Oni Nyakasi Tironi Ni Nyemuse

“Mo kpí nyemu Gbia [Yekova, NW ] nga ga Mbori kpotoro yo dunduko, na mbisimoro dũ, na ga berã dũ.”—MATAYO 22:37.

1. (a) Bete agu asino Kristano asonosaha nga gine? (b) Gu sino aKristano nyakipaha kisusi akuraha nga gine, na tipagine?

KRISTANO nasonosa dungu asino tipa ka duni wene bamangisunge. Gu buku nga Asanza nanyakasapa wai du inohe, giarogopaiyo, gbiati tatamana na nyanyakipaha. (Asanza 2:1-10) Gu mokedi nangia Pauro asakipai ya si naida ani duna nyanyaki idapase na nyanyaki maabangirise. (ARomo 1:16, 17; AKorosaio 1:5; AEbere 10:39) Hipai gbiati rugatise na nyanyakipaha a. (Amokedi 24:25; AEbere 10:36) Ono tie, sino gu duho sa, nga gu ka kpa koyo, pa agu akuraha nabaha gbere agbera, na si rengbe a ka sa gu yangara asino re ka paha nyakinga berewe ya. Gu sino re nga nyemuse.—1 AKorindo 13:1-3, 13.

2. Waigu Yesu ayugu wai du nyemuse na nyanyakipaha, na gere nakusa gini asanahe?

² Yesu ayugupa wai du nyemuse na nyanyakipaha ho ko aya ni wee: “Ka oni akpi nyemu akuaroni, si ka aboro ini ti ni dunduko ya gimi abawiriki nga oni.” (Yoane 13:35) Wa duhe nga nyemuse nga guhe i aino ndikidi Kristano ti ni, si naida ani sana ngbatunga asanahe wa gu nga, Gine nga nyemuse? Tipagine Yesu aya tini wee, kurii apai dunduko, nyemuse nyakipaha kisusi na si nga gu sino i aino gako abawiriki tini? Waigu rengbe ani ka sonosa nyemuse? Ada si aida i du nga meme gaani nyemuse? Ani wisiginga agi asanahe re.

Gine Nga Nyemuse?

3. Waigu rengbe yo ka ringbisapa nyemuse, na tipagine si akoda berã na ngbaduse tini?

³ Sakarogopaiyo sa tipa gu fugo nga nyemuse nga ‘ka duna berã nga ga nunga na ziotise kuti boro, watadu ka ida na kura boro.’ Si nga gu sino nafõngbadu aboro yo i nimangi wene apai tipa akurayo, ti kura aregbo, i nimbupa gayo apai ni bakerehe. A wa ringbisi yo paha Baibiri yo, nyemuse nakoda berã gbiati ngbaduse. Ga boro berã na sunge tini mbiko gu boro nakpinyemu akurani ima inopai tipa yo wenengai, ni ima ino gupai nga ni na gu kura aboro ni akpinyemuyo dunduko na kina gayo arungbura tini na agu asinoyo nagbe aboro koyo du yo ni. Berã a berewe nikodikodihe kurogo gipai re mbiko agu aboro Kristano akpinyemuyo—isoke i ti kura aregbo ni agu aboro angbanga gayo mangaapai ti ni ya—ono ni namangaha wo mbiko ni ini gupai rogo gani geda Baibiri yo nga Mbori naida ni mangihe wo. (Matayo 5:44; 1 AKorindo 16:14) Si ki vura du wo, nyemuse naye gbe ngbaduseyo. A wa yugu yo paha Baibiri yo, anga nyemuse nga kina berãpai gbua te. Si nakoda manga rengo na manga gupai wenengai naye ngbaduseyo.—1 Petero 1:22.

4. Rogo gini gene du nyemuse ni nyanyaki dada?

⁴ Agu aboro duna gbangbati ngbaduyo yo, i naarengbanga dedede ka duna ndikidi ngbanya nga ga nyemuse dagbayo na kura aboro te, mbiko gu boro duna nyemuse ima mbakada ti ni ka maa agu apai ngbaa tipa kura aboro kumbatayo fu gani. (AFiripoio 2:2-4) Agu afugo Yesu nga “ngbarago ho gbe rogo gamahe susi gu duhe rogo diaha” nada nirengo gbe ho du gu gamahe ni re ni gu mangapai nga ga nyemuse. (Amokedi 20:35, NW ) Nyemuse nga nyanyaki dada. (AKorosaio 3:14) Dedede, si nakoda pabakure, ono gu dada nga ga nyemuse ni banyanyakihe gbe susi gu nga ga pabakure. Ti kura aregbo, i naringbisapa gu ngbanya du dagba kumba na diako nga nyemuse; ono tie, gu nyemuse Baibiri angarasa rani ani zugasihe naima susi gu kpinyemuse naye mbiko pa ngbanya kpotose. Ho aboro ue akpinyemu tiyo ni nzunzu, i nanye kina sa nikpamiakpamiayo ka gu pagume nga ga koda kpotose avuranga du berewe vurũ ya mbiko agu angbaramani nga ga gbinza watadu mbiko guni sa dopota.

Nyemuse—Nga gu Nyanyakipa Sino

5. Tipagine du nyemuse tini ni nyanyakipa sino tipa Kristano?

⁵ Tipagine du nyemuse tini ni nyanyakipa sino tipa Kristano? Bambatapai nga, si wo mbiko Yesu arugu apefuo ko ya i duna nyemuse dagbayo. Ko ayaa: “Ka oni amanga agu apai mi arugu roni kuti ni, abadiangbare nga oni. Agi apai re mi naruga roni kuti ni, oni kpí nyemu akuaroni akpi.” (Yoane 15:14, 17) Ni ue pai, mbiko Yekova nga boro nyemuse, na wa du ani nga airisi ko, si naida ani wiriki ko. (AEfeso 5:1; 1 Yoane 4:16) Baibiri nayaa dia inohe tipa Yekova na tipa Yesu nafu nyenye unga. Waigu rengbe ani ka yaa ani ini Mbori ka ani a’asadanga tirani ka du wa ko ya? Gu mokedi nangia Yoane aberẽhe yaa: “Gu ni adu nga na nyemuse ya, ni aina nga Mbori te; bambiko Mbori nga nyemuse.”—1 Yoane 4:8.

6. Waigu rengbe nyemuse ka sa apapara gaani raka wa duhe nibakiakia si duni ringbisiringbisihe?

⁶ Kura biata ndupai gu duho du nyemuse tini na nyanyakipaha: Si naundo rani ani duna ringbisiringbisi bipai tipa apapara gaani raka wa duhe nibakiakia na kini fu wene ndu mangaapai fu rani. Ni kpiapai, si na nyanyakipaha ka gbia inohe rogo Fugo Mbori zanga piriga. Tipa Kristano, ngbatunga gu inohe re wa kina riahe. Si naundo ni ni sono ki nyaki na kini mangipai ringbisihe kuti gupai Mbori akpinyemuhe. (Atambuahe 119:105; Matayo 4:4; 2 Timoteo 3:15, 16) Ono tie, Pauro azahe ki ya: “Inahe nafu enda, ono nyemuse nanyakasa boro.” (1 AKorindo 8:1) Oó, gbegberepai ho ti duna ruru inohe te. Ono ani du duna pai tirani—ani duna agu asino tirani nga ga ingapai. (Bambata Pai 8:21) Kangia nyemuse, nga gu sino nasa rani ani duna ringbisiringbisi bipai kpa koyo, inohe rengbe arengba ka sa boro ni hi be enda, kini berẽpa ti ni ya ni ngbaa susi kura aboro. Kangia gu bambatapai nafõngbaduniyo ni nimangipai nga nyemuse, ni berẽnga pa ti ni wa gure te. “Nyemuse aabia nga tihe te, azaraga nga tihe te.” (1 AKorindo 13:4) Gu Kristano nyemuse afõngbaduniyo adanga ni boro ruko te, ka ni vura kaa gbia dudunguro inohe vurũ. Nyemuse nasa ni ni duna umbasitise na kini za ni ti kpinyemu gupai nga rimo ni naawo.—Atambuahe 138:6; Yakoba 4:6.

7, 8. Waigu nyemuse aundo rani ani dungura berãrani kurii agu apai duna nyanyakipaha gbe?

⁷ Pauro akepai fu aFiripoio ki ya: “Mi nakpara tipa gi pai re ya gaoni nyemuse moi pai ki susi asusa gbe rogo [ruru] inahe na pa kparia pai dũ. Oni [ki] rugu tironi na pa agu apai duna nyanyakipaha gbe.” (AFiripoio 1:9, 10, “oni ringbisingaha na NW.” ) Gu nyemuse nga ga aKristano nika undo rani ani mangi gupai i angarasi rani nani re, tipa ka ruga tirani na pa agu apai duna nyanyakipaha gbe. Ni kpiapai, ani wisiginga afugo Pauro fu Timoteo: “Ka kumba gbata sunge babipai ni nakpi nyemu wene sunge.” (1 Timoteo 3:1) Rogo gu garã sunge nangia 2000, bange vovo adungurati adu nga 1,502 rogo zegino dunduko, si kini sa vovo bange adungurati dunduko si du nga 91,487. Sidu, bakere zingo gu duho tipa abaakumba, na si naida i tambua aguyo nagbata gu sunge re.

⁸ Ono tie, aguyo nagbata agu amamu nga ga duni ababiapai, i rengbe ka duna ringbisiringbisi bipai ka i moi ndu gupai ku berãyo yo du ngbatunga agu amamu re tini. Anga padu na pagbia watadu pa worimo duna nyanyakipaha te. Agu abaakumba nasa ngbarago ti Yekova, nyemuse tipa ko na tipa awirinayo du nafõngbaduyo yo i nimangi apai. Anga pa worimo watadu pa maapai rii awirinayo i agbataha te. Fuo ruga ko agu abaakumba nga ga dungurati yo tipa i duna wene berã, gu mokedi nangia Petero anyakasi gupai nga si naida abaakumba duna ‘umbasitise nga ga berã.’ Ko arugu agu aboro dunduko du rogo dungurati niyaa: “Oni úmbasi tironi . . . tii gu nyanyaki be yo nga ga Mbori.” (1 Petero 5:1-6) Agu aboro dunduko nagbata pa rẽ ni abaakumba, si ni wenepai fuyo i makia gu kpiapai nga ga gu badungu abaakumba du rogo zegino dunduko nga aguyo nga nyanyaki amangisunge, aboro umbasitise, na nga maku fu gayo adungurati.—AEbere 13:7.

Wene Ndu Mangapai Naundo Rani Ani Hipai

9. Tipagine aKristano naabandapa agu amaku tini berãyo yo Yekova nakidohe tipaha?

⁹ Ani nabi nyakapa gupai nga nyemuse nifõngbadu boro yo sa mangapai rogo kura gene. Baibiri nakidopa dungu amaku fu aguyo napefuo sinombori mbiko nyemuse, na kini kido pa bawene amaku kumbatayo nga gu adunga ba berãpaha tini ya. (1 Timoteo 4:8) Gu Kristano duna nyanyaki ida kuti agi amokido re na nga guni idi gupai nga Yekova “nafu mosoro fu agu yo nagbata ko,” i naundo ni ni ru nyanyakii rogo idapase yo. (AEbere 11:6) Dungu rani namaabangirani tipa padu ga Mbori amokido nidigisidigisihe na kini karaga kina gu berã gu mokedi nangia Yoane adu nani: “Amina. Mo yé, Gbia Yesu!” (Yugoti 22:20) Ii, ka ani du niruru rani, berãkuriipa agu amaku du mbembedii kumbatayo anyakasa rani ani hipai, a wa kina gu “gu ngbarago nadu . . . ku mbata yo” fu Yesu aundo ko ko hipai.—AEbere 12:1, 2.

10, 11. Ho nyemuse afõngbaduraniyo ni, waigu si aundo rani ani hipai?

¹⁰ Ono, ginipai tie ka du kangia gu yangara ndupai ani airiso Yekova tini nga pa raka rogo vovo zegino? Ani rengbe tie ka duna zingo zerangbaduse watadu na gberarago ho apai ada ni ni kpakarakpakaraha watadu ho si amanganga ni wa gu ani aamaabangirani tipaha ya. Ani ki rengbe ka du ngba gu kerepai nga ga tiwa kusayo. (AEbere 2:1; 3:12) Pauro afura tipa gu kuru badiangbako rimoko angia Dema, nga guko nagindigo ko. Tipagine? Bambiko ko “[akpi]nyemu gi zegino re.” (2 Timoteo 4:10) Gu boro nandusunge Mbori dunduko tipa kina gu nduapai ngbaa ti ni, ni ngba kerepai ka manga kina gu bangisapai re. Agu amamu nga gu zegino amaaha barabangiriyo rengbe ka gbe yo, ka i aidanga berewe ka mbupa gayo apai awere nimaa bangiriyo tipa agu amaku nika ye ya.

¹¹ Wa vura duhe ni gupai daada na ki duni sino aboro ka duna nyemu gbia agu amaku du kumbatayo na ka gbia zereda be agu a’asada nagbia rani, nyemuse nanyakasa gaani tambuahe tipa gupai rengbe ka duni bambatapai rogo gaani raka yo. Gupai Yekova akpinyemuhe nyakipaha gbe, angianga gaani ya. (Ruka 22:41, 42) Ii, nyemuse nanyakasa rani. Si nasa rani ani duna ngbarago ka sungudo gaani Mbori na zerangbaduse, na ki rengbe be kina agu amaku ko afuhe awere fu rani na ki duna kido nga ti gako wene regbo, ani agbia agu ahe agbia dunduko kido ko he tipaha—na dungu agu akuraha. (Atambuahe 145:16; 2 AKorindo 12:8, 9) Wa du rago re, nyemuse naundo rani ani ndusunge Mbori kindi zanga gbangbati mbiko “nyemuse . . . agbata nga gaha pai te.”—1 AKorindo 13:4, 5.

Ada Si Aida AKristano Nikpinyemuyo?

12. Kuti sangba Yesu, ada si aida ani nikpinyemuyo?

¹² Yesu afu bangua rugute nibipa agu aboro rengbe ani ka kpinyemu yo ho ko adi afugo ni ue rogo ga Mose Rugute. Ko ayaa: “Mo kpí nyemu Gbia nga ga Mbori kpotoro yo dunduko, na mbisimoro dũ, na ga berã dũ” na, “Mo nikpí nyemu kuaro wa mo akpi nyemu tiro.”—Matayo 22:37-39.

13. Waigu rengbe ani ka wirika wai ka kpinyemu Yekova, wa vura duhe vurũ nga ka ani bingo ko te?

¹³ Mbiko agi afugo Yesu re, si ziazia nga Yekova nga gu bambata boro si aida ani nikpinyemu ko. Ono tie, i naabatikanga aboro na gu nyemuse i aima sonosaha tipa Yekova te. Gure nga gu sino du ani wa ka ani sonosihe asonosa. Ho ani agi pa ko ni ni bambataha, gupai ani agihe agbe rani koyo du ko ni. Tooni tooni, ani ki wirikipa wai ko ambakadi kpotosende tipa aboro. (Bambata Pai 2:5-23) Ani awiriki wai ko naamanga fu ngbatunga aboro, zanga gindigo rani ho ingapai arimi ni ku dagba aboro, ono ki mangipai tipa ka batasa rani. (Bambata Pai 3:1-5, 15) Ko anamangapai ni weneringise na aguyo nadu niruruyo, na ni yangaraha, ko ki fu bangisa Wiriko tipa ka mbupai ti gaani ingapai. (Yoane 3:16, 36) Gi inohe nga gu naakio kina kumbatayo re asa gaani tambuahe si sono tipa Yekova. (Yesaya 25:1) Bakindo Davide ayaa ko anakpinyemu Yekova mbiko Gako berãpase nga ga nyemuse. (Atambuahe 116:1-9) Areme, Yekova nangerafuo rani, kini yugu gene fu rani, ni nyakasi rani, na kini ngarasi rani. Wa ani awirikapai tipa ko gbe, kinawo a gaani nyemuse tipa ko akio gbe.—Atambuahe 31:23; Zefania 3:17; ARomo 8:28.

Waigu Rengbe Ani ka Yugo Gaani Nyemuse?

14. Rogo gini gene rengbe ani ka yugo gupai nga gaani nyemuse tipa Mbori ni ndikidihe?

¹⁴ Rengo ngaha, dungu aboro rogo zegino dunduko nayaa i nakpinyemu Mbori, ono gu gene i araka rogo natikango gupai re. Waigu rengbe ani ka ino gupai nga ani nakpinyemu Yekova nirengo? Ani rengbe ka fura fuko rogo kparakpee na ki gumba gupai fuko ani aberãha. Na ani rengbe ka mangapai rogo gu gene nayugopa gaani nyemuse. Gu mokedi nangia Yoane ayaa: “Gu ni ka kuti gako pai [kuti fugo Mbori], ga Mbori nyemuse ti ni nzunzu ni rengo. Si . . . ini [ani] ti ni ya ani rogo ko yo.” (1 Yoane 2:5; 5:3) Dagba kura apai, Fugo Mbori nagumba gupai fu rani nga ani dungura tirani kurogo ba sa na kini raki gigiri raka, ringbisihe kuti andika ruru mangapai. Ani nane biriki, kini pe kina rengo, na kini banda berãrani ni gigirihe. (2 AKorindo 7:1; AEfeso 4:15; 1 Timoteo 1:5; AEbere 10:23-25) Ani nayugo nyemuse ni fu ani aũzegino fu aguyo zingoho amanga yo. (1 Yoane 3:17, 18) Na ani akaraganga tirani kusayo ti gumbapa Yekova fu kura aboro te. Gure nakoda pa du ani ti manga gu sunge tungusa wene pangbanga nga ga Kindo nga gu namanga rogo zegino dunduko. (Matayo 24:14; ARomo 10:10) Duna irisa tipa Fugo Mbori rogo ngbatunga agu apai re nga gopai ya gaani nyemuse tipa Yekova ni ndikidihe.

15, 16. Waigu nyemuse tipa Yekova afõngbadu dungu aboro yo rogo gu garã susi?

¹⁵ Nyemuse tipa Yekova naundo aboro i mangi wene adiaberã. Rogo gu garã susi, ngbatunga gu nyemuse re afõngbadu aboro yo 288,907 i kpara gayo raka fuko na ki yugukpia gu gayo diaberã re gbayaga rogo dia bapatiza nga ga ime. (Matayo 28:19, 20) Gayo kparatise aduna rogoyo tini. Si ayugupa ariapai rogo gayo raka yo. Ni kpiapai, Gazmend angia bangbasia sa dagba agu abatakandi ni bee du Albania yo. Tipa bete agarã, ko na diako anaawisigo Baibiri, aũkota ki vura du, i arẽ ni yangaraha ni abatungusipai nga ga Kindo. Rogo gu garã susi, Gazmend azi bapatiza, ni guni sa dagba agu aboro 366 nazi bapatiza Albania yo rogo gu garã sunge nangia ga 2000. Waraga pangbanga sa akusi papara kekepai sa tipa ko niyaa: “Gako raka [awere] na nduhe tini, na mbiko gipai re, ko na gako aborokporo na bakere ngbarago kisusi rogo gayo raka yo. Tipa ko, anga gupai nyakipaha bangiriko nga wai rengbe ko ka gbia undo tipa tiko te, ono si nga wai rengbe ko gbe ka undo kura aboro.”

¹⁶ Teketeke a, wirinarani sa nga dee nga guri zi bapatiza bambeda na kini mangisunge rogo gu basunge nga ga kusa banzimi rogo gu ringara nga Guam agbia gu sunge namoi ri ngba asada. Fuo tumba yo pari tipa dungu agarã tooni tooni, i afu gu mamu furi ni yangaraha nga ga duni bambata dee ka duni dufuo bangerekurii gu basunge re, nga gupai naamanganga mbata rogo gu pangbanga nga ga gu basunge re ya. Ono tie, ri aima kpara gari raka awere fu Yekova. Sidu fuo saka ri apai na kumbaari, gu vovo wirinarani re aka gu sunge re, na kuba gure ri ki mbakadipai tipa kaa mangasunge tipa bete regbo wa ka ri sono rogo toroyo ki dani gu namangisunge natungusapai ti aregbo dũ, nga nazakigene. Nyemu Yekova nafõngbaduriyo ri idi ka ndusunge ko ni nazakigene kuba kaa orafuo agu aundo gu marã nga ga gi zegino re narengbe ka fuhe. Nirengo, rogo zegino dunduko, ngbatunga gu nyemuse re afõngbadu awirina 805,205 i du ti sunge zakagene rogo apaparaha nibakiakia vuru gu garã sunge nangia ga 2000. Nga gu yugo nyemuse na idapase agu abazakigene re amangihe!

Si Afõngbaduraniyo Ani Kpinyemu Yesu

17. Gini wene kpiapai nga ga nyemuse ani abihe ti Yesu?

¹⁷ Yesu nga bawene kpiapai tipa wai nyemuse afõngbaduseyo. Rogo gako raka mbata fu du ko ni boro, ko anakpinyemu Bako na kini kpinyemu ngbatunga aboro. Ni boro tatamana, ko ayaa: “Mi adu kina pati [Yekova] . . ., wa bangbasia boro sunge; rago angba ti ko mbiko re na auru dunduko, mi ki ningi na auru bara bangiriko, ki ningi mbiko pa gako kpotosende aboro naraka auru he, rago angba ti re mbiko awiri aboro.” (Asanza 8:30, 31) Ga Yesu nyemuse afõngbadukoyo ko mbu gako baraka ngbangbaturũ yo i vungu ko ni kungbo fogo gude. Ko anamangapai na zerangbaduse na ni weneringise na bayee aboro na aboro umbasitise na avura Yekova ki rungosi ko. Ni yangaraha, ko akpi tipa ngbatunga aboro dunduko auru ngbunduru ngua nga ga rungosi. (Yoane 3:35; 14:30, 31; 15:12, 13; AFiripoio 2:5-11) Nga gu wene kpiapai tipa ruru ndu mangapai!

18. (a) Waigu ani asonosa nyemuse tipa Yesu? (b) Rogo gini gene ani ayugo gupai nga ani nakpinyemu Yesu?

¹⁸ Ho agu aboro duna ruru ngbaduyo yo ageda gu tangaratangaraapai ni du tipa ga Yesu raka rogo Abuku Wene Pangbanga na kini berẽkuriipa bange agu amaku gako ruru gene mangapai naye nani fuyo, gere nasa gupai nga dudunguro nyemuse tipa ko sono ngbaduyo yo. Ani areme wa kina agu aboro Petero aya fuyo wee: “[Yesu] oni abi nga ko ya, ono oni ki nikpi nyemu ko.” (1 Petero 1:8) Ani nayugo gaani nyemuse ho ani amanga idapase ni kuti ko na kini wiriki gako raka nga ga mbupa gaani apai. (1 AKorindo 11:1; 1 ATesaroniko 1:6; 1 Petero 2:21-25) Pati Tingidapa kpio Yesu rogo Zerekpe ti rameru 19, rogo 2000 nga gu i naamangaha na agarã dunduko, i atingidi aboro 14,872,086 na gu nduapai si aida tini ani kpinyemu ko. Nga gu bakere bange aboro nangia gure! Na nga gupai nanyakasa rani ka ino gupai nga badungu aboro kinaho duna nyemu ka gbia bata rogo gu motumo nga ga Yesu! Nirengo, ga Yekova nyemuse na ga Yesu tipa rani na gaani nyemuse tipa yo nanyakasa rani.

19. Gini asanahe tipa nyemuse ani ka sakapai tipaha rogo gu paparaha naye fuo gere?

¹⁹ Yesu ayaa si naida ani kpinyemu Yekova na ngbaduraniyo dunduko, na mbisimorani dunduko, na omerani dunduko. Ono ko agumba gupai a nga si naida ani kpinyemu akuarani wa ani naakpinyemu tirani. (Marako 12:29-31) Gure nakoda ada? Na waigu nyemuse tipa akuarani aundo rani ani duna wene ringbisiringbisi mangapai na ruru ndu mangapai? Ani asakapai tipa agi asanahe re rogo gu papara kekepai naye fuo gere.

Oni Natingidaha?

• Tipagine du nyemuse tini ni nyanyakipa sino?

• Waigu rengbe ani ka wirikapa kpinyemu Yekova?

• Waigu gaani mangapai afu gopai ya ani nakpinyemu Yekova?

• Waigu ani ayugo gaani nyemuse tipa Yesu?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 20]

Nyemuse naundo rani ani sungudi undo na zerangbaduse

Gu kpiahe du ti kpewaraga 22]

Ga Yesu bakere motumo nafõngbaduraniyo ani kpinyemu ko