Ti guidxi ni rucaa ique guni ni jneza
«[Jesús] bidii xpida pur laanu para bilá laanu de lu ná enda nadxabaʼ, ne bisiá laanu para gaca nu xpinni peʼ ne icá ique nu guni nu ni jneza.» (TITO 2:14)
1. Xi biʼniʼ Jesús ndaaniʼ yuʼduʼ que 10 stiʼ nisán iza 33.
GUXUÍʼLUNU nuunu 10 stiʼ nisán iza 33. Cayaadxaʼ xhupa xhonna gubidxa si para ganda Pascua, ngue runi nuu stale binni ndaaniʼ yuʼduʼ stiʼ guidxi Jerusalén. Ora yendá Jesús raqué, biiyaʼ nabé nuu stale binni cazíʼ ne cutoo. Nabé bidxiichibe ngue runi guládxibe laacaʼ de raqué, bitiixhibe xpanguʼ cani cutoo paloma ne bitiixhibe xmexaʼ cani cuchaa bidxichi. Ni bizéʼtenu riʼ zeedani lu ca Evangeliu stiʼ Mateo, Marcos ne Lucas (Mat. 21:12; Mar. 11:15; Luc. 19:45). Peru maʼ ne ndiʼ guiropa biaje guni Jesús zacá. Chonna iza ante bíʼnibe zacagá. Rihuinni dxíchica caʼruʼ gusaana Jesús de gusisaca lidxi Bixhoze (Juan 2:13-17).
2, 3. Ximodo bisihuinni Jesús runi xhiiñaʼ Dios ne stale gana.
2 Dxi queca laaca bisihuinni Jesús runi xhiiñaʼ Dios ne stale gana. Mateu na cadi guládxisibe cani ruchaa bidxichi que, sínuque laaca bisiándabe cani nacheepaʼ lú ne cani nachiitaʼ ñee ni bidxiña laabe (Mat. 21:14). Ne Lucas na dxi queca bisiidibe ndaaniʼ yuʼduʼ que (Luc. 19:47; 20:1). Nga rusihuinni qué liica nusaana Jesús de niniʼné binni de stiidxaʼ Dios.
3 Gudiʼdiʼ si iza bizeeteʼ apóstol Pablu ca diidxaʼ riʼ lu carta ni bicaa ra nuu Tito. Laabe guniʼbe: «Bidii [Cristu] xpida pur laanu para bilá laanu de lu ná enda nadxabaʼ, ne bisiá laanu para gaca nu xpinni peʼ ne icá ique nu guni nu ni jneza» (Tito 2:14). Ximodo zanda gusihuinni cada tobi de laanu riguixhe ique guni ni jneza. Ne xi zanda guizíʼdinu de ejemplu stiʼ ca rey ni biʼniʼ mandar Judá, cani qué nusaana de ñuni ni na Jiobá que yaʼ.
Gucheechenu diidxaʼ ne gusíʼdinu binni ne stale gana
4, 5. Ximodo bisihuinni Asá, Jehosafat, Ezequías ne Josías riuuláʼdxicaʼ gaca adorar Jiobá jneza.
4 Rey Asá, Jehosafat, Ezequías ne Josías gucanecaʼ guidxi Judá para gusaanacaʼ de guni adorarcaʼ xcaadxi dios. Asá gulee «ca altar stiʼ xcaadxi guidxi ne ca lugar ra nasoo ne binidebe ca pilar ne bixuuxebe ca poste ni nuu raqué» (2 Cró. 14:3). Cumu racalaʼdxiʼ Jehosafat guni adorar Jiobá de guidubi ladxidóʼ la? «guleebe de ndaaniʼ guidxi Judá ca lugar ra nasoo ne ca poste ni runi adorar ca binni que» (2 Cró. 17:6; 19:3).a
5 Rey Ezequías gudixhe gaca ti Pascua Jerusalén, ni bindaa gadxe gubidxa. Bilúxesini «guiráʼ ca israelita ni nuu raqué guyécabe ndaaniʼ ca guidxi stiʼ Judá, ne bizulú binidécabe ca pilar ne ca poste ni nuu ra runi adorar ca binni que ne binidécabe ca lugar ra nasoo ne ca altar ni nuu guidubi naca Judá ne Benjamín ne Efraín ne Manasés dede ra birá guiráʼ cani» (2 Cró. 31:1). Sti rey ni chiguzéʼtenu nga Josías. Laabe bizulube biʼniʼ mandarbe dxi nápabe xhono iza. Biblia na: «Dxi nápabe xhono iza de cayuni mandarbe, nácarube ti hombrehuiiniʼ, bizulú biyúbibe Dios stiʼ bixhozególabe David; ne dxi nápabe doce iza de cayuni mandarbe bizulú bisiabe guidxi Judá ne Jerusalén ra guleebe ca lugar ra nasoo ni nápacani ne ca poste ni nuu ra runi adorar ca binni que ne ca bidóʼ ne guiráʼ estatua ni bíʼnicabe que» (2 Cró. 34:3). Casi maʼ bidúʼyanu ca, guidapaʼ rey ca bisihuínnicaʼ riuuláʼdxicaʼ gaca adorar Jiobá jneza.
6. Xi dxiiñaʼ cayúninu yanna ni zeeda gaca cásica biʼniʼ ca rey que.
6 Yanna riʼ cayúninu ti dxiiñaʼ cásica biʼniʼ ca rey que. Cayacanenu binni guixeleʼ de cani cadi dxandíʼ rusiidiʼ ca religión ca ne gusaanacaʼ de guni adorarcaʼ bidóʼ. Ne para ganda guidxélanu guiráʼ clase binni la? rucheechenu diidxaʼ de yoo pur yoo (1 Tim. 2:4). Guidúʼyanu ti ejemplu. Ti baʼdudxaapaʼ ni nabeza ndaaniʼ ti guidxi ni nuu Asia, rietenalaʼdxiʼ runi jñaa stale cosa nezalú guiráʼ ca bidóʼ stiʼ ora runi adorar cani. Peru laabe riníʼ íquebe cadi guiráʼ diʼ ca bidóʼ que zeeda gácacaʼ Dios ni dxandíʼ. Ngue runi lu ca oración stibe rinábabe Dios gacané laabe gunibiaʼbe laa. Ti dxi yendá chupa gunaa Testigu ralídxibe. Laacaʼ bisiidicaʼ laabe Jiobá nga láʼ Dios ni dxandíʼ ne qué riuulaʼdxiʼ guni adorar binni bidóʼ. ¡Nabé nayecheʼ guyuube ora biziidibe guiráʼ ngue! Yanna laabe laaca maʼ rucheechebe diidxaʼ ne stale gana ne racanebe xcaadxi binni guiziidiʼ de Dios (Sal. 83:18; 115:4-8; 1 Juan 5:21).
7. Xi rizíʼdinu de dxiiñaʼ ni biʼniʼ ca binni ni biseendaʼ Jehosafat ndaaniʼ guiráʼ guidxi stiʼ Judá.
7 Ora gucheechenu diidxaʼ de yoo pur yoo, ñee rúninu stipa pur cadi gusaananu nin ti yoo ni nuu neza ra rucheechenu diidxaʼ la? Galán gúʼyanu xi biʼniʼ Jehosafat lu guionna iza de cayuni mandar. Laabe biseendabe gaayuʼ príncipe, gaʼ levita ne chupa ni ruzaaquiʼ guʼxhuʼ para checaʼ ndaaniʼ guiráʼ guidxi stiʼ Judá para gusiidicabe ca binni que ca ley stiʼ Jiobá. Galán ni bíʼnibe que, purtiʼ dede ca guidxi ni nuu gaxha de guidxi Judá que bidxíbicaʼ Jiobá (biindaʼ 2 Crónicas 17:9, 10). Pa gucheechenu diidxaʼ gadxé gadxé hora ne gadxé gadxé dxi la? jma zanda guidxélanu binni ralidxi ne zanda guinínenu gadxé gadxé binni ndaaniʼ tobi si yoo.
8. Xi zanda gúninu para ganda guinínenu jma binni.
8 Stale xpinni Dios ni nuu yanna riʼ, maʼ huasaanacaʼ lídxicaʼ para checaʼ sti lugar ra jma caquiiñeʼ tu gucheeche diidxaʼ. Ñee zanda guʼnuʼ zacaca la? Ne xcaadxi ni qué zanda chindézacaʼ sti lugar, huayúnicaʼ stipa pur guiníʼnecaʼ ca binni ni riníʼ sti diidxaʼ ni nabeza neza ra rucheechecaʼ diidxaʼ. Zacá biʼniʼ ti hombre Testigu ni napa 81 iza ni láʼ Ron. Cumu neza ra rucheechebe diidxaʼ nuu stale binni de gadxé gadxé guidxi la? biziidibe ugapadiuxibe lu 32 diidxaʼ. Cadi tan xadxí bidxaagabe ti guendaxheelaʼ de África ndaaniʼ ti calle ne bigapadiuxibe laacaʼ lu diidxaʼ yoruba, diidxaʼ gulenecaʼ. Ora binadiágacabe laabe gunabadiidxacabe laabe pa huayuudxí chebe África. Ora gúdxibe laacaʼ qué huayuudxí chebe xquídxicaʼ la? gunabadiidxacaʼ laabe xiñee riniʼbe stiidxacaʼ ne zaqué gunda guniʼné Ron laacabe de Biblia. Gucuaa guendaxheelaʼ que ca revista ni bidii Ron laacaʼ ne gúdxicaʼ laabe pa ladu nabézacaʼ. Ne biseendaʼ Ron ti guiʼchiʼ ra cá pa ladu nabézacabe ra nuu ti neza binni ridagulisaa ti maʼ laacaʼ chigánnacaʼ guendaxheelaʼ riʼ ne gusiidicaʼ laacabe de Biblia.
9. Xiñee nabé risaca gúʼndanu ni cá lu Biblia ora maʼ canagucheechenu diidxaʼ. Bizeeteʼ ti ejemplu.
9 Ca maestru ni biseendaʼ Jehosafat para checaʼ ndaaniʼ guiráʼ ca guidxi stiʼ Judá, biquiiñecaʼ libru ra cá ca ley sti Jiobá para bisiidicaʼ guidxi que. Laanu, ca testigu stiʼ Jiobá ni nuu lu guidubi naca Guidxilayú, riquiiñenu Biblia para gusíʼdinu binni. Rúninu stipa pur gúʼndanenu binni ni cá lu Biblia, ti gusihuínninu nabé risaca ca diidxaʼ zeeda luni. Ti gunaa Testigu ni láʼ Linda, bidxela ti gunaa ni nabé nuu xhiiñaʼ ora canagucheeche diidxaʼ de yoo pur yoo, purtiʼ gunaa riʼ cayuni tender xheelaʼ ni gupa ti derrame ndaaniʼ ique. Gunaa que guníʼ: «Qué gannadiáʼ xiñee bidii Dios lugar gaca ndiʼ. Zándaca bineʼ xiixa ni cadi jneza». Óraque gudxi Linda laabe napa gana guluíʼ laabe xiná Santiago 1:13, ne despué gudxi laabe: «Guiráʼ ca guendananá ni rizaacanu ne ni rizaaca binnilídxinu cadi castigu diʼ stiʼ Dios cani». Ora binadiaga gunaa que ni gúdxibe laa que gudiidxi laabe. Linda na: «Guizáʼ biecheʼ purtiʼ gunda biquiiñeʼ Biblia para gucaniáʼ laabe. Nuu tiru ora maʼ canagucheechenu diidxaʼ zanda gúʼndanenu binni xiixa textu ni qué huayunadiágacaʼ». De dxi guniʼné Linda gunaa que bizulú cayuundaʼ Biblia.
Cani nahuiiniʼ ni cayuni ni na Dios ne stale gana
10. Xiñee zanda guininu gudixhe Josías ti ejemplu nabé sicarú para cani nahuiiniʼ nuu yanna riʼ.
10 Nabé risaca nga guzéʼtenu ni biʼniʼ rey Josías, purtiʼ dxi nahuiinibe gudixhe íquebe guni adorarbe Dios jneza. Ne dxi nápabe 20 iza bizulú guleebe guiráʼ ca bidóʼ ni guyuu ndaaniʼ guidxi Judá (biindaʼ 2 Crónicas 34:1-3). Yanna riʼ, laaca nuu stale hombrehuiiniʼ ne dxaapahuiiniʼ ni riuuláʼdxicaʼ gúnicaʼ xhiiñaʼ Reinu ne stale gana.
11-13. Xi zanda guizíʼdinu de cani nahuiiniʼ ni cayuni ni na Jiobá ne stale gana.
11 Guzéʼtenu ejemplu stiʼ Hannah, ti dxaapahuiiniʼ de Inglaterra. Dxi nápabe 13 iza gúnnabe bizulú ti grupu de binni ni riníʼ diidxaʼ francés gaxha de guidxi ra nabézabe. Cumu caziidibe guiniʼbe diidxaʼ francés ra scuela la? gúdxibe bixhózebe rápabe gana chebe guendaridagulisaa ra nuu grupu que, ne yené bixhózebe laabe raqué. Yanna maʼ nápabe 18 iza, ne nácabe ti precursora ni nabé riuulaʼdxiʼ gucheeche diidxaʼ lu diidxaʼ francés. Yanna, lii yaʼ, ñee zanda guiziidiluʼ sti diidxaʼ para ganda gacaneluʼ jma binni guiziidiʼ de Jiobá la?
12 Nápanu ejemplu stiʼ Rachel, ti dxaapahuiiniʼ Testigu ni guyuunisa lu 1995. Laabe cuzeetebe: «Despué de guyuaanisaʼ, guníʼ iqueʼ cayuneʼ guiráʼ ni naquiiñeʼ guni ti xpinni Cristu. Peru cadi tan xhadxí biiyaʼ videu ni láʼ Vayamos tras metas que honran a Dios, ne bidiéʼ cuenta huaxiéʼ cayuneʼ xhiiñaʼ Dios. Bidiéʼ cuenta caquiiñeʼ guneʼ xiixa; caquiiñeʼ quixhe iqueʼ guneʼ jma lu xhiiñaʼ Dios, guundaʼ Biblia ne gucheecheʼ diidxaʼ». Ximodo runi sentir Rachel yanna, ra maʼ runi jma lu xhiiñaʼ Dios yaʼ. Laabe nabe: «Runeʼ sentir nuaa jma gaxha de Jiobá ne jma risaca ca oración ni runeʼ laabe. Riníʼ iqueʼ chaahueʼ ni ruundaʼ ne riuuladxeʼ ni, nga runi ora guundaʼ xiixa relatu ni zeeda lu Biblia riníʼ iqueʼ nuaa ra cayaca ca cosa ca. Yanna maʼ runeʼ sentir nayecheʼ ne biaʼ cayuneʼ lu xhiiñaʼ Dios ne jmaruʼ si ora guuyaʼ modo racané Stiidxaʼ Dios binni».
13 Sti hombrehuiiniʼ ni láʼ Luke gucané DVD ni láʼ Los jóvenes preguntan... ¿Qué haré con mi vida? laa. Biiyasibe ni bicaabe sicaríʼ: «Bicaani naa guiníʼ iqueʼ xi racaladxeʼ guneniáʼ xquendanabaneʼ. Guyuu tu gudxi naa primeru ñaa scuela roʼ ti ñanda ñapaʼ ti dxiiñaʼ ni ñacané naa ñapaʼ bidxichi ne despué maʼ niguixhe iqueʼ nugaandaʼ xiixa dxiiñaʼ ndaaniʼ xquidxi Dios. Peru pa guiníʼ ique tobi zacá qué zanda gacaneni laa chuʼ jma gaxha de Jiobá, sínuque jma zaxeleʼ de laabe». Lii yaʼ, ñee zanda iquiiñeluʼ ni riziidiluʼ ra scuela para gucheecheluʼ stiidxaʼ Reinu ra nuu jma binni, casi biʼniʼ Hannah la? Ñee zanda gúniluʼ casi biʼniʼ Rachel ne quixhe íqueluʼ gúniluʼ xiixa ni gusisaca Dios la? Ñee zanda chinándaluʼ ejemplu stiʼ Luke ne gúniluʼ stipa pur cadi guiábaluʼ lu ca guendanagana ni huayaba stale hombrehuiiniʼ ne dxaapahuiiniʼ la?
Gúninu cani canabaʼ Jiobá laanu
14. Xi naquiiñeʼ gúninu para chuulaʼdxiʼ Dios modo runi adorarnu laa, ne xiñee nuu tiru raca nagana gúninu ni.
14 Xquidxi Dios naquiiñeʼ gúnicaʼ ni jneza ti uguu ndaayaʼ Dios laacaʼ. Isaías bicaa ca diidxaʼ riʼ: «Laguixeleʼ, laguixeleʼ, laguiree de racá, cadi cánatu gastiʼ ni nabiidiʼ; laguiree de lade [Babilonia], lachuu nayá, laatu cani zinetu ca cosa ni riquiiñeʼ para gaca adorar Jiobá jneza» (Isa. 52:11). Stale iza ante gucaa Isaías ca diidxaʼ riʼ, rey Asá maca gulee de ndaaniʼ guidxi Judá guiráʼ ca guendaquéiquiiñeʼ biʼniʼ ca binni que (biindaʼ 1 Reyes 15:11-13). Ne gayuaa iza despué, apóstol Pablu gudxi Tito bidii Jesús xquendanabani para gusiá ca discípulo stiʼ ne biʼniʼ laacabe xpinni ti guicá íquecabe gúnicabe ni jneza (Tito 2:14). Lu guidxilayú riʼ, maʼ biaa binni guni guendaquéiquiiñeʼ, nga runi raca nagana para guni binni ni jneza, jmaruʼ si ora nahuiiniʼ tobi. Guiráʼ ca xpinni Dios, cásica ni nahuiiniʼ zaqueca ni huaniisi, naquiiñeʼ gúnicaʼ stipa para cadi gúʼyacaʼ ca cosa dxabaʼ ni ridiʼdiʼ lu película, ni cá lu ca guiʼchiʼ ni rucaacabe guiráʼ ladu, ni rihuinni lu televisión, lu cine ne jmaruʼ si lu Internet.
15. Xi naquiiñeʼ gúninu para gacananaláʼdxinu guiráʼ ni cadi jneza.
15 Pa gúninu stipa pur quixhe íquenu gúninu ni na Dios, zaca nanaláʼdxinu guiráʼ ni cadi jneza (Sal. 97:10; Rom. 12:9). Ti hombre Testigu guníʼ: Raca nagana para tuuxa cadi guʼyaʼ película de diidxaʼ guidxa purtiʼ «zeeda gácani casi ti imán, nadipaʼ ni». Para ganda guixálenu de laani la? caquiiñeʼ guibixhiláʼdxinu ni. Cásica naquiiñeʼ gúninu stale stipa para ganda guxhálenu chupa imán ora maʼ guíʼdicaʼ, zaqueca naquiiñeʼ gúninu stale stipa para cadi gúʼyanu película de diidxaʼ guidxa. Ni zanda gacané laanu guibixhiláʼdxinu ni nga guiénenu zanda guniná ni laanu. Ti hombre Testigu ni biʼyaʼ película de diidxaʼ guidxa lu Internet biʼniʼ stale stipa para gunda bisaana viciu que. Xi bíʼnibe yaʼ. Primeru gudixhe íquebe chuʼbe nayá nezalú Dios ne bizulú bíʼnibe ni na ne stale gana. Ne despué gudixhe íquebe guzuhuaabe computadora stibe ra zanda guʼyaʼ binnilídxibe xi cayúnibe. Peru cadi ngasi nga ni bíʼnibe. Pur dxiiñaʼ stibe naquiiñepeʼ chuʼbe lu Internet, ngue runi guníʼ íquebe ziuube luni ora si maʼ zuba xheelabe cueʼbe.
Pabiáʼ risaca gúninu ni jneza
16, 17. Xi zucaʼnu binni guni ora gúninu ni jneza. Bizeeteʼ ti ejemplu.
16 Ruuyaʼ binni guiráʼ ni jneza runi cani nahuiiniʼ ni naca Testigu (biindaʼ 1 Pedro 2:12). Ti hombre ni yeguni chaahuiʼ ti máquina ni nuu ndaaniʼ Betel stiʼ Londres, bichaa modo riníʼ ique de ca Testigu despué de biʼniʼ dxiiñaʼ raqué. Xheelabe ni cayuundanécabe laa Biblia bidii cuenta maʼ gadxé modo riníʼ íquebe de ca Testigu. Purtiʼ ante chigúnibe dxiiñaʼ raqué qué rinabe chiganna ca Testigu laabe ralídxibe. Peru ora bibiguétabe de yegúnibe dxiiñaʼ Betel que bizulube guniʼbe galán de ca Testigu. Gúdxibe xheelabe qué ñunadiágabe niníʼcabe diidxaʼ feu ne guirutiʼ ridxiichi ne nayecheʼ rúnicabe dxiiñaʼ. Peru ni jma bidxagayaabe nga biiyabe stale binni nahuiiniʼ cayúnicaʼ dxiiñaʼ ne stale gana, neca qué riáxacaʼ ne cudiicaʼ tiempu sticaʼ ne stipa sticaʼ para ganda guireeche diidxaʼ.
17 Ca xpinni Cristu ni cayuni stipa pur gudii guiráʼ ni caquiiñeʼ binnilidxi, laaca galán dxiiñaʼ ni cayúnicaʼ neca cadi nuucaʼ Betel (Col. 3:23, 24). Cumu galán modo rúnicabe xhiiñacabe la? jma nagana guiaanacabe sin dxiiñaʼ, ne pur nga rusisaca ca patrón stícabe laacabe ne pa ñanda si qué nusaacabe laacaʼ.
18. Ximodo zanda gusihuínninu nácanu ti guidxi ni runi ni jneza.
18 Casi maʼ bidúʼyanu ca, nuu stale modo zanda gusihuínninu rusisácanu lidxi Jiobá: casi ora guni crenu zanda gacanebe laanu, chinándanu guiráʼ cani quíxhebe gúninu ne gápanu ca lugar ra ridagulisaanu. Laaca naquiiñeʼ gucheechenu stiidxaʼ Reinu ne stale gana ne gacanenu binni gaca xpinni Cristu. Cásica cani nahuiiniʼ, zaqueca cani huaniisi, naquiiñeʼ gúninu stipa pur chuʼnu nayá nezalú Dios ne guni adorarnu laabe jneza. Pa gúninu zacá la? zabeendunu stale ni galán ne zunibiáʼ binni laanu casi ti guidxi ni runi ni jneza (Tito 2:14).
[Cani cá ñee yaza]
a Zándaca gulee Asá ca lugar ra nasoo ra biʼniʼ adorárcabe ca dios ni cadi dxandíʼ que, peru bisaanabe ca lugar ra maca biaa binni guni adorar Jiobá. O zándaca ra mayaca guiluxe guni mandarbe que guyuu tu biʼniʼ cani sti biaje, ngue runi gupa xidé binitilú xiiñibe Jehosafat cani sti biaje (1 Rey. 15:14; 2 Cró. 15:17).
Xi guicábiluʼ ora gúʼndaluʼ ca ejemplu stiʼ ca xpinni Dios ni bibani dxiqué ne ni nabani yanna
• Ximodo zanda gucheechenu diidxaʼ ne gusíʼdinu binni ne stale gana.
• Ximodo zanda guni ca Testigu ni nahuiiniʼ ni na Jiobá ne stale gana.
• Ximodo zanda gusaana binni xiixa viciu ni cadi jneza.
[Ca dibuju/foto ni zeeda lu yaza 13]
Ñee riquiiñenu Biblia ora maʼ canagucheechenu diidxaʼ la?
[Ca dibuju/foto ni zeeda lu yaza 15]
Cani nahuiiniʼ ni caziidiʼ sti diidxaʼ ra scuela zanda gacanecaʼ jma binni ora gucheechecaʼ stiidxaʼ Reinu