Jiobá cayuuyaʼ laanu para gapa laanu
«[Jiobá] cayuuyaʼ guiráʼ ni cayaca lu guidxilayú para guluiʼbe stipa stibe luguiáʼ cani runi cré laabe de guidubi ladxidóʼ.» (2 CRÓ. 16:9.)
1. Xiñee ruuyaʼ Jiobá ximodo nuu ladxidoʼno.
JIOBÁ nga Bixhózenu ni qué ruchee. Laabe runibiáʼ chaahuibe laanu ne dede nánnabe xi riníʼ íquenu ne xi racaláʼdxinu (1 Cró. 28:9). Peru ora ruuyabe ximodo nuu ladxidoʼno la? qué rúnidibe ni para si gúʼyabe paraa cucheʼnu (Sal. 11:4; 130:3). Jiobá runi ni purtiʼ nadxii laanu ne purtiʼ racalaʼdxiʼ gapa laanu ti cadi chuʼ xiixa ni guxheleʼ laanu de laa o gucueeza laanu para cadi guicaanu guendanabani ni qué zaluxe (Sal. 25:8-10, 12, 13).
2. Xi para riquiiñeʼ Jiobá stipa stiʼ.
2 Guiráʼ cosa zanda guni Jiobá ne guiráʼ cosa ruuyabe, nga runi zanda gacanebe ca xpínnibe ni canabaʼ ni laabe ne rudiibe stipa laacaʼ ora cadíʼdicaʼ lu guendanagana. Ne 2 Crónicas 16:9 na: «[Jiobá] cayuuyaʼ guiráʼ ni cayaca lu guidxilayú para guluiʼbe stipa stibe luguiáʼ cani runi cré laabe de guidubi ladxidóʼ». Lu textu riʼ ridúʼyanu riquiiñeʼ Jiobá stipa stiʼ para gacané cani cayuni ni nabe de guidubi ladxidoʼcaʼ, peru qué rúnidibe zacá ne cani rusiguii ne cani rucaachiʼ tu laa (Jos. 7:1, 20, 21, 25; Pro. 1:23-33).
Sanenu Dios
3, 4. Ximodo nga rizanenu Dios, ne xi textu cusiene chaahuiʼ ni laanu.
3 Stale binni raca nagana para laa guiníʼ ique zanda sanenu Dios, peru ngapeʼ nga ni racalaʼdxiʼ Dios gúninu. Casi dxiqué la? Enoc ne Noé guzanecaʼ Dios (Gén. 5:24; 6:9). Moisés laaca guzané Dios casi ñaca cayuuyabe laa neca qué rihuinni (Heb. 11:27). Rey David laaca guzané Jiobá ne qué nudxiibaʼ laca laa, ngue runi guníʼ: «Naguixheʼ Jiobá nezaluáʼ ora tiica si. Purtiʼ laabe nuube ladu derechu stinneʼ, qué zucaa biequedícabe naa» (Sal. 16:8).
4 Dxandíʼ nga qué zanda diʼ guinaazenu naʼ Jiobá para sanenu laa casi ñácabe ti binni guidxilayú. Yanna, ximodo nga rizanenu Dios yaʼ. Ti hombre ni láʼ Asaf bicaa ca diidxaʼ riʼ: «Guiráʼ ora nuaaniáʼ lii; maʼ gunaazeluʼ nayaʼ ladu derechu. Ne conseju stiluʼ zuluiʼluʼ naa xi guneʼ» (Sal. 73:23, 24). Laanu rizanenu Jiobá ora rinándanu ca conseju ni rudiibe laanu lu Stiidxabe ne ni rudii «mozo ni nuu xpiaani ne ni runi jneza» laanu (Mat. 24:45; 2 Tim. 3:16).
5. Ximodo nga cayuuyadxí Jiobá cani ruzuubaʼ stiidxaʼ. Ximodo naquiiñeʼ guidúʼyanu Jiobá.
5 Cumu nabé nadxii Bixhózenu Jiobá cani rizané laa la? nga runi nabé ruuyadxibe laacaʼ para gápabe laacaʼ ne gusiidibe laacaʼ. Laabe nabe: «Zudiéʼ lii guendariene, ne zusiideʼ lii saluʼ lu neza ni naquiiñeʼ cheluʼ. Dxandipeʼ zudiéʼ conseju lii ne qué zaxhaluáʼ luguialuʼ» (Salmo 32:8). Naquiiñeʼ guiníʼ íquenu cani zeeda raríʼ: «Ñee ruxuiʼluaʼ naazeʼ naʼ Jiobá ne cuzuubaʼ stiidxabe ne nannaʼ cayuuyadxibe naa la? Ñee rusihuinneʼ nannaʼ cayuuyaʼ Jiobá xi riníʼ iqueʼ, xi riniéʼ ne xi runeʼ la? Ne ora guchee, ñee ruuyaʼ Jiobá casi Bixhozeʼ ni nadxii naa ne riene naa dede zuxaleʼ ndaga naʼ para guicaa naa ora gacaʼ arrepentir lugar de ñuuyaʼ laabe casi ti Dios ni qué rulabi naa ne naduxhuʼ la?» (Sal. 51:17).
6. Xi zanda guni Jiobá jma nagueenda que bixhózenu ne jñaanu.
6 Jiobá zanda gacané laanu ante gúninu xiixa cosa malu, purtiʼ ruuyabe ora maʼ cayuu xiixa cosa malu ndaaniʼ ladxidoʼno (Jer. 17:9). Pa zacá nuunu la? nagueendaca zacanebe laanu que bixhózenu ne jñaanu purtiʼ laabe ruuyabe xi nuu ndaaniʼ ladxidoʼno ne xi nuu ndaaniʼ íquenu (Sal. 11:4; 139:4; Jer. 17:10). Guidúʼyanu ximodo gucanebe Baruc, secretariu ne xhamigu dxiña Jeremías.
Jiobá beeda gaca casi Bixhoze Baruc
7, 8. 1) Tu guca Baruc, ne xi gucaláʼdxibe ñúnibe. 2) Ximodo bisihuinni Jiobá bizaalaʼdxiʼ Baruc casi ñaca xiiñibe laa.
7 Baruc guca ti escriba ni biʼniné Jeremías dxiiñaʼ para guiníʼcabe chigunitilú Dios reinu stiʼ Judá (Jer. 1:18, 19). Peru málasi biyubi Baruc «cosa risaca» para laa. Zándaca zeedabe de ti familia risaca, ngue runi guníʼ íquebe guyúbibe cosa risaca para laabe o ñácabe ricu. Intiica ni gucaláʼdxibe ñúnibe la? Jiobá biiyaʼ nuu cosa malu ndaaniʼ ladxidoʼbe, ngue runi gucané laabe. Jiobá biseendaʼ Jeremías ra nuube para gabi laabe ca diidxaʼ riʼ: «Lii guniʼluʼ: “¡Pobre naa, purtiʼ guluuruʼ Jiobá jma yuubaʼ lu guendananá stinneʼ, maʼ qué gapaʼ stipa purtiʼ nabé cacaalaʼdxeʼ, ne qué guidxelaʼ paraa guiziilaʼdxeʼ”». Laaca gudxi Jiobá laabe: «Lii cuyúbiruluʼ cosa risaca para lii. Maʼ cadi guyúbiluʼ cani» (Jer. 45:1-5).
8 Neca guníʼ Jiobá xi naquiiñeʼ guni Baruc la? qué nidxiichiné diʼ laabe, sínuque bisihuinni rizaalaʼdxiʼ laabe casi ñácabe Bixhoze. Neca cadi jneza ni gucalaʼdxiʼ Baruc ñuni que la? Jiobá biiyaʼ cayúnibe ni sin gudiibe cuenta. Ne cumu nanna Jiobá maʼ cadi candaa para guinitilú Jerusalén ne Judá la? ngue runi qué nudiibe lugar nuchee Baruc ca dxi ca. Ne para gacanebe laa guni ni jneza la? gúdxibe laa zedanebe guendanagana luguiáʼ guiráʼ binni ne gúdxibe laa pa guni ca cosa ca ne guendabiaaniʼ la? zalá (Jer. 45:5). Casi ñaca ñabi Jiobá laabe: «Gunna dxandíʼ qué zandaa zusabanayaʼ Judá ne Jerusalén purtiʼ maʼ bicheenecaʼ naa. Bizuubaʼ diidxaʼ para cadi gátiluʼ. Naa zapaʼ lii». Ni gudxi Jiobá laabe ca yendani ndaaniʼ ladxidoʼbe, purtiʼ bíʼnibe ni jneza ne bilabe ora binitilú Jerusalén diecisiete iza despué.
9. Ximodo zanda guicábiluʼ cani gunabadiidxanu lu párrafo ca.
9 Guidúʼyanu ca guendarinabadiidxaʼ riʼ ne ca textu ni zeeda raríʼ para guiníʼ íquenu xi zanda guizíʼdinu de ni bizaaca Baruc. Xi zanda guizíʼdinu de Jiobá pur modo gúcabe ne Baruc ne ni runi sentirbe pur ca xpínnibe yaʼ (biindaʼ Hebreos 12:9). Cumu nánnanu nabáninu lu ca últimu dxi riʼ la? xi zanda guizíʼdinu de conseju ni bidii Jiobá Baruc ne xi zanda guizíʼdinu de Baruc pur ni biʼniʼ ora gucuaa conseju que yaʼ (biindaʼ Lucas 21:34-36). Ximodo zanda chinanda cani naca binnigola ejemplu stiʼ Jeremías para gusihuínnicaʼ rizaalaʼdxiʼ Jiobá ca xpinni yaʼ (biindaʼ Gálatas 6:1).
Jesús nadxii binni cásica Bixhoze
10. Xi racané Jesús guni xhiiñaʼ casi Xaíque stiʼ ca binni ridagulisaa.
10 Ante gueeda Jesús lu Guidxilayú riʼ la? Jiobá biquiiñeʼ cani riguixhená stiʼ ne xcaadxi xpinni ni ruzuubaʼ stiidxaʼ para gusihuinni nadxii xquidxi. Yanna riʼ, riquiiñebe Cristu, Xaíque stiʼ ca binni ridagulisaa para gusihuínnibe nadxiibe xquídxibe (Efe. 1:22, 23). Nga runi, Apocalipsis na zeeda gaca Jesús casi ti dendxuʼ huiiniʼ ni napa «gadxe guielú, ne ca guielú que riníʼ gadxe espíritu sti Dios ni biseenda idubi guidxilayú» (Apo. 5:6). Ca diidxaʼ ca culuíʼcani laanu rudii Jiobá espíritu stiʼ Jesús biaʼ iquiiñebe ni, ne nga racané laabe gúʼyabe guiráʼ cosa ni cayaca lu Guidxilayú. Cásica Bixhózebe la? laabe laaca cayuuyabe ni nuu ndaaniʼ ladxidoʼno ne guiráʼ ni cayaca.
11. Tu naca Cristu lade ca binni ridagulisaa, ne ximodo rusihuínnibe nácabe casi Bixhózebe.
11 Cásica Jiobá la? Jesús cadi naca diʼ casi ti puliciá ni cayuuyaʼ si paraa cucheʼnu. Laabe ruuyabe ximodo nuunu purtiʼ nadxiibe laanu. Jesús zeeda gaca Bixhózenu ne qué zusaana de gácabe ni, ne nga rusietenalaʼdxiʼ laanu dxiiñaʼ ni chigúnibe ora gudiibe guendanabani ni qué zaluxe ca binni ni gapa fe laabe (Isa. 9:6). Cumu Jesús nga Xaíque stiʼ ca binni ridagulisaa la? zanda guniibibe ladxidóʼ ca xpínnibe, casi ca binnigola ca, para uguucaʼ gana ne quixhedxicaʼ ladxidóʼ xcaadxi xpínnibe ora iquiiñecaʼ ni (1 Tes. 5:14; 2 Tim. 4:1, 2).
12. 1) Xi rizíʼdinu lu ca carta ni bicaa Jesús ra nuu gadxe neza binni ridagulisaa de Asia Menor que. 2) Ximodo rusihuinni ca binnigola ca pabiáʼ nadxii Cristu ca xpinni.
12 Lu ca carta ni bicaa Cristu ra nuu ca binnigola ni nuu ndaaniʼ gadxe neza binni ridagulisaa de Asia Menor que rihuinni pabiáʼ nadxii Jesús ca xpinni (Apo. 2:1–3:22). Lu ca carta que bisihuínnibe nánnabe xi cayaca ndaaniʼ ca neza binni ridagulisaa que ne dxandíʼ rizaaláʼdxibe ca xpínnibe. Zacaca yanna purtiʼ cani zeeda lu Apocalipsis ca cayácacani lu ca dxi stiʼ Señor (Apo. 1:10).a Cristu riquiiñeʼ ca binnigola para gusihuinni nabé nadxii ca xpinni. Ne laabe rucaabe ca hombre ca quixhedxicaʼ ladxidóʼ ca xpínnibe, uguucaʼ gana laacabe ne gudiicaʼ conseju laacabe (Efe. 4:8; Hech. 20:28; biindaʼ Isaías 32:1, 2). Ñee ridúʼyanu pabiáʼ nadxii Cristu laanu ora racané ca binnigola ca laanu la?
Jiobá racané laanu ora jma caquiiñenu ni
13-15. Ximodo ricabi Dios ca oración stinu. Guníʼ ti ejemplu.
13 Nuu biaje rinábanu Jiobá gacané laanu ne ridúʼyanu riquiiñebe ti xpinni Cristu para uguu gana laanu (Sant. 5:14-16). Ne nuu biaje laaca ridúʼyanu racanebe laanu ora rucaadiáganu xiixa libana ra ridagulisaanu ne ora guidúʼndanu xiixa libru o revista. Zacá nga modo ricabi Jiobá ca oración stinu. Chiguidúʼyanu ti ejemplu. Despué de bidii ti binnigola ti libana la? bidxiña ti bizánanu laabe, ne gudxi laabe bíʼnicabe laa xiixa sin gapa donda. Peru lugar de ñabi laabe xiñee bíʼnicabe laa zaqué la? bidii xquíxepeʼ laabe purtiʼ bizeetebe caadxi textu lu libana stibe ni gudixhedxí ladxidóʼ. ¡Guizáʼ nayecheʼ biʼniʼ sentir bizánanu que despué de guendaridagulisaa que!
14 Guidúʼyanu sti ejemplu ra rihuinni racané oración ca laanu. Chonna hombre ni deguyoo ndaaniʼ lidxi guiibaʼ biziidicaʼ de Stiidxaʼ Dios ne beeda gácacaʼ ni rucheeche diidxaʼ ni caʼruʼ chúʼnisa. Cumu gudinde cani deguyoo ndaaniʼ lidxi guiibaʼ que la? maʼ qué niná cani runi mandar raqué ñúnicabe xcaadxi cosa ni maca rúnicabe. Ne pur ngue guníʼ stiidxaʼ guirácabe cadi gudxiguétacabe bandeja ra guicaacabe guendareʼ sti siadóʼ que. Guionnaʼ cani rucheeche diidxaʼ que guníʼ íquecaʼ xi zanda gúnicaʼ, purtiʼ pa gúnicabe ni chiguni xcaadxi hombre ni deguyoo que la? zusihuínnicabe maʼ cadi zinándacabe ni cá lu Romanos 13:1, ne pa qué gúnicabe ni na xcaadxi hombre que la? zuninacaʼ laacabe.
15 Cumu qué ganda guiníʼ stiidxaʼ guiónnacabe la? gunábacabe Dios gudii guendabiaaniʼ laacabe para gánnacabe xi gúnicabe. Sti dxi que bidiicabe cuenta guiónnacabe guníʼ íquecabe cadi guicaacabe guendareʼ. Ngue runi, ora beedacaa cani rapa raqué ca bandeja que la? maʼ gastiʼ ninábacaʼ laacabe. Ora bidiicabe cuenta bicaadiaga Jiobá oración stícabe la? guizáʼ biéchecabe (Sal. 65:2).
Naquiiñeʼ guni crenu zacané Jiobá laanu
16. Ximodo rihuinni rizaalaʼdxiʼ Jiobá ca binni nachaʼhuiʼ ora rucheechenu diidxaʼ.
16 Jiobá laaca rusihuinni rizaalaʼdxiʼ binni ni nayá ladxidóʼ ora ruseendabe ca xpínnibe chigucheechecaʼ diidxaʼ ra tiica nuucaʼ (Gén. 18:25). Jma nga riquiiñebe ca ángel stibe para guluíʼ ca xpínnibe paraa nuu ca binni ca, neca nabézacaʼ ra qué huareeche diidxaʼ (Apo. 14:6, 7). Lu primé siglu que la? ti ángel biseendaʼ Felipe para chiguidxaagalú ti hombre ni runi xhiiñaʼ gobiernu stiʼ Etiopía para gusiene laabe ni cá lu Stiidxaʼ Dios. Xi guca despué yaʼ. Hombre que bicaadiaga Felipe, ne guca discípulo stiʼ Cristu ne guyuunisa (Juan 10:14; Hech. 8:26-39).b
17. Xiñee cadi naquiiñeʼ chuʼnu xizaa pur ca guendananá ni tiidinu.
17 Ora jma mayaca gunduuxeʼ Jiobá ca cosa malu ni nuu yanna riʼ la? jma ziuu «enda naná» (Mat. 24:8). Zándaca zaxiéʼ guendaró purtiʼ jma cadale binni, o purtiʼ cuchaa tiempu ca o pur ziguiʼbaʼ lu ca cosa ca; o maʼ huaxiéʼ dxiiñaʼ nuu ne pur nga jma stale hora zuni binni dxiiñaʼ. Peru pa jma gusisácanu xhiiñaʼ Dios la? qué ziúʼdinu xizaa neca guizaacanu cani guninu ca. Nánnanu nadxii Dios laanu ne zapa laanu (Mat. 6:22-34). Nga runi jneza nga guietenaláʼdxinu modo gupa Jiobá Jeremías dxi mayaca guinitilú Jerusalén lu iza 607 ante de ca dxi stiʼ Jesús.
18. Ximodo bisihuinni Jiobá gunnaxhii Jeremías dxi guluucabe leʼ Jerusalén.
18 Últimu biaje guluu ca babilonio leʼ Jerusalén que, biteguyoocabe Jeremías ti lugar ni láʼ Patiu de la Guardia. Ximodo gápabe ni gobe yaʼ. Pa ñaca qué ñuube raqué la? laapebe nuyúbibe ni ñobe. Ngue runi, biquiiñebe ca hombre nuu gaxha de laabe que para gudiicaʼ laabe ni gobe, nécapeʼ stale de ca hombre que nanaláʼdxicaʼ laabe. Peru gunna dxichi Jeremías Dios nga zacané laa ne cadi ca hombre que purtiʼ Dios maca bizabiruaa zuni ni. Ñee gucané Jiobá laabe la? Gucané pue, purtiʼ guiráʼ dxi bidiibe Jeremías «ti pan redondo [...] dede dxi birá ni ndaaniʼ guidxi que» (Jer. 37:21). Jeremías, Baruc, Ébed-mélec ne xcaadxi xpinni Dios qué nindaanacaʼ, qué ñaca huaracaʼ ne qué ñáticaʼ dxi mayaca guinitilú Jerusalén que (Jer. 38:2; 39:15-18).
19. Ximodo naquiiñeʼ guni sentirnu neca qué gánnanu xi guizaaca despué.
19 Rihuinni dxíchica «rapa [Jiobá] cani runi jneza, ne rucaa diaga be laaca ora iníʼ né ca laabe» (1 Ped. 3:12). Ñee riécheluʼ nga gánnaluʼ nuuca Jiobá listu para gacané lii la? Ñee ratadxí ladxidoʼloʼ gánnaluʼ cayuuyaʼ Jiobá lii para gacané lii la? Pa zacá ni la? qué chuʼ dxi gusaanaluʼ de saneluʼ Dios neca qué gánnaluʼ xi guizaacaluʼ despué. Gunna dxichi qué liica zusaana Jiobá de guʼyaʼ ca xpinni ni ruzuubaʼ stiidxaʼ purtiʼ zeeda gácabe Bixhózenu (Sal. 32:8; biindaʼ Isaías 41:13).
[Cani cá ñee yaza]
a Nécapeʼ ca carta ca gucuácani para ca xpinni Cristu ni bibí la? laaca zacanécani laanu.
b Lu Hechos 16:6-10 zeeda sti ejemplu ra rihuinni modo racané Dios binni. Racá cayeeteʼ biluíʼ espíritu santu Pablu ne ca xcompañeru cadi chigucheechecaʼ diidxaʼ Asia ne Bitinia, peru laaca biluíʼ espíritu ca laacabe chécabe Macedonia, raqué stale binni biziidiʼ de stiidxaʼ Dios.
Xi nicábiluʼ
• Ximodo rusihuínninu rizanenu Dios.
• Ximodo bisihuinni Jiobá nadxii Baruc.
• Cumu Jesús naca Xaíque stiʼ ca binni ridagulisaa la? ximodo rusihuínnibe nácabe casi Bixhózebe.
• Ximodo rusihuínninu runi crenu zacané Dios laanu lu ca dxi nagana riʼ.
[Ca dibuju/foto ni zeeda lu yaza 9]
Jiobá biquiiñeʼ Jeremías para gupa Baruc; yanna riʼ riquiiñebe ca binnigola para gapa ca xpínnibe
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 10]
Ximodo zanda gacané Jiobá laanu ora jma caquiiñenu ni