Xi zabeendunu pa guni huantarnu
«Nayeche biaana cabe ora ma udiʼdi cabe ra nagana sin nixhacalaʼdxi cabe.» (SANTIAGO 5:11.)
1, 2. Xi cusihuinni qué liica ñuulaʼdxiʼ Jiobá ñacaná binni.
NIN ti binni ni nexhedxí xquendabiaaniʼ qué racalaʼdxiʼ gacaná, ne Jiobá, Dios ni bizáʼ laanu ca laaca qué racalaʼdxiʼ gacananu. Zacá rihuínnini lu Stiidxabe, ra cayeeteʼ modo bizaʼbe primé hombre ne primé gunaa. Primé la? bizáʼ Dios hombre. «Jiobá Dios bizaʼbe hombre ne yu stiʼ guidxilayú riʼ ne bindúbibe bi stiʼ guendanabani ra xii, ne hombre que beeda gaca ti alma ni nabani.» (Génesis 2:7.) Cumu jnézapeʼ ngue modo bizáʼ Dios guendabiaaniʼ stiʼ Adán ne cuerpu stiʼ la? ngue runi gastiʼ nin ti razón para ñaca huarabe o ñátibe.
2 Yanna, ximodo guca ra gulézabe que yaʼ. Sicaríʼ caníʼ Biblia de laani: «Jiobá Dios guluu ti jardín Edén, neza ra rindani gubidxa, ne raqué guluube hombre ni bizaʼbe que. Jiobá Dios guluu lu layú guiráʼ yaga ni ziuulaʼdxiʼ binni ora guʼyaʼ ne galán cani para go binni» (Génesis 2:8, 9). Guizáʼ sicarú ra guyuu Adán que. Ndaaniʼ jardín ni guyuu Edén que qué liica ñánnabe xii nga yuubaʼ.
3. Ximodo nibani Adán ne Eva lu Guidxilayú riʼ.
3 Guidúʼyanu xi cuzeeteʼ Génesis 2:18: «Ne guníʼ Jiobá Dios: “Cadi galán diʼ chuʼ hombre stubi si. Chiguneʼ tobi ni gacané laabe, biáʼsipeʼ para laabe”». Jnézapeʼ ngue modo bizáʼ Jiobá xheelaʼ Adán, ne pur ngue ñanda nibánicabe nayecheʼ (Génesis 2:21-23). Despué de ngue na Biblia: «Guluu Dios ndaayaʼ laacabe ne gudxi laacabe: “Lagapa xiiñitu ne lagaca stale ne laguchá guidxilayú riʼ ne laguni dxiiñaʼ luni”» (Génesis 1:28). Sicarú dxiiñaʼ nga ni ñapa Adán ne Eva, purtiʼ laacabe nga nusiroobacabe Paraísu que dede ñaca guidubi naca Guidxilayú riʼ zaqué. Nayecheʼ nibani ca xiiñicabe ne qué ñápacaʼ nin ti yuubaʼ. ¡Guizáʼ nga sicarú modo bizulú bibani binni! (Génesis 1:31.)
Ra bizulú guiráʼ yuubaʼ
4. Xi ridúʼyanu pur modo huabani binni lu Guidxilayú riʼ.
4 Peru ora ridúʼyanu modo bibani binni dede dxi bichee Adán que ne modo nabani yanna la? rihuínnica guyuu xiixa ni binitilú guiráʼ ni galán guyuu ndaaniʼ Paraísu que. Yanna riʼ rizaaca binni stale desgracia ne rapa stale yuubaʼ. Ra zidiʼdiʼ ca iza ca huayaca huará cani zá de Adán ne Eva, huayooxhocaʼ ne huayáticaʼ. Dxandipeʼ cadi naca diʼ Guidxilayú riʼ ti paraísu ra nabani binni nayecheʼ. Romanos 8:22 caníʼ ximódopeʼ nga nabáninu yanna: «[Guidxilayú riʼ] nuu né ni ti yuuba roʼ, casi ti gunaa ora chi xhana, ruuna dede ricaalaʼdxiʼ».
5. Xiñee zanda guininu napa Adán ne Eva donda pur ca guendananá nuu yanna.
5 Cadi Jiobá diʼ nga napa donda pur guiráʼ guendananá ni cazaacanu dede maʼ xadxí (2 Samuel 22:31). Caadxi de ca donda ca napa binni ni purtiʼ «qué iquiiñeʼ guiráʼ ni huayúnicaʼ, ribixhilaʼdxiʼ binni guiráʼ ni huayúnicaʼ» (Salmo 14:1). Primé bixhózenu ne primé jñaanu gúpacaʼ guiráʼ ni galán. Ni naquiiñeʼ si ñúnicabe nga nuzuubacabe stiidxaʼ Jiobá para cadi nuníticabe guiráʼ ni, peru laga bixélecabe de laabe. Cumu bixélecabe de Dios ni bizáʼ laacabe la? beeda gácacabe binni napa donda, ngue runi chaahuigá bióʼxhocabe ne gúticabe. Yanna cumu xiiñicabe laanu la? gulenenu donda (Génesis 3:17-19; Romanos 5:12).
6. Ximodo rihuinni laaca napa Binidxabaʼ donda pur guiráʼ guendananá ni napa binni yanna.
6 Peru laaca pur ni biʼniʼ ti ángel ni beeda gaca Binidxabaʼ nga beeda gapa binni guendananá. Dios bizáʼ laabe modo ganda cuibe ni gúnibe, xi si la? cadi jneza diʼ ni gulibe gúnibe purtiʼ biyúbibe guni adorárcabe laabe. Peru ni naquiiñeʼ si guni adorárcabe nga Jiobá ne cadi cani bizaʼbe. Binidxabaʼ bicaa Adán ne Eva guixélecaʼ de Jiobá ne gúdxibe laacaʼ zacatiʼ nga zánnacaʼ «xii nga jneza ne ni cadi jneza» (Génesis 3:5).
Jiobá si nga napa derechu guni mandar
7. Xi cusihuinni guiráʼ ni huazaaca dede dxi bicaalúcabe Jiobá.
7 Guiráʼ guendaquéiquiiñeʼ ni huayaca pur bicaalúcabe Jiobá ca la? cusihuínnicani Jiobá si nga runi mandar jneza ne laa si nga napa derechu ca, purtiʼ laabe nga ni jma Nandxóʼ guidubi naca guibáʼ ne Guidxilayú. Yanna ca mil iza ni maʼ gudiʼdiʼ ca cusihuinni cadi galán diʼ modo cayuni mandar Binidxabaʼ, ni naca xaíque ndaaniʼ guidxilayú riʼ, purtiʼ qué iquiiñeʼ cani cayaca, cadi jneza cani cuyuni binni ne nabé ridíndecaʼ (Juan 12:31). Guiráʼ tiempu ni maʼ gudiʼdiʼ de cayuni mandar ca hombre ni nuucaʼ lu naʼ Binidxabaʼ ca, cusihuinni qué zanda guni mandárcabe jneza (Jeremías 10:23). Nga runi, modo si runi mandar Dios nga ni jma jneza, ne guiráʼ ni huazaaca ca cusihuinni zacá ni.
8. Xi chiguni Jiobá ne guiráʼ modo cayuni mandar binni, ne ximodo chigúnibe ni.
8 Cumu maʼ stale iza nga de cudii Jiobá lugar guni mandar binni gadxé gadxé modo sin laabe la? nga runi nápabe derechu gunduuxebe cani para guni mandar Reinu stibe. Guidúʼyanu xiná Biblia chiguni Dios: «Ne dxi stiʼ ca rey que [ca gobiernu ni nuu lu Guidxilayú riʼ] la? Dios ni nuu guibáʼ zaguu ti reinu [gobiernu stibe ni chichuu guibáʼ ra chiguni mandar Cristu] ni qué ziuu dxi guinitilú. [...] Zunideni ne zunduuxeni guiráʼ ca reinu riʼ, ne laani ziaanani ne qué ziuu dxi guilúxeni» (Daniel 2:44). Maʼ qué zuni mandar Binidxabaʼ ne maʼ qué zuni mandar binni. Tobi lucha si gobiernu ni chiguiaana nga Reinu stiʼ Dios ni nuu guibáʼ ne Reinu ca nga chiguni mandar guiráʼ xixé binni. Ni chigaca Rey lu Reinu ca nga Cristu, ne cani chiguni mandarné laabe nga 144,000 binni ni ruzuubaʼ stiidxaʼ Dios ni bibicaʼ lu Guidxilayú riʼ (Apocalipsis 14:1).
Cani zabeendunu pur guni huantarnu guendananá
9, 10. Xi guleendú Jesús pur guiráʼ ni gudiʼdiʼ.
9 Galán guidúʼyanu xi naquiiñeʼ guni cani chichuu lu Reinu stiʼ Dios ante guzulú guni mandarcaʼ. Primeru chiguidúʼyanu ximodo bisihuinni Jesús nuu listu para gaca Rey. Jesús guizáʼ xadxí guyuuné Bixhoze guibáʼ ne bíʼnibe xhiiñaʼ jnézapeʼ (Proverbios 8:22-31). Ne ora gudxi Jiobá laabe gueedabe lu Guidxilayú riʼ la? bizuubabe diidxaʼ de guidubi ladxidoʼbe. Dxi guyuube raríʼ la? jma nga gudixhe íquebe guiníʼnebe binni de Reinu stiʼ Jiobá ne biluiʼbe laacaʼ Jiobá si nga naquiiñeʼ guni mandar. Galán ejemplu ni gudíxhebe para laanu purtiʼ bizuubabe stiidxaʼ Jiobá si (Mateo 4:17; 6:9).
10 Nabé guzanándacabe Jesús ne despué biiticabe laabe. Ne dxi guzabe bicheechebe diidxaʼ biiyabe pabiáʼ naná modo nabani binni. Yanna, xi guleendube pur cani gudíʼdibe ca ne cani biiyabe ca yaʼ. Sicaríʼ caníʼ Hebreos 5:8: «Neca Xiiñi Dios laabe, udiʼdi be irá enda naná que para biziidi be uzuuba be diidxaʼ». Pur guiráʼ ni gudíʼdibe lu Guidxilayú riʼ jma biénebe binni ne jma biabe laacaʼ. Ne zacá nga biiyabe laapebe xii nga cani rizaaca binni guidxilayú. Gunda biuubaláʼdxibe cani cayacaná ne biiyabe pabiáʼ caquiiñeʼ binni laabe. Zacá caníʼ apóstol Pablu de laani lu carta ni bicaabe ra nuu ca hebreu que: «Gupa be xidé guca be casi pe ca biʼchi be, purti zacá si zanda guiá be laanu, ne uzuhuaa be lu Dios pur laanu casi runi ti sacerdote gola ni runi xhiiña jneza. Ne laca zacá gunda gudixe be ni bichéʼ nu. Biʼni binidxaba pur nuchee be, ne naná guca ni para laabe. Nga runi zanda acané be cani cuquiinde binidxaba laa». «Beda gaca sacerdote gola stinu binni guidxilayú ne udiʼdi irá ni rididi nu. Xi si la? qué nuchee be. Zanda guiá be laanu purti nanna pe be xii nga nagana para laanu, ne zanda acané be laanu ora ma qué ganda sa nu. Nga runi zanda idxiña nu ra nuu Dios stinu ni nadxii laanu sin idxibi nu, purti nachaʼhui be, riá be laanu, ne zacá zacané be laanu ora caquiʼñe nu tu acané laanu.» (Hebreos 2:17, 18; 4:14-16; Mateo 9:36; 11:28-30.)
11. Ximodo zacané ca guendanagana ni maʼ gudiʼdiʼ ca 144,000 binni ca laacaʼ.
11 Zacaca zanda guininu de ca 144,000 binni ni bibicaʼ lu Guidxilayú para guni mandárnecaʼ Cristu guibáʼ lu Reinu stiʼ Dios (Apocalipsis 14:4). Biaʼ dxi bibánicabe ndaaniʼ Guidxilayú riʼ bidxagalúcabe guendananá, ne laaca gucaná ladxidóʼcabe ora biiyacabe cayacaná sti binni. Stale de laacabe guzananda binni laacabe, ne dede biiti binni stale de laacabe purtiʼ jma bizuubacabe stiidxaʼ Jiobá ne Jesús. Peru qué nituí diʼ lúcabe ora guníʼnecabe binni stiidxaʼ Señor, ne bidiicabe lugar guniná binni laacabe purtiʼ bicheechecabe ca diidxaʼ nacubi ne galán ca (2 Timoteo 1:8). Guiráʼ ni maʼ huadíʼdicabe lu Guidxilayú riʼ rusiidiʼ laacabe gánnacabe ximodo guni juzgárcabe binni ora maʼ nuucabe guibáʼ. Maʼ biziidicabe guiénecabe binni ne gácacabe nachaʼhuiʼ ne laacaʼ, ne racalaʼdxipécabe gacanécabe laacaʼ (Apocalipsis 5:10; 14:2-5; 20:6).
Ni rusiecheʼ ca binni ni chindeza lu Guidxilayú riʼ
12, 13. Xi ribeendú cani chindeza lu Guidxilayú riʼ pur guiráʼ guendananá ni cadíʼdicaʼ.
12 Nuu stale binni ni qué ziuu dxi gáticaʼ ne zabézacaʼ ndaaniʼ ti paraísu lu Guidxilayú riʼ ra maʼ qué ziuu guendahuará, nin yuubaʼ nin guendaguti. Yanna laanu yaʼ, ñee zabeendunu xiixa pur cayuni huantarnu ca guendananá ca la? Nécapeʼ qué racaláʼdxinu gápanu guendananá la? zacanécani laanu guchaʼnu modo laanu para gúninu ni jneza ne nga zusiecheʼ laanu stálepeʼ.
13 Guidúʼyanu ximodo caníʼ Stiidxaʼ Dios de ni bizéʼtenu ca: «Pa cayuni tu jneza ne acaná tu la? dichoso de laatu». «Dichoso de laatu pa cuʼ dí cabe laatu tisi xpinni Cristu laatu.» (1 Pedro 3:14; 4:14.) «Ne dichoso laatu ora rulaa binni diidxa laatu, ne riladxi ca laatu ne ribee ca falsu luguiá tu purti xpinne laatu. Laguiecheʼ neca cazaaca tu irá nga, purti nabé sicarú ni chi gudii Dios laatu ibáʼ.» (Mateo 5:11, 12.) «Zieche ladxidóʼ cani tidi ni naná sin ixhacalaʼdxiʼ, purti pa qué ixhacalaʼdxi cabe la? zudii Dios laacabe enda nabani ni qué zaluxe.» (Santiago 1:12.)
14. Xiñee riecheʼ ca xpinni Jiobá ora racanacaʼ.
14 Casi maʼ bidúʼyanu ca, cadi ca guendananá ca nga ni rusiecheʼ laanu, sínuque riéchenu purtiʼ nánnanu cadídinu lúcani pur cayúninu ni na Jiobá ne zinándanu ejemplu stiʼ Jesús. Lu primé siglu que, biseguyoocabe caadxi apóstol ne despué yenécabe laacaʼ nezalú ca juez ni jma risaca stiʼ ca judíu que purtiʼ cusiidicaʼ de Jesús. De raqué gudíñecabe ca apóstol que para bindaacabe laacaʼ. Xi biʼniʼ ca apóstol que bizaacasicaʼ guiráʼ nga yaʼ. Biblia na «biree ca apóstol de ra nuu ca justicia que, ziyeche ca purti bidii Dios lugar usituí binni lú ca purti xpinni Jesús laacaʼ» (Hechos 5:17-41). Ca apóstol que qué ñéchedicaʼ pur gucanacaʼ ora bidiiñecaʼ. Laacabe biéchecabe purtiʼ nánnacabe cuzuubacabe stiidxaʼ Jiobá ne cayúnicabe casi biʼniʼ Jesús (Hechos 16:25; 2 Corintios 12:10; 1 Pedro 4:13).
15. Xi zabeendunu pa guni huantarnu ca guendananá cadídinu yanna.
15 Ora guiéchenu pur cucaalúcabe laanu ne pur canazanándacabe laanu la? jma zacané nga laanu guni huantarnu ca guendananá ni gueeda despué. Nga runi cayabi Biblia laanu gúninu ndiʼ: «Hermanu caʼ, laguieche né intiica enda naná gueeda luguiá tu. Purti nanna tu pa tidi tu ni sin iree chu tu de ni runi cre tu, zacané ni laatu iziidi tu cadi iree tu gana» (Santiago 1:2, 3). Zacagá cá lu Romanos 5:3-5: «Rieche nu neca rididi nu ra naná, purti nanna nu zacá zaziʼdi nu cadi ixhacalaʼdxi nu. Ne pa qué ixhacalaʼdxi nu la? zieche né Dios laanu, ne zacá jma rusi zacá lú nu laabe. Ne cadi pur gana si cá lú nu laabe». Nga cusihuinni zadxaagaluruʼ ca xpinni Cristu guendanagana laga nuurucaʼ lade guiráʼ cosa malu riʼ. Pa guni huantarnu yanna la? zacaneni laanu guni huantarnu intiica ni gueeda despué.
Zaguu ndaayaʼ Jiobá laanu
16. Xi ndaayaʼ chigudii Jiobá cani chigaca rey ne ni ruzaaquiʼ guʼxhuʼ ca pur biʼniʼ huantarcaʼ.
16 Ra qué gusaananu de chinándanu Cristu la? zucaaluruʼ binni laanu, zazanándacaʼ laanu, ne ziuu ora dede zunítinu cani nápanu. Neca guizaacanu cani la? nayecheʼ ziuʼnu purtiʼ nánnanu zaguu ndaayaʼ Jiobá laanu stale. Sicaríʼ gudxi Pablu ca xpinni Cristu ni cheʼ guibáʼ: «Qué niguu xa ique tu dxi ucuaa cani nanalaʼdxi laatu stitu, purti nanna tu jma galán ni napa tu ibáʼ [chiguni mandárcabe lu Reinu stiʼ Dios], ne ngue la? qué ziuu dxi initi lú» (Hebreos 10:34). Guiníʼ íquenu pabiáʼ nayecheʼ ziuucabe ora maʼ gúʼyacabe guiráʼ binni ni cueza ndaaniʼ Paraísu lu Guidxilayú riʼ ne gabi Jiobá ne Jesús laacabe gacanécabe para chuʼ ndaayaʼ ca binni ca. Nga runi, jneza nga ni gudxi apóstol Pablu ca xpinni Cristu que: «Ndaani guidxilayú ri racaná nu, peru naa qué rizaaladxe irá nga, purti nanna zadxiña dxi udii Dios laanu ni nabé galán» (Romanos 8:18).
17. Xi ndaayaʼ chigudii Jiobá ca xpinni ni chindeza lu Guidxilayú riʼ.
17 Ca xpinni Cristu ni chindeza lu Guidxilayú riʼ laaca zaguu Jiobá ndaayaʼ laacabe cásica cani bibí para cheʼ guibáʼ. Zaguube stale ndaayaʼ laacaʼ pur guiráʼ ni guníticaʼ ne pur guiráʼ yuubaʼ ni tiidicaʼ ora gúnicaʼ ni nabe. Ne zudiibe ti guendanabani ni qué zaluxe laacaʼ ndaaniʼ ti paraísu lu Guidxilayú riʼ. Biblia na dxandíʼ «zuchaa [Jiobá] nisa riete lú caʼ, ne ma qué ziuu ru enda guti nin enda ruuna nin enda racaná ladxidóʼ nin yuubaʼ» (Apocalipsis 21:4). ¡Guizáʼ sicarú nga ni na Dios guni ca, njaʼ! Ndaaniʼ Guidxilayú riʼ ziuu ora zunítinu xiixa neca qué racaláʼdxinu pur cayúninu ni na Jiobá, peru qué zanda guchaaganu cani gunítinu ca ne guendanabani ni chigudiibe ca xpínnibe ni ruzuubaʼ stiidxabe ne cayuni huantarcaʼ ca guendananá ca.
18. Ximodo riguixhedxí Stiidxaʼ Jiobá ladxidoʼno.
18 Nin ti guendananá ni tiidinu qué zucueeza laanu de guibáninu lu guidxilayú cubi stiʼ Dios. Ora maʼ nuunu racá la? zusiáʼndanu guiráʼ yuubaʼ ni gápanu yanna purtiʼ zudii Dios laanu stale cosa ni galán. Isaías 65:17, 18 na: «Guiráʼ ni guyuu dxiqué maʼ guirutiʼ tu zietenalaʼdxiʼ cani, ne maʼ qué zanabaʼ ladxidóʼ binni cani. Peru laguiecheʼ, ne cadi gusaanatu de guiéchetu pur cani chiguzayaʼ». Nga runi, qué ridxagayaanu xiñee guníʼ Santiagu, ti biʼchiʼ Jesús «nayeche biaana cabe ora ma udiʼdi cabe ra nagana sin nixhacalaʼdxi cabe» (Santiago 5:11). Pa guni huantarnu ca guendananá ca sin gucheʼnu la? zacaanu stale ndaayaʼ yanna ne zaqueca despué.
Xi nicábiluʼ
• Ximodo beeda gapa binni guendananá.
• Xi zabeendú ca xpinni Cristu ni bibí para guni mandar lu Guidxilayú riʼ ne cani chindeza luni ora tiidicaʼ lu guendananá.
• Xiñee zanda chuʼnu nayecheʼ neca cadídinu lu guendananá.
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 13]
Guizáʼ sicarú nibani Adán ne Eva
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 15]
Ora biiyaʼ Jesús ca guendananá ca gucanécani laabe gácabe ti Rey chaʼhuiʼ ne Xaíque stiʼ cani ruzaaquiʼ guʼxhuʼ
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 17]
Ca apóstol que biéchecaʼ «purti bidii Dios lugar usituí binni lú ca» pur fe ni gúpacaʼ