BIBLIOTECA NI NUU LU INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA NI NUU LU INTERNET
diidxazá
  • BIBLIA
  • PUBLICACIÓN
  • REUNIÓN
  • w17 abril yaza 28-32
  • Gusisácanu Jiobá de guidubi ladxidoʼno

Gastiʼ nin ti videu de ca ni guliluʼ riʼ.

Bitiidilaʼdxiʼ, guyuu ti error ora cayaca cargar videu riʼ.

  • Gusisácanu Jiobá de guidubi ladxidoʼno
  • Torre stiʼ ni rapa ni caníʼ de Reinu stiʼ Jiobá 2017
  • Subtítulo
  • Laaca zanda gúʼndaluʼ
  • ¿XI RUDIʼNU DIOS?
  • GUCANÉ DIOS LAACABE PARA CADI NIDXÍBICABE
  • GADXÉ NI BIʼNIʼ CAADXI BINNI NE GADXÉ NI BIʼNIʼ XCAADXI
  • «GUISACA JIOBÁ»
  • Ti líder nacubi ne chupa gunaa ni gupa valor
    Ca lección ni riziideʼ de lu Biblia
  • «Biasaʼ casi ti gunaa ni napa xiiñiʼ ndaaniʼ guidxi Israel»
    Torre stiʼ ni rapa ni caníʼ de Reinu stiʼ Jiobá 2015
  • Chupa gunaa nadxibalú
    Libru stinneʼ de ca historia stiʼ Biblia
Torre stiʼ ni rapa ni caníʼ de Reinu stiʼ Jiobá 2017
w17 abril yaza 28-32
Barac ne ca hombre stiʼ zinándacaʼ Sísara ne ejércitu stiʼ

Gusisácanu Jiobá de guidubi ladxidoʼno

«Pur gucané guidxi que de guidubi ladxidóʼ, ¡guisaca Jiobá!» (JUECES 5:2).

DIIDXAʼ RIUUNDAʼ: 150 NE 10

¿XI NICÁBILUʼ?

  • ¿Xiñee zanda guininu qué rusiéchenu Jiobá ora qué rudiʼnu laa ni jma galán de laanu?

  • ¿Xiñee zanda guininu ruuyaʼ Jiobá ni rúninu ora qué rusaananu de gúninu xhiiñaʼ ne riguixe ni laanu?

  • ¿Xiñee zanda guininu rusisaca Jiobá dxiiñaʼ rúninu de guidubi ladxidoʼno?

1, 2. a) ¿Xi guníʼ Elifaz ne Bildad de modo ruuyaʼ Dios serviciu stinu? b) ¿Xi guníʼ Jiobá de ni guníʼ ca hombre riʼ?

MAʼ RACA stale iza, guyé chonna hombre para guiniʼné Job, ti hombre biʼniʼ ni ná Dios. Tobi de ca hombre riʼ nga Elifaz. Laabe gunabadiidxabe Job sicaríʼ: «¿Ñee zanda iquiiñeʼ Dios binni guidxilayú la? ¿Ñee caquiiñeʼ Dios de ti binni nuu xpiaaniʼ para cueendú ni galán la? ¿Ñee rizaalaʼdxiʼ Dios pa cayuʼnu ni jneza la? O ¿zuni ganarbe xiixa purtiʼ si qué rucheeluʼ lu neza zeluʼ la?» (Job 22:1-3). Nanna dxichi Elifaz qué zanda diʼ gaca cani gunabadiidxaʼ. Stobi de ca hombre ni guniʼné Job nga Bildad. Hombre riʼ gudxi Job nagana nga guʼyaʼ Dios binni guidxilayú casi tobi ni runi ni jneza. Biblia ná: «Yanna, ¿ximodo zanda guni ti binni ni jneza nezalú Dios yaʼ, o ximodo gaca tuuxa ni gule de ti gunaa binni ni qué gapa donda yaʼ?» (Job 25:4).

2 Gucalaʼdxiʼ Elifaz ne Bildad nucaacaʼ Job ñuni cré pur gana si runi stipa guni ni ná Jiobá. Gucaláʼdxicabe nucaacabe laabe ñuni crebe rusisaca Dios laanu biaʼca rusisaca ti bandaa, ti bizuriʼquiʼ o ti bicutiʼ (Job 4:19; 25:6). Ruluíʼ guníʼcabe zacá purtiʼ humilde laacabe (Job 22:29). Purtiʼ pa guchaaganu laanu né Jiobá la? laanu nácanu biáʼritiʼ, ne Jiobá guizáʼ naroʼbaʼ. Ora guidúʼyadxinu dede ique ti dani o dede ra ti ventana stiʼ ti avión, rudiʼnu cuenta nácanu biáʼritiʼ ne qué risácanu. Peru, ¿ñee zacá nga ruuyaʼ Jiobá stipa ni rúninu pur gúninu ni ná ne pur guni apoyarnu Reinu stiʼ la? Coʼ. Jiobá gudxi Elifaz, Bildad ne xcompañérucaʼ, Zofar, cadi dxandíʼ guiráʼ ni guniʼcaʼ. Despué guníʼ Dios nuu nayecheʼ pur Job dede gúdxibe laa «siervu stinneʼ» (Job 42:7, 8). Nga runi, laanu, ca binni imperfectu, naquiiñeʼ chuʼnu seguru zanda iquiiñeʼ Dios laanu.

¿XI RUDIʼNU DIOS?

3. ¿Xi gunabadiidxaʼ Elihú de stipa ni rúninu pur gúninu ni ná Jiobá, ne xii ngue nuube guiniʼbe?

3 Ti joven láʼ Elihú cucaadiaga si ra cayuiʼné Job guionnaʼ hombre riʼ diidxaʼ. Ora biluxe guníʼcabe, sicaríʼ gunabadiidxaʼ Elihú Job de Jiobá: «Pa ruʼnuʼ ni jneza, ¿xi rudiiluʼ laabe, o xi ricaabe stiluʼ yaʼ?» (Job 35:7). ¿Ñee guníʼ Elihú pur gana si nga gúninu stipa pur gúninu ni ná Dios la? Coʼ. Qué niguu jneza diʼ Jiobá Elihú, casi biʼniʼ né guionnaʼ hombre que. Ni guníʼ Elihú nga cadi caquiiñeʼ diʼ Jiobá guni adorarnu laa. Ne qué riquiiñeʼ diʼ Jiobá gastiʼ de laanu. Nin ti cosa de cani rúninu qué zanda guni laabe jma ricu o jma nadipaʼ. Dios nga bidii laanu guiráʼ ca cualidad ni nápanu ne guiráʼ ni nánnanu gúninu, ne ruuyabe ximodo riquiiñenu cani.

4. ¿Ximodo runi sentir Jiobá ora rúninu xiixa ni galán pur xcaadxi binni?

4 Ora rusihuínninu qué rusaananu de gannaxhiinu ca xpinni Jiobá, laabe rudiibe cuenta de laani. Ruuyaʼ Dios ca cosa galán ni rúninu pur laacabe casi ora ñúninu ni pur laabe. Proverbios 19:17 ná: «Ni gaca nachaʼhuiʼ né binni pobre la? cutiiñeʼ Jiobá, ne laabe zaguíxebe laa ni guni». Cada biaje gusihuínninu rianu tuuxa, ruuyaʼ Jiobá ni. Neca laabe nga bizaʼbe universu, runi sentirbe casi ora nuzaabibe laanu ora gúninu xiixa pur sti binni ne riguíxebe ni laanu né stale ndaayaʼ. Xiiñipeʼ Dios bisiidiʼ zacá ni (biindaʼ Lucas 14:13, 14).

5. ¿Xi guendarinabadiidxaʼ zacábinu?

5 Dxiqué biʼniʼ invitar Jiobá profeta Isaías gaca representante stibe ne guni xhiiñabe de ti modo especial (Isaías 6:8-10). Né guendanayecheʼ gucuaa Isaías invitación que ne guníʼ: «¡Raríʼ nuaaʼ! Biseendaʼ naa». Yanna riʼ laaca runi invitar Jiobá ca xpinni ni ruzuubaʼ diidxaʼ para gacanecaʼ laa. Stale mil de laacabe rusihuinni riuulaʼdxiʼ guni casi biʼniʼ Isaías. Nuucabe para gúnicabe xhiiñaʼ Jiobá de stale modo, ratiica si neca chuʼ guendanagana. Peru zándaca nuu de laanu huaníʼ ique sicaríʼ: «Rudieeʼ xquíxepeʼ Jiobá saca bidii naa invitación para guneʼ ni ná. Peru ¿dxandíʼ risaca ni guneʼ la? ¿Ñee qué zuyubi Jiobá intiica sti modo para gaca xhiiñaʼ la?». Zacábinu ca guendarinabadiidxaʼ riʼ ra guidúʼndanu ni bizaaca chupa xpinni Jiobá ni bibani dxiqué, laacabe nga Débora ne Barac.

GUCANÉ DIOS LAACABE PARA CADI NIDXÍBICABE

6. ¿Xiñee ruluíʼ nagueenda zuni ganar ejércitu stiʼ Jabín ca israelita?

6 Ti comandante stiʼ ca israelita nga guca Barac, ne Débora guca ti profetisa. Nabé naná modo cuquichináʼ Jabín, ti rey stiʼ ca cananeu ca israelita, ne maʼ ziné 20 iza de cayuni ni. Casi maniʼ duxhuʼ nga ejércitu stiʼ Jabín ne nabé malu laacaʼ dede ridxibi ca israelita nabeza lu ca layú que guireecaʼ de ra lídxicaʼ. Canacaa ejércitu stiʼ Jabín 900 carru de guerra ni napa hoz de guiibaʼ. Peru qué gapa ca israelita guiibaʼ ni riné binni lu guerra nin ni riquiiñeʼ ti soldadu para gapa laa (Jueces 4:1-3, 13; 5:6-8).a

7, 8. a) ¿Xi gudxi Jiobá Barac guni primé? b) ¿Ximodo bidxiilú ca israelita ejércitu stiʼ Jabín? (Biiyaʼ dibuju ni zeeda ra ruzulú tema riʼ).

7 Pa guchaaganu ejércitu stiʼ Jabín né ca israelita la? ruluíʼ cadi nadipaʼ ca israelita ne zanda guni ganárcabe laacaʼ nagueenda. Peru biquiiñeʼ Jiobá Débora, profetisa que para gabi Barac ca diidxaʼ riʼ: «Guyé, ne gudxiʼbaʼ lu dani Tabor, ne gucuaa chii mil hombre de tribu stiʼ Neftalí ne stiʼ Zabulón para chineluʼ. Zuchiñaʼ Sísara, jefe stiʼ ejércitu stiʼ Jabín, ne ca carru de guerra stiʼ ne ca soldadu stiʼ ra nuuluʼ ndaaniʼ arroyo stiʼ Cisón, ne naa zusaanaʼ laabe lu naluʼ» (Jueces 4:4-7).

8 Guzá diidxaʼ caquiiñeʼ voluntariu. Ne bidagulisaa 10,000 hombre lu dani Tabor ora gúnnacaʼ ngue. Para yené Barac 10,000 hombre que yetindenecaʼ ca enemigu sticaʼ ti lugar láʼ Taanac. Biblia ná: «Para gudxi Débora Barac: “Biasa, purtiʼ yannadxí huaxa zacané Jiobá lii guiaba Sísara lu naluʼ. ¿Ñee cadi Jiobá zániru nezaluluʼ la?”. Ne bietené Barac chii mil hombre lu dani Tabor zinándacaʼ laabe. Ne óraque biché Jiobá lú Sísara ne guiráʼ carru de guerra stiʼ ne guiráʼ ni nuu lu ejércitu stiʼ biitisaacaʼ laacaʼ nezalú Barac. Últimu biete Sísara de lu carru stiʼ ne ziguxooñeʼ. Ne guzananda Barac ca carru de guerra que ne ca ejércitu que dede Haróset stiʼ ca guidxi roʼ. Ngue runi, guidubi ejércitu stiʼ Sísara guti né espada, nin tobi de laacaʼ qué nilá» (Jueces 4:14-16). ¿Ñee gucané Jiobá ca israelita la? Gucané. Málasi biaba ti nisaguié roʼ, ne gucabeñe lugar ra cadíndecabe que. Gucané ngue ca israelita. Yenanda Barac ejércitu stiʼ Sísara dede ti lugar láʼ Haróset, ni riaana 24 kilómetru de raqué. Nuu ti lugar ndaaniʼ neza que ra bidaabi carru stiʼ Sísara ndaaniʼ beñe. Ngue runi biete Sísara ne ziguxooñeʼ dede yendá Zaananim. Raqué bicaachilú ndaaniʼ ti yoo de lari stiʼ ti gunaa láʼ Jael. Cumu nabé maʼ bidxaga Sísara la? gusi nagueenda. Laga nisiaasibe guca Jael nadxibalú ne biiti laabe (Jueces 4:17-21). Zaqué nga gucané Jiobá ca israelita que guni ganarcaʼ ca enemigu sticaʼ.b

GADXÉ NI BIʼNIʼ CAADXI BINNI NE GADXÉ NI BIʼNIʼ XCAADXI

9. ¿Xi rusiidiʼ relatu ni zeeda lu Jueces 5:20, 21 laanu de ra yetindené ca israelita Sísara?

9 Capítulo 5 stiʼ Jueces cuzeeteruʼ xcaadxi cosa de cani riete lu capítulo 4 stiʼ Jueces. Jueces 5:20, 21 ná: «Dede guibáʼ gudinde ca beleguí; dede lu órbita stiʼ cani bidxelasaané cani Sísara. Ziné arroyo stiʼ Cisón laacabe». ¿Ñee cusihuinni nga gucané ca ángel ca israelita ra yetíndecaʼ la? O ¿biaba meteorito de guibáʼ? Qué rusiene diʼ Biblia ni. Peru nuu razón para guiníʼ íquenu Jiobá bilá xquidxi ra bisaba ti nisaguié roʼ lugarpeʼ ra caquiiñeʼ ne órapeʼ caquiiñeʼ ni. Ngue runi guca nagana para niniibi 900 carru de guerra que. Chonna biaje ruzeeteʼ Jueces 4:14, 15 biʼniʼ ganar ca israelita purtiʼ gucané Jiobá laacaʼ. Qué zanda diʼ guiníʼ nin tobi de ca 10,000 israelita que pur laacaʼ guca ganar guerra que.

10, 11. ¿Xii nga Meroz, ne xiñee guníʼcabe mal de laani?

10 Yanna guidúʼyanu stiʼ cosa risaca zeeda lu relatu riʼ. Biindaʼ Débora ne Barac ti canción para gusisácacaʼ Jiobá biʼniʼ ganar si ca israelita que ra yetíndecaʼ. Ti ndaa canción que ná: «Ángel stiʼ Jiobá guníʼ: “Laguiníʼ mal de Meroz, ya, laguiníʼ mal de ca binni de guidxi ca, purtiʼ qué ñeedacaʼ para ñacanecaʼ Jiobá ne ca binni nadipaʼ stiʼ”» (Jueces 5:23).

11 ¿Xii nga Meroz? Qué ganna chaahuinu ni. Peru ra guníʼcabe mal de lugar riʼ nabé bininá ni laa dede binitilú. Zándaca guca Meroz ti guidxi ni qué nuyubi ñacané Barac lu guerra que. Cadi guiaandaʼ laanu 10,000 hombre ngue yegacané para gucaalúcabe ca cananeu. Nga runi, zándaca gunna ca binni de Meroz caquiiñeʼ voluntariu para cheʼ lu guerra. Zándaca guca Meroz ti guidxi ra gudiʼdiʼ Sísara dxi canaguxooñeluʼ. Laaca zándaca gupa ca binni de Meroz oportunidad para ninaazecaʼ Sísara, peru qué ñúnicaʼ ni. ¿Ñee riníʼ íqueluʼ cayuuyadxí ca binni de lugar riʼ modo canaguxooñeʼ hombre malu ni ridinde riʼ ndaaniʼ calle sticaʼ canayubi paraa guilá la? Lugar de ñacané ca binni riʼ ñaca ni maʼ gudixhe ique Jiobá guni, qué ñúnicaʼ gastiʼ. Pa ñúnicabe ni la? niguu Jiobá ndaayaʼ laacabe. Neca gúpacabe oportunidad, peru gastiʼ qué ñúnicabe. Qué ñaca ca binni de Meroz nadxibalú casi guca Jael (Jueces 5:24-27).

12. a) ¿Tu chupa clase binni ruzeeteʼ Jueces 5:9, 10? b) ¿Xi rusiidiʼ relatu riʼ laanu?

12 Lu Jueces 5:9, 10 ridúʼyanu maʼ gadxé modo guníʼ ique 10,000 hombre ni guyé lu guerra que de cani qué ñé. Bisisaca Débora ne Barac «ca comandante stiʼ Israel, cani beeda gaca casi voluntariu ndaaniʼ guidxi ca». Laacabe qué ñácacabe casi cani «gudxiʼbaʼ deche burru color naxiñáʼ napa naguchi», cani guníʼ ique qué zanda cheʼ lu guerra purtiʼ binni risaca laacaʼ. Biblia ná ribí ca binni riʼ «lu alfombra de ni jma galán» ne canazacaʼ «lu neza», o nabánicaʼ galán. Peru ca voluntariu que gunacaʼ yetindenecaʼ Barac cueʼ dani Tabor ra nuu stale guié ne ndaaniʼ valle ra nuu pantanu stiʼ Cisón. Sicaríʼ gudixhenácabe cani racalaʼdxiʼ guibani galán: «¡Laguiníʼ ique!». Né ca diidxaʼ riʼ cayábicabe laacaʼ gucuaacaʼ invitación para guninecaʼ Jiobá dxiiñaʼ peru qué ninacaʼ ñúnicaʼ ni. Yanna riʼ laaca naquiiñeʼ guiníʼ ique chaahuinu ximodo cayúninu ni ná Jiobá.

13. ¿Xiñee gadxé ni biʼniʼ tribu stiʼ Rubén, Dan ne Aser de ni biʼniʼ tribu stiʼ Zabulón ne Neftalí?

13 Chii mil voluntariu ni guyé lu guerra que laapecaʼ bíʼyacaʼ Jiobá nga Xaíque ni runi mandar guibáʼ ne Guidxilayú. Ne gunda gúdxicabe xcaadxi binni de «ca cosa galán huayuni Jiobá» (Jueces 5:11). Peru ca binni de tribu stiʼ Rubén, Dan ne Aser jma gucuá íquecaʼ guni tendercaʼ ca maniʼ sticaʼ, barcu ne puertu sticaʼ que gúnicaʼ xhiiñaʼ Jiobá (Jueces 5:15-17). Casi maʼ bidúʼyanu, cadi guiráʼ diʼ ca tribu que gúcacaʼ zacá. Ca tribu stiʼ Zabulón ne Neftalí gunacaʼ cuʼcaʼ xquendanabánicaʼ ra naxoo para gacanecaʼ Débora ne Barac (Jueces 5:18). Rizíʼdinu ti cosa risaca de ca israelita purtiʼ gadxé gadxé ni bíʼnicaʼ dxi gúnnacaʼ caquiiñeʼ voluntariu para guni xhiiñaʼ Jiobá.

«GUISACA JIOBÁ»

14. ¿Ximodo rusihuínninu runi apoyarnu derechu ni napa Jiobá para guni mandar yanna riʼ?

14 Yanna riʼ, cadi caquiiñeʼ diʼ chuunu lu guerra para guni apoyarnu Jiobá, ni runi mandar laanu. Riuʼnu pur laabe ora rácanu nadxibalú para guni predicarnu ne ora rúninu ni né stale gana. Yanna nga jma caquiiñeʼ gudiʼnu de laanu para gúninu xhiiñaʼ Jiobá. Stale millón de hermanu ne hermana rúnicaʼ xhiiñaʼ Jiobá de tiempu completu lu gadxé gadxé asignación. Ti ejemplu de laani nga stale tu naca precursor, betelita o voluntariu ni rigacané ra cuí Yoo stiʼ Reinu. Ne nuu stale hermanu de gadxé gadxé iza riuucaʼ listu para gacanecaʼ lu ca asamblea ni raca. Laaca nuu ancianu ni runi dxiiñaʼ nadipaʼ para gacané lu ca comité de enlace ne nuu tu laa riguixhe chaahuiʼ modo gaca asamblea. Zanda chuʼnu seguru rusisaca Jiobá guiráʼ ni rúninu ora rudiʼnu de laanu para gúninu intiica dxiiñaʼ gudiibe laanu. Qué ziuu dxi gusiaandabe stipa gúninu (Hebreos 6:10).

Caníʼ ique ti hermanu ximodo zacaná amistad ni napané Jiobá pa guicaa ti dxiiñaʼ, ne rihuinni maʼ qué niná nicaa ni.

Ante guicaanu ti decisión, guiníʼ íquenu ximodo guʼyaʼ familia ne congregación stinu ni chigúninu. (Biiyaʼ párrafo 15).

15. ¿Ximodo zanda gánnanu pa maʼ huaxiéʼ gana nápanu para gúninu xhiiñaʼ Jiobá?

15 Guiranu naquiiñeʼ guiníʼ ique chaahuinu ne guidúʼyanu pa cusisácanu Jiobá de guidubi ladxidoʼno. Zanda guinabadiidxanu laanu: «¿Ñee ribezaʼ guni xcaadxi jma lu xhiiñaʼ Jiobá que naa la? ¿Ñee jma nuaaʼ xizaa pur gapaʼ cosa material que guneʼ xhiiñaʼ Jiobá la? O ¿rusihuinneʼ napaʼ fe ne nacaʼ nadxibalú ra iquiiñeʼ guiráʼ ni napaʼ para guneʼ xhiiñaʼ Jiobá casi biʼniʼ Barac, Débora, Jael ne 10,000 hombre que la? ¿Ñee caníʼ iqueʼ chaaʼ sti guidxi o sti guidxi roʼ para guneʼ ganar jma bueltu ne para guibaneʼ jma galán la? Pa zacá ni, ¿ñee rinabaʼ Jiobá gacané naa guieneʼ ximodo guʼyaʼ familia ne congregación stinneʼ ni cá iqueʼ guneʼ riʼ la?».c

16. ¿Xi zanda gudiʼnu Jiobá neca gastiʼ cayaadxaʼ laa?

16 Ti privilegiu naroʼbaʼ nápanu purtiʼ cudii Jiobá lugar guni apoyarnu gobiernu stiʼ. Dede dxi bibani Adán ne Eva, maca gucalaʼdxiʼ Binidxabaʼ nucaalú binni guidxilayú Jiobá. Peru ora runi apoyarnu modo runi mandar Jiobá la? nayaguieʼ modo rusihuínninu nezalú Binidxabaʼ nuunu ladu stiʼ Dios. Cumu nápanu fe ne qué racaláʼdxinu gusaananu Jiobá la? laacani nga rucaa cani laanu gúninu xhiiñabe ne zacá rusiéchenu laabe (Proverbios 23:15, 16). Ra qué gusaana de gacanenu Jiobá ne de guzúʼbanu stiidxaʼ, zanda guicábibe Binidxabaʼ ni cayuni burla laabe (Proverbios 27:11). Ora ruzúʼbanu stiidxaʼ Jiobá, rudiʼnu laabe xiixa ni nabé risaca ne rusiecheʼ ni laabe.

17. ¿Xi rusiidiʼ Jueces 5:31 laanu de ni zazaaca lu ca dxi ni zeeda ca?

17 Maʼ cadi candaa zadxá tipa Guidxilayú riʼ de binni ni zuni apoyar gobiernu stiʼ Jiobá. Maʼ racaláʼdxinu guedandá dxi ca. Runi sentirnu casi biʼniʼ sentir Débora ne Barac ora bíʼndacaʼ: «Zacá guinitilú guiráʼ ca xhenemíguluʼ Jiobá, ne cani nadxii lii gácacaʼ nadipaʼ casi gubidxa ora riree» (Jueces 5:31). Zaca ni ná ca diidxaʼ riʼ ora cuee Jiobá guidxilayú malu stiʼ Binidxabaʼ riʼ. Ora guzulú guerra ni láʼ Armagedón, qué zanabaʼ diʼ Jiobá laanu, binni guidxilayú, para gacanenu laa guinitilú ca xhenemigu. Zuzuhuáʼdxinu ne zadúʼyanu «modo chigulá Jiobá» laanu (2 Crónicas 20:17). Laga caʼruʼ guedandá dxi ca la? nápanu stale oportunidad para gácanu nadxibalú ra guni apoyarnu gobiernu stiʼ Jiobá, ne gúninu ni né stale gana.

18. ¿Ximodo zacanenu xcaadxi pa gudiʼnu de laanu para gúninu xhiiñaʼ Jiobá?

18 Biluxe si guerra que, biindaʼ Débora ne Barac ti canción para gusisácacaʼ Jiobá ne cadi binni guidxilayú. Sicaríʼ bíʼndacabe: «Pur gucané guidxi que de guidubi ladxidóʼ, ¡guisaca Jiobá!» (Jueces 5:1, 2). Laanu laaca zanda gudiʼnu de laanu Jiobá para gúninu ni ná modo riuulaʼdxiʼ. Pa gúninu zacá, zándaca laaca zaguʼnu gana xcaadxi gusisácacaʼ Jiobá.

a Ti hoz nga ti gudxíu ziuulaʼ, naduxhuʼ ni ne nuu tiru nagandxu ni. Zándaca biquiidicabe ca hoz que lu ca eje stiʼ ca rueda ni napa ca carru de guerra. Cumu zundíʼ ca guiibaʼ riʼ lu ca rueda que la? reeda gaca ca carru que casi ti máquina ni runitilú.

b Zanda gúʼndaluʼ jma de laani lu tema ni láʼ «Biasaʼ casi ti gunaa ni napa xiiñiʼ ndaaniʼ guidxi Israel» ni zeeda lu revista Torre stiʼ ni rapa 1 de agosto 2015.

c Biiyaʼ tema ni láʼ «Riuu binni xizaa pur bueltu», ni biree revista Torre stiʼ ni rapa 1 de julio 2015.

    Libru ne revista zapoteco del Istmo (1993-2025)
    Biteeguʼ sesión
    Bizulú sesión
    • diidxazá
    • Compartir
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Modo iquiiñeʼ ni
    • Política de privacidad
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Bizulú sesión
    Compartir