‘Ngie Wala ba Yama ku Paladizu’

1. Ava Yesu kafua, mambu mbi kakamba kuidi ditongueni diba va khonzu’andi? (Luka 23:39-43)

YESU ayi matongueni muadi, baba tovuka beni bo baba nduka kufua.(Luka 23:32, 33) Ayi phila matongueni beni baba tubila bubi Yesu, mammonisa ti bawu basa ba ko minlandikini miandi.(Matai 27:44; Malako 15:32) Vayi, wumueka mu bawu, wubalula mayindu ayi wutuba: Yesu, thebukila moyo mu Kintinu kiaku. Ayi Yesu wunkamba: ‘Bukiedika yi kukamba bubu, ngie wala ba yama ku Paladizu.’ (Tanga Luka 23:39-43.) Vasi ko bivisa bimmonisa ti ditongueni beni wukikinina zitsangu zi Kintinu Yesu kalonga. Ayi Yesu kasa tuba ko ti ditongueni adiodio, wala ba mu Kintinu kiandi. (Matai 4:17) Kibila Yesu waba tubila matedi Paladizu yala ba va ntoto. Buidi tuzabidi mawu?

2. Mbi bimmonisa ti ditongueni wunyongina masumu wuba musi Yuda?

² Ditongueni dinhongina masumu mandi, ḿba wuba musi Yuda. Tuzabidi mawu, mu kibila ki mambu kakamba ditongueni dinkaka: Ngie wisi ko boma bu Nzambi kheti bo matambula lufundusu? (Luka 23:40) Basi Yuda, baba buongiminanga Nzambi mueka to, vayi batu ba mimvila minkaka baba kikininanga ti vadi zinzambi ziwombo. (Esodu 20:2, 3; 1 Koli. 8:5, 6) Boti ditongueni adiodio diba musi mimvila minkaka, khanu nandi wunkamba: Ngie wisi ko boma bu zinzambi? Mvandi Yesu wufidusu kuidi mamemi mazimbala ma Isaeli. (Matai 15:24) Nzambi wuzabikisa kuidi basi Isaeli ti kuala ba luvulubukusu ayi ditongueni dinhongina masumu, ḿba wuzaba mawu mu kibila ki mambu katuba ti, Yave wala vulubula Yesu Klisto muingi kuyala mu Kintinu ki Nzambi. Ayi ḿba ditongueni beni wuba lufiatu ti Nzambi wala mvulubusa.

3. Lufiatu mbi ditongueni adiodio kaba bo Yesu katuba matedi Paladizu? Sudikisa. (Ngenesi 2:15)

³ Mu kuba musi Yuda, ḿba ditongueni wunhongina masumu, wuzaba matedi Adami, Eva ayi Paladizu Yave kakanikisa va ntoto. Diawu tulenda tubila ti ditongueni adiodio, wuba lufiatu mu Paladizu Yesu katubila ti yala ba lumbu lumboti beni va ntoto.—Tanga Ngenesi 2:15.

4. Mbi mambu Yesu kakamba kuidi wumueka mu ditongueni ma tusadisa kuyindula?

⁴ Mambu Yesu kakamba ditongueni, mammonisa buidi Paladizu yala bela. Buabu tulenda longuka buidi Paladizu yala bela mu kutadila matedi luyalu lu ntinu Salomo. Ayi befu tuidi lufiatu ti Yesu wala ba Salomo wulutidi, bo kala ba na batu bala yala yandi muingi kubalula ntoto Paladizu. (Matai 12:42) Diawu mamemi mankaka badi phuila yi kuzaba mbi bafueti vanga muingi banunga kuzinga ku Paladizu mvu ka mvu.—Yoa. 10:16.

BUIDI LUZINGU KU PALADIZU LUALA BELA?

5. Mu ngiewu, buidi luzingu luala bela ku Paladizu?

⁵ Mambu mbi ma kukuizilanga va kilunzi bo wunyidula matedi luzingu luala ba ku Paladizu? Ḿba ngie wunyindula lumbu lumboti, dedi bubela lumbu lu Edeni. (Ngene. 2:7-9) Ḿba wunyindula mbikudulu yi Mika yintuba ti mu dikabu di Yave “kadika mutu wala ba kutsi nti vinu ayi kutsi nti figu. (Mika 4:3, 4) Ayi ḿba ngie wuntebuka moyo matangu ma Kibibila mantubila matedi kubaka bidia biwombu. (Minku. 72:16; Yesa. 65:21, 22) Ayi ḿba wulenda kukiyindula kukala ku lumbu lumboti kuidi minti ayi biteka bimboti, kukala va meza yidi bidia biwombu bimboti ayi kuvumuka phemu yimboti. Ayi mvandi wulenda kukiyindula kukuwa masevu ma basi dikanda, bakundi—ayi bo bala vulubuka ayi kuviokisa yawu thangu. Bukiedika mambu moso amomo, masi ko to ndosi kibila mawu mala monika ku Paladizu va ntoto. Ayi mvandi kuala ba bisalu bimboti.

6. Mbi tuala vanga ku Paladizu? (Tala fikula.)

⁶ Yave wutuvanga na phuila yi kubaka ndandu mu kisalu kitu. (Mpovi 2:24) Ayi befu tuala ba mawombo ma kuvanga mu luyalu lu Yesu lu kivevi di mimvu. Baboso bala vuka mu ziphasi zingolo ayi bivevi bi batu bala vulubuka, bala tomba mimvuatu, bidia, vama va kukala ayi vala tombulu kuvanga kisalu kiwombo muingi kudukisa zitsatu aziozio. Dedi bo vaba tombulu Adami ayi Eva kuvata ntoto ku lumbu bawu baba, mvitu tuala baka luaku alolo muingi kuvata ntoto ku Paladizu. Yindula mayangi tuala baka mu kulonga bivevi na bivevi bi batu bala vulubuka bakhambu zaba Yave ayi zikhanu ziandi ayi kusadisa bo bafua ava Yesu kiza va ntoto.

7. Lufiatu mbi tulenda ba ayi kibila mbi?

⁷ Befu tuidi lufiatu ti luzingu ku Paladizu luala ba lu ndembama, lumboti ayi lualasa ba ko divunza. Kibila mbi? Kibila Yave mana tumonisa bivisa buidi luzingu luala bela kutsi luyalu lu Muan’andi. Tulenda mona mawu mu kinongu kintubila matedi luyalu lu Ntinu Salomo.

LUYALU LU NTINU SALOMO—LUMMONISA BIVISA BUIDI PALADIZU YALA BELA

8. Buidi mambu madi mu Minkunga 37:10, 11, 29 masalimina bo Davidi kafua? (Tala “Biuvu bi Mintangi” mu Kibanga ki Nsungi akiki)

⁸ Ntinu Davidi wutuadusu muingi kusonika buidi luzingu luala bela mu thangu Yesu kela kala va kikundu kiandi ki kimfumu. (Tanga Minkunga 37:10, 11, 29.) Thangu zinkaka, bo tuntubila matedi Paladizu, tuntanganga Minkunga 37:11 na matangu mankaka. Ayi befu tuidi bibila biwombu muingi kutubila mawu, mu kutadila mambu Yesu katuba mu dilongi kavanga ku mbata mongu ayi mawu mammonisa ti mala salama. (Matai 5:5) Ayi mambu Davidi katuba, mammonisa buidi luzingu luala bela mu bilumbu bi Ntinu Salomo. Ayi bo Salomo kaba yadila basi Isaeli, dikabu di Nzambi diaba zingilanga mu ndembama ayi ntoto wuba “leta, wika voti nhosi”. Nzambi wutuba: ‘Ngie kutatamana kulunda zithumu ziama yala tuadisa ndembama ku ntoto ayi ngie wala vunda mu khambu ba boma.’ (Levi. 20:24; 26:3, 6) Zikhanu aziozio, zisalama mu luyalu lu Ntinu Salomo. (1 Lusa. 22:9; 29:26-28) Ayi vaba mbikudulu yaba tubila ti bankua mambi voti bo baba buongiminanga zinzambi zi luvunu, bala bungu. (Minku. 37:10) Ayi mambu madi mu buku yi Minkunga 37:10, 11, 29 masalama kumbusa ayi mvandi mala salama kuntuala.

9. Mbi mfumu yi nkietu musi Seba katuba matedi luyalu lu Ntinu Salomo?

⁹ Bo mfumu yi nkietu musi Seba kayuwa matedi zitsangu zi ndembama basi Isaeli baba mu luyalu lu Ntinu Salomo, mamvanga kuvanga viagi yi kinanu nati ku Yelusalemi, muingi naveka kamona mawu. (1 Minti. 10:1) Bo kafiongunina mambu moso matedi luyalu lu Ntinu Salomo, nandi wutuba: ‘Basa kukhamba ko mambu moso. Mayangi kuidi babakala baku ayi mayangi kuidi bisadi biaku banbanga va ntual’aku, kibila bankuwanga ndueng’aku.’ (1 Minti. 10:6-8) Vayi mambu mamonikina mu luyalu lu Ntinu Salomo, madi to mbonosono yi mambu Yave kala vanga kuidi batu boso va ntoto mu luyalu lu Muan’andi Yesu.

10. Mu ziphila mbi Yesu kalutidi kena Salomo?

¹⁰ Yesu lutidi kena Ntinu Salomo mu bibila biwombo. Salomo wuba mutu wu masumu ayi wuvanga zinzimbala ziwombo, wunata bawombo mu dikabu kubika kusadila Yave. Vayi Yesu widi Ntinu wusonga ayi kavanganga ko zinzimbala. (Luka 1:32; Ebe. 4:14, 15) Yesu wutatamana wukuikama kuidi Nzambi kheti mu zithotolo zi Satana. Yesu wumonisa bivisa ti, kalasa sumuka ko voti kuvanga mambu malenda tula va kinkiela batu bala ba kutsi luyalu luandi. Bukiedika, Yesu widi Ntinu wulutidi tulenda baka.

11. Banani bala yala na Yesu?

¹¹ Yesu wala ba va kimueka na 144.000 di batu basolu bala yala yandi, muingi kukieba batu va ntoto ayi kudukisa lukanu lu Yave. (Nzai. 14:1-3) Bawu bala nunga, kibila mvawu baviokila mu zithotolo bo baba va ntoto. Diawu bawu bala visa buboti ziphasi zioso zi batu bala zinga va ntoto. Mambu mbi batu bala yala na Yesu bala vanga?

MBI BAKLISTO BASOLU BALA VANGA?

12. Kisalu mbi Yave kavana kuidi 144.000?

¹² Yesu ayi Baklisto basolu, bala luta ba kisalu kena kio Salomo kaba. Kibila vaba tombulu Salomo kukieba to biveve bi batu mu ntoto wumueka. Vayi Yesu ayi bo bala yala yandi mu Kintinu ki Nzambi, bala sadisa muingi kukieba bivevi na bivevi bi batu bala zinga mu nza yimvimba. Bukiedika, kiyeku kinkinza Yave kaba vana!

13. Kisalu mbi Yesu ayi bo bala yala yandi bala ba?

¹³ Yesu ayi 144.000, bala ba mintinu ayi Zinganga Nzambi. (Nzai. 5:10) Mu kulandakana nsiku wu Mose, Zinganga Nzambi, baba kiyeku ki kukieba buvinha bu dikabu muingi kudukisa zitsatu ziawu zi kiphevi Ayi nsiku awowo, wuba mbonosono yi mambu mamboti mankuiza. Diawu tuidi lufiatu ti Yesu ayi bo bala yala yandi, bala ba kiyeku ki kukieba zitsatu zi kiphevi ayi zi kinsuni zi dikabu di Nzambi. (Ebe. 10:1) Befu boso tufueti telimina muingi kumona, buidi mintinu amiomio ayi zinganga Nzambi aziozio bela tuadisila mu nzila zikhomba bala tuama ntuala va ntoto. Boso kuandi bubela mambu Yave kadi mu kukubika, tulenda ba kufiatu ti Paladizu yala kuiza. Ayi baboso bala zinga va ntoto bala tambula thuadusulu yintombulu.—Nzai. 21:3, 4.

MBI MAMEMI MANKAKA BAFUETI VANGA MUINGI BAZINGA KU PALADIZU?

14. Kithuadi mbi kidi na mamemi mankaka ayi nkangu wuluelu?

¹⁴ Yesu wutedila batu bala yala yandi “nkangu wuluelu.” (Luka 12:32) Ayi dingumba dimmuadi wu ditedila “mamemi mankaka.” Mangumba ma mamuadi, madi kithuadi ayi badi mu nkangu wumueka. (Yoa. 10:16) Mangumba amomo, bansalanga va kimueka ayi bala tatamana kusala va kimueka bo ntoto wala ba Paladizu. Bosi nkangu wuluelu bala ba ku diyilu ayi mamemi mankaka, bala zingila mu mayangi mvu ka mvu va ntoto. Vayi vadi mambu mamemi mankaka bafueti vanga muingi bazinga ka Paladizu.

15. (a) Buidi mamemi mankaka bambuedilanga mioko zikhomba zi Yesu? (b) Buidi wulenda landikinina kifuani ki khomba widi mu farmácia? (Tala foto.)

¹⁵ Ditongueni dinhongina masumu, wufua ava kumonisa ti wuvutula matondo mu mambu Yesu kamvangila. Vayi mamemi mankaka madi disuasana ayi nandi, kibila befu tuidi luaku lu kumonisa ti tumvutulanga matondo mu mambu Yesu katuvangila. Ayi befu tummonisanga ti tumvutulanga matondo mu phila tummbuedilanga mioko Baklisto basolu voti zikhomba zi Yesu. Ayi Yesu wutuba ti wala tufundisa mu phila tumbuedilanga mioko Baklisto basolu. (Matai 25:31-40) Befu tulenda buela mioku zikhomba zi Yesu mu kusamuna mu mayangi ayi kuvanga minlonguki. (Matai 28:18-20) Kiawu kibila tuntomba kusadila buboti buku ba tuveni Baka Mayangi ma Mvu ka Mvu! Ayi boti ngie wutoniniabu ko kusadila buku ayoyo muingi kutuadisa ndongukulu yi kibibila, baka makani ma kusadila yawu, muingi kusadisa batu bawombu kulonguka Kibibila.

16. Mbi tulenda vanga muingi tuzingila kutsi luyalu lu Kintinu ki Nzambi?

¹⁶ Vasintombulu ko tuzinga theti ku Paladizu muingi tuba ntindu batu Yave kantomba kuna. Kutona kuandi bubu, tufueti vanga mangolo muingi kutubanga kiedika mu mambu moso ayi kuzaba kukiyala. Ayi tulenda ba bakuikama kuidi Yave, kuidi mutu wukuelana yitu ayi kuidi zikhomba zitu mu kimvuka. Dedi bo tuidi mu kuzingila mu bilumbu abibi bitsuka, befu kutumikina Yave dinkuiza ba diambu diluelu, kuvanga mawu bo tuala ba ku Paladizu. Bo tummonisa zikhadulu zimboti mu phila tunzingilanga na bankaka, tunkuiza monisa ti tuidi bakubama muingi kuzingila ku Paladizu. Tala quadro yintuba: “Ngie Widi Wukubama Muingi Kuzinga va Ntoto?” yidi mu Kibanga ki Nsungi akiki.

17. Bukiedika ti tufueti ba mu kiunda kingolo mu kibila ki masumu tuvanga kumbusa? Sudikisa.

¹⁷ Befu tufueti vanga mangolo muingi tubika kukifundisa mu kibila ki masumu mangolo tuvanga kumbusa. Mvandi tulendi sadila ko luaku lu khudulu muingi kuvanga masumu mu lutia luitu. (Ebe. 10:26-31) Diawu tulenda ba lufiatu ti boso kua bubela masumu mangolo tuvanga, befu kunhogina mu bukiedika, Yave wala tulemvukila. (Yesa. 55:7; Mava. 3:19) Tebuka mayo bikuma Yesu kasadila bo kakamba basi Falisi: Minu yisa kuiza tela ko basonga, vayi minsumuki. (Matai 9:13) Khudulu yidi thalu yifuana muingi ku tukula mu masumu mitu.

NGIE WULENDA ZINGA MVU KA MVU KU PALADIZU

18. Mbi ngie wala zola kukoluka na ditongueni wufua va khonzu Yesu?

¹⁸ Wulenda kukiyindula kuzingila ku Paladizu ayi kukoluka na ditongueni diyoluka na Yesu? Tuisi ko divuda ti benu babuadi munkuiza vutula matondo mu khudulu yi Yesu. Ayi ḿba ngie wulenda kunkuvula buidi bubela bilokula bitsuka bi Yesu va ntoto ayi buidi nandi kamuena bo Yesu kamvana mvutu mu mambu nandi kandinda. Ayi ḿba nandi mvandi kalenda kukuvula, buidi bubela kuzingila mu bilumbu bitsuka bi nza yi Satana. Diala ba diambu dimboti kulonguka Kibibila na batu bala ba buka dibakala adiodio!—Efe. 4:22-24.

19. Buidi tuzabidi ti luzingu ku Paladizu luala ba lumboti? (Tala fikula va thonono levista.)

¹⁹ Befu boso ku Paladizu tuala ba luzingu lumboti. Tuala vua nkinza batu bamona, tuala ba kisalu kimboti ki kuvanga, tuala longuka mambu mawombu matedi Yave, bivangu biandi, tuala ba mu mayangi mu kutambula biuma bioso Yave ka tukanikisa ayi bulutidi, mu kadika kilumbu befu boso tuala luta zaba Tat’itu yi diyilu. Bo buala viokila thangu luzolo luitu mu Nzambi luala buelama. Tumvutulanga matondo mu lukanu Yave ayi Yesu ba tuvana, lu kuzinga ku Paladizu mvu ka mvu.