Oni Gbia Bakere Ngbarago Rogo Gaoni Ramukporo
“Boro nidua bambu be tatamana, ni ki nyakasi he be rugatinapai.”—SNZ. 24:3.
1. Ginipai Mbori amangihe nitatamana tipa gu bambata kumba ko amangiko?
GU Barani du ngbangbaturũ yo nga iratatamana, ko ima ino guhe ngbaa tipa rani. Nikpiapai, Mbori abi gupai nga, si ‘aangbanga kumba sungu nisako’ ati Edene yo te. Gu banguapai nadu tipa gu ga Mbori ringbisapai re angia aboro vungu agude i ki “zúga azuga, ki nge ange, ki hisi kpotosende.”—Bam. P. 1:28; 2:18.
2. Gini mbakadapai Yekova amangihe tipa si undo aboro?
2 Yekova ayaa: “Mi ambákada mounda rengbe tipa ko.” Sidu, Yekova afu bakere rame fu kumba, ko ki di ngazirako sa, ki mbakadi dee rogoho. Ho Yekova ayeni na gi rengberengbe dee nangia Eva re fu Adamu, Adamu ayaa: “Gere nga . . . meme dagba amemere yo nga pasio rogo pasiore yo; i ayá ti ri, De, bambiko i adi ri ti Kumba.” Eva angia ga Adamu mounda nzunzu. I arengbe kadu na asinoyo nibakiakia, ono i dunduko nangia rengberengbe aboro Mbori amangi yó nikpiako. Rogo gi gene re, Yekova kini mbakadipai tipa bambata rogatise. Adamu na Eva aima ida na gu gene Mbori ambakadipai tipa gayó rogatise ngbaha, na si narengbe ka sa gupai nga i niiundo tiyó dagbayó.—Bam. P. 1:27; 2:21-23.
3. Wai badungu aboro abi rogatise, na gini asanahe si aida ani ini gaha akaragapai?
3 Ono gupai nafu gberarago nga, samungu ima maapai areme rogo zegino dunduko. Gu fudifudiapai si aye nani, si aenganga yo du Mbori ni te. Badungu aboro aidanga na gu gamahe Mbori afuhe nga rogatise te. I nabihe nigupai regboho aima susa, na nigupai naye na kina kazarii. Tipa agu aboro namanga rogatise, badunguyo nambutiyo ambu. Badungu avunguagude akpinga nyemu awiriyo wenengai te, na i namanga kura apai kini gbu kugii agude nani. Badungu avunguagude amanganga pai na kodatise tipa ka gbia zereda te. (2 Tim. 3:3) Wai tie rengbe arogotise ka sa ngbarago si nye rogo gayó ramukporo ti gi kere regbo ani araka ti ni re? Ka arogotise amangapai na giatise dagbayó, na kini rafu Yekova, wai rengbehe ka mbakada gu fudifudiapai nakura rogo gayó ramukporo? Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gu kpiapai nga ga agu arogotise naraka ti gi gaani regbo re nga aguyo nabanda ngbarago si nye rogo gayó ramukporo?
Ani Naandu Kina Kuti ga Yekova Arugute
4. (a) Gini rugute Pauro afuhe nibipa rogatise? (b) Wai agu aKristano nga aboro giasangbaa andu kuti ga Pauro rugute?
4 Ga Mbori toro adu kugii gu mokedi nangia Pauro ko fu rugute fu adekurugbo ki yawee ka i aida ka roga akumba, i rogoyo “kina rogo Gbia yo.” (1 Kor. 7:39) Gipai re aadunga nivovopai fu agu aKristano nadumbata rogo gu pambori nga ga aYuda te. Yekova arũndiko ziazia fu aYisaraere ki yawee ka i ‘manginga pa rogatise’ na agu arikaaboro nadu patiyo nangia apagano ya. Yekova agumba gu ndupai si aaidanga ti ni boro basa gi ndiko ko arũhe re ya. Ko ayaa: “Bambiko i asá awironi ku sa yo ti peka fuo re, ya i mángi pa kura ambori; bambiko ho ga Yekova zinga ka runguda ni kuti roni, ko ki gbarasi roni ni ipo.” (Pa Rug. 7:3, 4) Ginipai Yekova aida gu gako amoyambu du awere mangihe nibipa rogatise? Nirengo, si naida ga Mbori moyambu sia gani badiarogatise nga kina guni du “rogo Gbia yo,” nga gu boro naima kpara gani raka fu Yekova na ki zi bapatiza. Pa ndu ani kuti gu ga Yekova rugute du tipa rogatise re nga patatamana.
5. Wai Yekova gbiati agu aKristano nga arogotise abi agu amozunga nga ga rogatise?
5 Agu amozunga nga ga rogatise, si nga ziazia he bangiri Mbori. Ho Wiri Mbori aafura ni tipa gu rogatise nangia ga aAdamu na Eva, ko ayaa: “Gu Mbori akpamia re ka boro kpara nga ha ya.” (Mt. 19:6) Fugo bake apapara Atambuahe natingida rani naapa wai nyakipa akidohe kini yaa: “Mo tumo fu Mbori ni motumo tambuahe, ki digisi pa gamo akidohe fu gu Ko nga Bahe ki susi.” (Tam. 50:14) Ka si vura du nga agu aboro narogatiyo nika gbia bakere ngbarago agbia rogo gayó ramukporo, agu amozunga watadu akidohe i amangihe ti regbo gayó rogatise, si nga nyanyakipa pai.—Pa Rug. 23:21.
6. Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gupai Yepeta amangihe?
6 Oni bingo gupai nadu tipa Yepeta, nangia basapungbanga Yisaraere yo. Ko akidohe fu Yekova ki yaa: “Ka mo fu aAmono ku be re ni rengo, si adu wa gere, gu ni ka kuru ngbadimo gi bambu yo ka gbia re, ho mi ka yega ni ni zereda be aAmono, ni adu ni ga Yekova he, mi afu ni ni zozo motumo.” Gu boro nakuru ngbadimo ga Yepeta bambu yo Misipa yo ka gbiako angia kina bangisa wiriko nidegude. Ya mo Yepeta agbatagene ka kuo gako kidohe ho ko abi gupai ni nga kina wiriko kuru? Wagusa te. Ko ayaa: “Mi ape pai fu Yekova, ka mi sa nga sangbare te.” (Abasa. 11:30, 31, 35) Yepeta aima manga gupai ko akidopaha fu Yekova, wa ko avura inoho vurũ nga ka ko mangihe wo, gude ho berewe beko nika vunga agude tipa rimoko ndu kumbatayo kindi ringara Yisaraere yo te. Ga Yepeta mozunga adu kia ti agu amozunga nga ga rogatise, ono wa ko aima manga gupai ko azungahe tipaha, si nga wene kpiapai fu akumbakuadee na dereakumba nibipa agu amozunga i amangihe ti regbo gayó arogatise.
Gine Nasa Rogatise Si Du na Diabese?
7. Gini aʹariapai si aida agu aboro rogotiyo bambeda mangihe?
7 Badungu arogotise ninaangera kusayo na bakere ngbarago ka bi gu regbo i aambakada pa gayó rogatise fuo zio yó bakure. Nairiwo gu ngbarago i adu nani ka ino gu boro i nika rogatiyo na ní kumbatayo re! Ho i anaadia bakere regbo ni sa, kinawo a bakere i anaaino tiyó wenengai. Ono singia gayó bakure adu nigbangaha watadu si adu tipa guru regbo i ki rogotiyo, ho i arogotiyo ni ki da nikumba na diako, si aidi i mangi bete aʹariapai amanga rogo gayó raka. Kumba sa ayaa: “Gupai nadu furani nikpakarapai ho ani arogo tirani ni angia, ka ino gupai nga ani berewe nga bakuparanga na devurukporo te. Si adu furani ti tonatonaha nikpakarapai ani banda gu bakure nadu dagbarani na akuarani gbiati gaani ngbanyaa na agumerani si du rogo baha.” Gu kura kumba naima manga agarã awere 30 kurogo rogatise, ko aini gupai ti kina tonatonaha nga, tipa apai niindu wenengai, si aidanga ko niiberẽ gupai berewe nga ko sa te, ono si naida ko niiberẽ gupai nga “i ue.” Ka si du nga boro yambu ko ku kpuni yo watadu ka sanako tipa kurapai, ko nasana kina diako mbata fu ko diberã tipaha, kini berẽpa agu apai ngbaa ti diako. Rogo gu bangiriba re, pa ida boro na gupai kurani agumbaha rengbe ka undo.—Snz. 13:10.
8, 9. (a) Tipagine nyakipa wene fugodagbase ti ni? (b) Gini bangiriaba si aida arogotise mangi ariapai rogoho, na tipagine?
8 Ti kura aregbo, rogatise nakpamia agu aboro du angbatungayo nibakiakia. Gupai si aidaha ane nzunzu nga i niigumba agu apai agumba ziazia du kpotoyo yo. Badungu agene duho aboro afura ngbaha. Ka oni akparia wai gaoni badiarogatise afura na agumeni, si rengbe ka undo roni oni ini ní wenengai gbe. Ti kura aregbo, anga gupai boro nagumbaha nayugopa agu apai ní aberãha te, ono gu gene ní nagumbaha ngbaha nayugoho. Na badungu apai rengbe boro ka inoho ti agu apai gani badiarogatise agumbanga ha ya. (Snz. 16:24; Koro. 4:6) Rugatinapai nga gu nyanyakipa pai si aidaha tipa ka gbia ngbarago.—Oni gedi Asanza 24:3.
9 Nibipa sia ambaro, watadu agu apai nafu wasa, badungu agu aboro narogatiyo nabi gupai nga, si naida i mangi ariapai amanga rogoho. Si rengbe kadu nga, mbata fu oni mangi rogatise, oni watadu gaoni badiarogatise anaadia regbo kuti ambaro na kini mangi gu kura apai nafu wasa fu boro. Awere tie, si naida oni wisigihe singia si naida oni mangi ariapai. (1 Tim. 4:8) Kina gu bangisapai re a du tipa gu regbo oni anaadiaha na agumeroni. Si nirengo nga, si naida arogotise duadu na regbo beyo tipa agu apai nga ga toro, na kini mangi gu kura apai kina sa, ono anga si nayugo gupai nga ka regbo dunga beyo tipa ka zambuasi kpotoyo watadu ka sungo na agumeyo ya te.—Mt. 6:33.
10. Wai rengbe giarogopaiyo ka sa gupai nga wene ngbanyaa du dagba avunguagude na agu awiriyo mangi rogatise?
10 Ho kumba adia dee ni, ko nambu bako na nako, na kinawo a dee amangaha. (Oni gedi Bambata Pai 2:24.) Ono tie, gu ga Mbori rugute nayawee boro irisi bani na naní, digidoho ti ni te. Sidu, ka aboro vura rogatiyo, i nikaa dia bete regbo adia kaa sungo na agume kumba gbiati agume dee a. Kura kumba agarã nasusi awere 25 fuo diako dee ayaa: “Ti kura aregbo, si nikpakarapai fu boro ka manga agu apai dunduko zanga naga kina kubani gani badiarogatise akpinyemuhe na gu agumeni gbiati gu agume gani badiarogatise akpinyemuhe. Mi bi Bambatapai Pai 2:24 niguhe naundo rogo gi bangiriba re. Si naida boro nimangi agu apai amanga agumeni watadu gani aborokporo akpinyemuhe, ono gi veresi re nape gupai fere nga, si naida kumba peresipa diako mbatayo, na dee ki peresipa kumbaari mbatayo.” Mbiko agi apai re, agu aKristano nga avunguagude du na wene giarogopai yo, i ima ino gupai nga, awiriyo ima maakporo awere, na kumba nga gu boro nangerakurii gu kporo re dunduko.
11, 12. Tipagine nyakipa gu wisigo Ziazia Kekeapai nga ga aborokporo ti ni gbiati kparakpee?
11 Manga gu wisigopai nga ga aborokporo dedede nga nyanyakipa pai. Badungu apai namangi rogo kura akporo nayugo gupai nga rengo du nga gipai re. Anga si nitaatapai tipa ka sigira gu wisigopai re watadu ka saha si niindu kumbatayo kindi te. Kumba sa ayaa: “Ka gene nidu ani aria agu apai namangi kusayo, gupai ka ani nimangihe nga ka tona gu wisigo Ziazia Kekeapai nga ga aborokporo tona ti kina tonatona gaani rogatise.” Ko aya berewe wee: “Si nidu nibawenepai kisusi ho mi naabi diare ni na bakere ngbarago tiri ani nagbia kura nyanyakipa pai nga ga toro ti regbo gaani wisigopai.”
12 Kparakpee sa nga gu kurapai berewe naundo. (Rom. 12:12) Ho kumba na diako akodatiyo ni ka iriso Yekova, gu dawedawe ngbanyaa du dagbayó na Yekova, si rengbe ka nyakasa gu nyemuse du yó nani dagbatiyo. (Yak. 4:8) Kumba sa ni Kristano ayaa: “Ho boro ahõmbupai ni tipa gu irairapai ní namangihe na ki tingidipaha fu Mbori ti regbo kpee, si nayugo gupai nga rago ima gbera tiní mbiko gupai ní nimangihe re, ka si vura du vurũ nga wiri toonipai du gbua ningiaha niba gberarago ti gani badiarogatise.”—Ef. 6:18.
Oni Mangi Gupai Gaoni Badiarogatise Akpinyemuhe
13. Gini rugute Pauro afuhe tipa dawedawe ngbanyaa dagba kumba na diako?
13 Si naida agu aKristano nga arogotise ne gu mangaapai nazogosapa gu ngbanyaa nga ga arogotise kusende, wa ngbatunga agu du rogo gi zegino aboro amanga kodaba ngba iraira gene rogoho re. Pauro afu rugute tipa gipai re ki yaa: “Kumba mangi gu pai ru fu diako, de ki mangi a wo fu kumbari. Dia boro adu nga na pa zoga borori te, kina kumbari, a wo ka kumba adu nga na pa zoga boroko te, kina diako.” Pauro afu rugute berewe zanga bakpe ti ni ki yaa: “Ka gu ni ka nga fu gu ni ya, kina gu oni ka ida ha dagba roni yo tipa gu rago.” Tipagine? “Ya oni fu tironi sa kpe, oni ki kpamia tironi berewe, Satana ka asada roni mbiko gaoni zanga rugatise.” (1 Kor. 7:3-5) Wa Pauro afura tipa kpee, gure nga ko ayugupa agu apai si aida aKristano peresipaha mbatayo. Ono ko agumbaha a ziazia ki yawee si naida gu Kristano naima manga rogatise niinipa gu nyemupai nga ga borose gbiati nunga du diani watadu du kumbaani nani.
14. Wai agu abangua arugute nga ga Ziazia Kekeapai amangasunge nibipa dawedawe ngbanyaa dagba kumba na diako?
14 Si naida kumba na diako nifura afura ziazia zanga zee. Si naida guni nimangi kurani nibeedi nunga, bambiko ka si adunga wo ya, si rengbe arengba ka ye na fudifudiapai. (Oni gedi AFiripoio 2:3, 4; oni ringbisinga ha na Matayo 7:12.) Gipai re naamanga amanga dedede dagba agu arogotise du kumba rogo kura pambori kia, dee kidu rogo kuraha a kia. Ka tagbagaapai vura du, si naida Kristano mbakadiapai nigani wene sino mangaapai, weneringise, gbiati giatise. (Oni gedi 1 Petero 3:1, 2.) Nyemu Yekova gbiati nyemu badiarogatise, kodihe na zera, si rengbe ka undo rogo gi bangiriba re.
15. Wai irisa asa ramukporo si du na ngbarago?
15 Kurapai berewe nga, gu kumbakudee duna weneringiko, ko nairisa diako airisa. Ko naberã pari rogo wiri apai yo dunduko. Kumba mangi agarã awere 47 na diako ayaa: “Mi nawirika gipai re kindi.” Ziazia Kekeapai naruga adee kini yawee i niigunde agude ti akumbaayo. (Ef. 5:33) Ka diakumba afura gbegberẽe tipa kumbaari, kini kusi gu wiri irairaapai dunduko fu aboro kumbaari amangaha, gure nayugo gupai nga ri agundenga ti kumbaari te, watadu ri airisanga ko te. Asanza 14:1 nayaa: “De tatamana nadua gari bambu [nambakada gari ramukporo na kumbaari], ono mumungo de nagbandaka ha ni kina beri [gbiati kere afugo].”
Ka Oni Dunga Nibayee Roni fu Bakitingbanga Ya
16. Wai rengbe arogotise ka mangasunge na AEfeso 4:26, 27 rogo gayó ramukporo?
16 “Oni zingi, ka oni ingi nga ya; ka uru ti nga gaoni zinga ya. Ka oni mbákadi nga gene fu bakitingbanga ya.” (Ef. 4:26, 27) Ka arogotise andu kuti gi rugute re, si rengbe ka undo yó i mbakadi gu tagbagaapai du dagbayó, watadu i sa gupai nga ka si mangingo a ya. Wirinarani sa ayaa: “Regbo ho mi natingidinga paha tagbagapai adu dagbarani na kumbaami ka ani asungongo ki mbakadihe ya te, ka si avura du vurũ nga si aaida ani di kina badungu asaa tipa ka mbakada gupai re.” Ti kina gu regbo i arogotiyo, ri gbiati kumbaari ambakadipai nga, agu aregbo tagbagaapai nikaa kura dagbayó, gu uru re adigongo i ki zanga mbakadaha te. Ri aya berewe wee: “Ani adiberã ka mbupai na ki dihe kusayo berãse yo, ka si vura du vurũ nga bakerepai du ningiaha. Sidu, ani kini tona vovo uru na ngbarago.” Rogo gi gene re, ka i ‘ambakadanga gene fu Bakitingbanga ya.’
17. Ka boro bihe nga gu boro ní adi ní re, ní ka ní adi ní te, ginipai rengbe ka undo?
17 Ono na ka si du nga gu boro oni adi ní re, oni bihe nga ní ka oni adi ní te, ginipai si aida oni mangihe? Oni rengbe ka bi tironi nga gu nyemuse du dagba tironi na ní, si wa ga gu kura arogotise te. Ka si vura duwo, ka oni tingidi gu bipai nga ga Mbori tipa rogatise, si rengbe ka undo roni rogo gu bangiriba re. Ga Mbori toro adu kugii Pauro ko rugu aKristano ki yaa: “Rogatise du ni irisiirisi pai dagba roni dunduko, na barame ka si du nga na birikobiriko pai ti ni ya, bambiko airameteka na airabari Mbori asapa ngbanga yo asapa.” (Eb. 13:4) Na gupai si aidanga bangironi go ti ni a ya nga: “Gu gire udi yo ho biata ka si kati nga ni ipo te.” (Batu. 4:12) Ho kumba na diako aberãpa ziasi rimo Yekova ni gbe, si nasa gupai nga i du nikpamiakpamiayo wenengai, na kidu a nikpamiakpamiayo na Yekova. Si naida i asaditiyo kadu na diabese rogo gayó rogatise, kini ini gupai nga, pa manga yó ho wo nafu taarimo fu Yekova, nga Baenge pa rogatise.—1 Pet. 3:11.
18. Ginipai si aida oni inihe tipa rogatise?
18 Nirengo, agu aKristano nga arogotise rengbe arengba ka gbia bakere ngbarago rogo gayó ramukporo. Tipa ka gbia gu ngbarago re, si naida bakere asadatise gbiati asino aKristano, wa gu nga zera. Areme, rogo agu adungurati nga ga aDezire Yekova du rogo zegino dunduko, badungu arogotise nagbia bakere ngbarago rogo gayó ramukporo, si kini yugu gupai nga, anga gasigasipai ngaha fu arogotise i gbia bakere ngbarago rogo gayó ramukporo te.
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 15]
Arogotise naafura dagbayó mbata ho boro nayambu guni ni ku kpuni yo, watadu mbata fu ida pa kurapai
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 16]
Oni asadi tironi ka mbakada tagbagaapai nikina gu uru si namangi, ka oni ‘mbakadingo gene fu Bakitingbanga ya’
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 17]
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Tipagine rengbe ani ti ni ka yawee arogotise rengbe arengba ka gbia bakere ngbarago rogo gayó ramukporo?
• Gine rengbe ka sa rogatise si du na diabese?
• Gini asino si aida arogotise du nani?