ARTÍCULO DE ESTUDIU 24
CANCIÓN 98 Dios guníʼ xi guicá lu Biblia
Xi rizíʼdinu de ca diidxaʼ ni guníʼ Jacob ante gatiʼ (primé ndaa)
«Laguidxiña para gabeʼ laatu xi chiguizaacatu despué» (GÉN. 49:1).
TEMA
Xi rizíʼdinu de ca diidxaʼ ni guníʼ Jacob ante gatiʼ de ni chiguizaaca Rubén, Simeón, Leví ne Judá.
1, 2. ¿Xi biʼniʼ Jacob ante gatiʼ, ne xiñee? (Laaca zanda gúʼyaluʼ imagen ca).
MAʼ GUDIʼDIʼ 17 iza dede dxi biree Jacob né familia stiʼ ndaaniʼ guidxi Canaán ne guyecaʼ Egipto (Gén. 47:28). Guizáʼ biecheʼ Jacob ora biʼyaʼ José, xiiñiʼ, sti biaje purtiʼ guníʼ íquebe guti ne laaca biéchebe ora bíʼyabe nuu guidubi familia stibe juntu. Peru nanna Jacob mayaca gatiʼ ngue runi bisendacaabe ca xiiñibe para gábibe laacaʼ xiixa nabé risaca (Gén. 49:28).
2 Tiempu que ora mayaca gatiʼ xaíque stiʼ ti familia, rusendacaabe familia stibe para guiníʼnebe laacaʼ (Is. 38:1). Nuu biaje raqué nga riniʼbe tu chiguiaana lugar stibe casi xaíque stiʼ familia stibe.
Ante gatiʼ Jacob, caniʼné ca 12 xiiñiʼ ne cayábibe laacaʼ xi zazaacacaʼ despué. (Biiyaʼ párrafo 1 ne 2).
3. Casi riete lu Génesis 49:1, 2, ¿xiñee risaca ca diidxaʼ ni guníʼ Jacob?
3 (Biindaʼ Génesis 49:1, 2). Nabé risaca reunión ni gupa Jacob ne familia stiʼ. Naca Jacob profeta, ne biquiiñeʼ Jehová laabe para guiniʼbe cosa risaca ni zazaaca ca xiiñibe ne zaqueca familia sticaʼ. Nga runi ca diidxaʼ ni guníʼ Jacob ante gatiʼ nácacani profecía.
4. ¿Xi zadúʼyanu lu artículo riʼ? (Laaca zanda gúʼyaluʼ cuadru ni láʼ «Familia stiʼ Jacob»).
4 Lu artículo riʼ zadúʼyanu xi gudxi Jacob tapa de ca xiiñiʼ: Rubén, Simeón, Leví ne Judá. Lu sti artículo ca zadúʼyanu xi gúdxibe sti xhono xiiñibe hombre. Guníʼ Jacob ca diidxaʼ riʼ para ca xiiñiʼ ne zaqueca para ca ni zeeda de familia sticaʼ purtiʼ laacaʼ nga zeeda gácacaʼ guidxi Israel. Zadúʼyanu ximodo guca cumplir ca diidxaʼ ni guníʼ Jacob riʼ ra guidúʼndanu ni bizaaca guidxi Israel. Ne laaca zadúʼyanu ximodo zacané ca diidxaʼ riʼ laanu para gusiéchenu ladxidóʼ Jehová, Bixhózenu ni nuu guibáʼ.
RUBÉN
5. ¿Xi zándaca cabeza Rubén guicaa?
5 Primé guniʼné Jacob Rubén ne gúdxibe laa: «Lii nga baʼduʼ primé stinneʼ» (Gén. 49:3). Cumu Rubén nga baʼduʼ huaniisi la? zándaca cabeza guicaa herencia biaʼ ricaa chupa binni. Ne zándaca cabeza laa nga gaca xaíque stiʼ familia sticaʼ gati si bixhoze ne despué maʼ ni zeeda de familia stibe nga guiaanané ni.
6. ¿Xiñee biniti Rubén derechu ni napa casi baʼduʼ primé? (Génesis 49:3, 4).
6 Biniti Rubén derechu ni napa casi baʼduʼ primé (1 Crón. 5:1). ¿Xiñee yaʼ? Purtiʼ chupa chonna iza ante gutanebe Bilhá, tobi de ca xheelaʼ bixhózebe. Guca Bilhá criada stiʼ Raquel, xheelaʼ bixhózebe ni jma gunnaxhii (Gén. 35:19, 22). ¿Xi bicaa Rubén gatané Bilhá yaʼ? Naca Rubén xiiñiʼ Lea, stiʼ xheelaʼ Jacob. Cumu maʼ guti Raquel la? zándaca guníʼ ique Rubén pa gatané Bilhá la? zaca nanalaʼdxiʼ Jacob gunaa ca ne óraque jma zannaxhii Lea lade guiráʼ ca xheelaʼ. O zándaca guyuulaʼdxiʼ Rubén Bilhá ne qué ñanda nucueeza laca laa de ñatané Bilhá. Qué gánnanu xi peʼ bicaa laabe gúnibe ni, peru nánnanu qué ñuulaʼdxiʼ Jehová ne Jacob ni bíʼnibe riʼ (biindaʼ Génesis 49:3, 4).
7. ¿Xi bizaaca Rubén ne ca ni zeeda de familia stiʼ? (Laaca zanda gúʼyaluʼ cuadru ni láʼ «Profecía ni guníʼ Jacob ante gatiʼ»).
7 Gudxi Jacob Rubén: «Maʼ qué zasácaluʼ». Ne guca cumplir ca diidxaʼ riʼ. Qué riete diʼ lu Biblia beeda gaca tobi de ca ni zeeda de familia stiʼ Rubén rey, sacerdote o profeta. Qué nucaanáʼ diʼ Jacob Rubén casi xiiñiʼ ne ca ni zeeda de familia stiʼ Rubén beeda gácacaʼ tobi de ca tribu stiʼ Israel (Jos. 12:6). Bisihuinni Rubén napa cualidad galán ne ruluíʼ si maʼ qué nucheenebe Jehová ra ñatanebe tuuxa ni cadi xheelabe (Gén. 37:20-22; 42:37).
8. ¿Xi rizíʼdinu de ejemplu stiʼ Rubén?
8 ¿Xi rusiidini laanu? Caquiiñeʼ gúninu stipa gucueezanu laca laanu ne gucáʼnanu intiica pecadu sexual. Ora guidxaagalunu ti tentación, caquiiñeʼ guiníʼ íquenu ximodo zuninanu Jehová, familia stinu ne xcaadxi binni pa guiábanu luni. Ne laaca galán guietenaláʼdxinu «ni gudxiibaʼ binni la? ngaca guni cosechar» (Gál. 6:7). Ne ni bizaaca Rubén laaca rusietenalaʼdxiʼ ni laanu naca Jehová ti Dios ni guizáʼ riá. Ne neca qué zulá Jehová laanu de ca guendanagana gápanu pur ca cosa ni cadi jneza bíninu la? zaguube ndaayaʼ laanu pa gaca arrepentirnu ne gúninu stipa pur gúninu ni jneza.
SIMEÓN NE LEVÍ
9. ¿Xi bicaa Jacob gabi Simeón ne Leví caadxi diidxaʼ ni rusihuinni qué ñuuláʼdxibe ni bíʼnicaʼ? (Génesis 49:5-7).
9 (Biindaʼ Génesis 49:5-7). Despué, guniʼné Jacob Simeón ne Leví, ne gúdxibe laacaʼ caadxi diidxaʼ ni rusihuinni qué ñuuláʼdxibe ni bíʼnicaʼ. Caadxi iza ante, gulaxoo Siquem, ti hombre de Canaán, Dina, xiiñidxaapaʼ Jacob. Ngue runi guizáʼ bidxiichi guiráʼ ca xiiñiʼ Jacob pur ni biʼniʼ hombre que bizáʼnacaʼ. Peru Simeón ne Leví qué nucueezacaʼ xiana sticaʼ. Bisiguii ca xiiñiʼ Jacob ca hombre de xquidxi Siquem, gúdxicabe laacaʼ zabézacaʼ ládecabe sin tíndecabe pa gaca circuncidarcaʼ. Guná ca hombre de Canaán que, peru laga nanaruʼ nuu ca hombre que, Simeón ne Leví «gucuaa cada tobi de laacaʼ ti espada ne guyecaʼ ndaaniʼ guidxi que. Biiticabe guiráʼ hombre de lugar que, ti cosa ni cadi cabeza ca binni que guizaaca» (Gén. 34:25-29).
10. ¿Ximodo guca cumplir ca diidxaʼ ni guníʼ Jacob de Simeón ne Leví? (Laaca zanda gúʼyaluʼ cuadru ni láʼ «Profecía ni guníʼ Jacob ante gatiʼ»).
10 Guizáʼ bidxiichiné Jacob Simeón ne Leví purtiʼ biiticaʼ stale binni. Guniʼbe zareeche ca ni zeeda de familia sticaʼ lu layú stiʼ Israel. Guca cumplir ca diidxaʼ ni guníʼ Jacob chupa gayuaa iza despué, dxi guyuu guidxi Israel lu Layú ni guníʼ Dios gudii laacaʼ. Gucuaa tribu stiʼ Simeón casi herencia caadxi layú ni nuu lu ca layú stiʼ tribu stiʼ Judá (Jos. 19:1). Ne tribu stiʼ Leví gucuaa casi herencia 48 guidxi ni reeche lu guidubi guidxi Israel (Jos. 21:41).
11. ¿Xi ca cosa galán biʼniʼ tribu stiʼ Simeón ne Leví?
11 Ca ni zeeda de familia stiʼ Simeón ne Leví qué ñúnicaʼ ni biʼniʼ guiropaʼ xiiñiʼ Jacob riʼ. Ne tribu stiʼ Leví biʼniʼ adorar Dios modo racalaʼdxiʼ Jehová. Ora bidii Jehová Moisés Ley stiʼ lu dani Sinaí, stale de ca israelita que bizulú biʼniʼ adorarcaʼ yuzehuiiniʼ de oro. Peru ca levita la? biʼniʼ apoyarcaʼ Moisés ne gucanecaʼ laabe gucueezacabe ca israelita que de guni adorarcaʼ yuzehuiiniʼ de oro que (Éx. 32:26-29). Bidii Jehová ti ndaayaʼ naroʼbaʼ ca hombre ni zeeda de tribu stiʼ Leví, gácacaʼ sacerdote (Éx. 40:12-15; Núm. 3:11, 12). Né stale valor gudinde ca hombre de tribu stiʼ Simeón ne tribu stiʼ Judá para guicaacaʼ Layú ni guníʼ Dios gudii laacaʼ ne zaqué bíʼnicaʼ ni ná Jehová (Juec. 1:3, 17).
12. ¿Xi rusiidiʼ ejemplu stiʼ Simeón ne Leví laanu?
12 ¿Xi rusiidini laanu? Cadi gudiʼnu lugar guidaʼnu xiana. Dxandíʼ, ridxiichinu ora gúnicabe laanu xiixa ni cadi jneza o gúnicabe ni tuuxa ni nadxiinu (Sal. 4:4). Peru cadi guiaandaʼ laanu qué riuulaʼdxiʼ Jehová gúninu o guininu xiixa ora cadxiichinu (Sant. 1:20). Ora ti binni guniná tuuxa o guniná laanu, zanda gácabe tobi de ca hermanu stinu o ti binni ni qué runibiáʼ Jehová, rúninu stipa pur chinándanu ca principiu ni zeeda lu Biblia. Ti zacá cadi gúninu xiixa o guininu xiixa ni guniná xcaadxi binni (Rom. 12:17, 19; 1 Ped. 3:9). Yanna, ¿pa cayuni bixhózeluʼ o jñaaluʼ cosa ni qué riuulaʼdxiʼ Jehová yaʼ? ¿Ñee caníʼ nga caquiiñeʼ peʼ chinándaluʼ ejemplu stícabe la? Coʼ. Ne cadi guiníʼ íqueluʼ qué zanda gúniluʼ ca cosa ni riuulaʼdxiʼ Jehová o qué zanda gusiécheluʼ laabe. Zacané Jehová lii gúniluʼ ni jneza ne zaguube ndaayaʼ lii.
JUDÁ
13. ¿Xiñee zándaca guyuu Judá xizaa ora bedandá ora gucaadiaga bixhoze?
13 Yanna maʼ racacaber Judá guidxiña ra nuu bixhoze. Despué de bicaadiágabe guiráʼ ni gudxi Jacob ca bíʼchibe ni jma huaniisi la? zándaca guyuube xizaa. ¿Xiñee yaʼ? Purtiʼ laaca bíʼnibe cosa ni cadi jneza. Laabe ne ca bíʼchibe, gucuaacabe guiráʼ cosa risaca ni nuu ndaaniʼ guidxi ra nabeza Siquem (Gén. 34:27). Bitoocabe José casi esclavu ne bisiguiicabe bixhózecabe pur laani (Gén. 37:31-33). Ne despué guyuunebe Tamar, xuaalídxibe, zácaxabe naca ti gunaa ni riuuné tutiica (Gén. 38:15-18).
14. ¿Xi gudxi Jacob Judá, ne xi cosa galán biʼniʼ Judá? (Génesis 49:8, 9).
14 Peru biʼniʼ Jehová guiníʼ Jacob caadxi diidxaʼ para gusisaca Judá ne guiníʼ cosa galán ni chiguizaacabe (biindaʼ Génesis 49:8, 9). Bisihuinni Judá rizaalaʼdxiʼ bixhoze ne racaláʼdxibe chuʼ nazaaca. Ne laaca biabe Benjamín bíʼchibe ni jma nahuiiniʼ ne biyúbibe modo gápabe laa (Gén. 44:18, 30-34).
15. ¿Ximodo guca cumplir profecía ni guníʼ Jacob de Judá?
15 Guníʼ Jacob Judá nga chigaca líder stiʼ ca biʼchiʼ. Peru zandaa stale iza para gaca cumplir profecía ca. Biaʼ chupa gayuaa iza despué ora biree ca israelita de guidxi Egipto ne zecaʼ lu desiertu para chindacaʼ lu Layú ni guníʼ Dios gudii laacaʼ, tribu stiʼ Judá nga ni guzaniruʼ lu xcaadxi tribu que (Núm. 10:14). Caadxi iza despué, ca hombre de tribu stiʼ Judá nga guyé primé para tíndenecaʼ ca cananeu ti guicaacaʼ Layú ni guníʼ Dios gudii laacaʼ (Juec. 1:1, 2). Ne David nga guca primé rey de guiráʼ ca rey ni zeeda de tribu stiʼ Judá. Peru nuuruʼ xcaadxi modo guca cumplir profecía ni caníʼ de Judá.
16. ¿Ximodo guca cumplir profecía ni zeeda lu Génesis 49:10? (Laaca zanda gúʼyaluʼ cuadru ni láʼ «Profecía ni guníʼ Jacob ante gatiʼ»).
16 Guníʼ Jacob tobi ni zeeda de familia stiʼ Judá zuni mandar guidubi guidxilayú ne qué zusaana de guni mandar (biindaʼ Génesis 49:10 ne nota). Binni ni chiguni mandar guidubi guidxilayú, ni gulee lá Jacob Siló, laabe nga Jesucristu. Sicaríʼ guníʼ ti ángel de laabe: «Jehová Dios zudii laabe trono stiʼ David, bixhózebe» (Luc. 1:32, 33). Ne laaca riete laabe nga «Lión ni zeeda de tribu stiʼ Judá» (Apoc. 5:5).
17. ¿Ximodo zanda chinándanu ejemplu stiʼ Jehová?
17 ¿Xi rusiidini laanu? Ruuyaʼ Jehová ca cosa galán ni runi ca xpinni. Guluube ndaayaʼ Judá neca bichee. Zándaca nabé bidxagayaa ca biʼchiʼ Judá ne zándaca guníʼ íquecaʼ xi cualidad biʼyaʼ Jehová nápabe. Neca qué gánnanu xi peʼ guníʼ ique ca biʼchiʼ Judá, ni nánnanu nga biiyaʼ Jehová ca cualidad ni nápabe ne guluu ndaayaʼ laabe pur laacani. ¿Ximodo zanda chinándanu ejemplu stiʼ Jehová yaʼ? Ra guidúʼyanu ca cosa galán ni runi ca hermanu. Ora gudiicabe tuuxa hermanu xiixa responsabilidad risaca, zándaca primeca ni guiníʼ íquenu nga ca cosa ni cadi jneza runi hermanu ca, peru galán guietenaláʼdxinu riuulaʼdxiʼ Jehová ni rúnibe purtiʼ ruuyaʼ ca cualidad galán ni nápabe.
18. ¿Xiñee naquiiñeʼ gápanu paciencia?
18 Sti cosa ni rizíʼdinu de ni bizaaca Judá nga naquiiñeʼ gápanu paciencia. Siempre runi cumplir Jehová ca promesa stiʼ, peru cadi guiráʼ diʼ ora rúnibe ni modo riuuláʼdxinu ne ora peʼ racaláʼdxinu. Bindaa para guca ca ni zeeda de tribu stiʼ Judá líder ndaaniʼ xquidxi Dios. Peru qué nusaana de ñuni apoyárcabe ca líder ni gulí Jehová, casi Moisés ni zeeda de tribu stiʼ Leví, Josué ni zeeda de tribu stiʼ Efraín ne rey Saúl ni zeeda de tribu stiʼ Benjamín. Laanu laaca naquiiñeʼ gúninu cásica biʼniʼ ca ni zeeda de tribu stiʼ Judá ne guni apoyarnu ca ni maʼ gulí Jehová para sániru ndaaniʼ xquidxi (Heb. 6:12).
19. Profecía ni guníʼ Jacob ante gatiʼ, ¿xi rusiidini laanu de Jehová?
19 ¿Xi maʼ bizíʼdinu de profecía ni guníʼ Jacob ante gatiʼ? Primé, «cadi casi ruuyaʼ Dios ca cosa ca nga ruuyaʼ binni cani» (1 Sam. 16:7). Guiropa, rizíʼdinu nabé nápabe paciencia ne runi perdonarbe. Dxandíʼ qué riuuláʼdxibe gúninu cosa ni cadi jneza, peru laaca qué ribézabe gácanu perfectu. Ne riguube ndaayaʼ dede ca binni ni biʼniʼ cosa ni cadi jneza dxiqué peru raca arrepentircaʼ de guidubi ladxidoʼcaʼ ne rúnicaʼ stipa pur gúnicaʼ ni jneza. Lu sti artículo ca zadúʼyanu xi gudxi Jacob sti xhono xiiñiʼ.
CANCIÓN 124 Cadi gusaananu Jiobá