Xi gúninu para cadi gunítinu ca xhamígunu ndaaniʼ ti guidxilayú ra cadi nadxii binni
«Ndi nga ni rabe laatu guni tu: Ganaxhii saa tu.» (JUAN 15:17)
1. Xiñee bisaca para ca xpinni Cristu de primé siglu que cadi gusaanacaʼ de gaca xhamígucaʼ.
GUEELAʼ ante gati Jesús que, gúdxibe ca discípulo stibe gápacaʼ laacaʼ ti cadi gusaanacaʼ de gaca xhamígucaʼ. Laabe maca gúdxibe laacaʼ ni zusihuinni dxandíʼ nácacaʼ xpínnibe nga gannaxhiisaacaʼ (Juan 13:35). Ca xpinni Cristu que naquiiñeʼ gúnicaʼ stipa pur cadi gusaana de gaca xhamígucaʼ, purtiʼ despué zadxaagalucaʼ guendanagana, ne qué zandaa zudii Jesús laacabe ti dxiiñaʼ nabé risaca. Ca discípulo de primé siglu que bihuinni bíʼnicabe ni gudxi Jesús laacabe purtiʼ gunna binni pabiáʼ gunnaxhiicabe Dios ne ca xpinni Cristu.
2. 1) Xi naguixhe íquenu gúninu, ne xiñee. 2) Xii nga cani chiguicábinu lu tema riʼ.
2 Nabé riéchenu nuunu ndaaniʼ xquidxi Dios ni nuu lu guidubi naca Guidxilayú, purtiʼ zinándacaʼ ejemplu stiʼ ca xpinni Cristu que. Laanu laaca naguixhe íquenu gannaxhiinu ca xpinni Cristu casi guníʼ Jesús que. Nanna dxíchinu nagana para gúninu ni lu ca últimu dxi riʼ, purtiʼ maʼ cadi nadxii diʼ binni yanna ne stale tu rudxiideche ca xhamigu (2 Tim. 3:1-3). Stale binni ruyubi gapa xhamigu pur guicaa xiixa o para si guiníʼ napa xhamigu. Pa racaláʼdxinu gusihuínninu dxandíʼ xpinni Cristu laanu la? cadi naquiiñeʼ gácanu casi ca binni ni runi zacá. Yanna, xi zacané laanu para ganda gápanu xhamígunu ni dxandíʼ gannaxhii laanu yaʼ. Ximodo zanda gápanu xhamígunu ne cadi gunítinu laacabe yaʼ. Pora nga maʼ cadi naquiiñeʼ gaca xhamígunu tuuxa. Lu tema riʼ zacábinu cani gunabadiidxanu ca.
Ni zacané laanu gápanu xhamígunu ni dxandíʼ gannaxhii laanu
3, 4. Xii nga racané binni gapa xhamigu ni gannaxhii laa, ne xiñee.
3 Ca binni ni qué liica rusaana de gaca xhamígucaʼ rúnicaʼ ni purtiʼ nadxiicaʼ Jiobá. Sicaríʼ bicaa rey Salomón: «Ora stubi binni zanda gucaalú tuuxa laa, peru ora chúpacabe zanda gudxiilúcabe. Ne ti doo de chonna xcuaa qué zaruuguʼ diʼ nagueenda» (Ecl. 4:12). Casi maʼ bidúʼyanu ca, para cadi gusaana de gaca xhamígunu tuuxa la? Jiobá nga naquiiñeʼ gaca guionna xcuaa stiʼ doo ca.
4 Cani cadi nadxii Jiobá laaca randa rápacaʼ xhamígucaʼ ni gannaxhii laacaʼ. Peru ora chupa binni nadxii Dios qué rusaana de gaca xhamígucaʼ. Casi ora rápacabe guendanagana la? randa runi chaahuicabe cani casi modo riuulaʼdxiʼ Jiobá. Ne ora gacaláʼdxicaʼ ca xhenemigu Dios guxheleʼ laacabe la? qué randa diʼ purtiʼ dxandíʼ xhamígucabe ne óraca jma riuucabe tobi si. Biaʼ dxi huabani binni maʼ bisihuinni ca xpinni Jiobá qué rudxiidéchecaʼ ca bíʼchicaʼ ne bizáʼnacaʼ neca guuti binni laacaʼ (biindaʼ 1 Juan 3:16).
5. Xi gucané Rut ne Noemí para qué nusaana de ñaca xhamígacaʼ yaʼ.
5 Ca xhamígunu ni jma zacané laanu nga cani nadxii Jiobá. Casi Rut ne Noemí la? Biblia ruzeeteʼ nabé sicarú modo guca xhamígacaʼ. Xi gucané laacabe para cadi nusaanacabe de ñaca xhamígacabe yaʼ. Rut bisiene ni ne ca diidxaʼ ni gúdxibe Noemí riʼ: «Xquídxiluʼ zaca xquidxeʼ ne Dios stiluʼ zaca Dios stinneʼ. [...] Jiobá gusabanáʼ naa pa pur sti cosa guixeleʼ de lii ne cadi pur guendaguti» (Rut 1:16, 17). Rihuinni dxíchica guiropaʼ gunaa ca nabé gunnaxhiicaʼ Dios ne nga gucané laacaʼ cadi gusaana de gaca xhamígacaʼ. Ne Jiobá guluu ndaayaʼ laacabe pur nga.
Ximodo zanda gápanu xhamígunu ni gannaxhii laanu
6-8. 1) Xi naquiiñeʼ gúninu para gápanu xhamígunu ni cadi gusaana de gannaxhii laanu. 2) Xi zabeendunu pa guyúbinu guni invitarnu laacabe.
6 Dxandíʼ nga pa lii ne xhamíguluʼ nadxiitu Dios la? qué zusaana de gaca xhamígutu. Peru ejemplu stiʼ Rut ne Noemí ca rusiidini laanu chupa binni ni xhamígucaʼ naquiiñeʼ gúnicaʼ stipa pur chuʼcaʼ tobi si dede zusaanacaʼ caadxi cosa ni riuuláʼdxicaʼ para gacanésaacaʼ. Nin biʼchiʼ o bizaʼnaʼ binni ni gulené ni naca Testigu cadi casi zeʼ raca xhamígucaʼ; laacabe laaca naquiiñeʼ gúnicabe stipa pur gaca xhamígucabe ne qué chuʼ dxi guixélecabe. Guidúʼyanu caadxi conseju ni zacané laanu gápanu xhamígunu ni gannaxhii laanu.
7 Guyúbinu guni invitarluʼ laacabe. Apóstol Pablu gúdxibe ca xhamígube ni nuu lade ca binni ridagulisaa de guidxi Roma guidxaagalucaʼ binni galán (Rom. 12:13). Nga runi, para gápanu xhamígunu ni gannaxhii laanu la? ora tiica naquiiñeʼ guidxaagalunu laacabe galán, purtiʼ guirutiʼ zanda guni nga pur laanu (biindaʼ Proverbios 3:27). Casi pa guni invitarnu laacabe ti guendaró la? zusihuínninu cadxaagalunu laacabe galán. Ñanda nusiaaluʼ lii nidxaagaluluʼ guiráʼ ca bíʼchiluʼ ne ca bizáʼnaluʼ ni ridagulisaaneluʼ galán la?
8 Sti modo zanda gápanu xhamígunu nga guyúbinu guni invitarnu gadxé gadxé xpinni Cristu para gucheechenenu laacaʼ diidxaʼ. Ora gunadiáganu xpinni Cristu ni zigucheechenenu diidxaʼ gusihuinni pabiáʼ nadxii Jiobá ora guiniʼné sti binni, ñee cadi dxandíʼ zucaa nga laanu gannaxhiinu laabe jma la?
9, 10. Xi ejemplu bidii Pablu, ne ximodo zanda gúninu casi bíʼnibe.
9 Guyúbinu gápanu jma xhamígunu (biindaʼ 2 Corintios 6:12, 13). Ñee runi sentirluʼ guirutiʼ tu zanda gaca xhamíguluʼ lade ca binni ridagulisaa la? Pa zacá ni, zándaca purtiʼ ribiluʼ tu guidxaagaluʼ. Guníʼ ique ejemplu stiʼ apóstol Pablu. Guyuu ti tiempu qué niníʼ íquedibe ñápabe xhamígube ni cadi naca judíu. Peru despué gúcabe «apóstol sti cani cadi judíu» ne biziidibe gápabe jma xhamígube (Rom. 11:13).
10 Pablu qué nuyubi ñaca xhamigu puru biaʼ laasi lade ca xpinni Cristu. Tobi de cani jma guca xhamígube nga Timoteu, laa jma nahuiiniʼ que laabe ne gadxé modo biniisi. Yanna riʼ laaca stale de cani nahuiiniʼ ca nápacaʼ xhamígucaʼ ni jma huaniisi que laacaʼ lade ca binni ridagulisaa. Vanessa, ti baʼdudxaapaʼ ni napa jma de 20 iza guníʼ: «Napaʼ ti xhamigaʼ ni napa jma de 50 iza ne nabé nadxieeʼ laabe ne rabeʼ laabe xi cayacaʼ, cásica ñabeʼ ni tobi biaʼca naa. Laabe nabé rizaaláʼdxibe naa». Ximodo gupa Vanessa xhamiga riʼ yaʼ. Laabe guniʼbe: «Naa nga biyubeʼ gaca xhamigaʼ laabe». Ñee laaca ruyúbinu gápanu xhamígunu neca cadi biaʼca laanu laacaʼ la? Pa gúninu zacá, dxandipeʼ zaguu Jiobá ndaayaʼ laanu.
11. Xi rizíʼdinu de ejemplu stiʼ Jonatán ne David pur modo guca xhamígucaʼ.
11 Cadi guixélenu de ca xhamígunu. Salomón bicaa: «Ni dxandíʼ xhamígunu la? guiráʼ ora nadxii laanu, ne zeeda gácabe casi ti bíchinu o ti bizánanu ni nuuca para gacané laanu ora nápanu xiixa guendananá» (Pro. 17:17). Ora bicaa Salomón ca diidxaʼ ca zándaca caníʼ íquebe modo guca xhamigu bixhózebe Jonatán, xiiñiʼ rey Saúl (1 Sam. 18:1). Saúl gucalaʼdxiʼ ñaca Jonatán rey despué de laa, peru Jonatán bidii lugar gaca David rey, purtiʼ zaqué nga na Jiobá. Laabe qué ñápabe envidia David casi biʼniʼ bixhózebe que. Laaca qué nidxiichibe purtiʼ jma bisisaca binni xhamígube, ne qué ñuni crédibe guiráʼ ni cadi dxandíʼ guníʼ Saúl de David (1 Sam. 20:24-34). Ñee nácanu casi Jonatán la? Ñee riéchenu ora ricaa ca xhamígunu xiixa dxiiñaʼ lade ca binni ridagulisaa la? Ñee racanenu laacabe ne riguixhedxinu ladxidóʼcabe ora tiidicabe lu guendanagana la? Xi rúninu ora gunadiáganu caníʼcabe mal de ca xhamígunu yaʼ. Ñee nagueendaca runi crenu cani la? o rininu pur laacabe casi biʼniʼ Jonatán que.
Pora nga maʼ cadi naquiiñeʼ gaca xhamígunu tuuxa
12-14. 1) Xi zadxaagalú cani cuzulú cayuundaʼ Biblia. 2) Ximodo zanda gacanenu xcaadxi binni ridagulisaa
12 Nuu biaje ora maʼ cuzulú tuuxa ni cadúʼndanenu laa Biblia guchaa modo nabani la? naquiiñeʼ gúʼyabe tuu nga cani cadi jneza guidxaagabe. Zándaca maca nápabe xhamígube ni riuuláʼdxibe guidxaagabe, peru cumu qué runi respetar ca xhamígube ca ley stiʼ Dios la? rudiibe cuenta cadi jneza diʼ guidxaagabe laacaʼ, purtiʼ zándaca gucaacaʼ laabe gúnibe xiixa cosa ni cadi jneza (1 Cor. 15:33). Peru zándaca guiníʼ ique binni ni cadúʼndanenu ca cudxiideche ca xhamigu pa guni zacá.
13 Pa zacá nuuluʼ la? cadi guiaandaʼ lii ca xhamíguluʼ ni dxandíʼ rizaaláʼdxicaʼ lii ziéchecaʼ gánnacaʼ cayúniluʼ stipa pur gúniluʼ ni jneza lu xquendanabániluʼ. Ne zándaca dede ziuuláʼdxicaʼ guiziidicaʼ de Jiobá. Pa riníʼcabe lii purtiʼ «qué rizá né [l]u laacabe lu irá ni cadi jneza ni runi cabe» la? zusihuínnicabe cadi dxandíʼ xhamígucabe lii (1 Ped. 4:3, 4). Pa gúnicabe zacá la? laacabe nga cudxiidéchecabe lii ne cadi lii diʼ.
14 Pa gudxiideche ca xhamíguluʼ lii, gunna dxichi zanda guidxélaluʼ tu gaca xhamíguluʼ lade ca binni ridagulisaa (Gál. 6:10). Pur cani maʼ guninu ca, cani maʼ nácanu xpinni Dios naquiiñeʼ guiníʼ íquenu: «Ñee runebiaʼyaʼ guiráʼ cani nacubi cayé guendaridagulisaa la? Ñee ridxiñaʼ laacabe ne rusihuinneʼ zanda gaca xhamígucabe naa la?».
15, 16. 1) Xi naquiiñeʼ gúninu ora gusaana ti xhamígunu de guni ni na Jiobá. 2) Ximodo zanda guluinu Dios nadxiinu laa.
15 Sti cosa ni nabé nagana raca para laanu nga guidúʼyanu guixeleʼ tuuxa xhamígunu de Dios, ne pur nga zándaca guireebe de ndaaniʼ xquidxi Dios. Ti gunaa xpinni Cristu guníʼ ximodo biʼniʼ sentir ora bisaana ti xhamígabe de guni ni na Jiobá, nabe: «Guizáʼ gucaná ladxiduáʼ. Naa ndaʼ guníʼ iqueʼ naguidxi zuhuaabe ndaaniʼ xquidxi Dios, peru cadi dxandíʼ diʼ ni. Ñee bíʼnibe ni na Jiobá para si gusiéchebe binnilídxibe la? Ni bizaacabe ca bicaani naa guuyaʼ xi pur cayuneʼ ni na Jiobá ne guiníʼ iqueʼ pa cayuneʼ ni nabe purtiʼ nadxieeʼ laabe». Ximodo bidxiilú xpinni Cristu ca guendanagana ca yaʼ. Laabe guniʼbe: «Bilaa guiráʼ guendanagana stinneʼ luguiáʼ Jiobá. Ne gudixheʼ iqueʼ gusihuinneʼ nadxieeʼ laabe de guidubi ladxiduáʼ ne cadi purtiʼ si gucanebe naa gapaʼ xhamiguaʼ ndaaniʼ xquídxibe».
16 Pa racaláʼdxinu gaca xhamígurunu Dios la? cadi naquiiñeʼ diʼ guidxaaganu cani racalaʼdxiʼ gaca xhamigu binni guidxilayú. Sicaríʼ bicaa discípulo Santiagu: «Ñee qué ganna tu qué zanda ganaxhii nu Dios ne ganaxhii ca nu guidxilayú la? Pa chuʼ né nu binni guidxilayú tobi si la? cucáʼ lú nu Dios» (Sant. 4:4). Ti modo zanda guluinu Dios nadxiinu laa nga guni crenu zacanebe laanu chuʼnu galán pa gunítinu ti xhamígunu pur cadi guchéʼnenu laabe (biindaʼ Salmo 18:25). Gunaa xpinni Cristu ni maca bizéʼtenu que bisiéneni sicaríʼ: «Biziideʼ qué zanda diʼ gucaʼnu binni gannaxhii Jiobá o gannaxhii laanu. Cada tóbinu nga naquiiñeʼ quixhe íquenu xi gúninu». Yanna, xi zanda gúninu para cadi gusaana de gaca xhamígunu cani cadi cusaana de guni ni na Jiobá lade ca binni ridagulisaa yaʼ.
Xi naquiiñeʼ gúninu para cadi gunítinu ca xhamígunu ni nadxiinu
17. Ximodo zanda guinínenu tuuxa ni dxandíʼ xhamígunu laa.
17 Pa qué gusaananu de guinínenu ca xhamígunu la? qué zunítinu laacaʼ. Ora guidúʼndanu lu Biblia historia stiʼ Rut ne Noemí, stiʼ David ne Jonatán ne stiʼ Pablu ne Timoteu la? ridúʼyanu cani dxandíʼ xhamígucaʼ riniʼcaʼ diidxaʼ ne rúnicaʼ ni ne respetu. Pablu bicaa ximodo naquiiñeʼ guinínenu xcaadxi binni: «Lagüíʼ diidxa jneza, ni guiaba binni». Lu textu riʼ, cuzeeteʼ Pablu ximodo naquiiñeʼ guinínenu ca binni ni «qué runi cre», o cani cadi naca xpinni Cristu (Col. 4:5, 6). Pa runi respetarnu ca binni ca la? jmaruʼ si naquiiñeʼ guni respetarnu ca xhamígunu ni ridagulisaanenu.
18, 19. 1) Ximodo naquiiñeʼ guidúʼyanu ca conseju ni gudii ca xhamígunu laanu. 2) Xi zanda guizíʼdinu de ejemplu stiʼ ca binnigola de Éfeso.
18 Casi maʼ bidúʼyanu ca, cani dxandíʼ xhamígucaʼ naquiiñeʼ guiniʼcaʼ diidxaʼ ne respetu. Peru qué ridxíbicabe gábicabe xhamígucabe ra cucheecaʼ purtiʼ nánnacabe zúnicaʼ ni gábicabe laacaʼ. Sicaríʼ bicaa rey Salomón: «Pomada ne perfume nga rusiecheʼ ladxidóʼ binni, ne nabé sicarú nga conseju ni ricaa binni de ti xhamigu» (Pro. 27:9, La Biblia de las Américas). Ñee zacá nga ruuyaluʼ ca conseju ni rudii ca xhamíguluʼ lii la? (Biindaʼ Salmo 141:5.) Pa ti xhamíguluʼ gabi lii nuu xizaa pur xiixa ni cayúniluʼ, ñee nudiiluʼ xquíxepeʼ laabe ne niníʼ íqueluʼ pur nadxiibe lii nga cayábibe ni lii la? o nidxiichineluʼ laabe.
19 Apóstol Pablu nabé guca xhamigu ca binnigola ni guyuu lade neza binni ridagulisaa de Éfeso. Zándaca maca binibiáʼ Pablu caadxi de laacabe dxi bizulú gúcacabe xpinni Cristu. Peru, últimu biaje bidagulisaané Pablu laacabe qué nidxibi diʼ ora gudxi laacabe xi zuni caadxi de laacabe. Ñee bidxiichi ca binnigola ca pur modo guníʼnebe laacaʼ la? qué nidxiichidicaʼ, sínuque bisisácacaʼ ni gúdxibe laacaʼ purtiʼ biiyacaʼ bizaaláʼdxibe laacaʼ dede biinacaʼ purtiʼ guníʼ íquecaʼ maʼ qué zuuyacaʼ laabe sti biaje (Hech. 20:17, 29, 30, 36-38).
20. Xi naquiiñeʼ guni cani dxandíʼ xhamígucaʼ.
20 Ca binni ni dxandíʼ xhamígucaʼ la? cadi ricaasicaʼ conseju ni gudiicabe laacaʼ, sínuque laaca rudiicaʼ ni ca xhamígucaʼ ora caquiiñecaʼ ni. Peru naquiiñeʼ gápanu cuidadu para cadi uguu ruaanu lu xpida binni. Biblia cudii conseju riʼ ca xpinni Cristu: «Laucaa ique xhiiña si tu» (1 Tes. 4:11). Laaca naquiiñeʼ gánnanu «cada tobi nu zabidxi Dios cuenta laanu» (Rom. 14:12). Peru ziuu biaje zaquiiñeʼ gusietenaláʼdxinu ca xhamígunu ne diidxaʼ nadóʼ xiná ca ley stiʼ Dios (1 Cor. 7:39). Pa gudiiluʼ cuenta cayuulaʼdxiʼ tobi de ca xhamíguluʼ ni caʼruʼ guichaganáʼ ti gunaa ni cadi Testigu, xi ñúniluʼ yaʼ. Ñee qué ñábiluʼ laabe gastiʼ para cadi guixélebe de lii la? Coʼ, njaʼ. Pa dxandíʼ xhamíguluʼ laabe la? qué zúnidiluʼ zacá. Yanna, xi gúniluʼ pa qué nabe guicaabe conseju ni cudiiluʼ laabe yaʼ. Ni jma jneza nga guiníʼneluʼ ca binnigola purtiʼ laacabe rúnicabe stipa pur gacanécabe cani maʼ careechú. Dxandíʼ, naquiiñeʼ gaca binni nadxibalú para guni nga, peru pa guirópacabe nadxiicabe Jiobá la? qué zusaana de gaca xhamígucabe, neca guixélecabe ti tiempu si.
21. Xi rúninu nuu biaje, ne xiñee naquiiñeʼ gápanu xhamígunu ni gannaxhii laanu lade ca binni ridagulisaa.
21 Nuu biaje ridxiichiné ca xhamígunu laanu pur xiixa ni bíninu laacaʼ. Zándaca nuu biaje laacabe nga guiníʼcabe o gúnicabe laanu xiixa ni qué riuuláʼdxinu. Casi guníʼ Santiagu que, «irá nu ruchéʼ nu» (Sant. 3:2; Col. 3:13, 14). Cadi purtiʼ si qué rapa chupa binni guendanagana nga guininu dxandíʼ xhamígucaʼ, sínuque purtiʼ nánnacaʼ gutiidiláʼdxisaacaʼ stóndacaʼ. Rihuinni dxíchica cani dxandíʼ xhamígucaʼ nánnacaʼ gutiidiláʼdxicaʼ stóndacaʼ ne qué rusaana de guiniʼcaʼ. Nga runi, pa nadxiinu ca xhamígunu la? ziúʼnenu ca xhamígunu tobi si.
Xi nicábiluʼ
• Ximodo zanda gápanu xhamígunu ni gannaxhii laanu.
• Pora nga maʼ cadi naquiiñeʼ gaca xhamígunu tuuxa.
• Xi naquiiñeʼ gúninu para cadi gunítinu ca xhamígunu ni nadxiinu.
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 18]
Xiñee nabé sicarú modo guca xhamiga Rut ne Noemí
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 19]
Ñee ruyúbinu guidxaagalunu ca xpinni Cristu galán la?