Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thuadusulu yi Lukutukunu
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
4-10 NGONDA KUMI YIMUEKA
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MINKUNGA 105
‘Nandi Kalendi Zimbakana ko Tsila Kavanga’
Buidi Tulenda Kindisila Kiminu Kitu mu Lukanu lu Yave Matedi Nza Yimona?
11 Tala mua zimbikudulu zi kukuitukila Yave kakanikisa kuidi dikabu diandi mu thangu yikhulu. Nandi wukanikisa Abalahami ayi Sala ti bala buta muana kheti mu kuba binunu. (Ngene. 17:15-17) Nandi mvandi wukanikisa Abalahami ti nkunu’andi wala tambula ntoto wu kanani. Mu mimvu miwombo, nkunu wu Abalahami basi Isaeli baba mimvika ku Ngipiti ayi mawu maba monikina buka ti lukanu alolo lualasa salama ko. Vayi nandi wudukisa mawu. Bosi buviokila thangu Yave wukanikisa ti, Elizabeti wala buta muana kheti mu bununu buandi. Nandi mvandi wukamba Malia wukhambu zaba libakala ti nandi wala buta Muana wala dukisa lukanu Yave kakanikisa mu bivevi na bivevi di mimvu—ku lumbu lu Edeni!—Ngene. 3:15.
12 Bo tunyindula phila Yave kadukisila zikhanu ziandi, buawu tunluta visilanga lulendu luandi ayi kiminu kitu matedi lukanu luandi lu kutuadisa nza yimona lunkindamanga ayi lumbanga lungolo. (Tanga Yosua 23:14; Yesaya 55:10, 11.) Ayi mawu ma tusadisanga kusadisa batu bankaka kuvisa ti lukanu lu kutuala nza yimona luisi ko ndosi. Kibila naveka Yave wukanikisa kuvanga diyilu ayi ntoto wumona mu kutuba: “Mambu amomo madi makiedika ayi ma lufiatu.”—Nzai. 21:1, 5.
it-3 161 ¶2
Diambu
Bivangu bioso bidi kutsi lutumu lu Nzambi. Ayi nandi kalenda sadila kioso kua kivangu kiandi muingi kudukisa lukanu luandi. (Minku. 103:20; 148:8) Diambu diandi didi di lufiatu; mambu Nzambi kankanikisanga mansalamanga. (Deute. 9:5; Minku. 105:42-45) Dedi bo naveka katubila, diambu diandi ‘dinkadidilanga mvu ka mvu’; ayi dialasa vutuka ko mukhambu dukisa lukanu luandi.—Yesa. 40:8; 55:10, 11; 1 Pete. 1:25.
Kiuka Kisuama
w86 1/11 19 ¶15
Matoko—Kiyeku Kinu Muingi Kutuadisa Kituadi ayi Mayangi va Dikanda
15 ‘Bakanga malu mandi [Yozefi] mu bisengu, ayi bantula mu buloko nati thangu mambu katuba masalama; diambu di Yave dinkindisa.’ (Minku. 105:17-19) Yozefi wutovuka banga mvika mu 13 di mimvu, nati lukanu lu Yave luyiza salama. Kheti Yave kabasa tuadisa ko ziphasi aziozio, vayi vaba kibila kimvanga kubika ziawu kumonika. Bukiedika ti Yozefi wunkuiza tatamana kuba lufiatu ‘mu lukanu lu Yave’? Kuyindula mu lukanu lu Yave kunsadisa kukuna zikhadulu zimboti dedi mvibudulu, kukikulula, ayi kuba mangolo ma kukindama muingi kudukisa kiyeku kiphasi.—Ayi Yave wuyiza kunsadila mu phila yi kukuitukila.—Ngene. 41:14, 38-41, 46; 42:6, 9.
11-17 NGONDA KUMI YIMUEKA
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MINKUNGA 106
‘Bawu Bazimbakana Nzambi, Mvukisi’awu’
w18.07 20 ¶13
‘Nani Widi ku Khonzo yi Yave?’
13 Basi Isaeli bamona beni boma mu phila Yave kamonisina mangolo mandi, diawu Mose kamakina ku Mongo Sinai ayi wuyoluka na Yave mu bawu. (Esodu 20:18-21) Thangu yiwombo Mose kavanga bo kamaka ku mongo, ayi kasa fika vutuka ko. Bo bakhambu ba mutu wuku batwadisa, bawu bayiza ba dedi batu bayekula ku thandu. Mbi bavanga? Bawu bafyatila beni Mose, bila nandi wuba kuba twadisa. Basa bwe ba ko mvibudulu ayi bakamba Aloni: ‘Wutuvangila Nzambi yilenda kwenda ntwala kwidi befu, bila tusa zaba ko mbi bimonikini kwidi Mose wutubotula ku tsi yi Ngipiti.’—Esodu 32:1, 2.
Kiuka Kisuama
w06 15/7 13 ¶9
Malongi Tulenda Longuka mu Buku Yintatu ayi Yinna yi Minkunga
106:36, 37. Matangu amomo mammonisa ti, kubuongimina bitumba kuidi kithuadi na kuvana minkhayilu kuidi ziphevi zimbi. Mawu mansundula ti ziphevi zimbi bawu bantuadisanga batu bambuongiminanga bitumba. Kibibila ki tulubula: “Tatukanu mbuongimini yi bitumba.”—1 Yoa. 5:21.
18-24 NGONDA KUMI YIMUEKA
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MINKUNGA 107-108
‘Tondanga Yave Kibila Nandi Widi Nkua Mamboti’
w07 15/4 20 ¶2
Kimvuka Kinzitisanga Yave
2 Kimvuka kisi ko to dingumba di batu badi momawu mayindu, bakutakana muingi kuviokisa thangu. Vayi dedi bummonisina buku yi Minkunga tona thama makani ma kimvuka madi kuzitisa Yave. Minkunga 35:18, yintuba: ‘Yela kutonda mu lukutukunu lunneni; Yela kuzitisa va khati dikabu diaku.’ Ayi mu Minkunga 107:31, 32 ba tukindisa: ‘Vutulanu matondo kuidi Yave mu luzolo luandi lukuikama ayi mu mavanga mandi mamboti kammonisanga kuidi batu. Ayi nzitisanu vantuala dikabu.’
w15 15/1 9 ¶4
Tonda Yave ayi Tambula Lusakumunu
4 Muingi tukuna khadulu yi kutonda, tufueti yindulanga buidi Yave ka tusakumuninanga ayi ka tumonisinanga luzolo luandi lukuikama. Bo nsoniki wu Minkunga kavanga mawu, nandi wuyituka beni kumona mambu mawombo mamboti Yave kaba kumvangilanga.—Tanga Minkunga 40:5; 107:43.
Kiuka Kisuama
it-3 10 ¶6
Moabi
Bo Davidi kaba yala, basi Isaeli baba nuana mvita na basi Moabi. Basi Moabi basa nunga ko mvita beni diawu baba kuika kufutanga zimbongo kuidi ntinu Davidi. Ḿba va tsuka mvita beni Davidi wuvonda masodi mawombo ma basi Moabi. (2 Samu. 8:2, 11, 12; 1 Lusa. 18:2, 11) Ayi ḿba yawu thangu Benaia muana Yoyada ‘kavondila bana buadi ba Ariel musi Moabi.’ (2 Samu. 23:20; 1 Lusa. 11:22) Mambu Balami kabikula 400 di mimvu kumbusa mayiza salama bo Davidi kanunga basi Moabi; nandi wubikula: ‘Mbuetila yimueka yela basikila kuidi Yakobi, ayi nkawu wumueka wala telama kuidi Isaeli. Ayi nandi wala kofikisa ntu wu Moabi ayi wu masodi mawu moso.’ (Zinta. 24:17) Ḿba mu kibila ki phila basi Isaeli banungina basi Moabi, diawu nsoniki wu Minkunga katubila ti Moabi diyiza ba ‘dibola di kuyisukula’ di Nzambi.—Minku. 60:8; 108:9.
25 NGONDA KUMI YIMUEKA–1 NGONDA KUMI YIMUADI
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MINKUNGA 109-112
Buela Mioku Ntinu, Yesu
w06 1/9 13 ¶6
Malongi Tulenda Longuka Mu Buku Yintanu Yi Minkunga
110:1, 2—Mambu mbi mfumu Yesu Klistu kabe vanga bo kaba wukala va khonzo yi lubakala yi Nzambi? Bo kavulubuka, Yesu wutombuka ku diyilu ayi wutedimina ku khonzo yi lubakala lu Nzambi nati 1914 thangu katona kuyala. Bo kaba tedimina, nandi waba tuadisa minlandikini miandi basolo mu kisalu ki kusamuna, kuvanga minlonguki, mvandi kuba kubika muingi bayala yandi mu kintinu kiandi.—Matai 24:14; 28:18-20; Luka 22:28-30.
w00 1/4 18 ¶3
Baboso Bannuanisanga Nzambi Banunganga ko!
3 Tona kuandi mu sekulu 20 dikabu di Yave dimviokilanga mu zikhuamusu. Mu zitsi ziwombo batu badi mayindu mambi bamvanganga mamoso muingi—kumanisa—kisalu kitu ki kusamuna zitsangu zimboti matedi Kintinu ki Nzambi. Satana nandi wuntuadisanga batu abobo; nandi widi “buka khosi yimvuma ayi yintomba ki kudia.” (1 Pete. 5:8) Bosi mu mvu 1914, Nzambi wubieka muan’andi dedi ntinu wumona wu ntoto, mu kunkamba: ‘Yala va khati zimbeni ziaku.’ (Luka 21:24; Minku. 110:2) Mu kusadila mangolo mandi, Yesu wukukisa Satana ku diyilu ayi wunkuba va ntoto. Mu kuzaba ti thangu yiluelu to yinkambu muingi kabungu Satana widi beni mu nganzi diawu kadi mu kukuamisina Baklistu basolu ayi mameme mankaka. (Nza. 12:9, 17) Mambu mbi mamonikina kuidi baboso banuanisa Nzambi?
be 76 ¶2
Tatamana—Kukonzuka
Lutumu lu kusadila minkhayilu tuidi, mvandi lunsundula kutuama ntuala. Ngie wuntuamanga ntuala muingi kusala na bankaka mu kisalu ki kusamuna? Wuntombanga luaku muingi kusadisa minsamuni mimona mu kimvuka kuba kuandi matoko voti babela? Wukivananga muingi kudiodisa Nzo Kintinu voti kusadisa kudiodisa bibuangu bi zikhutukunu zi divula ayi zi mavula? Wulenda nunga kukivana banga nsadisi wu mintuami ntuala? Ngie wulenda ba ntuami ntuala voti kubuela mioko kimvuka kidi tsatu? Widi mu kuvanga mangolo muingi kukuna zikhadulu zintombulu muingi kuba nsadisi voti nkulutu wu kimvuka? Boti widi mu kuvanga mawu buna tulenda tuba ti ngie widi mu kukonzuka mu kiphevi.—Minku. 110:3.
Kiuka Kisuama
it-3 157 ¶2
Luwawanu
Luwawanu Muingi Kuba Nganga Nzambi dedi Melkizedeki. Tulenda mona luwawanu beni mu buku yi Minkunga 110:4, ayi nsoniki yi buku Ebeleo wuyisa sudikisa mu Ebeleo 7:1-3, 15-17 ti luwawanu beni lusundukila mu Klistu ayi ti luidi luwawanu Yave kavanga to na Yesu. Ḿba Yesu wutubila matedi luawu bo kavanga luwawanu lu Kintinu na minlandikini miandi. (Luka 22:29) Yave wutuba ti Yesu Klistu wunkuiza ba Nganga Nzambi mu phila yi Melkizedeki. Melkizedeki wuba ntinu ayi nganga nzambi va ntoto. Yesu wunkuiza tambula kiokiawu kiyeku; kuba Ntinu ayi Mfumu Zinganga Nzambi kubika kuandi va ntoto, vayi ku diyilu. Nandi wutambula biyeku abiobio bo kavutuka ku diyilu. (Ebe. 6:20; 7:26, 28; 8:1) Luwawanu alolo lunkadidila, kibila Yesu wala yala mu thuadusulu yi Yave dedi Ntinu ayi Mfumu Zinganga Nzambi mvu ka mvu.—Ebe. 7:3.
2-8 NGONDA KUMI YIMUADI
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MINKUNGA 113-118
Buidi Tulenda Tondila Yave?
w01 1/1 11 ¶13
Kindisa Luzolo Luaku
13 Mambu Yesu katuba mammonisa ti theti tufueti zola Yave. Vayi tusa butuka ko na khadulu ayoyi, diawu vantombulu kukuna yiawu. Bo tutona kulonguka matedi Yave, tutona kuzola mambu tuyuwa. Ayi malembe malembe tulonguka lukanu lu Yave matedi batu. (Ngene. 2:5-23) Ayi mvandi tulonguka mambu kavanga muingi ku tukula va kivika ki disumu. (Ngene. 3:1-5, 15) Mu luzolo wufila muan’andi wumueka to muingi tubaka mlemvu wu masumu. (Yoa. 3:16, 36) Kuzaba mambu amomo, kumbuela luzolo luitu mu Yave. (Yesa. 25:1) Ntinu Davidi wumona lukiebu lu Yave ayi mawu mabuela luzolo luandi mu nandi. (Minku. 116:1-9) Bubu mvandi, Yave wu tukiebanga, wu tutuadisanga ayi wu tukindisanga. Bo tumbuela longuka matedi nandi, luzolo luitu mu nandi lunluta buelamanga.—Minku. 31:23; Sefa. 3:17; Loma 8:28.
w09 15/7 29 ¶4-5
Vutulanga Matondo—Kabila mu ntima Woso
Nsoniki wu minkunga wuyuvula: ‘Mbi yilenda futa Yave mu mamboti moso kakuphangilanga?’ (Minku. 116:12) Mamboti mbi Yave kamvangila? Nandi wunkieba mu thangu yi ziphasi ayi kiunda kingolo. Ayi wumvukisa bo zimbeni ziandi baba tomba kumvonda. Buabu, nandi waba tomba kufuta Yave mu mamoso kamvangila. Buidi? Nandi wutuba: ‘Yela dukisa tsila yivanga na Yave.’ (Minku. 116:3, 4, 8, 10-14) Nandi wubaka makani ma kudukisa mamoso kakanikisa kuidi Yave, ayi kuvangila mambu mu phila Yave kaba tombila.
Ngie mvaku wulenda vanga mawu. Buidi? Mu kusadila minsiku ayi minsua mi Nzambi mu luzingu luaku. Diawu, tatamana kutula mbuongimini yi Yave va theti mu luzingu luaku, ayi bika muingi phevi yinlongo yi Nzambi yituadisa mamoso wumvanga. (Mpo. 12:13; Nga. 5:16-18) Bukiedika, befu tuisi ko bu kufutila Yave mu mambu moso katuvangilanga. Vayi bo kammona ti tumvanga mamoso tunnunga muingi kukivana mu ntima woso mu kisalu kiandi, nandi wunkuangalalanga. (Zinga. 27:11) Luidi luaku lunneni kukuangidika Yave mu phila ayoyi.
Malongi Tulenda Longuka mu Buku yi Levitiku
9 Dimuadi: Tunsadilanga Yave kibila tutidi kuntonda. Tulenda mona kivisa mu mikhayilu mi kithuadi baba vananga. Minkhayilu beni miba nkinza mu mbuongimini yi kiedika yi basi Isaeli kuidi Yave. Buku yi Levitiku yinsudikisa ti wumueka mu basi Isaeli wuba kuendanga kuevana nkhayilu yi kithuadi ‘buka phila yi kuvutudila matondo.’ (Levitiku 7:11-13, 16-18) Bawu baba vaninanga nkhayilu beni, kubika ti mu kukuiku, vayi muingi kuvutula matondo. Yawu yiba nkhayilu mutu kaba vananga muingi kumonisa luzolo kaba kuidi Yave Nzambi. Mutu waba vananga nkhayilu, dikanda diandi ayi zinganga Nzambi baba dianga va kimueka kibulu beni babe vana buka nkhayilu. Vayi vaba bitini binkaka bi kibulu baba vananga to kuidi Yave. Bitini mbi?
10 Dintatu: Tukivananga kuidi Yave kibila tukunzolanga. Yave waba tadilanga nzeta buka kiuma kilutidi nkinza mu kibulu. Nandi mvandi wutuba ti binama binkinza, kubunda makundu, biba beni mfunu. (Tanga Levitiku 3:6, 12, 14-16.) Yave waba kuangalalanga beni mu thangu wumueka mu basi Isaeli, mu khambu kukuiku, kaba kumvananga nzeta buka nkhayilu ayi binama binkaka binkinza bi kibulu. Muisi Isaeli wuba vanganga mawu, waba monisanga ti wuba beni phuila yi kukabila Yave biuma biandi bi luvalu. Bobuawu mvandi, Yesu wuvana biabioso kaba bi luvalu kuidi tat’andi. (Yoane 14:31) Yesu waba zolanga nsiku wu Yave ayi kuvanga luzolo luandi kuawu kuaba luta kumvananga mayangi. (Minkunga 40:8) Bukiedika Yave wuyangalala beni kumona luzolo muan’andi kamonisa ayi phila kayivanina mu kunsadila!
11 Dedi minkhayilu mi kithuadi, kisalu kitu kuidi Yave mu kukhambu kukuiku, yidi phila yikumonisina mabanza ma tsi ntim’itu. Befu tutidi kukivana kuidi Yave kibila tukunzolanga mu ntim’itu woso. Bukiedika ti Yave wunkuangalalanga beni kumona mafunda na mafunda ma batu mu nza yimvimba ba kunsadila mu ntima woso kibila ba kunzolanga ayi banzolanga zithumu ziandi! Tumbakanga beni mbombolo mu kuzaba ti Yave kavuanga ko to nkinza mavanga mitu, vayi mvandi kibila tumvangila mawu. Buka, boti ngie kiboba ayi wusiala ko benunga kuvanga mamoso wutidi mu kisalu ki Yave, ba lufiatu ti nandi wumvisanga mamoso. Ḿba ngie wunyindulanga ti wulenda nunga ko kuvanga mawombo kuidi Yave, vayi ba lufiatu ti nandi wummonanga luzolo lukunata kuvanga mambu ngie wunnunga. Nandi wunkuangalalanga beni kutambula mawombo ngie wunnunga kuvana.
Kiuka Kisuama
w12 15/5 22 ¶1-2
Biuvu bi Mintangi
Nsoniki wumueka wu minkunga wuyola: ‘Didi diambu diphasi va meso ma Yave, lufua lu batu bakuikama.’ (Minku. 116:15) Yave wumvuanga beni nkinza luzingu lu kadika kisadi kiandi. Vayi mambu madi mu Minkunga 116 masinsundula ko lufua lu mutu wumueka to.
Bo vamvangama dilongi di lufua lu khomba mueka, disi ko diambu dimboti kusadila Minkunga 116:15 kheti khomba beni wufua wukuikama mu Yave. Kibila mbi? Kibila mambu nsoniki wu minkunga katuba mansundula ti kuidi Nzambi lufua lu dingumba di bisadi biandi bikuikama luidi beni thalu va meso mandi, diawu kalendi bika ko mawu mamonika.—Tala Minkunga 72:14; 116:8.
9-15 NGONDA KUMI YIMUADI
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MINKUNGA 119:1-56
‘Buidi Ditoko Kalenda Diodisila Nzil’andi?’
w87 1/11 18 ¶10
Ngie Widi Wudiodila mu Ziphila Zioso?
10 Mu Efeso 5:5 mvuala Polo wutulubula: “Kibila benu luzebi ayi lumvisanga buboti ti ni mutu—wumvanganga kitsuza—widi mayindu ma mvindu, widi phuila yi kubaka biuma biwombo, yinsundula kubuongimina bitumba, kalenda tambula kiuka mu Kintinu ki Nzambi, kio Yesu kadidi ntinu.” Vayi kheti bobo, kadika mvu zikhomba ziwombo, bantambulanga tsembolo voti bamvaikusuanga mu kibila ki kitsuza—‘bambifisanga nyitu’awu veka.’ (1 Kolintu 6:18) Khumbu ziwombo mawu mammonikanga, mutu na kukhambu ba wukotuka mu kiphevi. (Minku. 119:9) Dedi zikhomba ziwombo bambanga balebakana mu thangu ziferia. Khumbu ziwombo mawu mammonikanga kibila bazolanga ko kuviokisa thangu na zikhomba, vayi bamviokisanga thangu na batu bakhambu sadilanga Yave mu kuyindula ti badi batu bamboti. Mvandi banlandakananga mambu batu abobo bamvanganga, kheti mambundula minsua mi Yave. Bankaka bamvanganga kikundi kingolo na zikolega ziawu zi kisalu. Dedi nkulutu wumueka wu Kimvuka wuba beni kikundi na secretar’andi yi kisalu, ayi mu kibila akikio, nandi wutona bumasi na nkietu beni ayi wuyekula dikanda diandi. Diawu kayiza vaikusu mu Kimvuka. Mambu Kibibila kintuba madi makiedika: “Minkangulu mimbi mimbifisanga zikhadulu zimboti”—1 Kolintu 15:33.
w06 15/6 25 ¶1
‘Yinzolanga Zindubu Ziaku’
YAVE wunlubulanga bisadi biandi muingi ku basadisa bakindama mu zikhuamusu zi bilumbu abibi biphasi. Ayi mutu kalenda mona zindubu beni bo kantanga Kibibila, voti bo khomba kamvana mvutu mu lukutukunu. Zindubu ziwombo tuntanga voti tunkuwanga, zisi ko zimona. Ḿba tumana kuwa ziawu khumbu ziwombo, vayi mu kuba batu ba masumu tunzimbakananga. Diawu vantombuluanga ku tutebula moyo, zikhanu, minsiku ayi zithuadusulu zi Yave. Tufueti vua nkinza zindubu zioso. Ziawu zi tukindisanga ayi zi tusadisanga kuba balubuka muingi kunatina luzingu mu phila Nzambi kantombila. Dedi nsoniki wu minkunga kayodila kuidi Yave: ‘Yinzolanga zindubu ziaku.’—Minku. 119:24.
w10 15/4 20 ¶2
Vengula Meso Mami mu Biuma Biphamba
2 Mambu tuntala malenda ku tutuadisa ziphasi. Meso mitu madi kithuadi na mayindu mitu ayi malenda kutuvanga kukuna zinzinunu zikhambu fuana mu ntima. Nza tuidi mu kuzingila yidi mu luyalu lu Satana diawu yiwedila mambi ayi batu banluta vua nkinza zitsatu ziawu veka. Diawu disi ko diambu diluelu kukhambu tala zifoto, zivideo zio zilenda ku tuvukumuna—kibila ziawu zimana tembakana mu bibuangu bioso. (1 Yoa. 5:19) Diawu nsoniki wu minkunga kadindila kuidi Nzambi: ‘Vengula meso mami mu biuma biphamba kieba luzingu luama mu zinzila ziaku.’—Minku. 119:37.
Kiuka Kisuama
w05 15/4 10 ¶2
Fiatila mu Diambu di Nzambi
2 Ntu diambu wu Minkunga 119 wuntubila matedi nkinza wu Diambu di Nzambi. Nsoniki awowo, wusonika 176 di matangu mu kulandakana phila yisulama yididi ziletra zi alfabeto yi kiebeleo, ḿba muingi kusadisa batu babika kuzimbakana mawu. Nkunga beni widi 22 di zi estrofe ayi 8 di mintanda mintonina mu yoyawu letra yi alfabeto yi kiebeleo. Nkunga awowo, wuntubila matedi Nzambi, diambu diandi, nsiku’andi, zindubu ziandi, phila kamvangilanga mambu ayi zimfundusu ziandi. Mu dilongi adidi ayi dinlanda tunkuiza fiongunina mu phila yisulama basekudila buku yi Minkunga 119 mu kulandakana phila basonikina mu kiebeleo. Kufiongunina mu bifuani bi bisadi bikuikama bi Yave mu thangu yikhulu ayi mu bilumbu bitu, kunkuiza tusadisa kubuela phuila yi kulonguka nkunga awowo ayi kutonda Yave mu diambu diandi Kibibila.
16-22 NGONDA KUMI YIMUADI
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MINKUNGA 119:57-120
Buidi bu Kunungina Mambu Maphasi
w06 15/6 20 ¶2
‘Yinzolanga Beni Minsiku Miaku’
2 Ḿba wulenda kuyikuvusa: Buidi nsiku wu Nzambi waba bombilanga nsoniki wu minkunga?” Diambu diaba kunsadisanga diba lufiatu kaba ti Yave waba kumvuanga nkinza. Kuzaba ndandu nsiku wu Nzambi wuntuadisanga, kusadisa nsoniki awowo wu minkunga kutatamana mu mayangi kheti mu zikhuamusu zi zimbeni ziandi. Nandi waba kikininanga ti Yave waba kummonisanga busonga. Ayi mvandi, kulandakana minsiku amiomio mi Nzambi kuaba kunsadisanga kuluta ba nduenga kena zimbeni ziandi ayi kuvukisa luzingu luandi. Kutumukina nsiku wu Nzambi kuaba kumvananga ndembama ayi kuaba kunsadisanga kutatamana kuba kilunzi kidiodila.—Minku. 119:1, 9, 65, 93, 98, 165.
w00 1/12 14 ¶3
Ngie Wunzolanga Zindubu zi Yave?
3 Nsoniki wu minkunga waba vuanga beni nkinza zindubu zi Yave, nandi wuyola: ‘Mu nsualu yimfika tumukinanga zithumu ziaku. Bankua mambi bakhengi mu minsinga, vayi kheti bobo, yisa zimbakana ko nsiku’aku.’ (Minku. 119:60, 61) Zindubu zi Yave zi tusadisanga kununga zikhuamusu, kibila tuidi lufiatu ti tat’itu wu diyilu kalenda nunga zimbeni zitu zioso. Mu thangu yifuana nandi wala tukula mu mambu moso mantula nkaku kisalu ki kusamuna zitsangu zi Kintinu.—Malaku 13:10.
w06 1/9 14 ¶4
Malongi Tulenda Longuka Mu Buku Yintanu Yi Minkunga
119:71—Ndandu mbi tulenda baka bo tumviokila mu ziphasi? Ziphasi zilenda ku tulonga kuluta fiatila Yave, kusambila mu ntima woso ayi kuba kifuza ki kulonguka diambu diandi Kibibila ayi kusadila mambu kiawu kinlonga. Phila tunkuiza tadila ziphasi tuidi mu kuviokila, mankuiza tusadisa kumona boti vadi mambu tufueti balula mu kimutu kitu. Befu kutadila ziphasi tumviokila dedi luaku muingi kukindisa zikhadulu zitu, tuisinkuiza ba ko batu ba nganzi.
w17.07 13 ¶3, 5
“Dilanu va Kimueka na bo Badi mu Kudila”
3 Yave nandi tho yi mbombolo yoso. (Tanga 2 Kolintu 1:3, 4.) Nandi wumvisanga mu bukiedika mabanza mitu. Yave wu tukanikisa: ‘Minu yidi no wu mubombanga.’—Yesa. 51:12; Minku. 119:50, 52, 76.
5 Tuisi ko kibila ki kuba divuda ti Yave widi wukubama muingi kutusadisa. Diawu tulenda kunzibudila ntima ayi kunkamba mamoso tuidi mu kuviokila. Yave wuvisanga mabanza mitu ayi wutuvananga mbombolo tuntomba. Vayi buidi kamvangilanga mawu?
Kiuka Kisuama
w06 1/9 14 ¶5
Malongi Tulenda Longuka mu Buku Yintanu yi Minkunga
119:96—Mbi binsundula tsukulu yi biuma bioso bivedila? Ḿba nsoniki wu minkunga waba tubila matedi kuba wuvedila mu phila befu batu tunyindudilanga. Nandi wuzaba ti phil’itu yi kuyindudila yidi ndilu, vayi phila Nzambi kanyindudilanga ayi zithuadusulu ziandi zisi ko ndilu. Tulenda sadila zithuadusulu beni mu moso kua mambu mu luzingu luitu. Tsekudulu yimueka yi Kibibila yintubila abubu: ‘Yimmonanga ti biuma bioso bivedila bidi ndilu, vayi zithumu ziaku zisi ko ndilu.’
23-29 NGONDA KUMI YIMUADI
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MINKUNGA 119:121-176
Mbi Tufueti Vanga Muingi Tubika Nyongina mu Makani Tumbaka
Bika Minsiku ayi Minsua mi Nzambi Mituadisa Kilunzi Kiaku
5 Boti tutidi minsiku mi Nzambi mi tusadisa, tubika to kuba kifu ki kutanga miawu voti kumi zaba. Vayi tufueti ku mizola ayi ku mikinzika. Kibibila kitukamba: ‘Lumona khenene mambu mambi ayi zolanu mamboti.’ (Amosi 5:15) Vayi bwidi tulenda vangila mawu? Tufueti longuka kutadila mambu mu phila Yave kantadilanga. Yindula kifwani akiki. Yindul’abu ti wisinnunga ko kulala bumboti, ayi mfelimi wu kukembi ntindu bidya fweti dya, phila yi bisavu wufweti nyikunina binama bi nyitu ayi mambu mankaka wufweti balula mu luzingu lwaku mwingi wubaka tolo tumboti. Bo wuntona kuvanga mambu beni, ngye wummona ti madi mu kusadisa! Mayindu mbi wulenda ba mu mfelimi beni ayi zithuadusulu ziandi?
6 Dedi mfelimi awowo, Mvang’itu wu tuvananga minsiku mi tukyebanga mu mambu mambi ayi ma tusadisanga kubaka luzingu lumbote. Kibibila ki tulonga ti tufweti bika luvunu, bwivi, kubika vanga butsuza, kubika ba buphunya voti kuvanga kyoso kyuma kidi kithwadi na zipheve zimbi. (Tanga Zingana 6:16-19; Nzaikusu 21:8) Luzolo lwitu mu Yave ayi mu minsiku myandi lumbwelamanga mu thangu tummona ndandu tumbaka mu kuntumukina.
w93 15/4 17 ¶12
Matoko—Mu Mambu Mbi Mukivananga?
12 Vanga mangolo ma kulenda mambu mambi. (Minku. 97:10) Buidi mutu kalenda lendila mambu kanzolanga voti kanyindulanga ti madi kuandi mamboti? Mu kuyindula mu ziphasi kalenda monikina. Kibibila kintuba: “Bikanu kuvunuka, Nzambi bansakininanga ko. Kibila bioso biuma mutu kamvata, biawu mvandi kala vela; Kibila woso wumvata mu kulandakana mavanga ma kinsuni, wala vela mbungulu.” (Nga. 6:7, 8) Mu thangu wumba mayindu ma kuvanga kitsuza, yindula buidi Yave kankuiza bela mu kiunda.—(Mona mvandi Minkunga 78:41). Yindula mvandi mu ziphasi wulenda viokila dedi kubakana buemba mu khambu kubama, voti kimbevu kingolo dedi SIDA. Kilunzi kiaku kilenda tona ku kufundisa mu mimvu miwombo ayi wulenda ba mayindu makhambu fuana mu ngie veka. Khomba mueka wunkietu wutuba: Minu ayi nnuni’ama tuaba bundananga nyitu na batu bankaka ava tuzabasana. Kheti bubu tueka Zimbangi zi Yave, luzingu tuaba natanga kumbusa, lutuvanganga khumbu zinkaka kukuambila, ayi kuba kiphala va dikuela ditu. Mawu mvandi malenda vanga khomba kuzimbisa biyeku biandi mu Kimvuka ayi kuvaikusu. (1 Kolintu 5:9-13) Wunkuiza kikinina kuzimbisa kikundi kiaku na Yave mu kibila ki zinyenzi zi mua thangu?
Kiuka Kisuama
“Ba Lufiatu ti “Diambu di Nzambi Didi Kiedika”
2 Mu kuba bisadi bi Yave, befu tuidi lufiatu ti nandi “Nzambi yi kiedika” ayi wuntombanga mamboti mitu. (Minku. 31:5; Yesa. 48:17) Tulenda fiatila mu—“mambu tuntanga mu Kibibila, kibila madi makiedika.” (Tanga Minkunga 119:160.) Befu tunkikininanga mu mambu mutu wumueka wumfionguninanga Kibibila katuba: “Vasi ko bivisa bimmonisa ti mambu madi mu Kibibila madi ma luvunu. Dikabu di Nzambi balenda fiatila mu mawu, kibila bankikininanga mu mambu Nzambi kantuba.”
30 NGONDA KUMI YIMUADI–5 NGONDA YITHETI
KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI MINKUNGA 120-126
Bavata na Matsuela mu Meso, Vayi Bavela mu Mayangi
w04 1/6 16 ¶10
Baboso Banzitisanga Nzambi Bala Sakumunu
10 Bo tunkikinina kuba minlandikini mi Yesu, tunkuiza banga mbeni yi Satana. Mu Tiagu 4:7, Kibibila kintuba: “Bayisanu Nkadi’ampemba, ayi nandi wala ku lutina.” Masinsundula ko ti didi diambu diluelu kuvanga mawu. Kusadila Nzambi kuntombuluanga mangolo mawombo. (Luka 13:24) Vayi Kibibila kitukanikisa mu Minkunga 126:5: ‘Bo bamvatanga na matsuela bela vela mu mayangi.’ Bukiedika, Nzambi tunsadilanga widi mutu wusonga ayi “wunsakumunanga baboso ba kuntombanga mu bukiedika” ayi ba kunzitisanga.—Ebe. 11:6.
Kiminu Kiaku Kiala ba Kingolo?
17 Widi mu kiunda mu kibila ki lufua lu mutu wabe zolanga? Boti buawu, botula thangu muingi kukindisa kiminu kiaku mu kivuvu ki luvulubukusu mu kutanga binongu bi Kibibila bi batu bavulubuka. Widi mu kiunda kibila wumueka va dikanda wuvayikusu mu kimvuka? Longuka muingi wuvisa ti phila Yave kansembilanga batu yawu yilutidi. Mu dioso kua diambu widi mu kuviokila, sadila luaku alolo muingi kukindisa kiminu kiaku. Zibudila ntim’aku kuidi Yave. Bika kutatuka zikhomba mu kimvuka. (Zinga. 18:1) Vanga mambu malenda kusadisa kununga mambu widi mu kuviokila. (Minku. 126:5, 6) Ba thuadusulu yimboti yi mambu ma kiphevi, mu kulandakananga zikhutukunu, kisalu ki kusamuna ayi kutanganga Kibibila. Ayi tsikika thalu mu lusakumunu Yave ka kuvananga. Bo wummona phila Yave ka kusadisila, buawu mvandi kiminu kiaku kinkuiza luta kindila.
w01 15/7 18-19 ¶13-14
Tatamana Kuvata
13 Bisadi bioso bi Nzambi bakivananga mu kisalu kiandi bulutidi bo bamviokila mu zikhuamusu, bankindusuanga beni mu mambu madi mu Minkunga 126:5, 6 mantuba: ‘Baboso bamvatanga na matsuela bela vela mu mayangi. Woso wumbasika kheti na matsuela mu meso ayi wunnata mbongo muingi kue kuna, wela vutuka mu mayangi ayi mimbutu mi biuma ka kuna.’ Mambu nsoniki wu minkunga katuba matedi kuvata ayi kuvela mbongo, mammonisa phila Yave kakiebila ayi kasakumunina baboso babasika ku buvika ku Babiloni yikhulu. Bawu bayangalala bo baba kula mu buvika, vayi ḿba badila mu thangu babe vata mu ntoto wukhambu vatu mu 70 di mimvu babela ku buvika. Vayi baboso batatamana kuvata ayi kubue tunga zinzo, basakumunu mu kisalu bavanga.
14 Ḿba tulenda dila bo tumviokila mu zikhuamusu voti bo tunkuwa ti zikhomba zitu bankuamusu mu kibila ki busonga buawu. (1 Petelo 3:14) Va thonono ḿba dilenda ba diambu diphasi bo tummona buka ti batu basimvua ko nkinza kisalu tumvanga. Vayi bo tuntatamana kuvata ayi kulembila nlangu, Nzambi wunkuiza menisa mu phila tukhambu yindudila. (1 Kolintu 3:6) Tunnunganga kumona mawu, mu phila batu bawombo bankikininanga bilongulu bitu ayi kulonguka Kibibila.
Kiuka Kisuama
cl 73 ¶15
Lukiebu—‘Nzambi Widi Kisuamunu Kitu’
15 Theti tuentubila matedi lukiebu lu kinsuni. Befu bisadi bi Yave tulenda ba lufiatu ti nandi wala kieba nkangu woso wu bisadi biandi. Tulenda tuba mawu kibila boti tuisi ko lukiebu lu Yave, khanu Satana mana ku tununga. Yindula mambu amama: Satana, “ntuadisi wu nza ayiyi” khanu mana manisa mbuongimini yi kiedika. (Yoa. 12:31; Nzai. 12:17) Zimfumu ziwombo zi luyalu bameka kukandimina kisalu kitu ki kusamuna ayi kutuvonda. Vayi kheti bobo, dikabu di Yave bantatamananga kusamuna mu kifuza zitsangu zimboti. Kheti mu mangolo moso zimfumu aziozio zi luyalu bamvanga, kibila mbi banunginanga ko kumanisa kisalu kitu? Kibila Yave wu tukiebanga kutsi mavavi mandi.—Minku. 17:7, 8.