NONGO YI LUZINGU
Tunlongukanga Mambu Mawombo Kuidi Nlongis’itu Wulutidi
MU kisalu kitu ki misioni, minu ayi nkazi’ama tuviokila mu mambu mawombo matula luzingu luitu va kingela. Dedi tuviokila mu mimvita, bivuka ayi mambu mankaka maphasi. Kheti mu mambu moso amomo, luzingu luitu luidi beni mayangi. Yave wutusadisa ayi wutusakumuna. Mu kuba Nlongis’itu Wulutidi, Nandi wu tulonga mambu mawombo mamfunu.—Yobi 36:22; Yesa. 30:20.
KIFUANI KI MATATA MAMI
Kutsuka mvu 1950, matata mami babotuka ku Italia, ayi bayenda ku Canadá. Bo vavioka mua thangu, bawu balonguka kiedika ayi kiedika kiyiza ba nzingulu’itu. Bo yiba muana kilezi, tuaba viokisanga bilokula biwombo mu kisalu ki kusamuna na dikanda diama, diawu khumbu zinkaka yaba sakananga mu kutuba ti yiba nsadisi wu mintuami ntuala bo yiba nana di mimvu.
Minu ayi dikanda diama mu mvu 1966
Matata mama baba biphumbulu vayi kheti bobo, bamonisa kifuani kimboti matedi kuvana minkhayilu kuidi Yave. Dedi mu mvu 1963, basumbisa biuma biawu biwombo bi luvalu muingi kubaka zimbongo zintombulu muingi tuelandakana lukutukunu lu mavula lu zitsi luvangimina ku California, Estados Unidos. Mu mvu 1972 tubaluka ku divula dinkaka ku Colúmbia Britânica, Canadá kiba kinanu ki 1,000 di zikilometro, muingi kubuela mioko kisalu ki kusamuna mu mbembu Italiano. Tat’ama waba salanga mu zinzo zi batu. Nandi wumanga bisalu bilenda kumvana zimbongo ziwombo muingi kutsikika thalu’andi mu mambu ma kipheve.
Yimvutula beni matondo mu kifuani kimboti tat’ama kabikila kuidi minu ayi zikhomba ziama zitatu. Kifuani kiawu ki tusadisa kusikama mu kipheve ayi ki tukubika mu mambu mankaka tuyiza longuka mu luzingu luitu loso. Kifuani kiandi mvandi kitsadisa kuba lufiatu ti minu kutomba theti kintinu ki Nzambi, Yave wala kieba zitsatu ziama.—Mat. 6:33.
TUTONA KISALU KI THANGU KA THANGU
Mu mvu 1980, minu ayi Debbi tukuelana. Nandi wuba makani mawombo ma kipheve, ayi tuaba tomba kukota mu kisalu ki thangu ka thangu. Diawu, bo vavioka zingonda zitatu tona tukuelana, Debbi wukota mu kisalu ki ntuami ntuala. Bo vavioka mvu mueka, tubaluka mu kimvuka kimueka kiba beni tsatu yi minsamuni, ayi minu mvama yikota mu kisalu ki ntuami ntuala.
Bo tukuelana mu mvu 1980
Buviokila thangu, tuyiza ba mu kiunda ayi tuaba tomba kuvutuka. Vayi theti tuyoluka na nkengididi wu bimvuka. Mu luzolo nandi wutukamba: Benu veka muyituadisa ziphasi kibila, muidi mu kutsikika thalu’inu mu mambu maphasi mu kiyeku kinu. Vayi benu kutsikika thalu mu mambu mamboti, munkuiza baka mayangi. Dilongi adiodio, diawu tuaba tomba. (Minku. 141:5) Mu nsualu, tusadila malongi batuvana ayi tumona mayangi. Bawombo mu kimvuka baba tomba kuvanga malutidi mu kisalu ki Yave, kubunda mvandi matoko ayi bo baba bakuela na mutu wukhambu sadilanga Yave. Mambu amomo ma tulonga ti befu kutsikika thalu mu mambu mamboti ayi kuvibidila mu Yave, nandi kalenda ludika mambu mu phila yifuana. (Mika 7:7) Tuvutula mayangi tuba, ayi mambu mayiza baluka.
Minlongisi mitu mi kikola ki mintuami ntuala, ba tukindisa beni. Bawu ba tumonisa zifoto ziawu, bo baba sadilanga mu kisalu ki misioni mu zitsi zinkaka ayi ba tukamba phila Yave kaba sakumunina. Mu kibila akiokio, befu mvitu tuba phuila yi kukota mu kisalu ki misioni. Diawu minu ayi nkazi’ami tubaka makani ma kukota mu kisalu beni.
Ku nzo kintinu ku Colúmbia Britânica mu mvu 1983
Muingi tununga kudukisa makani amomo, mu mvu 1984, tuyenda ku Quebec kiba kinanu ki 4000 di zikilometro. Kuawu, baba kolukanga mbembu yi kifalisi. Mawu maba sundula, kulonguka kikhulu ayi mbembu yimona. Diambu dinkaka diphasi tuviokila didi, kukhambu ku zimbongo. Kilumbu kimueka, tubaka makani ma kue nonga zimbala zisobila mu tsola yi dibakala dimueka. Debbi wuba wupisuka mu kulamba zimbala. Kheti mu mambu amomo, befu tukindama mu mayangi ayi tumona lukiebu lu Yave.—Minku. 64:10.
Kilumbu kimueka, zikhomba ku beteli ba tutela ayi ba tutumisa muingi tue sadila ku beteli yi Canadá. Vayi mu thangu beni, tuwesa nkanda wu kukota kikola ki Ngiliadi. Diawu tuaba kuazuka beni matedi kue sadila ku beteli. Vayi kheti bobo, tuvitika thumusunu. Bo tuvitila, tuyuvula kuidi khomba Kenneth Little wuba mu dingumba di Filiali: “Buidi bunkuiza bela minkanda tusina muingi kukota kikola ki Ngiliadi?” Nandi wutukamba: “Bo thangu yala fuana, tuala zaba ma kuvanga.”
Bo vavioka sabala mueka, vaba tombulu befu kubaka makani kibila, ba tutumisa muingi kukota kikola ki Ngiliadi. Yaya Kenneth wutukamba: “Moso makani munkuiza baka, va kuvioka mua bilumbu, benu munkuiza yindula ti, khanu mubaka makani mankaka. Zinzila zia ziwadi, Yave kalenda sakumuna moso makani muntomba kubaka.” Befu tukikinina thumusunu ayi tuyenda ku kikola ki Ngiliadi. Vayi mua mimvu mivioka, tumona ti yaya Kenneth wununga mu dilongi ka tuvana. Khumbu ziwombo, tuaba sadilanga dilongi beni muingi kusadisa zikhomba bansolanga vama bantomba kusadila Yave.
MU KISALU KI MISIONI
(Ku khonzo lukietu) Yaya Ulysses Glass
(Ku khonzo lubakala) Yaya Jack Redford
Tuyangalala beni kuba mu khati 24 di batu bakota mu turma 83 yi kikola ki Ngiliadi. Yawu yivangimina ku Brooklyn, Nova York, mu Ngonda Yinna mvu 1987. Yaya Ulysses Glass ayi Jack Redford, bawu baba minlongisi mitu. Zingonda zitanu zivioka mu thinu, ayi kikola beni kimana mu kilumbu sambanu Ngonda Yivua mvu, 1987. Bosi batufila ku Haiti va kimueka na yaya John ayi Marie Goode.
Ku Haiti mu mvu, 1988
Babasa filanga ko zikhomba baba mu kisalu ki misioni ku Haiti, tona bakukisa wumueka mu zikhomba wuba mu kisalu ki misioni mu mvu 1962. Bo vavioka zisabala zitatu bo tubasika ku kikola ki Ngiliadi, batufila ku Haiti ku kimvuka kimueka kiba 35 di minsamuni. Mu kuba matoko, tuabasa zabanga ko mawombo ayi tuba befu veka mu kisalu ki misioni. Batu baba kuna, basa ba ko mbakulu ayi bawombo mu bawu babasa zabanga ko kutanga. Mu thangu beni, batu baba tuadisanga divunza, kubalukila luyalu, mvandi tuviokila mu bivuka, mimvita ayi mambu mankaka maphasi.
Vayi tulonguka mawombo mu kukindama ayi mayangi ma zikhomba ku Haiti. Bawombo mu bawu baba luzingu luphasi, vayi kheti bobo baba zolanga Yave ayi kisalu ki kusamuna. Khomba mueka yinkietu yima nuna, kabasa zabanga ko kutanga. Vayi wusueka va kilunzi 150 di matangu ma kibibila. Mambu amomo makindisa lufiatu luitu ti tufueti tatamana kulonga bankaka, ti kintinu ki Nzambi kiawu to kiala manisa ziphasi zioso zi batu. Tuyangalala beni kumona ti batu batheti batona kulonguka yitu kibibila bayiza ba mintuami ntuala, mintuami ntuala mifilu ayi bakulutu ba kimvuka.
Bo yaba samuna ku Haiti, buawu yiyiza zabila Trevor, ditoko dimueka wuba misioni mu kinganga ki Mormon. Khumbu ziwombo tuaba longukanga kibibila, ayi mu mimvu kuntuala nandi wu tufila nkanda ayi wu tusonikina ti wunkuiza botama mu lukutukunu lu divula luaba belama. Mvandi wusonika ti nandi wuntomba kubue vutuka ku Haiti ayi kusadila dedi ntuami ntuala wufilu ku kizunga kaba misioni ki kinganga ki Mormon. Ayi mawu nandi kavanga mu mimvu miwombo va kimueka na nkazi’andi.
KU EUROPA—BOSI KU ÁFRICA
Ku Slovenia mu mvu 1994
Bo kisalu ki kusamuna kitona ku Europa, batufila muingi tuesadila kuna. Mu mvu 1992 tuvitila ku Ljubljana, ku Slovenia, va ndeku kibuangu matata mitu bayonzukila ava benda ku Itália. Ku kibuangu baba tedilanga Yugoslavia kuba mvita. Beteli yi Vienna ku Austria, ku Zagreb ku Croácia, ayi ku Belgrade ku Sérvia, baba kengidila kisalu ki kusamuna va kizunga beni. Bubu, kadika tsi badi beteli’awu veka muingi kutambula zithuadusulu.
Mawu maba sundula kulonguka mbembu yimona, ayi kukolama mu kikhulu kimona. Batu baba Kalanga kuna baba tubanga: “Jezik je tezik” mansundula, “mbembu yi phasi.” Bukiedika, tumona phasi kulonguka mbembu beni. Tuaba kuitukanga beni kumona lukuikumunu lu zikhomba mu kukikinina zithuadusulu zi kimvuka, ayi phila Yave kaba kuba sakumunina. Tumona ti Yave wunludikanga mambu mu luzolo ayi mu thangu yifuana. Mimvu tuviokisa ku Slovenia mi tulongisa mambu mawombo ayi mi tusadisa kukolama mu biyeku bimona.
Mambu mayiza bue baluka. Mu mvu 2000, batufila ku Côte d’Ivoire, ku África Ocidental. Vayi mu Ngonda Kumi Yimueka mvu 2002 mu kibila ki mvita, ba tunata ku Serra Leoa. Mvita beni wudukisa 11 di mimvu. Diba diambu diphasi kubotuka ku Côte d’Ivoire mu thinu. Vayi mambu tulonguka, ma tusadisa kutatamana mu mayangi.
Tutsikika thalu’itu kuidi batu baba tomba kukuwa kiedika, ayi kuidi zikhomba zitu zi bakietu ayi zi babakala baba tovuka mu kibila ki mvita mu mimvu miwombo. Kheti basa ba ko mbakulu, bawu ba tukabila biuma baba. Khomba mueka yinkietu wuvana Debbi bikhutu. Bo Debbi kaba tomba kumanga, khomba beni wutuba: “Bo befu mvitu tuviokila mu mimvita, zikhomba zi zitsi zinkaka ba tusadisa. Ayiyi yawu thangu’itu muingi ku musadisa.” Tubaka makani ma kulandakana kifuani kiawu.
Bosi, tuyiza bue vutuka ku Côte d’Ivoire, ayi mvita wuyiza bue tona. Diawu mu Ngonda Kumi Yimueka mvu 2004, ba tutula mu dikopiti mu thinu, ayi tunata to mala yimueka yiba bikhutu. Va builu tulala vatsi ku unidade yi masodi ma basi França. Mu kilumbu kilanda, ba tunata ku Suíça. Bo tuvitila ku Filiali va khati tsika builu, dingumba di Filiali ayi zikhomba baba minlongisi mi kikola ki Treinamento Ministerial ayi bakazi bawu, ba tuyamba mu luzolo, ba tubumbakana ayi ba tuvana bidia. Mambu amomo, manyikuna beni mintima mitu.
Yidi mu kuvanga dilongi kuidi batu batina mvita, mu lukutukunu lu mavula ku Côte d’Ivoire mu mvu 2005
Mu mua thangu ba tufila ku Gana, bosi tuvutuka ku Côte d’Ivoire bo mambu mayiza vumbama. Luzolo zikhomba zitu zi kipheve ba tumonisa mu thangu ayoyo yi ziphasi lu tusadisa beni. Debbi ayi minu tuba lufiatu ti kimvuka ki Yave kintuadusuanga mu luzolo. Vayi kheti bobo, tusadila mambu maphasi tuviokila muingi ku tukubika.
KU ORIENTE MÉDIO
Ku Oriente Médio mu mvu 2007
Mu mvu 2006, zikhomba ku kikhulutu ba tufila mu kiyeku kimona ku oriente médio. Mawu maba sundula kuviokila mu bikaku bimona, kulonguka mbembu yimona, kikhulu kimona ayi mambu mankaka mamona. Batu kuna baba tuadusu mu mambu ma politika ayi ma binganga. Tuaba zolanga beni zimbembu ziwombo baba kolukanga mu kimvuka, ayi tumona kithuadi kinkuizilanga mu kulandakana zithuadusulu zi kimvuka ki Yave. Tuaba zolanga zikhomba kibila, mu kibakala, bawombo mu bawu banunga zikhuamusu va dikanda, mu kikola, mu kisalu ayi va nsengi.
Mu mvu 2012, tulandakana lukutukunu lu mavula lu zitsi ku Tel Aviv, Israel. Lukutukunu alolo lu mavula, luawu lutheti zimbangi zi Yave ziwombo mu zitsi ziviakana bakutikinina ku kibuangu beni tona bavanga mawu ku Pentekoti mu mvu 33 T.K. Yiba thangu yi mayangi!
Mu mimvu mioso amiomio, batufila muingi tuesadila ku tsi bakandimina kisalu kitu. Diawu tunata bilongulu, tubasika mu kisalu ki kusamuna ayi tuaba vanganga mua zikhutukunu zi divula. Kheti vabe tombulu kuvioka va kibuangu kiba beni masodi maba na mata ayi kuvioka mu zifrontera ziwombo, tusa ba ko boma. Vayi va kimueka na minsamuni miba kuna, tuaba vanganga mambu ma kipheve mu keba keba.
TUBUE VUTUKA KU ÁFRICA
Yidi mu kukubika dilongi ku Kinshasa, ku Congo mu mvu 2014
Mu mvu 2013, batufila ku beteli yi Kinshasa, ku Congo, tsi yidi biuma biwombo bi kitoko vayi mvandi kuidi beni biphumbulu ayi mimvita. Va thonono tutuba: “Befu tuzebi buboti África diawu, tuidi bakubama.” Vayi vaba mambu mawombo muingi kulonguka, bulutudi kuvanga ziviaje mu bibuangu bidi zinzila zimbi. Vayi tutsikika thalu mu mambu mamboti dedi lukuikumunu ayi mayangi zikhomba baba, kheti mu mambu ma kukhambu ku zimbongo bamviokilanga. Bawu baba zolanga kisalu ki kusamuna ayi baba vanganga mangolo muingi kulandakana zikhutukunu zi kimvuka ayi zi mavula. Tumona phila Yave kasakumunina kisalu kitu ayi phila kimvuka kiaba konzukila. Mimvu tuviokisa mu kisalu ki Yave ku Congo mi tutuadisa mayangi ayi mi tusadisa kubaka bakundi bawombo.
Yidi mu kusamuna ku África do Sul mu mvu 2023
Kutsuka mvu 2017, tutambula kiyeku kimona ku beteli yi África do Sul. Yawu beteli yilutidi kutola tumana sadila. Biyeku bitu ku beteli biba bimona, diawu vaba mambu mawombu ma kulonguka. Vayi mambu moso tuviokila ma tusadisa beni. Tunzolanga beni zikhomba zitu zi babakala ayi zi bakietu, bammonisanga lukuikumunu luawu mu mimvu miwombo. Didi diambu di kukuitukila kumona dikanda di beteli kusadila va kimueka kheti bawombo bafumina mu zitsi ayi bikhulu biviakana. Vayi tummonanga lusakumunu ayi ndembama Yave kamvananga bo kadika khomba kamvanganga mangolo muingi kuvuata kimutu kimona ayi kusadila minsua mi kibibila mu luzingu luawu.
Mu mimvu miwombo, minu ayi Debbi tutambula biyeku biwombo bi tuvana mayangi ayi mvandi bi tuvana luaku lu kulonguka bikhulu biviakana ayi zimbembu ziwombo. Kheti diabasa banga ko diambu diluelu, vayi tuaba monanga luzolo lu Yave mu nzila zikhomba zi kipheve. (Minku. 144:2) Tuidi lufiatu ti khubumunu tutambula mu kisalu ki thangu ka thangu, yi tusadisa kuba bisadi bi Yave bifuana.
Yimvuanga beni nkinza mambu matata mami bandonga, lusalusu lu nkazi’ami wu luzolo Debbi ayi bifuani bimboti bi zikhomba zitu mu nza yimvimba. Bo tukue fikamanga kutsuka nza ayiyi, makani mitu madi, kutatamana kulonguka mawombo kuidi Nlongisi’itu Wulutidi, Yave.