ÑEE NANNUʼ NI LA?
Ximodo bitópacabe bueltu ndaaniʼ yuʼduʼ dxi bibani Jesús
Lu patiu ra riuu ca gunaa que nga bidopa bueltu ndaaniʼ yuʼduʼ que. Lu libru El templo: Su ministerio y servicios en tiempos de Jesucristo zeeda ca diidxaʼ riʼ: «Guidubi guriá patiu que zuhuaa caadxi pilar, ne lade cani cá trece [cofre] o trompeta cueʼ yoo ra rusábacabe bueltu».
Ca cofre que rábicabe cani trompeta purtiʼ nabéʼ yanni cani ne nalaga xaʼnaʼ cani. Cueʼ cada tobi de laacani cá lá ti clase ofrenda, ne maca nexheʼ paraa chiguiquiiñeʼ bueltu ni riaba ndaaniʼ cani. Lu patiu ra riuu ca gunaa que nga nuu Jesús ora biʼyaʼ dede né ti viuda pobre nuu lade ca binni ni cusaba bueltu ndaaniʼ cani (Lucas 21:1, 2).
Cumu riaxa impuestu stiʼ yuʼduʼ que la? ngue runi cofre 1 ne 2 que nga ra riaba bueltu para guiaxa stiʼ iza nuucabe que ne iza gudíʼdicabe. Ne ni riaba ndaaniʼ cofre 3 dede 7 que nga para guidxela guuguhuiiniʼ, paloma, yaga, guʼxhuʼ ne vasu de oro. Pa tuuxa cueechú ti ndaa bueltu para siʼ xiixa ni chigudii casi ofrenda pur pecadu stiʼ ne guni sobra xpueltu ora guidxela ni la? zusábabe bueltu ni biaana que ndaaniʼ cofre 8. Yanna, ndaaniʼ cofre 9 dede 12 que nga rusábacabe ni guiaana lu bueltu ni guzíʼcabe para ofrenda pur donda, ofrenda ra rudiicabe ca manihuiiniʼ ni ripapa, ofrenda ni rudii ca nazareo ne ofrenda ni rudii cani bianda de lepra. Ne ndaaniʼ cofre 13 que nga riguucabe bueltu ni riale si de ndaaniʼ ladxidóʼcabe gudiicabe.
Ñee guca Lucas ti historiador ni zanda guni crenu ni bicaa la?
Lucas bicaa libru ni ziné labe ne laaca bicaabe libru ni láʼ Hechos de los Apóstoles. Ne sicaríʼ guniʼbe: «Naa laca huanaba diidxa chaahue dede ra bizulú ni», peru nuu tu na cadi biaʼsi diʼ cani bicaabe (Lucas 1:3). Yanna, ñee biaʼsi guiráʼ ni bicaabe la?
Lucas bizeeteʼ caadxi cosa ni zanda guihuinni pa dxandíʼ cani. Guidúʼyanu caadxi ejemplu. Laabe bizeetebe caadxi título ni biquiiñeʼ ca romanu para ca binni ni biʼniʼ mandar, casi ndaaniʼ guidxi Filipo la? ca juez ni jma risaca; guidxi Tesalónica, justicia; ndaaniʼ guidxi Éfeso, cani runi mandar Asia (Hechos 16:20, Kingdom Interlinear; 17:6; 19:31). Lucas ruzeeteʼ Herodes Antipas casi gobernador, ne Sergio Paulo casi procónsul de Chipre (Hechos 13:1, 7).
Galán guzéʼtenu biaʼsi nga ca título ni biquiiñeʼ Lucas, purtiʼ ruchaa título stiʼ cani runi mandar que ora maʼ ziroobaʼ ca guidxi nuu Roma. Sicaríʼ guníʼ ti biblista Bruce Metzger: «Gatigá rihuinni biaʼsi nga ni cá lu libru stiʼ Hechos stiʼ ca apóstol pur tiempu ne lugar ni cayeeteʼ luni». Ne arqueólogo William Ramsay na guca Lucas «ti historiador ni bisiene chaahuiʼ ca historia ni bicaa».