DILONGI 43
NKUNGA 41 Lemvuka, Yuwa Nsambu’ami
Natanga Bankaka mu Minsambu Miaku
“ Lunatasananga mu minsambu. . . Kibila nsambu wu mutu wusonga, widi mangolo mawombo.”—TIA. 5:16.
MAMBU TUANLONGUKA
Tuemmona kibila mbi didi diambu dinkinza kunatanga bankaka mu minsambu mitu, ayi mbi binkuiza tusadisa kuvanganga mawu.
1. Buidi tuzabidi ti Yave wumvuanga nkinza minsambu mitu?
NSAMBU widi nkhailu wu Yave. Nandi wuvana biyeku binkaka kuidi zimbasi muingi bavanga. (Minku. 91:11) Mvandi wuvana kuidi muan’andi Yesu Klistu, biyeku binkinza. (Mat. 28:18) Vayi kasa vana ko kiyeku ki kukuwa minsambu kuidi mutu wunkaka. Kibila nandi to ‘wunkuwanga minsambu’ mi batu boso.—Minku. 65:2.
2. Kifuani mbi mvuala Polo ka tubikila mu matedi kunatanga bankaka mu minsambu?
2 Kheti tulenda sambila kuidi Yave matedi zitsatu zitu, tufueti natanga mvandi bankaka mu minsambu mitu. Mawu mvuala Polo kavanga. Dedi, nandi wusonikina kuidi baklistu ku Efeso: “Yimvutulanga matondo mu kibila kinu, ayi yintatamananga kumu nata mu minsambu.” (Efe. 1:16) Nandi mvandi wukamba kuidi Timoti: “Yimvutula matondo kuidi Nzambi, . . . ayi yizimbakananga ko ku kunata mu minsambu miama builu ayi muinya.” (2 Ti. 1:3) Mvuala Polo waba viokilanga mu mambu maba kunkuazula. (2 Ko. 11:23; 12:7, 8) Vayi kheti bobo, waba botulanga thangu muingi kunatanga bankaka mu minsambu.
3. Mbi bilenda tuvanga kuzimbakana kunatanga bankaka mu minsambu?
3 Khumbu zinkaka, tulenda zimbakana kunatanga bankaka mu minsambu mitu. Kibila mbi? Khomba mueka yinkietu bantedilanga Sabrinaa wutuba: “Tuidi mawombo ma kuvanga mu kilumbu. Ayi mu kibila akiokio, tulenda tsikika mayindu mu mambu tuidi mu kuviokila kubika kuandi mu bankaka.” Ngie mana viokila mu mawu? Boti buawu, dilongi adidi dinkuiza kusadisa. Tunkuiza mona, (1) kibila mbi didi diambu dinkinza kunatanga bankaka mu minsambu ayi (2) mambu mbi mankuiza tusadisa kuvanga mawu.
KIBILA MBI TUFUETI NATANGA BANKAKA MU MINSAMBU?
4-5. Ndandu mbi kunatanga bankaka mu minsambu yintuadisanga? (Tiagu 5:16)
4 Nsambu “widi mangolo.” (Tanga Tiagu 5:16.) Bukiedika ti kunatanga bankaka mu nsambu kulenda balula mambu? Ngete. Yesu wuzaba ti mvuala Petelo wala kummanga, diawu katuba: “Yinsambilanga beni muingi kiminu kiaku kibika dekuka.” (Luka 22:32) Mvuala Polo mvandi wuzaba ti kuvanga nsambu kulenda ba tho yi lusalusu. Mu thangu bantula mu buloku ku Loma, nandi wusonikina nkanda kuidi Filemo mu kutuba: “Yidi kivuvu ti mu nzila minsambu mumvanga, minu yinkuiza basika mu buloku.” (Film. 22) Dedi bo naveka katubila, bambasisa mu buloku ayi nandi wutatamana kusamuna.
5 Mawu masinsundula ko ti tulenda kuika Yave muingi katambudila minsambu mitu. Kibila nandi wumvisanga mambu bisadi biandi bamviokilanga ayi wumbakanga makani ma kukikinina mambu tu kundinda. Kuzaba mambu amomo, malenda tusadisa kuzibudila ntim’itu kuidi Yave mu nsambu ayi kubika mamoso mu mioku miandi.—Minku. 37:5; Tala nota de estudo mu 2 Kolintu 1:11.
6. Buidi kunatanga bankaka mu minsambu, yilenda baludila phila tu batadilanga? (1 Petelo 3:8)
6 Kunatanga bankaka mu minsambu yidi phila yi ‘kumonisina kiadi.’ (Tanga 1 Petelo 3:8.) Kumona kiadi kunsundula kuvisa mambu bankaka badi mu kuviokila, ayi kuba wukubama muingi ku basadisa. (Malaku 1:40, 41) Nkulutu mueka wu kimvuka bantedilanga Michael wutuba: “Bo yinnatanga bankaka mu minsambu miama, yinluta visanga ziphasi badi mu kuviokila ayi luzolo luama mu bawu lunluta buelamanga. Yinluta kuba fikama ayi ku bavuanga nkinza, kheti bawu bavisanga ko mawu.” Nkulutu wunkaka wu kimvuka bantedilanga Richard, wutuba ndandu yinkaka. Nandi wutuba: “Bo tunnata mutu mu minsambu, tumbanga wukubama muingi kunsadisa mu dioso kua diambu kamviokila.” Nandi wubue tuba: “Bo tumvana lusalusu lufuana kuidi mutu tunnata mu nsambu, tunsadisanga kutambudila minsambu tuvanga muingi Yave kasadisa mutu beni.”
7. Buidi kunatanga bankaka mu minsambu mitu ku tusadisanga kutadila mambu tumviokila mu phila yifuana? (Filipi 2:3, 4) (Tala mvandi zifoto.)
7 Kunatanga bankaka mu minsambu kulenda tusadisa kutadila mambu tumviokila mu phila yifuana. (Tanga Filipi 2:3, 4.) Kadika mutu mu befu widi mu kuviokila mu mambu mawombo maphasi, mu nza ayiyi Satana kantuadisa. (1 Yoa. 5:19; Nzai. 12:12) Befu kuba kifu ki kunatanga bankaka mu minsambu, tunkuiza tebuka moyo ti vadi zikhomba ziwombo mu nza yimvimba badi mu kuviokila mu “zioziawu ziphasi.” (1 Pet. 5:9) Ntuami ntuala wumueka bantedilanga Katherine wutuba: “Kunatanga bankaka mu minsambu ma kutsadisanga kutebuka moyo ti bankaka mvandi badi mu kuviokila mu mambu maphasi. Ayi mambu amomo, ma kutsadisanga kubika kutsikika to mayindu mu ziphasi ziama veka.”
Kunatanga bankaka mu minsambu mitu, kulenda tu sadisa kutadila mambu tumviokila mu phila yifuana (Tala lutangu 7)d
BAWU BAMBAKANGA NDANDU MU MINSAMBU MITU
8. Banani tulenda nata mu minsambu mitu?
8 Banani tulenda nata mu minsambu mitu? Tulenda nata mu minsambu zikhomba ziwombo—dedi, bo bamviokila mu bimbevu, zikhomba zi matoko bamviokila mu zinzomunu ku kikola voti zikhomba zima nuna. Bawombo mu zikhomba zitu badi mu kuviokila mu zikhuamusu kuidi basi dikanda diawu voti kuidi zimfumu zi luyalu. (Mat. 10:18, 36; Mav. 12:5) Bankaka babika zinzo ziawu mu kibila ki divunza basi pulitika bantuadisanga, ayi bankaka bamviokilanga mu bivuka. Kheti tusa zaba ko mazina ma zikhomba aziozio, befu ku banata mu minsambu mitu, tunkuiza monisa ti tunlandakananga lutumu Yesu ka tuvana lu kuzolasana befu na befu.—Yoa. 13:34.
9. Kibila mbi tufueti natanga mu minsambu zikhomba bantuamanga ntuala mu kimvuka ayi bakazi bawu?
9 Mvandi tulenda nata mu nsambu zikhomba bantuamanga ntuala mu kimvuka ki Yave. Dedi, Dingumba Dintuadisi ayi minsadisi miawu, Dingumba di Filiali, Minkengididi mi bimvuka, bakulutu ba kimvuka ayi minsadisi mi bakulutu ba kimvuka. Kheti mu mambu mawombo maphasi bamviokilanga, bawu ba tusadisanga. (2 Ko. 12:15) Dedi, nkengididi mueka wu bimvuka bantedilanga Mark wutuba: “Diambu dilutidi phasi kuidi minu didi, kuba kinanu ki matata mama bama nuna. Bawu badi mu kuviokila mu mambu ma kimbevu kingolo. Kheti khomb’ama ayi nnuni’andi ba ku basadisanga mu zitsatu ziawu, yimbanga beni mu kiunda mu kukhambu ba yawu va kimueka muingi ku basadisa.” Kheti tuzebi voti ndamba mambu zikhomba aziozio bamviokila, tufueti ku banatanga mu minsambu mitu. (1 Te. 5:12, 13) Mvandi, tufueti natanga mu minsambu bakazi ba zikhomba aziozio, kibila bawu bambuelanga mioku banuni bawu mu lukuikumunu.
10-11. Bukiedika ti Yave wunkuangalalanga bo tunnatanga mu minsambu mangumba ma zikhomba zitu? Sudikisa.
10 Dedi bo tuma muena, tulenda nata mu minsambu magumba mawombo ma zikhomba. Dedi, tulenda dinda muingi Yave kasadisa zikhomba badi mu buloku ayi bo bafuilu batu banzolanga. Nkulutu mueka wu kimvuka bantedilanga Donald wutuba: “Tuidi zikhomba ziwombo bamviokila mu mambu maphasi. Diawu khumbu ziwombo tu banatanga mu minsambu mu kutubila mambu badi mu kuviokila.”
11 Bukiedika ti minsambu amiomio minkuangidikanga Yave? Ngete. Befu tulendi zaba ko mambu mbi maphasi kadika khomba mu nza yimvimba kadi mu kuviokila. Diawu didi diambu dimboti kunatanga baboso mu minsambu. (Yoa. 17:20; Efe. 6:18) Minsambu beni mimmonisa ti befu tuidi luzolo lu kikhomba mu nza yimvimba.—1 Pet. 2:17.
NATA MU MINSAMBU KADIKA KHOMBA
12. Buidi kumona mambu zikhomba zitu badi mu kuviokila, mankuiza tusadisa ku banata mu minsambu?
12 Tala mambu madi mu kumonika. Kubika kuandi to kunatanga mu minsambu dingumba di zikhomba, mvandi tufueti nata kadika khomba tuzebi, mu minsambu mitu. Vadi khomba mu kimvuka kiaku widi mu kuviokila mu kimbevu kingolo? Vadi khomba wu ditoku wumviokila mu zinzomunu ku kikola? Vadi tata voti ngudi wunkonzula bana naveka mu zithuadusulu zi Yave? (Efe. 6:4) Befu kutsikika thalu mu mambu madi mu kumonika, tunkuiza visa mambu mantatisa zikhomba zitu, ayi mawu mankuiza tuvana phuila muingi ku banata mu minsambu mitu.b—Lom. 12:15.
13. Buidi tulenda natina mu minsambu zikhomba tu khambu zaba?
13 Sadila mazina ma zikhomba bo wunsambila. Kheti tusa bazaba ko, tulenda nata mu minsambu zikhomba badi mu buloku ku Crimeia, Eritreia, Russia, ayi Singapura. Mu jw.org, tulenda mona mazina ma zikhomba badi mu buloku.c Nkengididi mueka wu bimvuka bantedilanga Brian wutuba: “Yibakula ti kusonika mazina ma zikhomba badi mu buloku ayi ku matanga mu mbembu yinangama, ma kutsadisanga kuyindula mu khomba beni, ayi kunnata mu minsambu miami.”
14-15. Mbi tufueti vanga muingi tuzaba mambu tulenda dinda mu nsambu?
14 Zaba mambu wundinda mu nsambu. Yaya Michael tuma tubila kumbusa wutuba: “Bo tuntanga binongo mu Jw.org matedi zikhomba zitu badi mu buloku, yikitulanga va kibuangu kiawu. Minu yinzolanga nkazi’ama, ayi boti yidi mu buloku, khanu yinkuiza zola kuzaba ti badi mu kunkieba buboti. Mawu ma kutsadisanga kuzaba mbi yifueti tuba bo yinnata zikhomba bakuela badi mu buloku, mu minsambu miami.”—Ebe. 13:3.
15 Bo tunyindula mu ziphasi zikhomba badi mu buloku bamviokila, tulenda bakula mambu mankaka tulenda tuba mu nsambu. Dedi, tulenda sambila muingi minkengididi mi buloku bamonisa mamboti kuidi zikhomba zitu, ayi kuba vana mua kiphuanza muingi babuongimina Yave. (1 Ti. 2:1, 2) Mvandi tulenda sambila muingi kifuani ki zikhomba aziozio badi mu buloku, kisadisa zikhomba mu kimvuka kiawu, ayi kivanga muingi bankaka kuna buloku kuvitika kiedika. (1 Pet. 2:12) Tulenda sadila mambu amomo mvandi muingi kunata mu minsambu zikhomba badi mu kuviokila mu mambu mankaka maphasi. Mu kutsikika thalu mu mambu madi mu kumonika, kusadila dizina di zikhomba bo tunsambila ayi kuzaba ma kutuba mu nsambu, tulenda monisa ti tuidi luzolo lungolo befu na befu.—1 Te. 3:12.
TADILA MINSABU MU PHILA YIFUANA
16. Buidi tulenda tadila nsambu mu phila yifuana? (Matai 6:8)
16 Dedi bo tuma tubila, kusambila kulenda tutuadisila ndandu. Vayi, tufueti tadila nsambu mu phila yifuana. Bo tunsambila, tunzabikisa kuidi Yave mambu kazebi. Ayi mvandi tulendi vana ko Yave malongi matedi phila kafueti tambudila minsambu mitu. Yave zebi mambu bisadi biandi bantomba ava bandinda. (Tanga Matai 6:8.) Buabu, kibila mbi tufueti natanga bankaka mu minsambu mitu? Kubotula kuandi mambu tuma tubila, ayoyo yidi phila yi kumonisa ti tumvuanga nkinza batu bankaka. Ayi mvandi, Yave wunkuangalalanga beni bo kammona ti tunlandakana kifuani kiandi ki kuzola bankaka.
17-18. Vana kifuani kimmonisa nkinza wu kunatanga bankaka mu minsambu mitu.
17 Kheti vammonika buka ti minsambu mitu misimbalula ko ni diambu, miawu midi mbonosono yi luzolo luitu kuidi zikhomba, ayi Yave wumvuanga mawu nkinza. Tulenda fuanikisa mawu mu phila ayiyi: Yindula mu tata widi bana buadi, wumueka wu dibakala ayi wunkaka, nkietu. Muana wu dibakala widi va kika wumbela, ayi muana wu nkietu wundinda kuidi tata muingi kavanga dioso diambu muingi kusadisa khomb’andi widi mu kubela. Vayi tata zebi mambu mbi kafueti vanga. Nandi wunzolanga muan’andi ayi widi mu kunkieba. Vayi yindula mayangi tata awowo kankuiza ba, mu kumona ti muan’andi wumvuanga nkinza khomb’andi ayi wuntomba muingi tat’andi kansadisa.
18 Yave wuntomba tukieba zikhomba zitu ayi tu banatanga mu minsambu mitu. Minsambu mitu mimmonisa ti befu tunzolanga zikhomba zitu, ayi Yave wumvuanga mawu nkinza. (2 Te. 1:3; Ebe. 6:10) Ayi mvandi dedi bo tuma tubila, nsambu wulenda balula mambu. Boso kuandi bubela, tufueti tatamana kunatanga mu minsambu zikhomba zitu.
NKUNGA 101 Tusala mu Kithuadi na Zikhomba
a Bavingisa mazina mankaka.
c Muingi kubakula mazina ma zikhomba badi mu buloku, kota mu jw.org vama vantuba “Testemunhas de Jeová presas por causa de sua fé—por lugar.”
d MAMBU MADI MU ZIFOTO VA: Zikhomba zi bakietu ayi zi babakala bamviokila mu ziphasi, bannata zikhomba zinkaka mu minsambu miawu.