Ti lá ni qué randa riníʼ binni
GURIÁ guiiguʼ Misisipi ndaaniʼ guidxi San Luis (Misuri), zuhuaa ti monumentu ni jma nasoo ni nuu Estados Unidos, ni láʼ Gateway Arch de 192 metru de nasoo. Gaxha de laani nuu ti yuʼduʼ cadi nasoopeʼ, ni runibiáʼ binni casi Old Cathedral (Yuʼduʼ Yooxhoʼ).
Ca xaíque stiʼ yuʼduʼ riʼ bíʼnicaʼ ti folletu ni láʼ The Story of the Old Cathedral (Historia stiʼ Yuʼduʼ Yooxhoʼ riʼ), luni cusiénecabe ximodo guyáʼ entrada stini, nani: «Sicarú rihuinni entrada stini, purtiʼ ruaa yoo para guiuucabe ndaaniʼ yuʼduʼ que bicaacabe ne letra naroʼbaʼ de color oro lá Dios lu diidxaʼ hebreu, ti lá ni qué randa riníʼ binni». Casi rihuinni lu foto riʼ, de zitu zanda guʼyaʼ binni tapa letra hebreu ni riníʼ la Dios —יהוה (YHWH), laani nga runibiáʼcabe casi Tetragrámaton.
Dxi gurí yuʼduʼ riʼ lu iza 1834, ca xaíque stini de San Luis zándaca guníʼ íquecaʼ naquiiñeʼ guicá tapa letra hebreu ni riníʼ lá Dios riʼ ti lugar risaca. Peru, xiñee biiyacabe lá riʼ casi ti lá ni qué zanda guiníʼ binni yaʼ.
Ti libru ni láʼ New Catholic Encyclopedia cusiene xi bizaaca despué de bibiguetaʼ ca judiu ra guyuucaʼ de esclavu Babilonia lu siglu VI ante gueeda Jesús: «Lá Yahweh [Tetragrámaton ca ne chupa vocal nuu luni] bizulú biiyacabe ni casi ti lá ni nabé risaca ne cadi naquiiñeʼ guiníʼ binni ni, ngue runi bichaacabe ni pur ca diidxaʼ ADONAI [Señor] o ELOHIM [Dios]. [...] Cumu xadxí nga qué niquiiñecabe lá Yahweh riʼ la? dede biaandaʼ laacabe ximódopeʼ guníʼcabe ni». Nga runi, bisaana binni de niquiiñeʼ lá Dios. Ra maʼ zidiʼdiʼ tiempu maʼ biaandaʼ binni ximódopeʼ guníʼcabe lá Dios dxiqué, ne beeda gaca lá Dios casi ti lá ni qué randa riníʼ binni.
Neca qué zanda gánnanu ximódopeʼ guníʼcabe lá Dios dxiqué la? ni jma risaca nga iquiiñenu labe purtiʼ zacá zanda chuʼnu gaxha de laabe. Quíxhenu ti ejemplu: ñuuláʼdxiluʼ ñabi ca xhamíguluʼ lii «baʼdunguiuu» o «baʼdudxaapaʼ» guiráʼ ora nucaa rídxicaʼ lii ne qué liica niquiiñecaʼ laluʼ la? O jma ñuuláʼdxiluʼ niníʼcabe laluʼ. Ne neca qué niníʼ chaahuicabe laluʼ purtiʼ riníʼcabe sti diidxaʼ, cadi dxandíʼ jma ñuuláʼdxiluʼ niníʼcabe laluʼ la? Zacaca nga ora guinínenu Dios, naquiiñeʼ guininu labe, Jiobá.
Lu diidxazá la? jma riníʼ binni diidxaʼ «Jiobá». Nga runi, cani nadxii Dios riquiiñecaʼ labe ne zacá riuucaʼ gaxha de laabe. Biblia na: «Laidxiña gaxha de Dios, ne laa zadxiña gaxha de laatu» (Santiago 4:8).