Guni adorarnu Jiobá de guidubi ladxidoʼno ndaaniʼ lidxi
«Tantu racaladxe gapa liʼdxu dede runduuxe ni naa.» (JUAN 2:17)
1, 2. Xi biʼniʼ Jesús ndaaniʼ yuʼduʼ stiʼ Jerusalén lu iza 30 que, ne xiñee.
BIXUIʼLÚ ni bizaaca riʼ: xhoopaʼ beeu de bizulú Jesús cucheeche diidxaʼ biree zeʼ ndaaniʼ guidxi Jerusalén purtiʼ maʼ zeedayuba Pascua ni chigaca lu iza 30 que. Ora yendabe raqué guyuube ndaaniʼ yuʼduʼ que ne guyebe lugar ra riuu ca binni ni cadi naca judíu ne «biiyaʼ be nuu cani cutoo buey ne dendxuʼ ne paloma, ne cani cuchaa bidxichi». Para bíʼnibe ti chicote de doo ne guladxinebe ni ca maniʼ que ne cani cutoo laacame que. Bisáʼbibe xpidxichi cani cuchaa bueltu ne bitiixhibe xméxacaʼ, ne gúdxibe cani cutoo paloma gutópacaʼ xcósacaʼ ne guireecaʼ de raqué (Juan 2:13-16).
2 Xiñee biʼniʼ Jesús zaqué pue. Purtiʼ nabé bisisácabe lugar que. Ngue runi gúdxibe cani cutoo que: «Cadi guni tu lidxi Bixhoze [lu]guiaa». Ora biʼyaʼ ca discípulo stibe xi bíʼnibe bietenaláʼdxicaʼ ca diidxaʼ ni bicaa David maʼ raca stale iza: «Tantu racaladxe gapa liʼdxu dede runduuxe ni naa» (Juan 2:16, 17; Sal. 69:9).
3. 1) Xi riníʼ diidxaʼ, «tantu racaladxe». 2) Xi naquiiñeʼ guinabadiidxaʼ cada tobi de laanu.
3 Biʼniʼ Jesús zaqué purtiʼ nabé bizaalaʼdxiʼ chuʼ lidxi Jiobá nayá. Xi riníʼ diidxaʼ «tantu racaladxe» ni biquiiñeʼ Biblia lu diidxaʼ griegu. Diidxaʼ ca riniʼni «nápanu stale gana gúninu xiixa dxiiñaʼ o gacanenu tuuxa binni». Cada tobi de ca jma de gadxe millón de xpinni Cristu naquiiñeʼ guinabadiidxanu laca laanu: «Ximodo zanda gusihuinneʼ napaʼ stale gana guneʼ adorar Jiobá de guidubi ladxiduáʼ ndaaniʼ lidxi yaʼ». Para ganda guicábinu ni gunabadiidxanu riʼ la? guidúʼyanu primeru xii nga zeeda gaca lidxi Dios ca dxi stinu riʼ, ne guidúʼyanu tapa ejemplu stiʼ caadxi hombre ni bibani dxiqué ni qué nusaana de ñúnicaʼ ni na Jiobá ra qué nireecaʼ gana de nusisácacaʼ lídxibe. Ejemplu stícabe ni cá lu Biblia zucaacani laanu guni adorarnu Dios ne stale gana (Rom. 15:4).
Ra guca lidxi Dios dxiqué ne ni zeeda gácani yanna
4. Xi para bicuí Salomón yuʼduʼ que.
4 Lidxi Jiobá nga guca yuʼduʼ ni guyuu Jerusalén dxi bibani ca israelita que. Peru qué riníʼ diʼ nga guleza Jiobá ndaaniʼ ni. Purtiʼ laapebe guniʼbe: «Guibáʼ ca nga trono stinneʼ, ne lu guidxilayú ca nga ra riguixheʼ ñee. Paraa nga rábitu zanda gucuitu ti yoo para naa, ne paraa nga rábitu zanda gúnitu ti lugar ra quixheʼ ñee pue» (Isa. 66:1). Ne nuu tu na yuʼduʼ ni bicuí Salomón que nga beeda gaca lidxi Jiobá, purtiʼ raqué bidagulisaa guiráʼ ca judíu que para guni adorarcaʼ ne guni orarcaʼ laabe (1 Rey. 8:27-30).
5. Xii nga zeeda gaca casi yuʼduʼ stiʼ Salomón ca dxi stinu riʼ.
5 Xii nga zeeda gaca lidxi Jiobá ca dxi stinu riʼ. Laani nga ni maʼ gudixhe Dios para ganda guni adorarnu laa pur guendaguti stiʼ Jesús ni racané laanu chuʼnu galán ne laabe. Ne cadi ti yoo diʼ ni nuu Jerusalén o ni nuu sti lugar ni. Casi ñaca ndaaniʼ ni nga ridagulisaa guiráʼ ca xpínnibe ni nuu lu guidubi naca Guidxilayú para gusisácacaʼ ni bizáʼ guiráʼ xixé ni nuu (Isa. 60:4, 8, 13; Hech. 17:24; Heb. 8:5; 9:24).
6. Tuu nga ca rey de Judá ni bíʼnicaʼ stipa pur guni adorarcaʼ Dios jneza.
6 Lu iza 997 ante de ca dxi stiʼ Jesús, ca israelita que beeda gácacaʼ chupa reinu. Tapa de ca diecinueve rey ni biʼniʼ mandar lu reinu stiʼ Judá, ni guyuu ladu gueteʼ que, bíʼnicaʼ stipa pur guni adorarcaʼ Dios jneza. Ca rey que nga Asá, Jehosafat, Ezequías ne Josías. Xi rizíʼdinu de ni bíʼnicabe yaʼ.
Ca ndaayaʼ ni ricaanu ora rúninu ni na Dios de guidubi ladxidoʼno
7, 8. 1) Xi caquiiñeʼ gúninu para uguu Jiobá ndaayaʼ laanu. 2) Xi biʼniʼ Asá ni cadi naquiiñeʼ gúninu.
7 Ca dxi biʼniʼ mandar rey Asá, biseendaʼ Jiobá cani riguixhená stiʼ para guluiʼcaʼ xquídxibe ximodo naquiiñeʼ sacaʼ. Tobi de cani ruzeeteʼ Biblia biseendabe nga Azarías, xiiñiʼ Oded, ne ca diidxaʼ ni gudxi hombre riʼ Asá bicaa cani laa guni ni jneza (biindaʼ 2 Crónicas 15:1-8). Guiráʼ cani biʼniʼ rey que gucaneni guidxi que chuʼcaʼ tobi si. Biʼniʼ invitarbe ca xpínnibe ne xcaadxi binni ni nuu lu reinu de ladu guiáʼ stiʼ Israel para guidagulisaacaʼ Jerusalén. Raqué guníʼcabe qué zusaana de gúnicabe ni na Dios. Biblia cuzeeteʼ: «Ne ora bidii stiidxacabe Jiobá guníʼcabe nadipaʼ ne biguáʼcabe ridxi tantu cayéchecabe ne bixhídxicabe trompeta ne cachu. Ne guidubi naca Judá guyuu nayecheʼ pur ni bidii stiidxacabe; purtiʼ de guidubi ladxidóʼcabe bíʼnicabe ni, ne de laacabe biale guyúbicabe laabe, ngue runi bidiibe lugar guidxélacabe laabe; ne Jiobá qué nusaana de ñapa laacabe» (2 Cró. 15:9-15). Laaca zanda guni crenu zaguu Jiobá ndaayaʼ laanu pa gúninu ni na de guidubi ladxidoʼno (Mar. 12:30).
8 Triste nga guininu ni, purtiʼ despué bidxiichi Asá ora bidii Hananí laa ti conseju, ti hombre ni nabé gucuaa visión (2 Cró. 16:7-10). Ca dxi stinu riʼ riquiiñeʼ Jiobá ca binnigola ca para gudiicaʼ conseju laanu. Xi runi sentirnu ora rudiicabe laanu conseju ni zeeda lu Biblia yaʼ. Ñee ricaanu ni de guidubi ladxidoʼno la? o laga ridxiichinu.
9. Xi guendanagana bidxaagalú Jehosafat ne ca xpinni, ne xi bíʼnicabe ora bidxaagalúcabe ni.
9 Lu siglu X ante de ca dxi stiʼ Jesús, dxi cayuni mandar Jehosafat, bidaaguʼ ca binni de guidxi Ammón, Moab ne ca binni ni nuu lu layú ra nuu stale dani stiʼ Seír, para gucaalucaʼ Judá. Xi biʼniʼ Jehosafat ora gunna chigucaalúcabe laa yaʼ. Bitagulisaabe ca hombre stiʼ guidxi Judá ne xheelacaʼ ne ca xiiñicaʼ para guni orarcaʼ ndaaniʼ lidxi Jiobá (biindaʼ 2 Crónicas 20:3-6). Jehosafat guyé ra yuʼduʼ que para guinábabe lú Jiobá gacané laabe casi maca guníʼ Salomón ni dxi biluxe yuʼduʼ que: «Dios stidu, ñee qué zusabanaluʼ laacabe la? purtiʼ qué gápadidu stipa para gucáʼludu guiráʼ ca binni riʼ ne qué guidxéladu xi gúnidu, peru nánnadu zacaneluʼ laadu» (2 Cró. 20:12, 13). Ora biluxe biʼniʼ orar rey que bicaa espíritu stiʼ Jiobá Jahaziel, ti levita ni nuu ra dagulisaacabe que, gacané ca binni que gatadxí ladxidoʼcaʼ ne guni crecaʼ zacané Jiobá laacaʼ (biindaʼ 2 Crónicas 20:14-17).
10. 1) Tu biquiiñeʼ Jiobá para gudxi Jehosafat ne xquidxi xi naquiiñeʼ gúnicaʼ. 2) Ximodo rusihuínninu risaca para laanu guiráʼ ni rabi Jiobá laanu gúninu.
10 Lu relatu ca ridúʼyanu ximodo biquiiñeʼ Jiobá Jahaziel para gudxi Jehosafat ne xquidxi xi naquiiñeʼ gúnicaʼ. Ca dxi stinu riʼ riquiiñeʼ Jiobá «mozo ni nuu xpiaaniʼ ne ni runi jneza» para uguu gana ne gabi laanu xi naquiiñeʼ gúninu. Nga runi, naquiiñeʼ guzúʼbanu stiidxaʼ ca binnigola ca ne guni respetarnu laacaʼ, purtiʼ rúnicaʼ stipa pur gápacaʼ ca xpinni Cristu ne chinándacaʼ guiráʼ ni canabaʼ mozo ni nuu xpiaaniʼ laacaʼ (Mat. 24:45; 1 Tes. 5:12, 13).
11, 12. Xi rizíʼdinu de ni bizaaca Jehosafat ne ca xpinni.
11 Cásica bidagulisaa Jehosafat ne guidxi Judá para guinábacaʼ gusiene Dios laacaʼ, laanu laaca cadi naquiiñeʼ gusaana de guidagulisaanenu ca xpinni Cristu. Pa qué gánnaluʼ xi gúniluʼ ora guidxaagaluluʼ xiixa guendanagana la? yenanda ejemplu stiʼ Jehosafat ne stiʼ guidxi Judá: gunabaʼ gacané Jiobá lii ne qué chuʼ dxi guiníʼ íqueluʼ qué zacanebe lii (Pro. 3:5, 6; Fili. 4:6, 7). Neca zitu nuuluʼ, peru ora guni orarluʼ zuni sentirluʼ nuuneluʼ ca xpinni Cristu ni nuu lu guidubi naca Guidxilayú tobi si (1 Ped. 5:9).
12 Jehosafat ne ca xpinni yenándacaʼ guiráʼ ni gudxi Jiobá Jahaziel gabi laacaʼ. Xi guleendúcabe yaʼ. Guidxi Judá biʼniʼ ganar ca binni ni gudindené que ne guizáʼ biéchecaʼ ora bibiguétacaʼ Jerusalén ne bixhídxicabe arpa ne trompeta ndaaniʼ lidxi Jiobá (2 Cró. 20:27, 28). Ca dxi stinu riʼ, laanu laaca naquiiñeʼ gusisácanu Jiobá ne chinándanu ni gabi mozo ni nuu xpiaaniʼ laanu, purtiʼ laa nga riquiiñeʼ Jiobá para gudii conseju laanu.
Gápanu ca lugar ra ridagulisaanu
13. Xi dxiiñaʼ biʼniʼ Ezequías dxi bizulú biʼniʼ mandar.
13 Sti ejemplu ni nápanu nga stiʼ Ezequías. Laabe bisihuínnibe rusisácabe lugar ra raca adorar Jiobá, ngue runi bixhélebe lidxi Jiobá sti biaje ne biʼniʼ chaahuibe ni lu primé beeu de cayuni mandarbe casi rey. Gudixhe chaahuibe modo gusiá cani ruzaaquiʼ guʼxhuʼ ne ca levita que lidxi Dios, ne bíʼnicabe ni lu dieciséis si dxi (biindaʼ 2 Crónicas 29:16-18). Relatu riʼ rusiidini laanu caquiiñeʼ gúninu stipa para guni chaahuinu ne gusianu ca lugar ra ridagulisaanu. Ñee huayunadiágaluʼ ni bizaaca tuuxa binni ni bidxagayaa ora biʼyaʼ modo nayecheʼ runi ca xpinni Cristu dxiiñaʼ la? Nga rusihuinni rusisácanu Dios ora gúninu stipa pur gúninu ni jneza.
14, 15. Xi dxiiñaʼ cayaca lu guidubi naca Guidxilayú ni cusisaca lá Jiobá. Bizeeteʼ caadxi ejemplu.
14 Caadxi xpinni Cristu de ti guidxi ni nuu ladu guiaʼ de Inglaterra, gucuá íquecaʼ guni chaahuicaʼ Yoo stiʼ Reinu ra ridagulisaacaʼ. Peru qué ninagá ti vecinu ni nabeza cueʼ ni ñuni chaahuicabe ni. Xi bíʼnicabe yaʼ. Cumu lindaa ni dxaaga Yoo stiʼ Reinu que maʼ feu nuuni la? ca xpinni Cristu que gúdxicabe señor que guni chaahuicabe ni sin ti de gaayuʼ. Gupa xidé bíʼnicabe stale dxiiñaʼ purtiʼ casi guidubi lindaa que bíʼnicabe sti biaje. Cani bíʼnicabe que gucaneni señor que guchaa modo riníʼ ique de laacabe ne yanna laapeʼ rapa Yoo stiʼ Reinu que.
15 Xquidxi Jiobá cucuí stale yoo lu guidubi naca Guidxilayú para guidagulisaa ca xpinni Cristu. Nuu stale bíʼchinu ne bizáʼnanu racané xcaadxi xpinni Cristu ni rucuí Yoo stiʼ Reinu, Yoo para ca Guendaridagulisaa roʼ ne Betel ndaaniʼ stale guidxi roʼ. Sam nga ti ingenieru ni nabé nanna ximodo guidxaa ndaaniʼ ti yoo ca lugar ra jma nananda, nánnabe cuʼbe xiixa aparatu ndaaniʼ ti yoo para ganda guxooñeʼ bi ndaaniʼ ni ne laaca nánnabe cuʼbe aire acondicionado ndaaniʼ cani. Laabe ne xheelabe Ruth, maʼ huayécabe ndaaniʼ stale guidxi ni nuu Europa ne África para gacanécabe gaca yoo ra guidagulisaa ca xpinni Cristu. Ne ratiica chindácabe rigucheechenécabe ca neza binni ridagulisaa diidxaʼ. Sam guníʼ xiñee gudixhe ique chuʼ lade ca binni ni rucuí yoo lu guidubi naca Guidxilayú, laabe nabe: «Runebiaʼyaʼ stale xpinni Cristu ni huayuni dxiiñaʼ ndaaniʼ stale Betel ni nuu lu guidxilayú; ne laacabe nga guluucabe gana naa. Ra biiyaʼ modo nayecheʼ rúnicabe dxiiñaʼ la? biale de ndaaniʼ ladxiduáʼ guneʼ zaqueca».
Cadi gusaana de chinándanu ca conseju stiʼ Dios
16, 17. Xi invitación nabé risaca huayuni ca xpinni Dios ne stale gana, ne xi huabeenducaʼ.
16 Cadi biʼniʼ chaahuiʼ si Ezequías yuʼduʼ stiʼ Jiobá, sínuque gudíxhebe guibiguetaʼ gaca Pascua, saa ni maca gudixhe Jiobá gaca maʼ xadxí (biindaʼ 2 Crónicas 30:1, 4, 5). Laabe ne ca binni de Jerusalén biʼniʼ invitárcabe guiráʼ ca binni de guidxi que, dede ne cani guleza lu reinu ni nuu ladu guiaʼ que, para chuʼcaʼ raqué. Para gunda biʼniʼ invitarbe ca binni que gupa xidé biseendabe caadxi binni para chitiizicaʼ invitación que (2 Cró. 30:6-9).
17 Laanu laaca maʼ napa iza de cayúninu ti dxiiñaʼ zacagá. Huaguíʼzinu caadxi invitación ra nuu ca xpecínunu para chúʼnecaʼ laanu dxi rietenaláʼdxinu Guendaroxhi stiʼ Señor ne zacá rusihuínninu cayúninu ni gudixhe Jesús gúninu (Luc. 22:19, 20). Ne lu Guendaridagulisaa stiʼ Dxiiñaʼ Stinu rusiidicabe laanu ximodo zanda guni invitarnu binni ne huayúninu ni ne stale gana. Peru, ñee huaguu Jiobá ndaayaʼ dxiiñaʼ ni rúninu riʼ la? ¡Huaguu pue! Casi udubiza, jma de gadxe millón de cani rucheeche diidxaʼ ni nuu lu guidubi naca Guidxilayú gucanecaʼ guidxiña 17,790,631 binni ra bietenaláʼdxinu guendaguti stiʼ Cristu.
18. Xiñee rininu risaca nga guni adorarnu Jiobá de guidubi ladxidoʼno.
18 Sicaríʼ ruzeeteʼ Biblia de Ezequías: «Biʼniʼ crebe zacané Jiobá, Dios stiʼ Israel laabe; ante ne despué de laabe qué ñuu sti rey de Judá casi laabe. Qué ñuu dxi nixélebe de Jiobá. Qué ñuu dxi nusaanabe de ninandabe laa, sínuque bíʼnibe guiráʼ ni na ca mandamientu ni bidii Jiobá Moisés» (2 Rey. 18:5, 6). Naquiiñeʼ gúninu stipa pur gúninu casi biʼniʼ rey riʼ. Ora quixhe íquenu guni adorarnu Jiobá de guidubi ladxidoʼno racaneni laanu cadi guixélenu de laabe ne cadi gusaana de guiníʼ íquenu ni chigudiibe laanu: ti guendanabani ni qué zaluxe (Deu. 30:16).
Guzúʼbanu diidxaʼ nagueendaca
19. Ximodo rusihuinni ca xpinni Dios risaca para laacaʼ guietenaláʼdxicaʼ guendaguti stiʼ Jesús.
19 Rey Josías nga stobi de ca rey ni guluu listu cani biquiiñeʼ para gunda guca saa ni láʼ Pascua que (2 Rey. 23:21-23; 2 Cró. 35:1-19). Ca dxi stinu riʼ laaca riguixhe chaahuinu guiráʼ ni chigúninu para ganda chuunu ca guendaridagulisaa de chonna gubidxa, de chupa gubidxa ne de ti dxi ne dxi rietenaláʼdxinu guendaguti stiʼ Jesús. Ne nuu de ca xpinni Cristu ni nabeza ndaaniʼ caadxi guidxi dede riuu xquendanabánicaʼ ra naxoo para ganda chuʼcaʼ ra chiguietenaláʼdxicaʼ guendaguti stiʼ Jesús. Ca binnigola ni nuu ndaaniʼ ca neza binni ridagulisaa ca rúnicaʼ stipa pur cadi guiaadxaʼ nin tobi de ca xpinni Cristu, dede ne ca binni maʼ nagola o cani huará.
20. 1) Xi bizaaca dxi cayuni mandar rey Josías, ne xi bíʼnibe. 2) Xi rusiidiʼ relatu riʼ laanu.
20 Rey Josías biʼniʼ mandar gaca chaahuiʼ yuʼduʼ stiʼ Jiobá. Ora cayaca chaahuiʼ ni bidxela Hilquías, xaíque stiʼ cani ruzaaquiʼ guʼxhuʼ que, «ti libru ra cá ley stiʼ Jiobá ni bicaa Moisés» ne bidiini Safán, secretariu stiʼ rey que. Ne Safán yeneni ra nuu rey que ne biindaʼ ni nezalube (biindaʼ 2 Crónicas 34:14-18). Xi biʼniʼ Josías ora binadiaga ni cá lu libru que yaʼ. Biuubaʼ ladxidoʼbe ne guchézabe xhábabe ne oraqueca biseendabe ca hombre runi xhiiñabe para guinabadiidxacaʼ xi racalaʼdxiʼ Jiobá. Biquiiñeʼ Jiobá ti gunaa ni riguixhená láʼ Huldá para gabi laacabe cadxiichi, purtiʼ ca binni de Judá maʼ bizulú cayuni adorar xcaadxi dios ne gudxi laacabe zusabanáʼ Dios guidxi que. Jiobá biiyaʼ guiráʼ stipa biʼniʼ Josías para gucané guidxi que guni adorar Dios jneza, ngue runi guluu ndaayaʼ laabe (2 Cró. 34:19-28). Xi rusiidiʼ relatu riʼ laanu. Racaneni laanu chinándanu ejemplu stiʼ Josías. Naquiiñeʼ gúninu guiráʼ ni canabaʼ Jiobá laanu nagueendaca ne guiníʼ íquenu xi zándaca guizaaca pa guni adorarnu sti dios ne gusaananu Jiobá casi biʼniʼ ca israelita que. Ejemplu stiʼ Josías ca racané laanu gánnanu zaguu Jiobá ndaayaʼ laanu pa gúninu stipa pur guni adorarnu laabe jneza, cásica guluube ndaayaʼ Josías dxi bibani.
21, 22. 1) Xiñee naquiiñeʼ gusihuínninu rusisácanu lidxi Jiobá. 2) Xi chiguieeteʼ lu sti tema ca.
21 Nabé sicarú ejemplu bisaana Asá, Jehosafat, Ezequías ne Josías para laanu, purtiʼ bíʼnicabe stipa pur biʼniʼ chaahuicabe lidxi Jiobá ne biʼniʼ adorárcabe laa jneza. Laanu laaca naquiiñeʼ gúninu stipa pur guni adorarnu Dios jneza ne guni crenu de guidubi ladxidoʼno zacanebe laanu. Ni jma jneza gúninu ne ni zacané laanu chuʼnu nayecheʼ nga chinándanu ca conseju stiʼ Dios ne ora uguu jnézacabe laanu naquiiñeʼ chinándanu ca conseju bidiicabe laanu. Laaca riuʼnu nayecheʼ ora rapa ne rizaalaʼdxiʼ ca binni ridagulisaa ne ca binnigola laanu.
22 Lu sti tema ca zieeteʼ ximodo gucheechenu diidxaʼ sin guireʼnu gana ne zacaneni cani nahuiiniʼ gúnicaʼ ni na Jiobá, Bixhózenu ni nadxii laanu de guidubi ladxidóʼ. Ne laaca zadúʼyanu tobi de ca trampa ni jma riquiiñeʼ Binidxabaʼ para guxhaleʼ binni de Dios ne zazíʼdinu ximodo cadi guiábanu luni. Pa de guidubi ladxidoʼno gúninu guiráʼ cani naguixhe Jiobá zusihuínninu zinándanu ejemplu stiʼ Jesús, purtiʼ Biblia bizeeteʼ tantu gucaláʼdxibe gápabe lidxi Jiobá dede binduuxeni laabe (Sal. 69:9; 119:111, 129; 1 Ped. 2:21).
Rietenaláʼdxiluʼ la?
• Ximodo naquiiñeʼ gúninu ni na Jiobá ti uguu ndaayaʼ laanu, ne xiñee.
• Ximodo zanda gusihuínninu runi crenu zacané Jiobá laanu.
• Xiñee nabé risaca gúninu ni na ca conseju stiʼ Dios ne gúninu stipa pur guni adorarnu Dios jneza.
[Ca dibuju/foto ni zeeda lu yaza 9]
Ximodo bisihuinni Asá, Jehosafat, Ezequías ne Josías nabé bizaaláʼdxicaʼ lidxi Jiobá