Ñee rusihuínniluʼ nápaluʼ stale respetu xcaadxi binni la?
«Cada tobi usisaca stobi ne cadi laca laa.» (ROM. 12:10.)
1. Xii nga maʼ qué rusihuinni binni stale lugar.
NUU guidxi la? cadi jneza diʼ ruuyacabe guzuhuaa tuuxa baʼduʼ cueʼ ti binni huaniisi ora maʼ zuba, purtiʼ jma nasoo zahuínnibe que binni huaniisi ca. Nga runi zabibe cueʼ para gusihuínnibe nápabe respetu laa. Laaca rusihuínnicabe nápacabe respetu ti binni huaniisi ora qué rudxii déchecabe laa. Ne xcaadxi lugar la? maʼ gadxé modo rusihuínnicabe nápacabe respetu binni. Peru ejemplu ni guninu luguiáʼ ca rusietenalaʼdxiʼ laanu mandamientu ni zeeda lu ley ni gucuaa Moisés riʼ: «Nezalú ti binni ni maʼ natoope ique naquiiñeʼ guiásaluʼ [pur respetu], ne naquiiñeʼ guiéneluʼ ti binnigola» (Lev. 19:32). Guizáʼ triste nga stale lugar maʼ qué gápacabe respetu binni casi dxiqué. Ne maʼ ratiica si rihuínnini.
2. Tuu nga cani naquiiñeʼ gusisácanu casi na Stiidxaʼ Dios.
2 Stiidxaʼ Dios nabé ruzeeteʼ naquiiñeʼ gusisácanu xcaadxi binni, o gápanu respetu laacaʼ. Casi ra cuzeeteni naquiiñeʼ gusisácanu Jiobá ne Jesús (Juan 5:23). Laaca cayábini laanu gusisácanu binnilídxinu, ca xpinni Cristu ne ca binni ni qué ridagulisaané laanu (Rom. 12:10; Efe. 6:1, 2; 1 Ped. 2:17). Yanna, ximodo zanda gusihuínninu nápanu respetu Jiobá yaʼ. Ximodo zusihuínninu nápanu respetu ca xpinni Cristu yaʼ. Chiguicábinu cani gunabadiidxanu ca ne xcaadxi cosa ni caníʼ de respetu.
Naquiiñeʼ gápanu respetu Jiobá ne gusisácanu labe
3. Ximodo zanda gusisácanu lá Jiobá.
3 Rusihuínninu cusisácanu Jiobá nga ora gápanu respetu labe. Purtiʼ xpínnibe laanu ne zinenu labe (Hech. 15:14). Ti ndaayaʼ para laanu nga zinenu lá Jiobá, Dios ni jma nandxóʼ ca. Miqueas, ni riguixhená que guníʼ: «Purtiʼ guiráʼ ca guidxi ca la? cada tobi zazá lu lá dios stiʼ; peru laadu la? qué ziuu dxi gusaanadu de sadu lu lá Jiobá, Dios stidu» (Miq. 4:5). Laanu rizanu lu lá Jiobá ora rúninu stipa pur gusihuínninu lu xquendanabáninu dxandíʼ zinenu láʼ Jiobá. Ne pa qué gúninu ni rusíʼdinu binni la? zaníʼcabe mal de lá Jiobá, casi bisietenalaʼdxiʼ Pablu ca xpinni Cristu de Roma (Rom. 2:21-24).
4. Ñee risaca para lii gusiidiluʼ binni de Jiobá la?
4 Laaca zanda gusisácanu lá Jiobá ora gucheechenu diidxaʼ. Dxiqué gudxi Jiobá ca israelita gácacaʼ testigu stibe, peru laacabe qué ñúnicabe ni gudxi Jiobá laacabe (Isa. 43:1-12). Stale biaje bidxiidéchecabe Jiobá, Dios stiʼ Israel que, ne bininácabe ladxidoʼbe (Sal. 78:40, 41). Despué maʼ qué liica niguu ndaayaʼ Jiobá laacabe. Peru laanu la? rusisácanu guininu de laabe ne gusíʼdinu binni tu labe. Rúninu nga purtiʼ guizáʼ nadxiinu laabe ne purtiʼ racaláʼdxinu guisaca labe. Cumu maʼ bizíʼdinu de Bixhózenu ni nuu guibáʼ ca ne de cani naguixhe íquebe gúnibe la? maʼ qué liica zusaananu de gucheechenu diidxaʼ. Riníʼ íquenu cásica apóstol Pablu, laabe guniʼbe: «Pa qué güe ni la? nanna xi gueda iree xaʼ yaʼ» (1 Cor. 9:16).
5. Xi riníʼ Stiidxaʼ Dios de respetu ne de fe.
5 Salmista David bicaa ca diidxaʼ riʼ: «Cani nanna tu laluʼ zuni crecaʼ lii, purtiʼ qué zusaanaluʼ cani cuyubi lii, Jiobá» (Sal. 9:10). Pa dxandíʼ runibiaʼnu Jiobá ne nápanu respetu labe la? zuni crenu laabe cásica biʼniʼ ca xpínnibe de dxiqué. Dxandíʼ nga rusihuínninu rusisácanu Jiobá ora guni crenu laabe ne gápanu fe laabe. Yanna guidúʼyanu ra caníʼ Stiidxaʼ Dios laaca rusihuínninu runi crenu Jiobá ora gápanu respetu laa. Dxi maʼ qué ñuni cré ca israelita que Jiobá la? laabe gunabadiidxabe Moisés: «Padxí maʼ gapa guidxi riʼ respetu naa pue. Padxí maʼ gápacabe fe naa pue, naa ndaʼ maʼ bineʼ stale cosa pur laacabe» (Núm. 14:11). Textu riʼ laaca cusiidiʼ laanu zusihuínninu runi respetarnu Jiobá ora guni crenu zápabe laanu ne zacanebe laanu dxi tiidinu lu guendanagana.
6. Xi rucaa laanu gápanu respetu Jiobá.
6 Jesús guníʼ naquiiñeʼ guni respetarnu Jiobá de guidubi ladxidoʼno. Dxi guníʼnebe caadxi binni ni cadi cayuni adorarcaʼ Dios de guidubi ladxidoʼcaʼ la? gúdxibe laacaʼ ni guníʼ Bixhózebe: «Ca binni riʼ, nanaxhi ruaa ca ne naa, peru ladxidóʼ ca nuu zitu de naa» (Mat. 15:8). Nga runi, galán gánnanu ora dxandíʼ nadxiinu Jiobá la? zuni respetarnu laa de guidubi ladxidoʼno (1 Juan 5:3). Ne qué chuʼ dxi gusiaandanu ni guníʼ Jiobá riʼ: «Cani gusisaca naa la? zusisacaʼ laacaʼ» (1 Sam. 2:30).
Ca binnigola ca rápacaʼ respetu xcaadxi
7. 1) Xiñee naquiiñeʼ guni respetarnu cani naca binnigola lade ca binni ridagulisaa. 2) Ximodo bisihuinni Pablu biʼniʼ respetar ca xpinni Cristu.
7 Apóstol Pablu bidii conseju riʼ: «Cada tobi usisaca stobi ne cadi laca laa» (Rom. 12:10). Cani naca binnigola lade ca binni ridagulisaa la? primé laacaʼ nga naquiiñeʼ gápacaʼ respetu ca xpinni Cristu. Ne apóstol Pablu peʼ nga gudixhe ti ejemplu ni zanda chinándacabe (biindaʼ 1 Tesalonicenses 2:7, 8). Ca binnigola ni guyuu lade ca binni ridagulisaa ni yeganna Pablu laacaʼ que la? gúnnacaʼ qué zanabaʼ Pablu laacaʼ gúnicaʼ xiixa ni cadi cayúnibe. Zacá bisihuinni Pablu gupa respetu laacabe ne pur nga biʼniʼ respetárcabe laa. Dxi guníʼ apóstol Pablu gúnicabe casi cayuni la? nánnanu stale tu biʼniʼ ni purtiʼ biiyacabe jneza modo bíʼnibe (1 Cor. 4:16).
8. 1) Ximodo bisihuinni Jesús gupa respetu ca discípulo stiʼ. 2) Xi zanda guni ca binnigola ca para chinándacaʼ ejemplu stibe.
8 Ora ca binnigola ca gusiénecaʼ cani rucheeche diidxaʼ ca xiñee canábacaʼ gaca xiixa la? zusihuínnicaʼ runi respetarcaʼ laacabe. Pa gúnicabe zacá la? cayúnicabe casi biʼniʼ Jesús. Casi dxi gudxi Jesús ca discípulo stiʼ: «Lainaba lu Dios useenda stale tu guni dxiiña» que la? guniʼbe xiñee naquiiñeʼ gúnicabe ni: «Ma stale binni cabeza si ucaa diaga stiidxa Dios» (Mat. 9:37, 38). Ne ora gúdxibe ca discípulo stibe gatanacaʼ la? laaca gúdxibe laacaʼ xiñee naquiiñeʼ gúnicaʼ ni, nabe: «Purti qué ganna tu pora gueeda Señor stitu» (Mat. 24:42). Jesús cadi gudxi si ca discípulo sti xi naquiiñeʼ gúnicaʼ, sínuque laaca bisiénebe laacaʼ xiñee naquiiñeʼ gúnicaʼ ni. Zacá bisihuínnibe gúpabe respetu laacaʼ. ¡Guizáʼ sicarú ejemplu bisaanabe para ca binnigola ca!
Naquiiñeʼ guni respetarnu xquidxi Dios ne ni gábicabe laanu gúninu
9. Xi rusihuínninu ora runi respetarnu xquidxi Jiobá ne cani zaniruʼ ndaanini. Bisiene xiñee cacábiluʼ zacá.
9 Para gusisácanu Jiobá la? laaca naquiiñeʼ guni respetarnu xquídxibe ne cani zaniruʼ ndaanini. Ora chinándanu ca conseju stiʼ Biblia ni rudii mozo ni nuu xpiaaniʼ laanu la? cusihuínninu cayuni respetarnu Jiobá, purtiʼ zacá nga cayábibe laanu xi naquiiñeʼ gúninu. Lu primé siglu que la? bilidxe apóstol Juan caadxi xpinni Cristu purtiʼ qué ñápacaʼ respetu ca hombre ni zaniruʼ ndaaniʼ xquidxi Dios (biindaʼ 3 Juan 9-11). Pur ni bicaa Juan ca bihuinni qué ñuni respetárcabe ca binnigola ne qué ñuni respetárcabe ni bisiidicaʼ ne ni gúdxicaʼ laacabe gúnicabe. Peru galán nga stale de laacabe qué ñuni zacá. Ruluíʼ ca dxi si bibani ca apóstol que nga biʼniʼ respetar ca binni ridagulisaa cani zaniruʼ ládecaʼ (Fili. 2:12).
10, 11. Ximodo nusiéneluʼ ne Stiidxaʼ Dios xiñee naquiiñeʼ chuʼ binni ni sániruʼ ne guiníʼ xi gaca lade ca binni ridagulisaa.
10 Nuu tu na cadi naquiiñeʼ chuʼ tu sániruʼ lade ca xpinni Cristu para guiniʼcaʼ xi naquiiñeʼ gaca pur ca diidxaʼ guníʼ Jesús riʼ: «Laatu la? biʼchi irá tu» (Mat. 23:8). Peru lu ca libru stiʼ Biblia ni gucuá lu diidxaʼ Hebreu ne lu Griegu la? rieeteʼ stale ejemplu stiʼ stale hombre ni gulí Dios para sanírucaʼ ndaaniʼ xquidxi ne guiniʼcaʼ xi gaca. Historia stiʼ ca juez ne ca rey hebreu que rusihuínnicani riquiiñeʼ Jiobá binni para guluíʼ xquidxi xi naquiiñeʼ guni. Dxi maʼ qué ñuni respetar ca israelita que ca hombre ni gulí Jiobá para sániruʼ ndaaniʼ xquidxi que la? bisabanabe laacaʼ (2 Rey. 1:2-17; 2:19, 23, 24).
11 Lu primé siglu que la? ca apóstol que nga cani guzaniruʼ lade ca xpinni Cristu ne guniʼcaʼ xi naquiiñeʼ gaca. Ne zaqué biiyaʼ ca xpinni Cristu laacabe (Hech. 2:42). Tobi de laacabe nga apóstol Pablu, purtiʼ laabe guniʼbe xi naquiiñeʼ guni ca xpinni Cristu (1 Cor. 16:1; 1 Tes. 4:2). Neca bíʼnibe zaqué la? laaca bizuubabe stiidxaʼ cani jma zaniruʼ que laabe (Hech. 15:22; Gál. 2:9, 10). Nga rusihuinni gupa Pablu respetu cani zaniruʼ ne cani riníʼ xi gaca ndaaniʼ xquidxi Dios.
12. Xi rizíʼdinu de cani zaniruʼ ndaaniʼ xquidxi Dios ora guidúʼndanu ca ejemplu ni zeeda lu Stiidxaʼ Dios.
12 Guiráʼ ni maʼ guninu ca culuíʼ laanu ndaaniʼ Stiidxaʼ Dios rihuinni zanda iquiiñeʼ «mozo ni nuu xpiaani ne ni runi jneza» Grupu ni zaniruʼ ca para cuí ca hombre ni sániruʼ lade ca binni ridagulisaa ne para cuí xcaadxi hombre ni gabi xcaadxi ni maʼ bibí ca xi naquiiñeʼ gúnicaʼ (Mat. 24:45-47; 1 Ped. 5:1-3). Ne stobi la? guiranu, dede ne ca hombre ni zaniruʼ lade binni ridagulisaa, naquiiñeʼ guni respetarnu cani jma zaniruʼ que laanu. Yanna, ximodo zanda gusihuínninu runi respetarnu cani zaniruʼ ndaaniʼ xquidxi Dios yaʼ.
Guni respetarnu ca binnigola ni riganna ca binni ridagulisaa
13. Ximodo zanda gápanu respetu cani zaniruʼ ndaaniʼ xquidxi Dios.
13 Pablu guníʼ: «Rinaba du laatu icaa tu stiidxa cani runi dxiiña lade tu, cani za niru lú tu ne rabi laatu xi na Señor guni tu. Lausisaca laacabe ne laganaxhii laacabe purti cayuni cabe dxiiña que. Ne cadi chuʼ dinde tu» (1 Tes. 5:12, 13). Nanna dxíchinu nabé runi ca binnigola ni riganna ca binni ridagulisaa ca dxiiñaʼ. Nga runi jma naquiiñeʼ gusisácanu laacabe. Zusihuínninu cayúninu zacá ora chinándanu ca conseju ni rudiicabe laanu. Ora gabi ti binnigola laanu xiná mozo ni nuu xpiaaniʼ ca la? cani maʼ bisiidiʼ Dios laanu ca zacané laanu guzúʼbanu diidxaʼ ora tiica si (Sant. 3:17).
14. Ximodo rusihuínninu runi respetarnu ca binnigola ni riganna ca binni ridagulisaa, ne xi zabeendunu pa gúninu ni.
14 Yanna, pa ñábicabe laanu ñúninu xiixa ni cadi biaʼnu gúninu yaʼ. Pa zacá ni la? zanda gúninu stipa para cadi guininu «Cadi zacá diʼ rúnidu ni cheríʼ» o «Sti lugar nga zanda gaca nga, peru ra ridagulisaadu riʼ coʼ». Ni zanda gacané laanu para chinándanu ni gábicabe laanu nga guietenaláʼdxinu Jiobá ne Jesús nga xaíque stiʼ ca binni ridagulisaa. Ora rinándanu ni gabi binnigola ni riganna ca binni ridagulisaa laanu la? cusihuínninu dxandíʼ runi respetarnu laabe. Apóstol Pablu gúdxibe ca xpinni Cristu jneza nga cayúnicaʼ purtiʼ cuzuubacaʼ stiidxaʼ Tito, ti binnigola ni yeganna ca binni ridagulisaa dxiqué (2 Cor. 7:13-16). Yanna riʼ naquiiñeʼ gánnanu pa guzúʼbanu stiidxaʼ ca binnigola ni riganna ca binni ridagulisaa ca la? jma nayecheʼ ziuʼnu ora gucheechenu diidxaʼ (biindaʼ 2 Corintios 13:11).
«Laguni respetar irá binni»
15. Ximodo zanda gusihuínninu cayuni respetarnu ca xpinni Cristu.
15 Pablu bicaa: «Cadi tinde neu ti hermanu ni ma nagola, sínuque uníʼ né laa ne diidxa nadóʼ casi niníʼ neu bixhoʼzoʼ. Ne gupa cani nahuiini casi biʼchi luʼ. Ne zaqueca ca gunaa gola, laca gupa laaca casi jñoouʼ, ne ca binni dxaapa huiini casi bizaʼnu sin iníʼ ique lu gasti de laacaʼ. Gucané ca viuda ni huandí qué gapa tu guʼya laa» (1 Tim. 5:1-3). Zacá ni, Stiidxaʼ Dios cayabi laanu gusisácanu guiráʼ ca binni ridagulisaa. Yanna, xi gúninu pa gápanu xiixa guendanagana ne ti xpinni Cristu yaʼ. Ñee pur nga maʼ qué zuni respetarnu laabe la? Ñee cadi jma galán nidúʼyanu cani rúnibe jneza casi xpinni Cristu ne nusisácanu laabe la? Yanna, cani zaniruʼ ndaaniʼ xquidxi Dios naquiiñeʼ guietenaláʼdxicaʼ nápacaʼ xidé guni respetarcaʼ ca xpinni Cristu ne cadi gacaláʼdxicaʼ gácacaʼ casi xpixuaanacabe (biindaʼ Juan 13:34, 35).
16, 17. 1) Xiñee naquiiñeʼ guni respetarnu ca binni ni rinínenu de stiidxaʼ ne dede ne cani rucaalú laanu. 2) Ximodo rusihuínninu rusisácanu guiráʼ binni.
16 Dxandíʼ, laanu qué runi respetársinu cani ridagulisaanenu. Pablu bicaa ra nuu ca xpinni Cristu de dxiqué: «Ora tiica ganda acané nu binni la? guni nu ni» (Gál. 6:10). Nánnanu zaca nagana para laanu chinándanu ni na ca diidxaʼ ca pa tuuxa ni runinenu dxiiñaʼ o ni rizanenu scuela gabi laanu xiixa ni guniná laanu. Ni zanda gacané laanu óraca nga ca diidxaʼ ni zeeda raríʼ: «Cadi guidxiichiluʼ pur ca binni malu ca» (Sal. 37:1). Conseju riʼ laaca zacaneni laanu guni respetarnu cani cucaalú laanu ora maʼ zigucheechenu diidxaʼ. Ne ora maʼ zigucheechenu diidxaʼ la? naquiiñeʼ gúninu stipa pur cadi gudxíʼbanu laca laanu ne guinínenu guiráʼ binni ne «diidxa nadóʼ ne respetu» (1 Ped. 3:15). Ne dede modo guzuchaahuinu zusihuínninu runi respetarnu ca binni rinínenu de stiidxaʼ Dios.
17 Nga runi, neca nuunu lade ca xpinni Cristu o sti binni ni qué ridagulisaané laanu la? naquiiñeʼ chinándanu conseju riʼ: «Laguni respetar irá binni. Laganaxhii irá ca hermanu. Laidxibi Dios. Laguni respetar presidente» (1 Ped. 2:17).
Xi nicábiluʼ
Ximodo zusihuínninu runi respetarnu...
• ... Jiobá.
• ... ca binnigola ni nuu lade ca binni ridagulisaa ne ca binnigola ni riganna ca binni ridagulisaa.
• ... guiráʼ ca binni ridagulisaa.
• ... ca binni ni rinínenu de stiidxaʼ Dios.
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 23]
Ca xpinni Cristu de primé siglu que biʼniʼ respetarcaʼ cani gudixhe Grupu ni Zaniruʼ gaca
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 24]
Guirá ca binnigola ca runi respetarcaʼ ca binnigola ni riganna ca binni ridagulisaa purtiʼ Grupu ni Zaniruʼ nga gulí laacabe