandi wuba kamba ti bawu balenda vulubuka ayi kubaka luzingu lu mvu ka mvu. (Tanga Yoane 6:​39, 40.) Diawu, yindula mu bakundi baku ayi basi dikanda bafua. Mambu Yesu katuba mammonisa ti bafua balenda vulubuka. Ngie ayi bawu, mulenda baka mayangi ma kuzinga mvu ka mvu! Vayi mambu Yesu katuba mu Yoane kapu 6, maba phasi muingi bawombo bavisa mu thangu yinani ayi makhidi phasi muingi bawombo kuvisa bubu. Ndoko tubue tubila mawu.

3. Dedi bummonisina Yoane 6:​51, mbi Yesu kalonga matedi naveka?

³ Nkangu wu batu ku Kafalinawu bamona kithuadi ki mangitukulu Yesu kavanga ma kufunisa mapha na maná Yave kavana bakulu bawu. Masonoko mantedila maná beni, ‘dipha difumina ku diyilu.’ (Minku. 105:40; Yoa. 6:31) Yesu wutubila biuma batu bazaba dedi maná, muingi kuba longa diambu dinkinza. Kheti Nzambi nandi waba vanganga mangitukulu muingi kuba vana maná, buviokila thangu bawu bayiza fua. (Yoa. 6:49) Diawu Yesu kayitedila “dipha dikiedika difumina ku diyilu,” “dipha di Nzambi,” ayi “dipha dimvananga luzingu lukiedika.” (Yoa. 6:​32, 33, 35) Yesu wumonisa disuasana diba mu maná ayi mu naveka. Nandi wutuba: “Minu yidi dipha di luzingu difumina ku diyilu. Ayi wosokua mutu wala dia dipha beni wala zinga mvu ka mvu.” (Tanga Yoa. 6:51.) Basi Yuda baba phuda. Bawu basa nunga ko kuvisa, kibila mbi Yesu katubila ti nandi widi “dipha” difumina ku diyilu ayi ti diawu dilutidi kena maná Nzambi kaba vananga bakulu bawu. Yesu wubuela tubila mawu, bo katuba: “Dipha yala muvana dinsundula nyitu’ama.” Mbi mawu mansundula? Tufueti tomba kuvisa kibila mbi mvutu Yesu kavana wummonisina ti, befu ayi batu tunzolanga bafua, tulenda tambula luzingu lu mvu ka mvu. Ndoko tumona mbi Yesu kaba tomba kutuba.

DIPHA DI LUZINGU AYI NYITU’ANDI

4. Kibila mbi batu bankaka badasukila mu mambu Yesu katuba?

⁴ Bawombo baba kuwa Yesu badasuka bo bayuwa ti ‘nyitu’andi yala vana luzingu kuidi batu mu nza.’ Ḿba bawu bayindula ti Yesu waba tomba muingi bawu badia nyitu’andi yi kinsuni. (Yoa. 6:52) Yesu wubue tuba diambu dinkaka di bavanga kukuituka: “Benu khambu dia nyitu yi Muana mutu, ayi kunua menga mandi, lulendi baka ko luzingu.”—Yoa. 6:53.

5. Kibila mbi tuididi lufiatu ti Yesu kabasa tomba ko muingi batu banua menga mandi?

⁵ Mu bilumbu bi Nowa, Nzambi wukandimina batu kudianga menga. (Ngene. 9:​3, 4) Yave wubue vutukila kuvana nsiku awowo kuidi basi Isaeli. Bo katuba: “Noso mutu wundia menga, kafueti fua.” (Levi. 7:27) Yesu wukindisa basi Yuda muingi batumukina nsiku awowo. (Mat. 5:​17-19) Diawu vasa ba ko tsundu nandi kudinda basi Yuda badia nyitu’andi voti kunua menga mandi. Diawu mu mambu amomo Yesu katuba, nandi waba longa dikabu matedi kubaka—“luzingu lu mvu ka mvu.”—Yoa. 6:54.

6. Buidi tulenda visila mambu Yesu katuba matedi kudia nsuni’andi ayi kunua menga mandi?

⁶ Mbi Yesu kaba tomba kulonga? Nandi kufuanikisa to kaba fuanikisa dedi bo kavangila mu thangu kaba koluka na nkietu musi Samalia. Nandi wutuba: “Woso mutu wunnua nlangu minu yikumvana, kalasa bue ba ko phuila. Ayi nlangu beni wala ba tho yimbasikanga nlangu mu nandi, muingi kuvana luzingu lu mvu ka mvu.” (Yoa. 4:​7, 14)b Yesu kabasa tomba ko kutuba ti, nkietu wu muisi Samalia wala baka luzingu lu mvu ka mvu na kunua to nlangu kaba teka. Bobuawu mvandi, nandi kabasa tomba ko kutuba ti nkangu wunneni wu batu ku Kafalinawu, bala baka luzingu lu mvu ka mvu ba kudia nsuni’andi ayi kunua menga mandi ma kinsuni.

DISUASANA MU MAMBU MUADI YESU KATUBA

7. Mbi bankaka bantubanga mu mambu Yesu katuba madi mu Yoane 6:53?

⁷ Bankaka bantubanga ti mu Yoane 6:53 Yesu waba sudikisa ti batu bafueti vanga Mbambukulu Moyo va Masika Mabuilu, kibila mu thangu beni nandi wusadila biobiawu bikuma, bo katubila matedi kudia nyitu’andi ayi kunua menga mandi. (Mat. 26:​26-28) Bawu bantubanga ti baboso banlandakananga Mbambukulu Moyo, bafueti dia dipha ayi kunua vinu. Bukiedika ti buawu bufueti bela? Didi diambu dinkinza kufiongunina mambu amomo, kibila kadika mvu mu nza yimvimba bivevi na bivevi bi batu bankutakananga muingi kulandakana nkungi awowo. Tunkuiza mona ti mambu Yesu katuba mu Yoane 6:​53, madi tsundu yiviakana na mambu katuba mu Bidia bi Mfumu va Masika ma Builu.

8. Disuasana mbi didi mu mambu muadi tuma tubila? (Tala mvandi fikula.)

⁸ Buabu tuemmona disuasana mu mambu muadi Yesu katuba. Ditheti, thangu mbi ayi kuidi Yesu katubila mambu madi mu Yoane 6:​53-56? Nandi wutuba mambu amomo va ntuala nkangu wu basi Yuda ku Ngalili mu mvu 32 T.K., ava nandi kutsikika Bidia bi Mfumu va Masika ma Builu ku Yelusalemi. Dimuadi, kuidi banani Yesu kakamba mambu amomo? Kuidi batu baba luta vua nkinza bidia kaba vana kena kulonguka matedi Yave ayi Kintinu ki Nzambi. (Yoa. 6:26) Diawu mu thangu Yesu katuba diambu bakhambu visa, kiminu kiawu kimana mu nandi ayi minlandikini miandi minkaka, babika kubue kunlandakana. (Yoa. 6:​14, 36, 42, 60, 64, 66) Batu abobo baba beni disuasana na kumi mueka di bapostolo bakuikama baba na Yesu bo vavioka mvu wumueka mu 33 T.K., bo katsikika Bidia Bimfumu va Masika ma Builu. Mu thangu Yesu katuba mambu amomo, 11 di bapostolu batatamana bakuikama mu nandi, kheti basa visa ko buboti mambu nandi kaba longa. Bapostolo baba disuasana na nduka batu boso baba ku Ngalili. Bawu baba lufiatu ti Yesu wuba Muana Nzambi, wufumina ku diyilu. (Mat. 16:16) Nandi wuba nyunga mu kutuba: “Benu lusa kuthatuka ko mu ziphasi ziama zioso.” (Luk. 22:28) Disuasana adiodio, dimmonisa ti mambu madi mu Yoane 6:53 Yesu katuba, kabasa tomba ko kusudikisa mambu mala monika ava kutsikika Bidia bi Mfumu va Masika ma Builu. Vayi vakhidi bivisa binkaka mu mambu amomo.

TSUNDU MBI MAMBU YESU KATUBA MADI MU NGIEWU

9. Kuidi banani mambu Yesu katuba mu Bidia bi Mfumu va Masika ma Builu masalimina?

⁹ Mu Bidia bi Mfumu va Masika ma Builu, Yesu wuvana dipha dikhambulu luvi kuidi bapostolo bandi ayi wu bakamba ti dipha dinsundula nyitu’andi. Bosi nandi wuba vana vinu ayi wutuba ti yawu yinsundula “menga mami ma luwawanu.” (Mala. 14:​22-25; Luk. 22:20; 1 Ko. 11:24) Mambu Yesu katuba matedi luwawanu, nkinza beni makeli. Nandi wutedila luwawanu alolo, luwawanu lumona. Ayi bo bala yala to yandi mu “Kintinu ki Nzambi”, bawu badi mu luwawanu alolo. Bakana ko batu boso. (Ebe. 8:​6, 10; 9:15) Bapostolo basa visa ko mambu amomo muna thangu beni. Vayi baba belama kusolu mu phevi yinlongo, muingi kuba mu luwawanu lumona ayi kubaka kibuangu na Yesu ku diyilu.—Yoa. 14:​2, 3.

10. Disuasana mbi didi mu mambu Yesu katuba ku Ngalili ayi mo katuba mu Bidia bi Mfumu va Masika ma Builu? (Tala mvandi foto.)

¹⁰ Mambu Yesu katuba mu Bidia bi Mfumu va Masika ma Builu, masalimina mu mua “nkangu wu mamemi.” Mua nkangu awowo wu mamemi, wuba bapostolo bandi bakuikama baba yandi ku sala. (Luk. 12:32) Mua nkangu awowo, wawu Yesu kadinda badia—dipha ayi kunua vinu, kubunda mvandi bo bala buelama mu nkangu beni kuntuala. Ayi bawu bala zinga na Yesu ku diyilu. Adiodio diawu disuasana matedi mambu Yesu kakamba bapostolo bandi na mo kakamba kuidi nkangu wu batu ku Ngalili. Mambu Yesu katuba mu matedi Bidia bi Mfumu, masalimina to mu mua nkangu wu batu. Vayi mambu katuba ku Ngalili, masalimina kuidi batu bawombo.

11. Mambu mbi Yesu katuba ku Ngalili mammonisa ti kabasa tubila ko mua nkangu wu batu?

¹¹ Bo Yesu kaba ku Ngalili mu mvu 32 T.K., nandi wuyoluka na basi Yuda baba tomba to bidia. Nandi waba tomba kuba sadisa kuvisa diambu dilutidi nkinza kena bidia bi kinsuni—kubaka luzingu lu mvu ka mvu. Ayi Yesu wuba kamba ti batu bafua bala vulubuka mu kilumbu kitsuka muingi kuzinga mvu ka mvu. Nandi kabasa tubila ko mua nkangu wu batu wusolu dedi bo katubila kuntuala mu nkungi wu Bidia bi Mfumu va Masika ma Builu. Ku Ngalili, nandi wutubila lusakumunu batu boso bala tambula. Nandi wutuba: “Wosokua mutu wala dia dipha beni wala zinga mvu ka mvu; . . . Dipha yala kumvana dinsundula nyitu’ama yala vana luzingu kuidi batu mu nza.”—Yoa. 6:51.c

12. Mbi bintombulu muingi kubaka luzingu lu mvu ka mvu?

¹² Yesu kasa kamba ko basi Yuda ku Ngalili ti batu bafua voti bala butuka, bawu bala tambula lusakumunu alolo. Vayi batu badi luaku lu ‘kudia dipha’ voti batu basolu, bawu bala tambula lusakumunu alolo. Batu bawombo badi Baklistu bantubanga ti, muingi kuvuka vantombulu to “kukikinina mu [Yesu]” ayi kuntadila ti widi mvukisi. (Yoa. 6:​29, Tsekudulu yi King James) Vayi bawombo mu nkangu wu batu ku Ngalili baba kiminu mu Yesu, babika kubue kunlandakana. Kibila mbi?

13. Mbi bintombulu muingi kuba nlandikini wukiedika wu Yesu?

¹³ Nduka nkangu woso wu batu Yesu kadikila, baba kunlandakananga mu mayangi mu kibila ki bidia. Bawu baba tomba to Yesu kaba belusa, kaba dikila ayi kukuwa mambu baba tomba. Vayi Yesu wusudikisa ti nandi kasa kuizila ko va ntoto muingi kuvanga mambu bawu baba tomba. Nandi wuyizila muingi kuba longa mambu bafueti vanga muingi baba minlandikini miandi mikiedika. Vayi vaba tombulu bawu kuvitika thuadusulu yi Yesu, yi ‘kukuenda kuidi nandi’ voti yi kunkuwa ayi kuntumukina.—Yoa. 5:40; 6:44.

14. Mbi binkaka tufueti vanga muingi tubaba ndandu mu nyitu ayi menga ma Yesu?

¹⁴ Yesu wuba longa ti muingi babaka luzingu lu mvu ka mvu, vaba tombulu nandi kuvana nsuni’andi ayi menga mandi. Diawu vaba tombulu bawu kuba kiminu mu mambu amomo ayi mawu mvandi mantombulu kuidi befu bubu. (Yoa. 6:40) Muingi tubaka ndandu mu nyitu ayi mu menga ma Yesu dedi bummonisina Yoane 6:​53, tufueti kuna kiminu mu khudulu. Nkangu wunneni wu batu, wawu widi luaku lu kubaka lusakumunu alolo.—Efe. 1:7.

15-16. Mambu mbi mankinza tuma longuka mu Yoane kapu 6?

¹⁵ Yoane kapu 6 yi tulonga mambu mawombo mankinza ayi ma khindusulu. Lutangu alolo lummonisa ti Yesu wumvuanga beni nkinza batu. Bo kaba ku Ngalili Yesu wubelusa zimbevu, wuba longa matedi Kintinu ayi wuvanga mangitukulu mu kufunisa bidia. (Luk. 9:11; Yoa. 6:​2, 11, 12) Ayi dilutidi nkinza, nandi wuba longa mu kutuba: “Minu yidi dipha dimvananga luzingu lukiedika.”—Yoa. 6:​35, 48.

¹⁶ Batu Yesu katedila “mamemi mankaka,” badianga ko dipha ayi banuanga ko vinu mu Mbambukulu Moyo yimvangamanga kadika mvu. (Yoa. 10:16) Vayi kheti bobo, bawu bambakanga ndandu mu nyitu ayi mu menga ma Yesu Klistu. Voti kuba kiminu mu nkhailu’andi wu khudulu. (Yoa. 6:53) Bo badi luaku lu kudia dipha ayi kunua vinu, bammonisanga ti badi mu khati luwawanu lumona ayi badi kivuvu ki kuyala ku diyilu mu Kintinu ki Nzambi. Diosokua dingumba tuidi, kuba kuandi Baklistu basolu voti mamemi mankaka, mambu madi mu Yoane kapu 6 nkinza madi kuidi befu boso.