DILONGI 27
NKUNGA 79 Wuba Longa Baba Bakuikama
Sadisa Minlonguki mi Kibibila Babaka Makani ma Kusadila Yave
“Banu bakotuka mu kiphevi . . . kindamanu mu kiminu.” —1 KO. 16:13, nota.
MAMBU TUANLONGUKA
Tuemmona buidi tulenda sadisila minlonguki mitu mi Kibibila, kukuna kiminu ayi kibakala kintombulu muingi kukakidila kiedika.
1-2. (a) Kibila mbi minlonguki mi kibibila bammuenanga boma kubaka makani ma kusadila Yave? (b) Mbi tunkuiza longuka mu dilongi adidi?
VABA mambu maba kutula nkaku muingi kubaka makani ma kuba mbangi yi Yave? Ḿba wuba boma mu phila batu bankotanga yaku kikola voti bansalanga yaku, bakundi ayi basi dikanda bankuiza kutadila ngie kuba mbangi yi Yave. Voti ḿba waba yindula ti wulendi nunga ko kuzingila mu kithuadi na minsua mi Nzambi. Boti buawu, ngie wulenda visa mabanza ma minloguki mi Kibibila bammonanga phasi kubaka makani ma kusadila Yave.
2 Yesu wuvisa ti mabanza amomo malenda vanga bankaka kubika konzuka mu kiphevi. (Mat. 13:20-22) Vayi nandi kasa vongila ko batu baba boma bu kunlandakana. Nandi wumonisa buidi minlandikini miandi balenda sadisila ntindu batu abobo, (1) kuzaba mambu malenda kuba tula nkaku kukonzuka mu kiphevi, (2) kukuna luzolo lungolo mu Yave, (3) kutula mambu malutidi nkinza vatheti mu luzingu, ayi (4) kuzaba bu kunungina bikaku bandengana. Buidi tulenda sadila buku Baka Mayangi Ma Mvu Ka Mvu! muingi kulandakana phila Yesu kasadisila minlonguki miandi kubaka makani ma kusadila Yave?
SADISA NLONGUKI’AKU KAZABA MAMBU MALENDA KUNTULA NKAKU KUKONZUKA MU KIPHEVI
3. Mbi bitula nkaku Nikodemi kuba nlandikini wu Yesu?
3 Nikodemi, wuba wuzabakana kuidi basi Yuda, wudengana bikaku muingi kuba nlandikini wu Yesu. Bo vavioka zingonda zisambanu tona Yesu katona kisalu ki kusamuna, Nikodemi wuvisa ti Yesu wuba mvuala wu Yave. (Yoa. 3:1, 2) Mu kibila ki boma bu basi Yuda, Nikodemi ku kinsueki wuyoluka na Yesu va builu. (Yoa. 7:13; 12:42) Ḿba nandi wuyindula ti mu kibila ki kimfumu kaba, kalendi nunga ko kuba nlandikini wu Yesu.a
4. Buidi Yesu kasadisila Nikodemi kuvisa mbi Nzambi kantomba kavanga?
4 Nikodemi wuzaba mawombo matedi nsiku wu Mose, vayi vaba tombulu lusalusu muingi kavisa mbi Yave kantomba kavanga. Buidi Yesu kansadisila? Yesu wubotula thangu muingi kuyoluka yandi kheti vaba tombulu kuvanga mawu va builu. Yesu wuzabikisa Nikodemi mbi kafueti vanga muingi kaba nlandikini’andi. Nandi wunkamba ti kafueti yongina masumu mandi, kubotama ayi kulekila kiminu mu muana Nzambi.—Yoa. 3:5, 14-21.
5. Mbi tulenda vanga muingi tununga kusadisa nlonguk’itu wu kibibila ka tuzabikisa mambu ma kuntula nkaku kusadila Yave?
5 Kheti nlonguki wu kibibila widi nzayilu yiwombo matedi kibibila, ḿba nandi kalenda tomba lusalusu muingi kayonzuka mu kiphevi. Ḿba kisalu voti zinzomono va dikanda, malenda kumvanga kuvuvuka muingi kabika kubaka makani ma kiphevi. Diawu ba wukubama muingi kusadisa nlonguki’aku. Ngie wulenda kuntumisa muingi mudia va kimueka, voti kuviokisa thangu. Mu phila ayoyo wulenda kunsadisa muingi nandi ka kuzabikisa mambu ma kuntula nkaku. Kindisa nlonguki’aku wu kibibila muingi kabalula mambu mantobulu kubika ti muingi ka kuyangidika vayi muingi kamonisa luzolo luandi kuidi Yave.
6. Mambu mbi nlongisi wumboti wu kibibila kafueti vanga muingi kusadisa nlonguki’andi? (1 Kolintu 16:13)
6 Nlonguki wu kibibila na kuba lufiatu ti Yave wunkuiza nsadisa kuzingila mu minsua mi kibibila, mawu mala nsadisa kuba kibakala. (Tanga 1 Kolintu 16:13.) Kiyeku kiaku kidi dedi mueka na kiyeku ki nlongisi wu kikola. Nlongisi mbi ngie wuluta zola bo wuba mu kikola? Bukiedika ti, no wu kusadisa kuba lufiatu mu mambu waba longuka. Bobuawu mvandi, nlongisi wumboti wu kibibila kalongisanga ko to mambu ma Nzambi kuidi nlongisi’andi. Vayi mvandi kafueti kunsadisa kuba lufiatu mu Yave ayi kubalula mambu mantombulu mu luzingu luandi. Mu ziphila mbi wulenda vangila mawu?
SADISA NLONGUKI’AKU KAKUNA LUZOLO LUNGOLO MU YAVE
7. Buidi Yesu kasadisila minlandikini miandi kukuna luzolo mu Yave?
7 Yesu wuzaba ti minlandikini miandi ba kuba luzolo mu Yave, bankuiza sadila mambu banlonguka. Diawu kaba longila mambu ma basadisa kukuna luzolo luawu mu Yave. Nandi wudedikisa Yave na tata wumvangilanga mambu mamboti kuidi bana bandi. (Mat. 7:9-11) Ḿba batu baba kuwa malongi ma Yesu, basa bamonisanga ko luzolo kuidi matata mawu. Yindula buidi bayiza bela bo Yesu kasadila kifuani ki tata widi luzolo ayi nkua kiadi wuyamba muan’andi wuvutuka, kheti kumbusa wuvanga mambu mambi. Bawu bamona ti Yave widi luzolo mu batu ayi widi nkua nlemvu.—Luk. 15:20-24.
8. Buidi wulenda sadisila nlonguki’aku wu kibibila kukindisa luzolo luandi mu Yave?
8 Ngie mvaku wulenda sadisa nlonguki’aku wu kibibila kukindisa luzolo luandi mu Yave mu kunsadisa kutsikika thalu mu zikhadulu zi Yave bo munlonguka kibibila. Mu kadika dilongi nsadisa kamona buidi Yave kammonisinanga luzolo mu nandi. Ayi bo munlonguka matedi khudulu, nsadisa kavisa ti Yesu wufuila mu kibila kiandi. (Lom. 5:8; 1 Yoa. 4:10) Ḿba nlonguki’aku wu kibibila wunkuiza zola Yave na kuyindula phila Yave kammonisina luzolo.—Nga. 2:20.
9. Mbi bisadisa yaya Michael kubalula nzingulu’andi?
9 Tala kifuani ki Michael, ku Indonésia. Nandi wubutukila mu kiedika vayi kasa ba ko wubotama. Bo kadukisa 18 di mimvu, wuyenda kuesala kutsi yinkaka dedi motorista. Kuntuala nandi wukuela vayi wubika dikanda diandi muingi kuesadila kutsi yinkaka. Nkazi’andi ayi muan’andi batona kulonguka kibibila ayi kukonzuka mu kiphevi. Bo mam’andi kayiza fua, Michael wuvutuka ku nzo muingi kukieba tat’andi ayi mvandi wukikinina kubue longuka kibibila. Bo batona kufiongunina mu buku Baka Mayangi Ma Mvu Ka Mvu dilongi 27 mu kikhuku buela longuka, mawu manyikuna beni ntim’andi. Bo kayindula mu phila Yave kabela mu kumona muan’andi kutovuka, Michael wutona kudila nandi wutonda Yave mu khudulu ayi mawu mansadisa kubalula nzingulu’andi ayi kubotama.
SADISA NLONGUKI’AKU KUTULA MAMBU MALUTIDI NKINZA VATHETI MU LUZINGU
10. Buidi Yesu kasadisila minlandikini miandi mitheti kuludika nzingul’awu? (Luka 5:5-11) (Tala mvandi fikula.)
10 Minlandikini mitheti bazaba ti Yesu nandi Mesia bakanikisa, vayi vabe tombulu lusalusu muingi batula kisalu ki kusamuna vatheti mu luzingu luawu. Dedi, Petelo ayi Andele baba minlandikini mu mua thangu bo Yesu kaba tumisa muingi banlandakana mu kisalu ki thangu ka thangu. (Mat. 4:18, 19) Bawu baba vanganga lungoso lu kuloba ḿba va kimueka na Tiagu ayi Yoane. (Mala. 1:16-20) Bo Petelo ayi Andele babika kisalu ki kuloba, ḿba baludika nzingulu’awu muingi banunga kudukisa zitsatu zi dikanda diawu bo baba landakana Yesu. Mbi bi basadisa kubaka makani amomo? Buku yi Luka yintuba ti Yesu wuvanga mangitukulu makindisa lufiatu lu minlandikini ti Yave wunkuiza bakieba ayi kudukisa zitsatu ziawu.—Tanga Luka 5:5-11.
Mbi tulenda longuka mu phila Yesu kasadisila minlandkini miandi kutula mambu malutidi nkinza va theti mu luzingu? (Tala lutangu 10)b
11. Buidi tulenda sadila mambu tuviokila mu luzingu muingi kukindisa kiminu ki minlonguki mitu mi kibibila?
11 Kheti tulendi vanga ko mangitukulu dedi Yesu, vayi tulenda zabikisa kuidi minlonguki mitu, phila Yave kamana tusadisila bo tutula kisalu kiandi vatheti mu luzingu luitu. Dedi, wuntebuka moyo mu phila Yave kamana kusadisila bo wutona kulandakana zikhutukunu? Ḿba vaba tombulu kuzabikisa kuidi mfumu’aku yi kisalu ti wisinkuiza salanga ko bilokula biwombo muingi kulandakana zikhutukunu. Bo wunzabikisa kuidi nlonguki’aku phila Yave kamana kusadisila, nzabikisa mvandi buidi kiminu kiaku kiyiza kindimina mu kumona lusalusu lu Yave mu makani wubaka ma kutula kisalu kiandi vatheti mu luzingu luaku.
12. (a) Kibila mbi tufueti tumisina minsamuni minkaka muingi balandakana ndongukulu yi nlonguk’itu? (b) Buidi wulenda sadila zivideo muingi kulonga nlonguki’aku? Vana kifuani.
12 Nlonguki’aku wu kibibila mvandi kalenda baka ndandu mu kifuani ki zikhomba zinkaka. Diawu, tumisa minsamuni minkaka muingi balandakana ndongukulu’andi yi kibibila. Wuba kindisa bazabikisa kuidi nlonguki’aku buidi bazabila kiedika ayi kibila mbi babakila makani ma kusadila Yave. Mvandi botula thangu muingi ngie ayi nlonguki’aku mutala zivideo zidi mu buku Baka Mayangi Ma Mvu Ka Mvu! Muingi kufuanikisa, bo munlonguka dilongi 37, ngie wulenda nsadisa kuvisa minsua mi kibibila midi mu video, Yave Wunkuiza Kieba Zitsatu Zitu.
SADISA NLONGUKI’AKU KUNUNGA BIKAKU
13. Buidi Yesu kakubikila minlandikini miandi mu zikhuamusu baviokila?
13 Khumbu ziwombo Yesu wukamba minlandikini miandi ti bala viokila mu ziphasi, zikhuamusu kuidi basi dikanda ayi kuidi batu bankaka. (Mat. 5:11; 10:22, 36) Kutsuka kisalu kiandi ki kusamuna, nandi wulubula minlandikini miandi ti bala bavonda. (Mat. 24:9; Yoa. 15:20; 16:2) Nandi wuba kamba muingi baba keba keba mu kisalu ki kusamuna ayi wuba longa babika kukuambila na zimbeni muingi batatamana kusamuna zitsangu zimboti.
14. Buidi tulenda kubikila minlonguki mitu mi kibibila muingi banunga zikhuamusu? (2 Timoti 3:12)
14 Tulenda kubika minlonguki mitu mi kibibila mu kuba sudikisa ti, zikolega ziandi zi kikola, zi kisalu, basi dikanda, batu va nsengi ayi bakundi bandi, balenda kunkuamisa. (Tanga 2 Timoti 3:12.) Bawu balenda kunsakinina mu kibila ki nzingulu’andi yimona. Mvandi basi dikanda diandi, balenda kumbalukila mu kibila ki mambu kadi mu kulonguka mu kibibila. Befu kufika kubika minlonguki mitu mi kibibila mu zikhuamusu, bawu balenda ba bakubama muingi kuviokila mu ziawu zia kumonika.
15. Buidi wulenda sadisila nlonguki’aku wu kibibila kununga zikhuamusu va dikanda?
15 Mu matedi zikhuamusu va dikanda, kindisa nlonguki’aku wu kibibila muingi kayindula mu mambu malenda nata basi dikanda diandi kumbalukila. Ḿba bawu balenda yindula ti badi mu kumvukumuna mu mambu kanlonguka mu kibibila voti ba tadilanga ko zimbangi zi Yave mu phila yimboti. Yesu mvandi wuviokila mu mambu amomo. (Mala. 3:21; Yoa. 7:5) Sadisa nlonguki’aku kakuna mvibudulu ayi kayolukila mu lukinzu na bankaka, kubunda mvandi basi dikanda diandi.
16. Buidi tulenda sadisila nlonguk’itu wu kibibila kuzabikisa mambu kankikininanga mu lukinzu?
16 Kheti basi dikanda bamvua nkinza, kindisa nlongki’aku wu kibibila kabika kuzabikisa mambu moso kanlongukanga mu khumbu yimueka. Khanu mawu mankuiza vongisa basi dikanda diandi ayi basinkuiza bue ba ko phuila yi kulonguka kibibila. Nkindisa kazabikisa mambu kankikininanga malembi malembi, muingi batatamana kubanga masolo mamboti. (Kolo. 4:6) Ḿba nandi kalenda kindisa basi dikanda diandi kukota mu khondi mayo jw.org muingi balonguka baveka matedi zimbangi zi Yave.
17. Buidi wulenda kubikila nlonguki’aku kununga mayindu mambi batu badi matedi zimbangi zi Yave? (Tala mvandi fikula.)
17 Ngie wulenda sadila khondi mayo jw.org mu kukota vama vantuba perguntas frequentes, muingi kusadisa nlonguki’aku wu kibibila kukubika mimvutu mi biuvu basi dikanda voti zi kolega ziandi balenda kumvana. (2 Ti. 2:24, 25) Kutsuka kadika dilongi, fiongunina mu kikhuku “batu bankaka bantubanga” kidi mu buku Baka Mayangi ma Mvu ka Mvu! Sadisa nlonguki’aku wu kibibila ka kubikanga mimvutu mu bikuma biandi veka. Bika kuba boma mu kumvana zithuadusulu zintombulu muingi kapisuka mu kuvana mimvutu. Mambu amomo malenda kunsadisa kukakidila kiminu kiandi mu lufiatu.
Kindisa nlonguki’aku kazabikisa mambu kanlongukanga kuidi ankaka (Tala lutangu 17)c
18. Buidi wulenda sadisila nlongiki’aku wu kibibila muingi kabaka makani ma kuba nsamuni wukhambu wubotama? (Mat. 10:27)
18 Yesu wukamba minlandikini miandi muingi basamuna zitsangu zimboti. (Tanga Matai 10:27) Bo nlonguki wu kibibila kanzabikisa mambu kankikininanga kuidi bankaka, lufiatu luandi mu Yave lumbuelamanga. Buidi wulenda sadisila nlonguki’aku kabaka makani ma kuba nsamuni? Ba kuzabikisa mu kimvuka, ngonda bala vanga kisalu kimfunu ki kusamuna, kindisa nlonguki’aku muingi kabaka makani ma kukivana mu kisalu ki kusamuna ayi kaba nsamuni wukhambu wubotama. Nsudikisa ndandu kalenda baka na kuba nsamuni wukhambu wubotama mu thangu ayoyo. Mvandi, nandi kalenda baka khubumunu mu zimbonosono zikhomba bamvanganga mu zikhutukunu va khati sabala. Na kubaka makani amomo, wala tatamana kuzabikisa mambu kankikininanga mu lufiatu.
MONISA TI WUMFIATILANGA NLONGUKI’AKU
19. Buidi Yesu kamonisina ti wufiatila minlandikini miandi, ayi buidi tulenda landikinina kifuani kiandi?
19 Ava kavutuka ku diyilu, Yesu wukamba minlandikini miandi ti bawu bala bue ba va kimueka ayi nandi. Minlandikini miandi, basa visa ko ti Yesu waba tubila matedi kukuenda ku diyilu. Vayi kheti bobo, nandi wutsikika thalu’andi mu lukuikumunu lu minlandikini miandi kubika kuandi mu divuda bawu baba. (Yoa. 14:1-5, 8) Nandi wuzaba ti vabe tombulu thangu muingi minlandikini miandi bavisa mambu mankaka dedi, kivuvu ki ku kuenda ku diyilu. (Yoa. 16:12) Befu mvitu bubu, tufueti ba lufiatu ti, minlonguki mitu mi kibibila bantomba kuvanga luzolo lu Yave.
Bo nlonguki wu kibibila kantona kuzabikisa kiminu kiandi kuidi bankaka, lufiatu luandi mu Yave lumbuelamanga
20. Buidi khomba mueka wunkietu musi Malawi kamonisina lufiatu kuidi nlonguki’andi?
20 Befu tuidi lufiatu ti minlonguki mitu mi kibibila bantomba kuvanga mambu masulama. Tala kifuani ki khomb’itu wunkietu ku Malawi bantedilanga, Chifundo. Nandi wutona ndongukulu yi kibibila mu kusadila buku Baka Mayangi ma Mvu ka Mvu! na kikhupa kimueka bantedilanga Alinafe no wuba musi Católica. Bo bamanisa dilongi kumi yinna, yaya Chifundo wuyuvula nlonguki’andi wu kibibila: Bukiedika ti didi diambu dimbi kusambidila bitumba? Nlonguki’andi wunkamba ti amomo madi makani ma kadika mutu. Vayi mu mvibudulu, yaya Chifundo wutatamana kulonguka yandi mu kuba lufiatu ti, bumviokila thangu nlonguki’andi wala visa mawu buboti. Bo vavioka mua zingonda, batona kulonguka dilongi 34 ayi yaya Chifundo wuyuvula nlonguki’andi: Ndandu mbi wumbakanga mu kulonguka matedi Yave, Nzambi yikiedika? Nlonguki’andi wunkamba ti, nandi wumbakanga ndandu yiwombo ayi mvandi wuvisa ti zimbangi zi Yave babuelanga ko mioko mambu kibibila kinkandimina. Mu kibila akiokio, nandi wubaka makani ma kubika kubue sadilanga bitumba ayi wukivana muingi kubotama.
21. Buidi tulenda sadisila minlonguki mitu mi kibibila babaka makani ma kusadila Yave?
21 Kheti Yave nandi wumvanganga mutu kukonzuka mu kiphevi, kiyeku kitu kidi kusadisa minlonguki mitu kubaka makani ma kusadila Yave. (1 Ko. 3:7) Befu tulonganga ko to minlonguki mi kibibila bazaba mbi Yave kantomba bavanga. Vayi mvandi, tuku basadisanga kukuna luzolo lungolo mu Yave. Tu kuba kindisanga kutula kisalu ki Yave vatheti mu luzingu luawu. Ayi mvandi tu kuba sadisanga kufiatila mu Yave bo bamviokila mu mambu maphasi. Bo tummonisa ti tuku bafiatilanga, tunkuiza basadisa baba lufiatu ti mvawu balenda nunga kuzingila mu kithuadi na minsua mi Yave ayi kunsadila.
NKUNGA 55 Mubika Kubamona Boma!
a Bo Nikodemi kayoluka na Yesu, vavioka mimvu miodi ayi ndambu, nandi wutatamana mu kimfumu kaba. (Yoa. 7:45-52) Buku yimueka yituba ti, mu kibila ki bikhulu bi basi Yuda, Nikodemi wuyiza ba to nlandikini wu Yesu bo Yesu kayiza fua—Yoa. 19:38-40.
b MAMBU MADI MU FIKULA: Petelo ayi bankaka baba vanga lungosu lu kuloba, banlandakana Yesu.
c MAMBU MADI MU FIKULA: Khomba mueka wunkietu wunkindisa nlonguki’andi kazabikisa mambu kanlongukanga, kuidi bankaka.