DILONGI 3
NKUNGA 35 “Tuvanganga Mambu Malutidi Nkinza”
Baka Makani Mankuangidika Yave
‘Boma bu Yave yidi thonono yi nduenga, ayi yidi mbonosono yi phisulu kuzaba Mutu Wulutidi Wunlongo.’—ZINGA. 9:10.
MAMBU TUANLONGUKA
Buidi tulenda bakila luzabu, nduenga ayi phisulu muingi tubaka makani mamboti?
1. Mambu mbi befu boso tumvanganga kadika kilumbu?
KADIKA kilumbu befu tumbakanga makani. Mankaka masiko phasi mu kubaka. Dedi, kio tundia vameni voti bo tukue lala. Makani mankaka madi beni phasi mu kubaka. Kibila malenda tuadisa ziphasi kuidi batu tunzolanga, buvinya buitu, mayangi mitu voti mbuongimin’itu. Befu tuntomba makani mitu matuadisa ndandu kuidi befu veka ayi kuidi dikanda ditu. Bulutidi mayangidika Yave.—Lom. 12:1, 2.
2. Mambu mbi malenda tusadisa kubaka makani ma nduenga?
2 Ngie wulenda baka makani manduenga mu (1) kubaka bivisa bioso, (2) kuyindula mu phila Yave kanyindudilanga ayi (3) kuyindula matedi makani beni. Mu dilongi adidi, tunkuiza fiongunina matedi mambu amomo ayi mawu mankuiza tusadisa kumona buidi bu kukubikila mayindu mitu.—Zinga. 2:11.
BAKA BIVISA BIOSO
3. Vana kifuani kimmonisa kibila mbi didi diambu dinkinza kubaka bivisa bioso ava kubaka makani.
3 Diambu ditheti fueti vanga muingi kubaka makani mamboti didi, kubaka bivisa bioso. Kibila mbi didi diambu dinkinza kuvanga mawu? Yindula mutu widi kimbevo kingolo wunkuenda kuidi dotoli. Bukiedika ti dotoli wunkuiza baka makani ma mbukulu, ava theti kufiongunina buboti mbevo voti kumvana biuvu muingi kuzaba buidi kammuenanga? Bukiedika ti ndamba. Ngie mvaku wunkuiza baka makani mamboti ngie kufiongunina theti bivisa bioso. Buidi wulenda vangila mawu?
4. Dedi bummonisina Zingana 18:13, mbi bilenda kusadisa kubaka bivisa bioso? (Tala mvandi foto.)
4 Ngie wulenda baka bivisa mu kuyivana biuvu. Yindula boti babe kutumisa mu nkungi voti muingi kueviokisa thangu. Ngie wunkuiza yenda? Boti ngie wusa zaba ko mutu wumvangisa nkungi beni voti mambu kankana kuvanga, ngie fueti kuyikuvusa: “Kuidi ayi thangu mbi nkungi beni wunkuiza vangimina? Batu bawombo bankuiza ba kuna? Banani bankuiza ba kuna? Mambu mbi mankuiza vioka kuna? Kuala ba malavu?” Mimvutu mi biuvu abiobio, minkuiza kusadisa kubaka makani ma nduenga.—Tanga Zingana 18:13.
Vana biuvu muingi wubaka bivisa bioso (Tala lutangu 4)a
5. Mbi fueti vanga ngie kumana kubaka bivisa bioso?
5 Ngie kumana kubaka bivisa bioso, yindula buboti matedi nkungi beni. Dedi, mbi fueti vanga ngie kuzaba ti batu bankaka bala ba kuna batumukinanga ko zithumu zi Yave? Kuala ba mutu wala kengidila malavu muingi batu babika kuviokisa kitesu? Ngie wunyindula ti wawu wisinkuiza ba ko nkungi wufuana? (1 Pet. 4:3) Buabu, boti nkungi beni wunkuiza vangimina yoyawu thangu lukutukunu lu kimvuka lumvangiminanga voti mu kilumbu wutsikika muingi kubasikanga mu kisalu ki kusamuna? Ngie kubaka bivisa bioso bintombulu, ngie wala ba wukubama muingi kubaka makani mamboti. Vayi vadi diambu dinkaka fueti vanga. Ngie mazaba mambu moso. Diawu wu kiyuvusa, buidi Yave kankuiza muena mawu?—Zinga. 2:6.
FIONGUNINA PHILA YAVE KANYINDUDILANGA
6. Dedi bummonisina Tiagu 1:5, kibila mbi tufueti sambidila muingi Yave ka tusadisa?
6 Dinda Yave ka kusadisa kuvisa mayindu mandi. Yave wunkanikisa kutuvana nduenga, muingi kuvisa boti makani tumbaka mankuiza nyangidika. Nandi wumvananga nduenga “mu luzolo kuidi baboso mu khambu fundisa.”—Tanga Tiagu 1:5.
7. Buidi wulenda zabila mayindu ma Yave bo wumbaka makani? Fuanikisa.
7 Bo wunsambila muingi kudinda thuadusulu yi Yave, tsikika thalu’aku mu phila kankuiza kusadisila. Muingi kufuanikisa: Yindulabu boti ngie makuenda mu viage vayi wisi bue zaba ko nzila. Ngie wulenda dinda mutu wunkalanga va kibuangu beni muingi ka kusadisa. Vayi bukiedika ti ngie wunkuiza yenda kuaku ava nandi ka kukamba dioso diambu? Bukiedika ti ndamba. Ngie wunkuiza teka buboti matu muingi kuvisa zithuadusulu kankuiza kuvana. Bobuawu mvandi ngie kudinda kuidi Yave nduenga, tomba kuvisa mvutu’andi mu kusadila minsua ayi minsiku midedakana na mambu widi mu kuviokila. Dedi, ngie kubaka makani ma kukuenda mu nkungi beni tuma tubila va thonono, ngie wulenda fiongunina minsua mi Kibibila mintubila matedi minkungi mimviokisanga kitesu, minkangulu mimbi ayi kutula Kintinu va theti kena mambu ngie wunzolanga.—Mat. 6:33; Lom. 13:13; 1 Ko. 15:33.
8. Mbi wulenda vanga muingi wubakula mambu wuntomba? (Tala mvandi foto.)
8 Khumbu zinkaka ngie wulenda dinda lusalusu muingi wubakula mambu wuntomba. Dedi kukoluka na zikhomba bayonzuka mu kiphevi. Mvandi wala baka ndandu ngie kufiongunina mambu beni. Dedi, ngie wulenda sadila Buku yi Zimbangi zi Yave yi Kutombila Bilongulu ayi Princípios Bíblicos para a Vida Cristã. Tebuka moyo ti makani maku mafueti kuangidika kubaka makani mankuangidika Yave.
Fiongunina phila Yave kanyindudilanga (Tala lutangu 8)b
9. Buidi tulenda bela lufiatu ti makani mitu mankuiza yangidika Yave? (Efeso 5:17)
9 Buidi tulenda bela lufiatu ti makani mitu mankuiza yangidika Yave? Theti, vantombulu befu boso kunzaba buboti. Kibibila kintuba: ‘Yidi mbonosono yi phisulu kuzaba Mutu Wulutidi Wunlongo.’ (Zinga. 9:10) Nduenga yikiedika yinkuizilanga mu kuzaba zikhadulu zi Yave, zikhanu ziandi, mambu kanzolanga ayi kakhambu zolanga. Wukiyuvusa: ‘Mu kutadila mambu yizebi matedi Yave, makani mbi yilenda baka muingi kukuangidika?’—Tanga Efeso 5:17.
10. Kibila mbi minsua mi Kibibila milutidi nkinza kena mambu basi dikanda ditu bantomba?
10 Khumbu zinkaka tufueti bika kukuangidika batu tunzolanga muingi kukuangidika Yave. Dedi, matata mankaka bankuikanga bana bawu beka phunga, muingi kukuela mutu widi beni zimbongo, voti mutu fueti vana biuma biwombo mu dikuela—kheti kasi ko kiphevi kimboti. Buidi Yave kantadilanga mambu amomo? Mvutu widi mu Matai 6:33. Lutangu alolo, lunkindisa Baklistu ‘kutomba theti Kintinu.’ Kheti befu tunkinzikanga matata mitu ayi batu bankalanga yitu va nsengi, vayi diambu dilutidi nkinza didi, kukuangidika ntima wu Yave.
YINDULA MATEDI MAKANI BENI
11. Dedi buntubila Filipi 1:9, 10 mbi bilenda kusadisa kubaka makani mamboti?
11 Bo wummana kulonguka minsua mi Kibibila mintubila matedi makani maku, fiongunina makani mbi wunkuiza baka. (Tanga Filipi 1:9, 10 tala nota mu Kibibila ki kulongukila “nduenga “). Nduenga yala kusadisa kuvisa ndandu, kadika makani mankuiza kutuadisa. Makani mankaka phasi makala muingi kubaka vayi mankaka masi ko beni phasi. Nduenga yala kusadisa kubaka makani manduenga kheti mu mambu maphasi.
12-13. Buidi Nduenga yilenda kusadisila kubaka makani ma mamboti bo wuntomba kisalu?
12 Yindula mu mambu amama. Ngie widi mu kutomba kisalu muingi kuzingisa dikanda diaku. Vayi vammonika ntindu miodi mi bisalu. Fiongunina bivisa bioso matedi bisalu beni, thangu wunkuiza viokisa muingi kutuka ku bisalu beni ayi mambu mankaka. Bulutidi tomba kuzaba boti bisalu beni, bidi kithuadi na minsiku mi Kibibila. Ḿba ngie wunkuiza sola kisalu kio wuzebi kuvanga voti kio bankuiza kufuta zimbongo ziwombo. Vayi vadi mambu mankaka fueti fiongunina ava kubaka makani.
13 Dedi, mu bisalu bia bibiodi vadi kisalu kilenda tula nkaku thangu yi zikhutukunu zi kimvuka? Kisalu beni kinkuiza dekula thangu ngie wumviokisa muingi kukieba zitsatu zi kiphevi ayi zi kinsuni zi dikanda diaku? Kuvanga biuvu abiobio binkuiza kusadisa “kutula mambu malutidi nkinza va theti”—dedi mbuongimini yi Yave ayi zisatu zi dikanda diaku. Mu phila ayoyo ngie wunkuiza baka makani Yave kankuiza sakumuna.
14. Buidi nduenga ayi luzolo yala tusadisila kubika kuvanga bankaka kusumuka?
14 Nduenga yilenda kusadisa mvandi kumona boti makani wunkuiza baka, mankuiza tuadisa ziphasi kuidi bankaka voti “kuvanga bankaka kusumuka.” (Fil. 1:10) Mambu amomo nkinza madi bo tumbaka makani matedi phuatulu’itu. Dedi, tulenda zola ntindu mueka wuphuatulu. Vayi boti bankaka mu kimvuka ayi bankaka kunganda bankuiza sumuka mu kibila akiokio? Nduenga yala tusadisa kukinzika mayindu mawu. Luzolo luala tusadisa kutula “mamboti ma bankaka” va theti ayi kuzaba ndilu’itu. (1 Ko. 10:23, 24, 32; 1 Ti. 2:9, 10) Mu phila ayoyo, tuala baka makani mammonisa luzolo ayi lukinzu kuidi bankaka.
15. Mbi binkaka bintombulu kuvanga ava wubaka makani?
15 Ngie kubaka makani mankinza, yindula mbi fueti vanga muingi wusadila mawu. Yesu wu tulonga ‘kufiongunina boti tuidi biuma bintombulu ava kubaka makani.’ (Luk. 14:28) Diawu fiongunina thangu, makani ayi biuma bintombulu, muingi makani maku masalama. Thangu zinkaka ngie wulenda tomba lusalusu kuidi dikanda diaku, muingi kuzaba mbi kadika mutu kafueti vanga muingi kubuela mioko makani wumbaka. Kibila mbi didi diambu dinkinza kuvanga mawu? Mawu mala kusadisa kumona mua mambu wufueti balula voti makani mankaka malutidi wulenda baka. Ngie kuzabikisa mawu kuidi dikanda diaku ayi kukuwa mayindu mawu, bawu bala sala yaku va kimueka muingi wubaka ndandu mu makani maku.—Zinga. 15:22.
BAKA MAKANI MANKUIZA KUTUADISA NDANDU
16. Mambu mbi mala kusadisa kubaka makani mamboti? (Tala mvandi quadro yintuba: “Buidi bu Kubakila Makani ma Nduenga.”)
16 Ngie kulandakana mambu tuma tubila, wala ba wukubama muingi kubaka makani mamboti. Ngie kubaka bivisa ayi kufiongunina minsua mi Kibibila, mawu mala kusadisa kubaka makani mankuangidika Yave. Diawu ngie wulenda dinda kuidi Yave muingi ka kusadisa wubaka makani mamboti.
17. Mbi bilenda kusadisa kubaka makani mamboti?
17 Kheti wubaka ndandu mu makani mawombo kumbusa, tebuka moyo ti tho muingi kubaka makani mamboti yidi, kufiatila mu nduenga yi Yave kubika kuandi mu ndueng’aku. Yave, nandi to wumvananga nzailu yikiedika, phisulu ayi nduenga muingi kubaka makani mamboti. (Zinga. 2:1-5) Yave kalenda kusadisa kubaka makani ma kunkuangidika.—Minku. 23:2, 3.
NKUNGA 28 Nani Wulenda ba Nkundi Yave
a MAMBU MADI MU ZIFOTO: Zikhomba zi babakala ayi zi bakietu, bankoluka matedi thumusunu bama tambula yi nkungi mu zitelefone ziawu.
b MAMBU MADI MU FOTO: Khomba yinkaka wumfiongunina makani kafueti baka boti wunkuiza yenda mu nkungi beni.