Gacanenu sti binni ne cadi guiníʼ íquenu para laasinu
«Tu gacalaʼdxi gaca xpinne la? gusiaanda laca laa.» (MAT. 16:24)
1. Xi ejemplu galán bisaana Jesús.
DXI bibani Jesús ndaaniʼ Guidxilayú, bisaanabe ti ejemplu galán de modo gacanenu xcaadxi binni. Qué ñúnibe cani guyuuláʼdxisibe ne qué ñápabe stale cosa risaca ti ganda gúnibe ni na Dios (Juan 5:30). Ne ra qué nucheenebe Dios dede dxi gútibe, bisihuínnibe riuuláʼdxibe gacanebe binni (Filip. 2:8).
2. 1) Ximodo rusihuínninu zinándanu ejemplu stiʼ Cristu. 2) Xiñee naquiiñeʼ gacanenu xcaadxi binni.
2 Cumu nácanu xpinni Cristu la? naquiiñeʼ chinándanu ejemplu stibe. Peru, ximodo zanda gúninu ni yaʼ. Ra gacanenu sti binni ne cadi guyúbinu para laasinu (biindaʼ Mateo 16:24). Ora riuuláʼdxinu gacanenu binni rucaani laanu gúninu jma pur laacaʼ (Filip. 2:3, 4). Jesús bisiidiʼ naquiiñepeʼ gacanenu binni, purtiʼ zacá cusihuínninu cayúninu ni na Dios. Xiñee yaʼ. Purtiʼ ora gacanenu binni zusihuínninu nadxiinu laacaʼ, ne zacá zánnacabe dxandíʼ xpinni Cristu laanu (Juan 13:34, 35). Cadi dxandíʼ ricaanu stale ndaayaʼ pur nuunu ndaaniʼ xquidxi Dios ra nuu stale binni ni riuulaʼdxiʼ gacané stobi la?
3. Xiñee riuu biaje raca nagana para binni gacané xcaadxi.
3 Yanna, xiñee riuu biaje raca nagana para binni gacané xcaadxi yaʼ. Purtiʼ puru si para laa ruyubi. Guiníʼ íquenu ximodo biyubi Adán ne Eva puru si para laacaʼ. Eva gucalaʼdxiʼ ñaca casi Dios, ne Adán qué nuzuubaʼ stiidxaʼ Dios, purtiʼ jma gucalaʼdxiʼ gusiecheʼ xheelaʼ (Gén. 3:5, 6). Bidxela Binidxabaʼ modo guxheleʼ laacabe de Dios, ne dede dxiqué racaláʼdxibe gucaabe binni guni ni riuulaʼdxiʼ si. Ne zaqueca nga gucaláʼdxibe ñuni Jesús (Mat. 4:1-9). Ca dxi stinu riʼ, stale binni maʼ bisaba Binidxabaʼ laacaʼ lu trampa stiʼ ne ruyúbicaʼ para laasicaʼ. Naquiiñeʼ gápanu stale cuidadu, purtiʼ laaca zanda guiábanu lu trampa stibe (Efes. 2:2).
4. 1) Xiñee raca nagana para laanu gusaana de guyúbinu puru si para laanu. 2) Xi guendarinabadiidxaʼ zacábinu.
4 Ora ruyubi binni para laasi zeeda gácani casi ti guiibaʼ ni riaana lu Gubidxa o rigaa nisaguié, chaahuiʼ chaahuiʼ ricá ni tini. Ora qué rulabi binni ni ne gudii lugar guicá ni tini la? maʼ qué zanda iquiiñeʼ ni. Zacaca nga rizaacanu, cumu binni gulené donda laanu la? qué zanda diʼ gúninu guiráʼ ca cosa ca jneza, ne laaca nagana raca gusaana de guyúbinu puru si para laanu. Nga runi, naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu ti cadi guiábanu lu trampa ca (1 Cor. 9:26, 27). Ximodo zanda gudiʼnu cuenta maʼ cuyúbinu puru si para laanu yaʼ. Ximodo zanda guyúbinu modo gacanenu binni.
IQUIIÑENU BIBLIA CASI TI ESPEJU
5. 1) Xiñee zeeda gaca Biblia casi ti espeju. (Biiyaʼ dibuju ni zeeda ra ruzulú tema riʼ.) 2) Xi cadi naquiiñeʼ gúninu ora gúʼndanu Biblia.
5 Cásica ruuyaʼ binni laa lu ti espeju, Biblia racané laanu gánnanu ximodo laanu ne racaneni laanu guchaʼnu pa cadi jneza cayúninu caadxi cosa (biindaʼ Santiago 1:22-25). Yanna, zanda guidúʼyanu ximódopeʼ laanu pa iquiiñenu espeju ca jneza. Pa qué guiduʼyaʼ chaahuinu laanu lu espeju ca la? qué zadúʼyanu pa cá xiixa lunu o pa nápanu xiixa mancha. Peru pa ti cueʼ guidúʼyanu lu espeju ca la? zadúʼyanu sti binni luni. Zacaca nga rizaacanu, pa racaláʼdxinu gacané Biblia laanu guidúʼyanu paraa cucheʼnu, casi pa ruyúbinu puru si para laanu, naquiiñeʼ guiduʼndaʼ chaahuinu ni ne cadi guidúʼndanu ni para si guidúʼyanu paraa cuchee sti binni.
6. Xiruʼ naquiiñeʼ gúninu aparte de gúʼndanu Biblia.
6 Neca ridúʼndanu Stiidxaʼ Dios guiráʼ dxi, zándaca qué zudiʼnu cuenta pa ruyúbinu puru si para laanu. Ximodo zanda gaca nga yaʼ. Ora bizeeteʼ Santiagu de ti hombre ni biiyaʼ laa lu espeju, guniʼbe biiyaʼ chaahuiʼ hombre que laa. Relatu que na «biiya [...] be laabe». Diidxaʼ griegu ni biquiiñeʼ Santiagu lu textu riʼ, riniʼni «guuyaʼ chaahuiʼ tuuxa laa». Yanna, xii nga qué ñuni hombre riʼ jneza yaʼ. Relatu que na: «Biiya si be laabe, biree be ze be, ne bisiaanda be ximodo laabe». Racá ridúʼyanu bireebe zebe ne qué nibeebe mancha ni cá lube que. Peru laaca guníʼ Santiagu, cadi naquiiñeʼ si «iziʼdi chaahui nu ley sti Cristu ni jma risaca», sínuque laaca naquiiñeʼ «izaalaʼdxi nu guni nu ni na ni». Ti binni ni runi ni jneza ruundaʼ chaahuiʼ Stiidxaʼ Dios ne rinanda guiráʼ conseju zeeda luni. Zacagá nga ni guníʼ Jesús: «Pa qué iree chu tu de lu stiidxa la? zaca xpinne piaʼ laatu» (Juan 8:31).
7. Ximodo zanda gacané Biblia laanu para guidúʼyanu pa ruyúbinu puru si para laanu.
7 Para ganda guidúʼyanu pa ruyúbinu puru si para laanu la? naquiiñeʼ guiduʼndaʼ chaahuinu Stiidxaʼ Dios. Laani zacané ni laanu gánnanu xi cadi cayúninu jneza ne guchaʼnu modo laanu. Peru cadi ngasi, naquiiñeʼ guiníʼ ique chaahuinu ni cayúʼndanu lu Stiidxaʼ Dios. Ora maʼ biene chaahuinu xiixa historia zeeda lu Biblia, galán guiníʼ íquenu nuunu raqué. Ne laaca naquiiñeʼ guiníʼ íquenu: «Xi ñuneʼ pa ñaca naa nga nizaacaʼ ni rieeteʼ lu relatu riʼ yaʼ. Ñuneʼ ni jneza la?». Despué de gúʼndanu ne guiníʼ íquenu, galán gúninu stipa pur gúninu ni nani (Mat. 7:24, 25). Yanna guidúʼyanu ximodo zanda gacané historia stiʼ rey Saúl ne apóstol Pedru laanu ti gánnanu ximodo zanda gacanenu binni.
CADI CHINÁNDANU EJEMPLU STIʼ REY SAÚL
8. Ximodo guca Saúl ora bizulú biʼniʼ mandar, ne ximodo bisihuínnibe ni.
8 Ni bizaaca rey Saúl que riguixhená ni laanu. Ejemplu stibe rusiidiʼ laanu qué zanda gacanenu binni pa ruyúbinu puru si para laanu. Dxi bizulú biʼniʼ mandar Saúl guca nachaʼhuiʼ ne qué nudxiibaʼ laca laa (1 Sam. 9:21). Qué ninabe nusabanabe ca israelita que ora guniʼcaʼ xiñee nácabe rey, neca ñanda ñúnibe ni purtiʼ Dios peʼ nga biʼniʼ laabe rey (1 Sam. 10:27). Bidii rey Saúl lugar gacané espíritu stiʼ Dios laa para ganda gabi ca israelita que ximodo naquiiñeʼ gucaalucaʼ ca ammonita, ne guniʼbe Jiobá ngue gucané laacabe para biʼniʼ ganárcabe (1 Sam. 11:6, 11-13).
9. Ximodo beeda gaca Saúl ti binni ni ruyubi puru si para laa.
9 Ra gudiʼdiʼ iza, bidxiibaʼ Saúl laca laa ne biyubi puru si para laa, bidiibe lugar guyuucani ndaaniʼ ladxidoʼbe, zacá beeda gácabe casi ti guiibaʼ ni ricá tini chaahuiʼ chaahuiʼ. Ora biʼniʼ ganarbe ca amalequita, bíʼnibe ni riuuláʼdxibe lugar de nuzuubabe stiidxaʼ Jiobá. Biaananebe ca cosa ni gúxhabe guidxi que lugar de nunitilube cani casi maca gudxi Dios laabe. Cumu nabé bidxiibabe laca laabe la? dede bíʼnibe ti monumentu stibe (1 Sam. 15:3, 9, 12). Ora gudxi profeta Samuel laabe cadi cayuulaʼdxiʼ Jiobá cani cayúnibe la? gucaláʼdxibe nusihuínnibe qué gápabe donda. Guniʼbe ra bíʼnisibe jneza ne ra maʼ qué ñúnibe jneza bigaanibe donda ique xcaadxi binni (1 Sam. 15:16-21). Cumu bichabe bi yánnibe la? jma gucuá íquebe xi guiníʼ binni de laabe ne maʼ qué nuyúbibe modo ñuube galán né Dios (1 Sam. 15:30). Ximodo zanda iquiiñenu relatu riʼ casi ti espeju ni zanda gacané laanu cadi guyúbinu puru si para laanu yaʼ.
10, 11. 1) Xi rizíʼdinu de ejemplu stiʼ Saúl. 2) Xi zanda gúninu para cadi gucheʼnu casi bichee Saúl.
10 Primé, historia stiʼ Saúl rusiidiʼ ni laanu cadi guiníʼ íquenu jneza guiráʼ ni rúninu. Neca dxiqué nabé gucanenu binni, peru laaca naquiiñeʼ gúninu stipa ti qué gusaana de gúninu ni (1 Tim. 4:10). Guietenaláʼdxinu biʼniʼ Saúl ni jneza dxi bizulú guca rey, guyuulaʼdxiʼ Dios cani bíʼnibe caadxi iza. Peru bidiibe lugar gucuaa xcu cosa malu ndaaniʼ ladxidoʼbe. Despué bidxiideche Jiobá laabe purtiʼ qué nuzuubabe diidxaʼ.
11 Guiropa, historia stiʼ Saúl rusiidiʼ laanu cadi naquiiñeʼ guidúʼyanu ca cosa si ni rúninu jneza, sínuque laaca naquiiñeʼ guidúʼyanu paraa cucheʼnu. Pa gúninu zacá, zeeda gácani casi ora nidúʼyanu laanu lu ti espeju ne nidúʼyanu lari nacubi si ni nácunu ne qué guidúʼyanu mancha ni cá lunu. Neca qué gudxíʼbanu laca laanu casi biʼniʼ Saúl, naquiiñeʼ chuʼnu cuidadu para cadi gúninu casi bíʼnibe. Ora gudiicabe laanu xiixa conseju, cadi guininu qué gápanu donda, cadi gulábinu ni o ugáʼninu donda ique sti binni, sínuque naquiiñeʼ chinándanu ca conseju gudiicabe laanu. Biblia na: «Pa nigapa ti binni runi jneza naa la? nusihuínnibe nacháʼhuibe, ne pa niguu jnézabe naa la? ñeeda gácani casi aceite para iqueʼ, ne qué niná iqueʼ nucaanáʼ ni. Purtiʼ qué zusaanaʼ de guneʼ orar pur cani uguu jneza naa» (Salmo 141:5).
12. Xi zanda gúninu pa maʼ bichéʼnenu Dios.
12 Yanna, xi naquiiñeʼ gúninu pa maʼ bichéʼnenu Dios yaʼ. Nabé guyuu Saúl xizaa xi guiníʼ binni de laa ne pur nga maʼ qué ñanda ñuube galán né Dios sti biaje. Cadi gúninu casi bíʼnibe ca. Naquiiñeʼ guinábanu gacanécabe laanu neca guituílunu (Prov. 28:13; Sant. 5:14-16). Guzéʼtenu ni bizaaca ti xpinni Cristu. Dxi napa 12 iza bizulú biiyaʼ pornografía ne nagaʼchiʼ biʼniʼ ni jma de chii iza. Laabe guniʼbe: «Guca nagana para naa gabeʼ ni xheelaʼ ne ca binnigola ni nuu ra ridagualisaa. Peru dede dxi guniéʼ ni maʼ nexhedxí ladxiduáʼ. Guyuu chupa chonna de ca xhamiguaʼ triste ora bisaanaʼ de gacaʼ siervu ministerial; biʼniʼ sentircaʼ casi ora bicheeniáʼ laacaʼ. Neca zacá, nannaʼ jma riuulaʼdxiʼ Jiobá dxiiñaʼ runeʼ yanna que dxi biiyaʼ pornografía, ne ni riníʼ ique Jiobá nga ni jma risaca para naa».
CHINÁNDANU EJEMPLU STIʼ PEDRU
13, 14. Ximodo bisihuinni Pedru ruyubi puru si para laa.
13 Biaʼ tiempu bisiidiʼ Jesús apóstol Pedru bisihuinni qué nuyubi puru si para laa (Luc. 5:3-11). Peru guyuu ora bichabe bi yánnibe. Nabé bidxiichibe dxi gucalaʼdxiʼ Santiagu ne Juan nicaacaʼ ti puestu risaca cueʼ Jesús lu Reinu stiʼ Dios. Zándaca guníʼ íquebe laabe nga chiguicaabe lugar que, purtiʼ maca guníʼ Jesús zacaabe ti dxiiñaʼ risaca (Mat. 16:18, 19). Pa zacá guníʼ íquebe o pa coʼ, Jesús gudxi Santiagu, Juan, Pedru ne xcaadxi apóstol que cadi guyúbicaʼ puru si para laacaʼ, ne cadi gusihuínnicaʼ jma risácacaʼ que xcaadxi (Mar. 10:35-45).
14 Neca guluu jneza Jesús Pedru, bichabe bi yánnibe sti biaje. Ora gudxi Jesús ca apóstol que zusaanacaʼ laabe, Pedru bichá bi yanni ne guníʼ laasi qué zusaana laabe, ne zaqué bisihuinni casi ora qué risaca xcaadxi apóstol que (Mat. 26:31-33). Cadi naquiiñeʼ diʼ niniʼbe zaqué, purtiʼ gueelaʼ queca bicheenebe Jesús ne zaqué bisihuínnibe ruyúbibe puru si para laabe. Para cadi ñuninácabe laabe, chonna biaje guniʼbe qué runibiaʼbe Jesús (Mat. 26:69-75).
15. Xiñee nabé riuʼnu gana ora ridúʼndanu ejemplu stiʼ Pedru.
15 Neca biʼniʼ Pedru stipa pur cadi nudxiibaʼ laca laa ne guyuu biaje bichee la? bisaana ti ejemplu galán para laanu. Bíʼnibe stipa pur guchaabe xpiaʼbe ne gucané espíritu stiʼ Dios laabe. Bisihuínnibe rucueezabe laca laabe, ne nadxiibe binni (Gál. 5:22, 23). Despué biʼniʼ huantarbe xcaadxi guendanagana jma nadipaʼ. Casi dxi gudindené Pablu laabe nezalú stale binni, qué nidxiichibe (Gál. 2:11-14). Ne qué ñápabe xiana laa, ne qué niníʼ íquebe ximodo ñuuyaʼ binni ni biʼniʼ Pablu laabe que, sínuque biiyarube Pablu casi ti bíʼchibe ni nadxiibe (2 Ped. 3:15). Zanda gacané ejemplu stiʼ Pedru laanu para cadi gudxíʼbanu laca laanu.
Xi biʼniʼ Pedru ora guluu jneza Pablu laa. Laanu yaʼ, xi ñúninu (Biiyaʼ párrafo 15)
16. Xi naquiiñeʼ gúninu ora guidxaagalunu guendanagana.
16 Yanna, xi naquiiñeʼ gúninu ora guidxaagalunu guendanagana yaʼ. Xi biʼniʼ sentir Pedru ne xcaadxi apóstol dxi biseguyoocabe laacaʼ ne gudíñecabe laacaʼ pur bicheechecaʼ diidxaʼ yaʼ. Stiidxaʼ Dios na guyuucabe nayecheʼ «purti bidii Dios lugar usituí binni lú ca purti xpinni Jesús laacaʼ» (Hech. 5:41). Yanna laanu yaʼ, xi naquiiñeʼ gúninu ora chuʼ tu sananda laanu. Naquiiñeʼ chinándanu ejemplu stiʼ Pedru ne gúninu casi biʼniʼ Jesús ti gusihuínninu qué rudxíʼbanu laca laanu (biindaʼ 1 Pedro 2:20, 21). Ne zacané ni laanu pa chuʼ dxi gulidxe ca binnigola laanu. Lugar de guidxiichinu la? galán chinándanu ejemplu stiʼ Pedru (Ecl. 7:9).
17, 18. 1) Xi naquiiñeʼ guinabadiidxanu laca laanu de cani racaláʼdxinu ugaandanu. 2) Xi naquiiñeʼ gúninu pa gudiʼnu cuenta ruyúbinu para laasinu.
17 Ejemplu stiʼ Pedru laaca racané ni laanu quixhe íquenu gúninu jma lu xhiiñaʼ Dios. Ora quixhe íquenu gúninu jma lu xhiiñaʼ Dios, naquiiñeʼ guyúbinu gacanenu binni ne cadi gúninu ni para gudxíʼbanu laca laanu. Naquiiñeʼ guinabadiidxanu laca laanu: «Xiñee racaladxeʼ guneʼ jma lu xhiiñaʼ Jiobá. Ñee purtiʼ racaladxeʼ gudxíʼbacabe naa o para guicaaʼ ti puestu risaca casi biʼniʼ Santiagu ne Juan ora gunábacaʼ Jesús gudii laacaʼ ti puestu risaca guibáʼ la?».
18 Pa gudiʼnu cuenta cuyúbinu para laasinu, guinábanu Jiobá gacané laanu guiníʼ íquenu jneza ne gúninu stipa pur gusisácanu laabe ne cadi laca laanu (Sal. 86:11). Zanda quixhe íquenu gúninu xiixa dxiiñaʼ ndaaniʼ xquidxi Dios ra cadi gudxiibaʼ binni laanu. Casi gusihuínninu xiixa guenda ni rudii espíritu stiʼ Dios. Pa galán rudiʼnu libana ra ridagulisaanu peru qué racanenu ora maʼ cayá ra Yoo stiʼ Reinu la? galán quixhe íquenu chinándanu conseju ni zeeda lu Romanos 12:16 (biindani).
19. Ora guidúʼndanu Stiidxaʼ Dios, xi naquiiñeʼ gúninu pa nuu xiixa ni cadi cayúninu jneza.
19 Zándaca guireʼnu gana ora guidúʼndanu Stiidxaʼ Dios ne gudiʼnu cuenta nuu xiixa ni cadi cayúninu jneza o cuyúbinu puru si para laanu. Pa guizaacanu zacá, guiníʼ íquenu de hombre ni biʼniʼ ni jneza ni bizeeteʼ Santiagu que. Qué nuzeeteʼ Santiagu pabiáʼ bindaa hombre que para biʼniʼ chaahuiʼ guendanagana stiʼ, ne laaca qué nuzeeteʼ pa biʼniʼ chaahuibe guiráʼ ni. Ni guniʼbe nga qué nusaana hombre que de ninanda ley stiʼ Jiobá (Sant. 1:25). Bietenaláʼdxibe ni biiyabe lu espeju que ne bíʼnibe stipa pur cueebe ca mancha ni cá lube que. Xi rusiidiʼ ndiʼ laanu yaʼ. Rusiidiʼ ni laanu guiranu nácanu binni ruchee ne nuu cosa ni qué zanda gúninu jneza. Biblia na: «Nin ti hombre qué randa runi puru si ni jneza sin guchee ndaaniʼ guidxilayú» (Eclesiastés 7:20). Nga runi, cadi gusaana de guiduʼndaʼ chaahuinu ley stiʼ Dios ne gúninu stipa pur gacanenu xcaadxi binni. Racalaʼdxiʼ Jiobá gacané laanu, cásica huayacanebe stale xpinni Cristu, neca nácacaʼ binni ruchee riuuláʼdxibe ni rúnicaʼ ne riguube ndaayaʼ laacaʼ.