Referencia para ni chigaca lu reunión Xhiiñaʼ Dios ne modo nabáninu
1-7 DE SEPTIEMBRE
CA TESORO ZEEDA LU BIBLIA PROVERBIOS 29
Bicaanáʼ ca costumbre ne ca tradición ni cadi zeeda lu Biblia
Guendanayecheʼ: ti cualidad ni zeeda de Dios
Sti modo zanda chuʼnu jma nayecheʼ nga guicá íquenu gúninu ni riuulaʼdxiʼ Jiobá (Sal. 35:27; 112:1). ¿Xiñee cuzéʼtenu ndiʼ yaʼ? Purtiʼ bizaʼbe laanu para gúninu ni nabe. Biblia cayabi laanu: «Bidxibi Dios ni dxandíʼ ne biʼniʼ guiráʼ ni ná ca mandamientu stiʼ. Purtiʼ nga nga guiráʼ ni naquiiñeʼ guni binni» (Ecl. 12:13). Nga runi ni jma rusiecheʼ laanu nga guni servirnu Jiobá.
Guni defendernu ni dxandíʼ rusiidiʼ Biblia de guendaguti
13 Pa cadi nuunu seguru qué riuulaʼdxiʼ Jiobá xiixa costumbre la? guinábanu laabe né stale fe gudiibe laanu sabiduría (biindaʼ Santiago 1:5). Despué guyúbinu información lu ca publicación stinu. Ne pa caquiiñeʼ guinabadiidxanu ca ancianu de ra congregación stinu la? gúninu ni. Qué zábicabe laanu xi gúninu, peru zuluíʼcabe laanu principiu zeeda lu Biblia ni zanda gacané laanu, casi ca ni zeeda lu artículo riʼ. Zacané ca conseju riʼ laanu guni entrenarnu xquendabiaaninu para guiénenu «uná nga jneza ne uná nga ni cadi jneza» (Heb. 5:14).
«Biluíʼ naa ni dxandíʼ»
12 Costumbre ne tradición ni cadi zeeda lu Biblia. Zándaca guni invitar ca familia stinu, ca xhamígunu o ca compañeru de dxiiñaʼ stinu laanu chuunu ti saa. ¿Xi zacané laanu gucáʼnanu ca costumbre ne ca saa ni nanalaʼdxiʼ Jiobá yaʼ? Ni zacané laanu nga cadi guisiáʼndanu ximodo ruuyabe cani. Ne laaca caquiiñeʼ guni estudiarnu ca publicación stinu ra cá para biasastí ca saa ca. Nga runi, ora rietenaláʼdxinu xiñee qué runi participarnu lu ca saa ca la? riuʼnu seguru cayúninu ni riuulaʼdxiʼ Dios (Efes. 5:10). Pa gápanu confianza Jiobá ne Stiidxaʼ la? qué zadxíbinu xi guiníʼ binni (Prov. 29:25).
Guyúbinu ca perla ni gaʼchiʼ
Gusihuínninu dxandíʼ nadxiinu pur ni gúninu
11 Guni felicitarnu ca hermanu stinu de guidubi ladxidoʼno. Naquiiñeʼ chuʼnu listu para guni felicitarnu xcaadxi ora caquiiñeʼ gúninu ni, purtiʼ racané ni para «uzuhuaa chaahuiʼ» stobi (Efes. 4:29). Peru naquiiñeʼ chuʼnu seguru caree ni de ndaaniʼ ladxidoʼno ne cadi para si gudxíʼbanu tuuxa. Laaca cadi naquiiñeʼ guininu ni cadi cayuni sentirnu ne pa caquiiñeʼ gudiʼnu conseju tuuxa la? gúninu ni (Prov. 29:5). Pa gábinu tuuxa galán ni biʼniʼ ne despué guininu mal de laa nezalú xcaadxi la? maʼ cayácanu hipócrita. Guca apóstol Pablo ti ejemplu galán de ora dxandíʼ nadxii tuuxa. Ti biaje biʼniʼ felicitarbe ca xpinni Cristu de guidxi Corinto purtiʼ cayúnicaʼ ni jneza (1 Cor. 11:2). Peru laaca bidiibe conseju laacaʼ ne bisiénebe laacaʼ né diidxaʼ nadóʼ paraa cadi cayúnicaʼ ni jneza (1 Cor. 11:20-22)
8-14 DE SEPTIEMBRE
CA TESORO ZEEDA LU BIBLIA PROVERBIOS 30
«Cadi gúniluʼ naa ricu nin pobre»
w18.01 yaza 24, 25 párr. 10-12
¿Xi clase guendarannaxhii dxandipeʼ runi laanu nayecheʼ?
10 Dxandíʼ, guiranu caquiiñenu bueltu, purtiʼ nuu ra racané ni laanu (Ecl. 7:12). Yanna, ¿ñee zanda guibani tuuxa nayecheʼ pa guibaniné biaʼ caquiiñeʼ si la? Zanda pue (biindaʼ Eclesiastés 5:12). Agur, xiiñiʼ Jaqué, gunabaʼ Dios: «Cadi guʼnuʼ naa pobre nin ricu. Dané naa guendaró tideniáʼ dxi». Cadi nagana guiénenu xiñee qué nabe gácabe pobre. Laca laabe bisiénebe purtiʼ qué racaláʼdxibe gucaa ni laabe cuánabe, purtiʼ pa gúnibe nga zuni biidibe lá Dios. Peru ¿xiñee gunábabe cadi gudii laabe cosa ni guni laabe ricu yaʼ? Gúdxibe laa: «Ti cadi pur gapa stale maʼ qué gunebiaʼyaʼ lii ne guiniéʼ: “¿Tuu nga Jiobá pue?”» (Prov. 30:8, 9). Zándaca runibiaʼnu binni ni napa jma confianza ca cosa risaca stiʼ lugar de gápacaʼ confianza Dios.
11 Cani nadxii bueltu qué zanda gusiéchecaʼ Dios. Jesús guníʼ: «Iruti zanda gapa chupa xpixuaana ne guni ni na iropa cabe tobi si tiru, purti jma zanaxhii be tobi ne zaca nanalaʼdxi be stobi, o pacaa jma zacá nú be ngue ne qué zazaalaʼdxi be stobi que. Zaqueca qué zanda di ganaxhii tu Dios ne ganaxhii ca tu bidxichi». Casi biluxe guníʼ Jesús ca diidxaʼ riʼ: «Cadi guyubi tu gapa tu stale ni risaca ndaani guidxilayú riʼ, purti zanda go bandaa ni ne icá tini ni ne chuʼ gubaana cuana ni. Sínuque laguyubi gapa tu ni risaca ibáʼ purti ngue qué zo bandaa laa ne qué zacá tini ne qué ziuu gubaana cuana laa» (Mat. 6:19, 20, 24).
12 Stale tu laa maʼ bidii cuenta cadi ribani si binni nayecheʼ ora ribani né huaxiéʼ cosa, sínuque rapa jma tiempu para guni jma lu xhiiñaʼ Jiobá. Ndaaniʼ guidxi Estados Unidos, ti hermanu láʼ Jack gupa ti yoo naroʼbaʼ ne ti negocio, peru bitoobe cani para gácabe precursor, laabe ne xheelabe. Laabe bisiénebe: «Nagana guca para laadu gutoʼdo yoo sicarú ne layú ni nápadu. Peru ca iza bineʼ dxiiñaʼ que cada guibiguetaʼ runeʼ sentir triste pur ca guendanagana rapaʼ ra dxiiñaʼ. Xheelaʼ naca precursora ne guiráʼ ora nuu nayecheʼ. Laa riníʼ: “Gástiruʼ sti jefe casi ni napaʼ”. Yanna ra maʼ nacaʼ precursor la? guirópadu rúnidu dxiiñaʼ para ti binni si, Jiobá».
Tema a Jehová y será feliz
15 Qué nindaa de guca reunión que Jerusalén, yeganna Pedro guidxi Antioquía de Siria. Ca dxi nuube raqué, guleebe tiempu para chuʼbe ra nuu ca hermanu ni naca gentil. Guiníʼ íquenu pabiáʼ biziidiʼ ca hermanu que de cani nanna Pedro ne guiráʼ ni maʼ gudiʼdiʼ. Peru ni málasi maʼ qué niná Pedro ñoné laacabe. ¡Nanna pabiáʼ bidxagayaacabe ne biuubaʼ ladxidóʼcabe né ni biʼniʼ Pedro riʼ yaʼ! Ne jmaruʼ si purtiʼ ora biʼyaʼ xcaadxi xpinni Cristu ni naca judíu cayúnibe zaqué laaca bíʼnicaʼ ni. Dede né Bernabé biʼniʼ ni cayúnibe que. ¿Xi bicaa ancianu ni nabani casi ná stiidxaʼ Dios riʼ guni cosa ni cadi jneza ne pur laani ñándaca maʼ qué ñuu congregación que tobi si yaʼ? Yanna laanu, ¿ximodo zanda gacané relatu riʼ laanu ora guni tuuxa ancianu xiixa o guiníʼ xiixa ni guniná laanu yaʼ?
16 (Biindaʼ Gálatas 2:11-14). Bidxibi Pedro purtiʼ qué ganna xi guiníʼ íquecabe de laa (Proverbios 29:25). Laabe nánnabe xi riníʼ ique Jiobá de ca binni ni naca gentil. Neca zaqué, bidxibi Pedro niníʼ ique ca xpinni Cristu de Jerusalén, ni yeganna lugar que, mal de laa. Bidxibi Pedro niníʼ íquecabe mal de laa purtiʼ ridxaaga ca xpinni Cristu ni naca gentil. Gudxi apóstol Pablo Pedro cayuni laa hipócrita. ¿Xiñee gúdxibe laa zaqué yaʼ? Purtiʼ binadiaga Pablo laabe dxi biʼniʼ defenderbe ca gentil lu reunión ni guca Jerusalén lu iza 49 (Hechos 15:12; Gálatas 2:13). ¿Xi zuni sentir ca xpinni Cristu ni naca gentil ni bininá Pedro que yaʼ? ¿Ñee zudiicabe lugar gusaba ndiʼ laacabe la? ¿Ñee ziaaxha Pedro ca privilegiu stiʼ pur bichee la?
17 Guca Pedro humilde ne guná guluu jneza Pablo laa. Qué ruzeeteʼ diʼ Biblia pa biaaxhabe xiixa privilegiu. Ne despué biquiiñeʼ Jiobá laabe para gucaabe chupa carta ni zeeda lu Biblia. Lu guiropa carta bicaa Pedro guníʼ «hermanu Pablu ni nadxii nu» (2 Pedro 3:15). Nannadxíchinu bininá modo bichee Pedro que ca xpinni Cristu ni naca gentil. Peru biquiiñeruʼ Jesús, Xaíque stiʼ congregación, Pedro (Efesios 1:22). Ra biʼniʼ perdonar ca hermanu que Pedro, gunda bisihuínnicaʼ zinándacaʼ ejemplu stiʼ Jesús ne Jiobá. Nápanu confianza nin tobi de laacabe qué nudii lugar ñaba pur xiixa ni cadi jneza biʼniʼ ti binni imperfectu
g19 núm. 3 yaza 10 párr. 4, 5
Gápanu xpuéltunu
● Cadi tídinu de biaʼ gudíxhenu gúninu gastu. Zanda gúninu ti lista ne gucaʼnu ca cosa ni caquiiñeʼ sinu ne quixhe chaahuinu pagala iquiiñenu lúcani, casi pagala iquiiñenu para sinu guendaró, sinu xhábanu o xcaadxi cosa. Pa caquiiñenu jma de biaʼ gudixhe íquenu gúninu gastu la? zanda guicaanu bueltu ni maʼ guleechunu para sti cosa. Quíxhenu ti ejemplu, pa guizáʼ bíninu gastu lu gasolina la? zanda guicaanu bueltu ni niquiiñenu para sti cosa ni huaxiéʼ caquiiñenu, casi chidóʼxhinu xiixa lugar.
● Gúninu stipa cadi guzáʼbinu bueltu. Pa cadi caquiiñeʼ peʼ la? gúninu stipa cadi guzáʼbinu bueltu. Jma galán guni ahorrarnu de ante pa caníʼ íquenu sinu xiixa. Pa riquiiñenu tarjeta de créditu la? gúninu stipa quíxenu ni cada beeu ne zacá cadi quíxenu interés. Ne pa maʼ nuzáʼbinu la? gúninu stipa cueechunu ti ndaa bueltu para ganda quíxenu ra nuzáʼbinu.
Qué chuʼ dxi guireʼnu de ndaaniʼ yoo de lari stiʼ Jehová
18 Galán guiníʼ íquenu pabiáʼ rusisácanu bueltu. Zanda guinabadiidxanu: «¿Ñee nisi bueltu maʼ cá iqueʼ ne xi nuaaʼ sieʼ la? Ora gutiiñeʼ tuuxa naa bueltu, ¿ñee rindaa para quixeʼ ni laabe purtiʼ riníʼ iqueʼ cadi caquiiñebe ni la? ¿Ñee rusisacaʼ naa purtiʼ si napaʼ bueltu la? ¿Ñee raca nagana para naa gudieeʼ de ni napaʼ la? ¿Ñee riníʼ iqueʼ guiráʼ ca hermanu ni napaʼ bueltu jma nadxiicaʼ bueltu que Jehová la? ¿Ñee jma ruyubeʼ gaca xhamiguaʼ ca ni napa bueltu ne qué ridxaagaʼ ca pobre la?». Ti ndaayaʼ naroʼbaʼ nga gaca xhamígunu Jehová o chuʼnu ndaaniʼ yoo de lari stibe. ¡Cadi gusaanaʼ de gaca xhamígunu Jehová! Nga runi, caquiiñeʼ gápanu cuidadu cadi gannaxhiinu bueltu. Pa gúninu ni la? qué ziuu dxi gusaana Jehová laanu (biindaʼ Hebreos 13:5).
Guyúbinu ca perla ni gaʼchiʼ
w09-S 15/4 yaza 17 párr. 11-13
La creación revela la sabiduría de Jehová
11 El damán es otro animal pequeño que puede enseñarnos grandes lecciones (léase Proverbios 30:26). Su apariencia es similar a la de un conejo grande, pero con patas cortas y orejas pequeñas y redondas. Le resulta fácil huir de sus depredadores gracias a su aguda visión y a los hoyos y grietas que abundan en las zonas rocosas donde habita. Los damanes viven en comunidades muy unidas, lo que les sirve de protección y les permite mantenerse calientes en invierno.
12 ¿Qué lecciones aprendemos del damán? Para empezar, este animalito no se expone a los ataques de los depredadores. Más bien, aprovecha su aguda visión para divisarlos a la distancia y siempre está cerca de un hoyo o una grieta para poder esconderse. Del mismo modo, nosotros tenemos que desarrollar una visión espiritual aguda a fin de percibir los peligros que acechan en el mundo de Satanás. El apóstol Pedro recomendó lo siguiente a los cristianos: “Mantengan su juicio, sean vigilantes. Su adversario, el Diablo, anda en derredor como león rugiente, procurando devorar a alguien” (1 Ped. 5:8). Mientras estuvo en la Tierra, Jesús siempre se mantuvo en guardia contra los intentos de Satanás de quebrantar su lealtad (Mat. 4:1-11). ¡Qué excelente ejemplo para todos nosotros!
13 Algo que nos ayudará a mantenernos en guardia es aprovechar la protección que Jehová nos ofrece. Por eso, no podemos descuidar el estudio de la Palabra de Dios ni la asistencia a las reuniones (Luc. 4:4; Heb. 10:24, 25). Además, tal como los damanes sobreviven gracias a las comunidades tan unidas que forman, nosotros tenemos que mantenernos cerca de nuestros hermanos, de modo que podamos tener “un intercambio de estímulo” con ellos (Rom. 1:12). Si buscamos la protección que Jehová nos ofrece, podremos decir lo mismo que el salmista David, quien escribió: “Jehová es mi peñasco y mi plaza fuerte y el Proveedor de escape para mí. Mi Dios es mi roca. En él me refugiaré” (Sal. 18:2).
15-21 DE SEPTIEMBRE
CA TESORO ZEEDA LU BIBLIA PROVERBIOS 31
Ni rizíʼdinu de ca conseju ni rudii ti gunaa ni napa xiiñiʼ
wp24.1 yaza 13 punto 4
¡Zanda gúniluʼ ni jneza!: Ni ná Biblia nga zacané laanu gúninu ni jneza
Gadxé gadxé ni riníʼ binni de ca relación sexual.
NI NÁ BIBLIA: «Naquiiñeʼ […] guni rechazartu pecadu sexual. Cada tobi naquiiñeʼ guni controlar cuerpu stiʼ ti gaca ni nayá ne chuulaʼdxiʼ Dios modo nabani. Cadi gácatu casi ca binni de xcaadxi guidxi ni qué runibiáʼ Dios, ca ni riuulaʼdxiʼ chuʼné tu gapa gana dede maʼ qué rituí lú ne nisi laani maʼ cá ique» (1 Tesalonicenses 4:3-5).
NI RINÍʼ NI: Biblia nga rabi laanu xii nga ni jma jneza guni binni sin guchee pa racalaʼdxiʼ gapa relación sexual. Ora riete diidxaʼ «pecadu sexual» laaca riniʼni gapa binni nadxii, guni practicar tuuxa prostitución, gapa chupa binni ni caʼruʼ guichaganáʼ relación sexual, gaca tuuxa muxeʼ o gapa tuuxa relación sexual né maniʼ (1 Corintios 6:9, 10). Naca ca relación sexual ca ti regalu stiʼ Dios para si ti hombre ne ti gunaa ni maʼ bidii stiidxacaʼ ne maʼ bichaganacaʼ nezalú ley (Proverbios 5:18, 19).
RACANÉ CA CONSEJU STIʼ BIBLIA LAANU: Kylie, ti gunaa ni nabeza Australia, guníʼ: «Dxi soltera naa, riníʼ iqueʼ pa gapaʼ relación sexual zaqué nga zuneʼ sentir nadxiicabe naa né qué zacanaʼyaʼ. Peru gadxé peʼ ni bizaacaʼ, nuu biaje nuaaʼ galán ne nuu biaje coʼ ne gucaná ladxiduáʼ».
Ra gudiʼdiʼ dxi bizulú Kylie cayuni estudiar Biblia ne gudixhe ique chinanda guiráʼ conseju ni rudii Biblia ra riete de ca relación sexual ca. Sicaríʼ guniʼbe: «Yanna maʼ biiyaʼ pa chinanda binni guiráʼ conseju stiʼ Dios qué zadiʼdiʼ lu yuubaʼ ne gastiʼ qué zuniná laa. Cumu maʼ nabaneʼ modo ná Jehová la? maʼ runeʼ sentir qué zacanaʼyaʼ ne nadxii binni naa. Cumu racané ca conseju ni rudii Biblia la? ruuyaʼ rápani naa para cadi gacaná ladxiduáʼ».
ijwhf-S artículo 4 párr. 11-13
Cómo hablar con los hijos sobre el alcohol
Tomen la iniciativa y hablen del asunto. “El alcohol puede ser un tema que confunda a los jóvenes”, comenta un padre de Gran Bretaña llamado Mark. “Le pregunté a mi hijo de 8 años si beber alcohol estaba bien o mal. Mantuve un ambiente relajado e informal, lo que le ayudó a decir lo que pensaba”.
El asunto quedará más claro si hablan de ello en varias ocasiones. Dependiendo de la edad de su hijo, hablen del alcohol junto con otros temas importantes, como la seguridad vial o la educación sexual.
Pongan un buen ejemplo. Los niños son como esponjas: absorben todo lo que los rodea. Hay estudios que indican que los padres son quienes más influyen en los hijos. Por lo tanto, si su primera opción para calmarse o combatir el estrés es tomar alcohol, su hijo entenderá que esa es la solución ante los problemas de la vida. Así que pónganle un buen ejemplo y consuman alcohol de manera responsable.
Bisiidiʼ xiiñiluʼ: Gaca humilde
Bisiidiʼ laacabe nabé risaca nga gacanécabe xcaadxi binni
CONSEJU ZEEDA LU BIBLIA: Lagaca humilde ne laguiníʼ ique «jma risaca xcaadxi que laatu, siempre laguizaalaʼdxiʼ binni, ne cadi guicá íquetu puru si ni caquiiñetu» (Filipenses 2:3, 4).
● Gunabaʼ ca xiiñiluʼ gacanecaʼ né ca vuelta ni raca ra yoo. Ora qué gudiiluʼ lugar guni xiiñiluʼ ca vuelta raca ra yoo, casi ñaca cayábiluʼ laabe: «Cadi gúniluʼ ca vuelta riʼ purtiʼ nabé risácaluʼ». Primeru naquiiñeʼ gacané xiiñiluʼ né ca vuelta raca ra yoo, ne despué zanda chichítebe. Biluíʼ laabe pabiáʼ racanebe xcaadxi binni ra gúnibe ni ne pabiáʼ zannaxhiicabe laabe ne zuni respetárcabe laabe.
● Bisiidiʼ laacabe gudiicabe cuenta pabiáʼ risaca nga gacanécabe binni. Ora laacabe rizaaláʼdxicabe xcaadxi binni racané ni laacabe guiníʼ íquecabe casi ti binni huaniisi neca nahuiinicabe. Nga runi guniʼné xiiñiluʼ de ante ne bisiene laabe tuu nga ca binni zanda gacanebe ne ximodo gúnibe ni. Biʼniʼ felicitar laabe ne guluu gana laabe ora gúnibe xiixa galán pur xcaadxi.
Guyúbinu ca perla ni gaʼchiʼ
Cadi gudiitu lugar guizuíʼ «bele stiʼ Jah»
6 Guizáʼ guca xhamiga María Jehová. Runibiáʼ chaahuiʼ María Stiidxaʼ Dios ne laapebe nga biyúbibe gaca fe stibe naguidxi (biiyaʼ nota de estudiu stiʼ Lucas 1:46). Laaca gulee María tiempu para guiníʼ ique ni ná lu Stiidxaʼ Dios (Luc. 2:19, 51). Cumu siempre biyubi María chuʼ gaxha de Jehová la? nácabe ti ejemplu galán para ca gunaa ni maʼ bichaganáʼ. Ne stale hermana rúnicaʼ stipa chinándacaʼ ejemplu stibe. Guidúʼyanu ni bizaacaʼ ti hermana ni láʼ Emiko, laa guníʼ: «Ante guichaganaʼyaʼ stubeʼ runeʼ ca cosa ni guchiña naa gaxha de Jehová. Peru ra maʼ bichaganayaʼ la? maʼ xheelaʼ nga runi orar pur guirópadu ne ruuyabe xi caquíʼñedu para chuʼdu gaxha de Jehová. Peru bidieeʼ cuenta maʼ ribezaʼ laabe nga gúnibe ca ni. Yanna, pa racalaʼdxeʼ gacaʼ xhamiguaʼ Jehová la? caquiiñeʼ guneʼ xiixa, ngue runi maʼ ribeeʼ tiempu para chuaaʼ stubeʼ ti ganda guneʼ orar Jehová, guundaʼ Stiidxaʼ ne guiníʼ iqueʼ ni cayuundaʼ» (Gál. 6:5). Laatu ca gunaa ni maʼ bichaganáʼ pa gúnitu stipa chuʼtu jma gaxha de Jehová la? guizáʼ ziecheʼ xheelatu ne jma zannaxhiicaʼ laatu (Prov. 31:30).
22-28 DE SEPTIEMBRE
CA TESORO ZEEDA LU BIBLIA ECLESIASTÉS 1, 2
Cadi gusaana de gusíʼdinu ca ni jma nahuiiniʼ
Bisiidiʼ cani zanda gusiidiʼ stobi
3 Laanu ca xpinni Dios, nayecheʼ rúninu xhiiñabe ne rusisácanu ca asignación stinu. Stale de laanu nabé riuuláʼdxinu xhiiñanu ne pa ñanda si ñúninu ni biaʼ dxi nabáninu. Peru ni dxandíʼ nga ora rióxhonu maʼ qué randa rúninu biaʼ bíninu dxiqué (Eclesiastés 1:4). Ndiʼ nga chupa chonna guendanagana ni rapa ca Testigu. Xiñee yaʼ. Purtiʼ zeʼ dxi jma stale dxiiñaʼ nápanu para gucheechenu diidxaʼ ne organización stiʼ Dios caquiiñeʼ tecnología nuu yanna para chinenu ca diidxaʼ nacubi ne galán ra nuu guiráʼ binni. Peru ca hermanu ni maʼ huaniisi nuu biaje raca nagana para laacaʼ guchaacaʼ modo maca biaacaʼ gúnicaʼ ni (Lucas 5:39). Ne laaca normal nga guiráʼ stipa sticaʼ ra zidiʼdiʼ iza (Proverbios 20:29). Nga runi, galán nga gusiidiʼ ca hermanu ni maʼ huaniisi cani jma nahuiiniʼ para ganda gúnicaʼ jma dxiiñaʼ ra ridagulisaacaʼ. Biblia ná: «Neca guioxhuaʼ ne guitoope iqueʼ, cadi gusaanaluʼ naa Dios stinneʼ, ti ganda gabeʼ ca generación ni zeeda pabiáʼ nadipaʼ naluʼ ne pabiáʼ naroʼbaʼ poder stiluʼ» (Salmo 71:18).
4 Nagana raca para ca hermanu ni napa xiixa privilegiu gudiicaʼ dxiiñaʼ ca hermanu ni jma nahuiiniʼ. Zándaca guni sentírcabe triste ora guiníʼ íquecabe maʼ chiguníticabe asignación nabé riuuláʼdxicabe. Ne laaca zándaca guiuubaʼ ladxidóʼcabe ora guiníʼ íquecabe maʼ chiguni stobi dxiiñaʼ ni nabé risaca para laacabe. Zándaca guni sentírcabe qué zaree ca cosa ca jneza pa qué gúʼyacabe modo cayaca ni. O zándaca guiníʼ íquecabe qué gápacabe tiempu para gusiidicabe stobi. Peru ca joven laaca naquiiñeʼ gápacaʼ paciencia ora qué guicaacaʼ dxiiñaʼ ra ridagulisaacaʼ.
Guyúbinu ca perla ni gaʼchiʼ
Xi ruzeeteʼ Biblia de dxiiñaʼ ne de bueltu
Racalaʼdxiʼ Dios guiéchenu pur ca dxiiñaʼ rúninu. Biblia ná: «Gástiruʼ sti cosa jma galán para binni que [...] chuʼ nayecheʼ pur dxiiñaʼ nadipaʼ ni runi» (Eclesiastés 2:24). Cumu naca Jehová ti Dios ni nabé runi dxiiñaʼ la? ora rinándanu ejemplu stibe ne rúninu dxiiñaʼ nadipaʼ, riuʼnu nayecheʼ purtiʼ nánnanu cayúninu ti cosa ni riuuláʼdxibe.
Risaca nga gúninu dxiiñaʼ, peru cadi gudiʼnu lugar gucueezani laanu para guni adorarnu Jehová (Juan 6:27). Pa gúninu ni ná Jehová primeru lu xquendanabáninu, zudiibe laanu ni caquiiñenu para guibaninenu.
29 DE SEPTIEMBRE HASTA 5 DE OCTUBRE
CA TESORO ZEEDA LU BIBLIA ECLESIASTÉS 3, 4
Laguni stipa iguidxi doo de chonna xcuaa stitu
Xiñee naquiiñeʼ gápanu cuidadu ora iquiiñenu ca dispositivu electrónicu
● Pa iquiiñeluʼ ca dispositivu electrónicu stiluʼ jneza zanda gacaneni xquendaxheelaluʼ. Guzéʼtenu ti ejemplu, nuu tu laa riquiiñeʼ ca dispositivu electrónicu ca para guiniʼné xheelaʼ ora cadi nuucaʼ juntu.
Jonathan guníʼ: «Galán nga guseendacabe ti mensaje ra nuuluʼ ni ná “nadxieeʼ lii” o “cabanaʼ lii”».
● Nuu tu laa riquiiñeʼ teléfono o tableta stiʼ stale tiempu, ne pur nga maʼ qué rapa tiempu para guiniʼné xheelaʼ.
Julissa guníʼ: «Nannaʼ stale biaje ñuulaʼdxiʼ ruʼ xheelaʼ niniʼné naa pa ñaca nusaanaʼ teléfono stinneʼ».
● Nuu binni riníʼ zanda guiniʼné xheelaʼ diidxaʼ laga caquiiñeʼ teléfono o tableta stiʼ. Ti socióloga ni láʼ Sherry Turkle guníʼ: «Qué zanda diʼ guni tuuxa stale cosa juntu». Nga runi neca nuu tu riníʼ zanda guni stale cosa juntu, cadi dxandíʼ ni. Laaca laabe guniʼbe: «Ora rúninu stale cosa juntu, jma nagueenda ridxáganu».
Sarah guníʼ: «Riuuladxeʼ guinieniáʼ xheelaʼ, peru ora ruzulú rúnibe sti cosa laga caníʼnebe naa la? rudieeʼ cuenta jma nayecheʼ ñuube pa ñuube stúbibe né teléfono stibe».
Ni rizíʼdinu: Pur modo iquiiñenu ca dispositivu electrónicu ca zanda gacanécani o guninácani xquendaxheelanu.
Cadi gudiitu lugar guizuíʼ «bele stiʼ Jah»
12 Laatu ca ni maʼ bichaganáʼ, ¿ximodo zanda chinándatu ejemplu stiʼ Áquila ne Priscila yaʼ? Galán guiníʼ íquetu ni runi cada tobi de laatu ¿Ñee nuu de laacani zanda gúnitu juntu la? Casi Áquila ne Priscila biʼniʼ predicarcaʼ juntu, ¿ñee laaca rúnitu nga la? Laaca biʼniʼ Áquila ne Priscila dxiiñaʼ juntu. Zándaca lii ne xheelaluʼ gadxé gadxé dxiiñaʼ rúnitu, peru ¿ñee zanda gúnitu ca dxiiñaʼ ni racá ndaaniʼ yoo juntu la? (Ecl. 4:9). Pa gacanésaatu zuni sentirtu nácatu ti equipu ne zacá zápatu tiempu para güitu diidxaʼ. Guidúʼyanu xi runi Robert ne Linda laacaʼ maʼ zinecaʼ jma de 50 iza de bichaganacaʼ. Robert guníʼ: «Huaxiéʼ tiempu nápadu. Peru ora naa maʼ caguiibeʼ traste ne xheelaʼ maʼ cucuiidxiʼ ca ni, ne ora maʼ cusiayaʼ jardín stidu ne guidxíñabe gacanebe naa la? guizáʼ riecheʼ, purtiʼ ra gúnidu ca cosa riʼ juntu, racané ni chuʼdu tobi si ne guiroobaʼ guendarannaxhii ni nápadu».
13 Cadi guiaandaʼ laatu cadi ngueca diʼ nga chuʼtu juntu que chuʼtu tobi si. Ti hermana de guidxi Brasil ni maʼ bichaganáʼ guníʼ: «Pur guiráʼ ni raxha tiempu stidu, zanda guiníʼ íquedu maʼ nuudu juntu purtiʼ nabézadu ngueca yoo. Peru maʼ bidieeʼ cuenta cadi nga si nga laani, sínuque laaca risaca nga guuyaʼ xi caquiiñeʼ xheelaʼ». Yanna, guidúʼyanu xi runi sti guendaxheelaʼ, Bruno ne Tays, para guizaaláʼdxisaacaʼ. Bruno guníʼ: «Para cadi chuʼ xiixa ni guchiiñaʼ laadu ora maʼ nuudu ti ratu juntu la? rusaanadu ca teléfono ca sti lugar».
14 Yanna, ¿xi zacané laatu pa qué riuuláʼdxitu chuʼtu juntu, purtiʼ si gadxé gadxé ni riuuláʼdxitu gúnitu o nuu biaje ridxiichitu yaʼ? Laguietenalaʼdxiʼ guí ni bizéʼtenu que, ora deruʼ guicaguí ni la? nahuiiniruʼ bele stini ne para ganda guiroobaʼ bele ca la? chaahuiʼ chaahuiʼ zaguʼnu yaga luni. Zaqueca laatu zanda cueetu tiempu guiráʼ dxi ti ganda chuʼtu juntu. Laguyubi gúnitu xiixa ni riuulaʼdxiʼ guirópatu ne ni cadi gudxiichi laatu (Sant. 3:18). Pa guzulú gúnitu caadxi cosa juntu neca ruluíʼ nahuiiniʼ ca ni la? zacanetu guiroobaʼ bele stiʼ guendarannaxhii ni nápatu.
Cadi gudiitu lugar guizuíʼ «bele stiʼ Jah»
3 Para cadi guizuíʼ «bele stiʼ Jah» la? caquiiñeʼ guni ca ni maʼ bichaganáʼ stipa para gaca xhamígucaʼ Jehová. ¿Xiñee yaʼ? purtiʼ pa risaca para laacabe gaca xhamígucabe Jehová la? zacané ni laacabe chinándacabe ca conseju stiʼ. Ne neca guidxagalúcabe intiica guendanagana qué zusaana de gannaxhiicabe (biindaʼ Eclesiastés 4:12). Nga runi, ca ni naca xhamigu Jehová rúnicaʼ stipa gusihuínnicaʼ ca cualidad ni nápabe, casi gácacaʼ nachaʼhuiʼ, gápacaʼ paciencia ne gutiidiláʼdxicaʼ (Efes. 4:32–5:1). Ora rusihuinni ca ni maʼ bichaganáʼ ca cualidad riʼ la? riroobaʼ guendarannaxhii ni nápacaʼ. Ti hermana láʼ Lena, ni maʼ ziné jma de 25 iza de bichaganáʼ guníʼ: «¡Nin cadi nagana nga gannaxhiiluʼ ne guni respetarluʼ ti binni ni runi stipa chuʼ gaxha de Jehová!».
Guyúbinu ca perla ni gaʼchiʼ
Cadi gusaana de gúninu ni ná Jiobá ora gucueeza gobiernu dxiiñaʼ stinu
14 Gápanu cuidadu né ni rininu. Ora gucueeza gobiernu dxiiñaʼ stinu, naquiiñeʼ gánnanu nuu «tiempu para cadi guininu» (Ecl. 3:7). Cadi casi ziuunu gundaa ruaanu xiixa información, casi lá ca hermanu stinu, lugar ra raca reunirnu, ximodo runi predicarnu ne ximodo ricaanu ca publicación stinu. Cadi naquiiñeʼ gudiʼnu información riʼ gobiernu, nin ca xhamígunu o familia stinu ni nabeza país ra nabézanu o sti país. Purtiʼ pa gúninu ni zándaca chuʼ xquendanabani ca hermanu stinu ra naxoo (biindaʼ Salmo 39:1).
6-12 DE OCTUBRE
CA TESORO ZEEDA LU BIBLIA ECLESIASTÉS 5, 6
Runi adorarnu Dios né stale respetu
w08 15/8 yaza 15, 16 párr. 17, 18
Gúninu ni jneza para gusisácanu Jiobá
17 Ora maʼ cayuni adorarnu Jiobá la? naquiiñeʼ gúninu ni jneza. Stiidxaʼ Dios na lu Eclesiastés 5:1: «Biʼniʼ ni jneza cada cheluʼ ralidxi Dios ni dxandíʼ». Moisés ne Josué biʼniʼ respetarcaʼ ne biʼniʼ adorarcaʼ Dios ora guleecaʼ guelaguidi cá ñeecaʼ ante guiniʼné Dios laacaʼ (Éxo. 3:5; Jos. 5:15). Ne cani ruzaaquiʼ guʼxhuʼ que la? gupa xidé gúcucaʼ calzoncillu de linu para guchii beela ládicaʼ (Éxo. 28:42, 43). Ne mandatu ni bidii Jiobá laacabe que la? gucaneni laacabe para cadi guihuinni xieeládicabe ora cayúnicabe dxiiñaʼ lu altar que. Ne ca binnilidxi cani ruzaaquiʼ guʼxhuʼ que laaca naquiiñeʼ chinándacaʼ ni na ca ley stiʼ Dios ne gusihuínnicaʼ risaca dxiiñaʼ napa tuuxa binnilídxicaʼ ni ruzaaquiʼ guʼxhuʼ.
18 Casi maʼ bidúʼyanu ca, naquiiñeʼ guni respetarnu Jiobá ne gúninu ni jneza ora maʼ cayuni adorarnu laabe. Peru laaca naquiiñeʼ guni respetarnu xcaadxi binni, purtiʼ zacatiʼ nga zuni respetárcabe laanu. Peru nápanu xidé gusihuínninu dxandíʼ runi respetarnu binni ne cadi gúninu ni purtiʼ si cayuuyaʼ binni laanu. Naquiiñeʼ guiale de ndaaniʼ ladxidoʼno gúninu ni purtiʼ Jiobá riuulaʼdxiʼ gúninu zacá (1 Sam. 16:7; Pro. 21:2). Pa riuuláʼdxinu ni jneza la? zusihuínninu ni pur modo riníʼ íquenu ne pur modo guibaninenu binni ne lu guiráʼ ni gúninu ne ni guininu, ne qué zuni crenu laanu. Ora gúninu ni jneza, ne gácunu lari casi riuulaʼdxiʼ Dios la? rusihuínninu zinándanu conseju ni bidii Pablu riʼ: «Runi du xhiiña du jneza sin uchéʼ né du irutiʼ, ti qué gapa ca xi pur iníʼ ca laadu nin ni canayuí du. Laga irá modo racalaʼdxi du usihuinni du xhiiña Dios cayuni du» (2 Cor. 6:3, 4). Rúninu stale cosa «ti zacá guʼya irá binni pabiáʼ sicarú stiidxa Dios ni bilá laanu» (Tito 2:10).
Zánnanu xi naquiiñeʼ guininu lu ca oración stinu pa guidúʼndanu Biblia
21 Jesús laaca bisihuinni napa fe Dios ne respetu ora biʼniʼ orar laabe. Casi dxi chigusibánibe Lázaro que «undisa [lube] ibáʼ, ne na[be]: Rudiee [xquíxepeʼ] lii, Bixhozeʼ, purti bicaa diaʼgu naa. Nanna caʼ qué riaana dxiu de ucaa diaʼgu naa» (Juan 11:41, 42). Ñee laaca rusihuínninu nápanu fe ora guni orarnu Dios la? Pa gúʼndaluʼ oración ni bisiidiʼ Jesús ca discípulo stiʼ que zudiiluʼ cuenta jma risaca nga guisaca lá Jiobá, gueeda Reinu stibe ne gaca ni nabe lu Guidxilayú riʼ (Mat. 6:9, 10, NM). Yanna guníʼ ique, ñee rusihuinni ca oración stiluʼ racaláʼdxiluʼ gueeda Reinu stiʼ Dios, gaca ni nabe ne guisaca labe la?
«Biʼniʼ ni gudii stiidxaluʼ gúniluʼ»
12 Ora riuʼnísanu, rudii stiidxanu Jiobá zaquiiñenu xquendanabáninu para gúninu ni nabe ne zúninu guiráʼ ni gándatiʼ pur guzúʼbanu stiidxabe. Ora chuʼnísanu, deruʼ nga cuzulunu. Nga runi, guiranu cadi naquiiñeʼ gusaana de guinabadiidxanu: «¿Ñee huayaca amistad ni napaniáʼ Jiobá jma naguidxi dede dxi guyuaanisaʼ la? ¿Ñee cayuneruáʼ ni nabe de guidubi ladxiduáʼ la?» (Colosenses 3:23). «¿Ñee runeʼ orar Jiobá gatigá la? ¿Ñee ruundaʼ Biblia guiráʼ dxi la? ¿Ñee riaaʼ guiráʼ reunión la? ¿Ñee runeʼ predicar biaʼ gándatiʼ la? O ¿maʼ huaxiéʼ riuaaʼ gana guneʼ xhiiñaʼ Jiobá la?» Gudixhená apóstol Pedro laanu para cadi gácanu inactivu ra cayúninu xhiiñaʼ Jiobá. Qué zazaacanu ndiʼ, pa gúninu stipa pur gápanu jma fe, pa guizíʼdinu jma, pa guni huantarnu ne pa gannaxhiinu Dios (biindaʼ 2 Pedro 1:5-8).
Guyúbinu ca perla ni gaʼchiʼ
Ni rinabadiidxaʼ ca ni ruundaʼ
Caníʼ Eclesiastés 5:8 de ti gobernante ni runi abusar de ca pobre ne cadi jneza runi justicia. Naquiiñeʼ guietenalaʼdxiʼ hombre ca cayuuyaʼ sti binni ni napa jma autoridad laa. Ne zándaca nuu xcaadxi binni ni napa ti puestu jma risaca que laacabe. Triste guininu ni, peru stale de ca gobernante qué rúnicaʼ ni jneza ne pur nga racaná binni.
Ne ora guiníʼ íquenu maʼ qué zanda gúninu gastiʼ la? ratadxí ladxidoʼno ora gánnanu cayuuyaʼ Jehová ni cayuni ca funcionariu stiʼ gobiernu. Zanda guni rogarnu Dios gacané laanu ne gulaʼnu ni nuanu luguiabe (Sal. 55:22; Filip. 4:6, 7). Nánnanu «cayuuyaʼ chaahuiʼ Jehová lu guidubi guidxilayú ti iquiiñebe stipa stibe para gacanebe ca ni runi ni nabe de guidubi ladxidóʼ» (2 Crón. 16:9).
Nga runi, racané Eclesiastés 5:8 laanu guiénenu siempre nuu ti binni ni jma napa autoridad que stobi lu ca gobiernu ca. Ne ni jma risaca nga rusietenalaʼdxiʼ versículo riʼ laanu Jehová nga autoridad jma risaca ni nuu lu universu. Tiempu riʼ, caquiiñebe Jesucristu, Xiiñibe, ni naca Rey lu Reinu stibe para guni mandarbe. Cayuuyaʼ Dios ni jma napa poder guiráʼ ni cazaaca ne jneza guiráʼ ni runi, ne Xiiñibe laaca zacá laa.
13-19 DE OCTUBRE
CA TESORO ZEEDA LU BIBLIA ECLESIASTÉS 7, 8
Chuunu ra lidxi tuuxa ni guti ti familia stiʼ
¿Xi rizíʼdinu de ora biʼnaʼ Jesús?
9 Zanda gacaneluʼ tuuxa ni cayacaná pur guti tuuxa ni nadxii. Cadi biinané si Jesús Marta ne María, sínuque laaca bicaadiágabe laacaʼ ne gudixhedxibe ladxidoʼcaʼ. Laanu laaca zanda gúninu zacá pur ca binni ni maʼ guti ti binni ni nadxiicaʼ. Sicaríʼ guníʼ Dan, ti ancianu ni nabeza Australia: «Despué de guti xheelaʼ biquiiñeʼ tu gacané naa. Ne guyuu guendaxheelaʼ ni guyuu dispuestu gacané naa ora caquiiñeʼ ni. Zanda gabeʼ laacabe ni cayuneʼ sentir ne zanda guunaʼ nezalúcabe sin guituí luaʼ. Ne ora qué gapaʼ stipa para guneʼ xiixa nuucabe para gacanécabe naa casi quíʼbicabe carru, chisícabe o gúnicabe guendaró. Ne gatigá runi orarnécabe naa. Ora gudideʼ ra naná bisihuínnicabe dxandíʼ peʼ nácacabe xhamiguaʼ» (Prov. 17:17).
Gacanenu ca hermanu stinu gudxiilucaʼ ca guendanagana sticaʼ
15 Ti hombre láʼ William ni cadi xadxí de guti xheelaʼ, guníʼ: «Guizáʼ riuuladxeʼ ora rabi xcaadxi naa ca cosa galán ni rietenaláʼdxicaʼ de xheelaʼ. Zacá rusihuínnicabe gunnaxhiicabe ne bisisácacabe laabe. Ora rúnicabe zacá guizáʼ racanécabe naa. Riguixhedxícabe ladxiduáʼ né ca ni rábicabe naa, purtiʼ gunnaxhieeʼ xheelaʼ de guidubi ladxiduáʼ ne guizáʼ bisácabe para naa». Bianca guníʼ: «Guizáʼ ratadxí ladxiduáʼ ora guni orarné xcaadxi naa ne gúʼndanecaʼ naa chupa chonna textu ni zeeda lu Biblia. Racanécabe naa ora ruzeetecabe xheelaʼ ne ora rucaadiágacabe naa ora maʼ caniéʼ de laabe».
«Laguuna né cani cayuunaʼ»
16 Laaca naquiiñeʼ guni orarnu pur cani cayacaná ne guni orarnenu laacabe. Nánnanu nagana nga guni orarnu ora rizaaca ca ndiʼ. Zándaca zúʼnanu ne dede guilaa stídxinu. Peru ca oración ni rúninu de guidubi ladxidoʼno zanda gacané cani para cadi tan guniná yuubaʼ stícabe laacabe. Dalene, ni bizéʼtenu lu párrafo 12 que, rietenalaʼdxiʼ: «Nuu biaje ora maʼ zeeda ganna ca hermana naa para quixhedxicaʼ ladxiduáʼ, rabeʼ laacaʼ pa zanda gúnicaʼ ti oración. Ora guzulú guni orárcabe, raca nagana para laacabe guiníʼcabe. Peru chaahuiʼ chaahuiʼ maʼ randa riníʼcabe galán ne riluxe rúnicabe ti oración ni rindá ndaaniʼ ladxiduáʼ. Fe stícabe, guendarannaxhii ni nápacabe ne modo rizaaláʼdxicabe naa nabé ruquidxi cani fe stinneʼ».
«Laguuna né cani cayuunaʼ»
17 Cumu gadxé gadxé nga cada binni la? nuu tu laa jma rindaa para tiidiʼ yuubaʼ ni napa pur guti binnilidxi. Nga runi, cadi ora si nacubi guizaaca xiixa nga chuʼnu ra nuucabe, purtiʼ óraca nuu stale xfamíliacabe ne xhamígucabe. Laaca naquiiñeʼ gacanenu laacabe lu xcaadxi beeu ni tiidiʼ, ora maʼ guirútipeʼ nuu ra nuucabe. Proverbios 17:17 ná: «Ni dxandíʼ xhamígunu la? guiráʼ ora nadxii laanu, ne zácabe ti bíchinu o ti bizánanu ora nápanu xiixa guendananá». Naquiiñeʼ quixhedxinu ladxidóʼ tuuxa biaʼ tiempu caquiiñeʼ gúninu ni (biindaʼ 1 Tesalonicenses 3:7).
18 Cadi guiaandaʼ laanu ora tiica si zanda guibiguetaʼ chuʼ tuuxa triste. Zanda gaca ni pur ti aniversariu, pur ti canción, ti foto, ora maʼ cayúnibe xiixa o zanda gaca ni pur ti xhoʼ, ti ridxi o lu intiica beeu stiʼ iza. Para binni guti xheelaʼ ca la? zándaca gaca nagana para laabe gúnibe caadxi cosa primé biaje sin xheelabe, casi chebe ti asamblea o Conmemoración. Ti hermanu viudu ná: «Guníʼ iqueʼ nabé naná zaca para naa primé biaje maʼ sin xheelaʼ chigusaʼdu iza de bichaganadu ne zaqué guca ni. Peru biʼniʼ organizar caadxi hermanu ne cani jma xhamiguaʼ ti reuniónhuiiniʼ para cadi chuaaʼ stubeʼ».
19 Cadi guiaandaʼ laanu cadi ora si ganda xiixa fecha nga zaquiiñeʼ binni ca tu cuʼ gana laa. Junia cusiene: «Nabé galán ora qué rusaanacabe laanu ne racanécabe laanu neca cadi caquiiñeʼ ganda ti aniversariu para gúnicabe ni. Guizáʼ risaca nga ora málasi chigánnacabe laanu ne riguixhedxí ni ladxidoʼno». Dxandíʼ, qué zanda diʼ cueenu yuubaʼ runi sentir tuuxa pur guti ti binni ni nadxii o pur cayuni sentir nuu stubi. Peru zanda gúninu stale cosa para quixhedxinu ladxidoʼbe (1 Juan 3:18). Sicaríʼ rietenalaʼdxiʼ Gaby: «Rudieeʼ xquíxepeʼ Jiobá purtiʼ gucané ca ancianu naa né stale guendarannaxhii ne qué nusaanacaʼ naa órapeʼ cadideʼ lu guendanagana. Bicaacabe naa guneʼ sentir guiidxi dxiichiʼ Jiobá naa guiráʼ ora».
Guyúbinu ca perla ni gaʼchiʼ
«Sicaríʼ nga zanna binni nácatu discípulo stinneʼ»
18 Zándaca chuʼ biaje guinínenu ti hermanu ni bininá laanu. Peru ante gúninu ni, galán guiníʼ íquenu ndiʼ: «¿Ñee nannaʼ xi guiráʼ bizaaca la?» (Prov. 18:13). «¿Ñee bíʼnibe ni sin ñánnabe la?» (Ecl. 7:20). «¿Ñee laaca huayuneʼ xiixa cásica ni bíʼnibe naa ca la?» (Ecl. 7:21, 22). «¿Ñee zusiroobaʼ guendanagana ca jma pa guinieniaʼ laabe de ni bizaaca ca la?» (biindaʼ Proverbios 26:20). Pa cueenu tiempu ne guiníʼ íquenu ca pregunta riʼ la? zudiʼnu cuenta ni jma jneza gúninu nga guluinu guendarannaxhii ne gusiáʼndanu ni bíʼnibe laanu.
20-26 DE OCTUBRE
CA TESORO ZEEDA LU BIBLIA ECLESIASTÉS 9, 10
Cadi chuʼ xhaatanu xizaa pur ca guendanagana stinu
Qué chuʼ dxi guidxiichineluʼ Jiobá
20 Guietenaláʼdxinu xiñee nápanu guendanagana. Zándaca laca laanu nga nápanu donda pur ca guendanagana cadídinu (Gál. 6:7). Xiñee cadi jneza ugáʼninu donda Jiobá yaʼ. Guzéʼtenu ejemplu stiʼ tuuxa ni napa ti carru. Pa nabé reciu o nadipaʼ zigusabe carru ca ora guiuube lu ti curva ne pur nga guidxelasaabe, tu napa donda yaʼ. Ñee napa binni ni bizáʼ carru ca donda la? ¡Coʼ njaʼ! Jiobá laaca rudii lugar cuinu xi gúninu, peru rudiibe conseju laanu para gánnanu xi naquiiñeʼ gúninu. Yanna, ñee zugáʼninu donda laabe ora gucheʼnu la?
21 Peru cadi guiráʼ diʼ biaje nga nápanu donda pur ca pecadu stinu. Nuu tiru «málasi rizaaca» xiixa ni cadi cabézanu (Ecl. 9:11). Ne cadi guiaandaʼ ndiʼ laanu: Binidxabaʼ nga napa donda pur guiráʼ guendanagana ni cadídinu yanna (1 Juan 5:19; Apoc. 12:9). ¡Laabe nga xhenemígunu, ne cadi Jiobá! (1 Ped. 5:8.)
Rusisaca Jiobá ca xpinni ni naca humilde
10 Ora humilde laanu, laaca racaneni laanu gudxiilunu ca guendanagana stinu. Normal nga gúʼyanu ruluíʼ cadi jneza caadxi cosa. Dede rey Salomón guníʼ: «Huayuuyaʼ mozo dxiʼbaʼ caballu, peru ca príncipe maʼ zecaʼ a pie cásica runi ca mozo» (Ecl. 10:7). Cadi guiráʼ diʼ biaje rusisácacabe ca binni ni napa xiixa habilidad ne nuu biaje jma rusisácacabe ca binni ni huaxiéʼ napa habilidad. Peru biene Salomón ni jma jneza guni binni nga guiaa modo nabani ne cadi guidxiichinu pa qué guiree ca cosa ca modo racaláʼdxinu (Ecl. 6:9). Pa humilde laanu la? qué zaca nagana para laanu guiaʼnu modo nabáninu neca qué guiree ca cosa ca modo racaláʼdxinu.
Ñee ribeendunu ni galán né cani rúninu para chuʼnu nayecheʼ la?
STALE biaje ruzeeteʼ Biblia qué racalaʼdxiʼ si Jiobá guibáninu, sínuque rápabe gana chuʼnu nayecheʼ. Casi lu Salmo 104:14, 15 ruzeeteʼ racanebe para chuʼ ni gó binni lu guidxilayú, «vinu para gusiecheʼ binni, aceite para guzaaniʼ lunu, ne pan ni rusibani binni». Ca diidxaʼ ca rusihuínnicani Dios nga racané chuʼ cosecha lu guidxilayú riʼ para gápanu biidxiʼ, aceite ne vinu ni riquiiñenu. Peru qué racané si vinu laanu para chuʼnu nazaaca, sínuque laaca «rusiécheni ladxidóʼ binni» (Ecl. 9:7; 10:19). Racá ridúʼyanu racalaʼdxiʼ Jiobá guibani binni galán, purtiʼ «ruchá be ladxidóʼ no de enda nayecheʼ» (Hech. 14:16, 17).
2 Nga runi, cadi malu diʼ iquiiñeʼ ca xpinni Dios tiempu sticaʼ para gúnicaʼ xiixa ti chuʼcaʼ nayecheʼ. Ca binni ni riuulaʼdxiʼ guʼyaʼ «ca mani huiini ni ripapa» ne «ca liriu ni nuu ndaani guiʼxhiʼ», riguuni gana laacaʼ ne rusiécheni laacaʼ (Mat. 6:26, 28; Sal. 8:3, 4). Guibani binni nayecheʼ ne chuʼ nazaaca zeeda gácani xiixa ni rusigaʼdeʼ Dios laanu (Ecl. 3:12, 13). Nga runi, tiempu ni riquiiñenu para gúninu xiixa ni gusiecheʼ laanu zeeda gácani casi ti cosa ni rusigaʼdeʼ Dios laanu, ne pur nga nápanu gana iquiiñenu tiempu ca modo riuulaʼdxiʼ Dios.
Guyúbinu ca perla ni gaʼchiʼ
¿Xi rizaaca binni ora gatiʼ?
Bichaaga Jesús guendaguti casi ora nisiaasiʼ tuuxa. ¿Ximodo nga casi ñaca nisiaasiʼ binni ora gatiʼ yaʼ? Purtiʼ ora nisiaasiʼ ti binni la? qué ranna xi cayaca. Zaqueca ora gatiʼ tuuxa la? maʼ qué runi sentir nin ti clase yuubaʼ ne maʼ qué runi sufrir. Biblia ná: «Ca ni maʼ guti la? qué lica gánnacaʼ gastiʼ» (biindaʼ Eclesiastés 9:5).
27 DE OCTUBRE HASTA 2 DE NOVIEMBRE
CA TESORO ZEEDA LU BIBLIA ECLESIASTÉS 11, 12
Guyuu nayecheʼ ne biʼniʼ stipa chuʼluʼ nazaaca
Biquiiñeʼ ca ni maʼ bizáʼ Jehová para gusiidiluʼ ca xiiñiluʼ
16 Racané ca cosa ni bizáʼ Jehová chuʼ ca familia ca nayecheʼ ne chuʼcaʼ tobi si. Biblia peʼ ná nuu «tiempu para guxídxinu» ne tiempu para guiéchenu (Ecl. 3:1, 4). Maʼ bizáʼ Jehová stale lugar sicarú ni nabé riuuláʼdxinu. Stale familia riuuláʼdxicaʼ checaʼ ra ranchu, quíbacaʼ dani o checaʼ ruaa nisadóʼ. Nuu xcuidi guizáʼ riuuláʼdxicaʼ guxooñecaʼ ne quítecaʼ ra parque, laaca riuuláʼdxicaʼ gúʼyacaʼ ca maniʼ ne nuu de laacaʼ riuuláʼdxicaʼ chigázecaʼ ra guiiguʼ o ndaaniʼ nisadóʼ. Rihuinni dxíchica zanda guiechenenu guiráʼ ca cosa ni maʼ bizáʼ Jehová.
Gusisácanu guendanabani ni bisigaʼdeʼ Dios laanu
6 Cadi naca diʼ Biblia ti libru de medicina, ninca ti libru ni rabi laanu xi guidoʼno ne xi cadi guidoʼno, peru rusiidini laanu ximodo ruuyaʼ Jehová ca cosa riʼ. Rudiini laanu conseju riʼ: «Bixeleʼ de ca cosa ni zándaca guniná cuerpu stiluʼ» (Ecl. 11:10). Lade ca cosa ni zanda cuʼ xquendanabáninu ra naxoo ne ni ruzeeteʼ Biblia cadi jneza nga, guidoʼ xhaatanu ne xhúdxinu (Prov. 23:20). Nga runi, ora guiníʼ íquenu pabiáʼ chiguidoʼno ne chiguideʼnu, ribeza Jehová gucueezanu laca laanu (1 Cor. 6:12; 9:25).
7 Naquiiñeʼ guiníʼ íquenu jneza ora guicaanu xiixa decisión purtiʼ zacá zusihuínninu cudiʼnu xquixe peʼ Dios pur guendanabani ni bisigaʼdeʼ laanu (Sal. 119:99, 100; biindaʼ Proverbios 2:11). Guzéʼtenu ti ejemplu, ora guiníʼ íquenu xi guidoʼno naquiiñeʼ gácanu binni nuu xpiaaniʼ, casi pa riuuláʼdxinu ti guendaró peru nánnanu runinani laanu, ni jma jneza nga cadi guidoʼno ni. Laaca nácanu binni nuu xpiaaniʼ ora rúninu stipa pur guiziiláʼdxinu biaʼ caquiiñeʼ, gúninu ejerciciu, gusianu cuerpu stinu ne gusianu ra lídxinu.
«Laguni ni ná Stiidxaʼ Dios»
2 Laanu, ca xpinni Jehová nabáninu nayecheʼ. ¿Xiñee yaʼ? Purtiʼ nápanu stale razón para guni sentirnu zacá, ne tobi de laacani ne ni jma risaca nga purtiʼ ridúʼndanu Stiidxaʼ Dios ne rúninu stipa gúninu ni ná ni ne ni rusiidini laanu (biindaʼ Santiago 1:22-25).
3 ¿Xi ndaayaʼ ricaanu pur rúninu ni ná Stiidxaʼ Dios? Tobi de laani nga rusiéchenu Jehová, ne ra gánnanu rusiéchenu laabe laaca riuʼnu nayecheʼ (Ecl. 12:13). Ra chinándanu ca conseju ni zeeda lu Stiidxaʼ Dios racaneni laanu chuʼnu tobi si né familia stinu ne gaca xhamígunu ca hermanu de ndaaniʼ congregación. Zándaca maʼ biiyaluʼ zacá ni. Ne laaca qué rápanu guendanagana casi rapa ca ni qué rinanda ca ley stiʼ Jehová. Zeeda gácani casi guníʼ rey David lu ti canción despué de bizeetebe ley stiʼ Jehová, ca ni gudixhe ne ca ley stiʼ ni caníʼ modo gaca juzgar binni, guniʼbe: «Ca ni chinanda ni nani zacaacaʼ stale ndaayaʼ» (Sal. 19:7-11).
Guyúbinu ca perla ni gaʼchiʼ
Nadxii Jiobá cani cadi cusaana de guni predicar neca cayaca ni nagana para laacaʼ
16 Neca nuu biaje ruluíʼ nga qué zacaa xcu ca diidxaʼ ni runi predicarnu ndaaniʼ ladxidóʼ binni la? cadi pur nga guiníʼ íquenu qué risaca dxiiñaʼ ni cayúninu o qué zareendú ni (biindaʼ Eclesiastés 11:6). Dxandíʼ stale binni qué rucaadiaga laanu, peru ruyadxícabe laanu. Ruuyacabe jneza modo rácanu lari, runi respetarnu binni ne ruxidxinenu laacaʼ. Zándaca despué gudiicabe cuenta cadi jneza ni riníʼ íquecabe de laanu ora gúʼyacabe ximódopeʼ laanu. Ngapeʼ nga ni bizaaca Sergio ne Olinda, ca hermanu ni bizéʼtenu lu primé párrafo que.
17 Sergio guníʼ: «Cumu guca huaradu la? qué ñuudu ra plaza que ti tiempu. Ora bibiguétadu raqué sti biaje la? gunabadiidxaʼ ca binni que laadu xi gúcadu ne gúdxicaʼ laadu bibánacaʼ laadu». Dede cuxidxihuiiniʼ Olinda guníʼ: «Rugapadiuxi ca chofer stiʼ ca autobús que laadu ne nuu de laacaʼ de ra zúbacaʼ rábicaʼ laadu: “Galán dxiiñaʼ cayúnitu”. Dede rinábacabe laadu revista». Ti dxi zuhuaa Sergio ne Olinda cueʼ exhibidor, ni málasi bidxiña ti hombre ra nuucabe bisigaʼdeʼ laacabe ti ramu guieʼ ne bidii xquíxepeʼ laacabe pur dxiiñaʼ ni cayúnicabe que, guizáʼ bidxagayaacabe ni biʼniʼ hombre riʼ.
18 Biblia ná: «Cadi gusaanadxiluʼ naluʼ». Nga runi, pa qué gusaana de gudxíʼbanu biidxiʼ stiʼ Reinu la? zacanenu para «ganna irá xixé guidxi modo runi mandar» Dios (Mat. 24:14). Ne runi sentirnu nayecheʼ ra gánnanu riuulaʼdxiʼ Jiobá ni rúninu, purtiʼ nadxiibe guiráʼ cani cadi cusaana de guni predicar neca cayaca ni nagana para laacaʼ.