AGU APANGBANGA DU TIPA GA BORO RAKA

Mi Adiberã ka Zanga Mbu Bere si Rungbura

Gu pangbanga re nga fugo Maxim Danyleyko

“BUBA,” “PAPA,” “TITA.” Gere nga agu arimo dungu paranga aboro ninaayamba re na ni dedede Betere yo. Si ima ngba tire i naayamba re wo mbiko garã re nga 89. Mi nabi agi afugo nyemuse re ni papara gu maku mi nagbiaha be Yekova mbikopa manga mi sunge Kindo ti aregbo dũ fuko tipa agarã 72. Na mbiko agu apai mangi fere ti ngba ga Mbori sunge, mi ima rengba ka gumba gupai fu gi paranga aboro re na ngbadure yo dũ nga, ‘I nika fu mosoro afu furoni tipa gaoni sunge​—ka oni zanga mbu beroni si rungbura.’​—2 Peka 15:7.

AVUNGU RE NA AWIRINAMI

Avungure aguari Ukraine yo ka ga ku Canada yo. I atona raka rogo gu gbata nga Rossburn rogo gu rago nga Manitoba. Nina avungu akumbagude 8 na adegude 8, zanga abi dagba yo​—mi nangia namba 14 gude. Buba aima kpinyemu Baibiri na ko anaagedaha furani wiso rago aPoso dunduko, ono ko anaabi abarumbatayo rogo apambori ni agu aboro naida kaa gbata kina marã kuba gupai nga ka undo aboro, na ko anaasanahe dedede niwia nga, “Mi nabaka kina bangire nga da nafu marã fu Yesu tipa gako tungusapai na yugopai?”

Awirinami muambe​—akumba biama na adegude biama​—aima ye ki idi na rengo. Gu dawire nangia Rose amangisunge ni nazakigene daho ri akpi ni. Ri aangarasa rani dunduko rogo agu aˈuru naadu mbata fu ri kpi nga ani moi berãrani kuti Fugo Mbori, ri anaaya, “Mi naida ka bironi rogo vovo zegino.” Gu unvurami nga Ted anaatungusapa we-iferno mbata. Awiso dunduko rago aPoso ko anaatungusapai rogo radio, ko anaanyakasa gupai fu agu aboro nanaagia fugoko rogo radio nga, aboro ingaapai dunduko nika gbi nyeanye kindi rogo kere we-iferno. Ono tie, ko ada kusa ni zaaza bamangisunge fu Yekova ni ruruko.

WAI MI ATONA MANGASUNGE KINDO TI AREGBO DŨ

Rogo gu kura uru sa rogo Banzinga rogo gu garã nangia 1944, mi ayego sukuru yo ki bi tooni buku rii gaani mbisa nga ga riahe rimoho angia, The Coming World Regenerationa. Mi agedi bambata kpehe na uehe, mi ki bi gupai nga mi gedihe ageda dunduko. Fuo mi nyasi geda gu tooni buku re, mi adiberã nga mi naida ka mangasunge fu Yekova wakina gu Yesu amangihe.

Da naaye na gi tooni buku re kurii gaani mbisa? Gu unvurami nga Steve agumba gupai nga, akumba ue “ninaabaga” abuku ni ye ku kporo herẽ. Ko aya, “Mi ni ngbe gure, mbiko ginoho naakiongo te.” Agu akumba re aye berewe Rago Poso. I agumba gupai furani nga aDezire Yekova du nangia yo na i naamangasunge na Ziazia Kekeapai ka fu akaragapai kuti agu asanahe aboro asanaha. Gipai re aima ngba tirani mbiko avungurani aima yugopai furani ani du na irisa tipa Fugo Mbori. Agu akumba naadu ue re agumba gupai furani nga, aDezire Yekova nika du na bakere dunguratise barambeda rogo gu gbata nga Winnipeg, nga gu ba gu dawire nga Elsie aaraka rogoho. Mi adiberã ka ndu tipa gu bakere dunguratise re.

Mi asi ngbagida tipa amairo 200 (akirometere 320) ku Winnipeg yo, ono ki ongodi gene rogo gu gbata nga Kelwood, nga gu ba agu aDezire Yekova naaye ku kpurani yo aaraka rogoho. Wa mi aasungo rogo gi ba re, mi andu tipa dunguratise na ki rugutire na guhe nga dungurati. Mi aye ka rugatire na gupai a nga, akumba dunduko, na adee gbiati paranga aboro si aida i tungusipai kporo na kporo wakina gu Yesu aamangaha.

Ho mi adu ni Winnipeg yo, mi agbia gu unvurami nga Jack, nga gu ko naru northern Ontario yo ka ndu tipa bakere dunguratise. Ti bambata uru bakere dunguratise, wirina atingidi gupai nga bapatiza nika du. Ani adiberã na Jack ka zio bapatiza ti regbo gu bakere dunguratise re. Ani adiberã wa sa tipa ka tona mangasunge ni abazakigene nibasa tifuo zio ani bapatiza. Jack ada ni bazakigene nibasa tifuo gu bakere dunguratise re. Garã re adu 16 na si aaida mi karagatire ku sukuru yo, ono gu garã nangbefuo ho, mi ada a ni bazakigene.

MI AWIRIKI DUNGU APAI NI BAZAKIGENE

Mi gbiati Stan Nicolson, atona sunge abazakigene rogo gu gbata nga Souris, du rogo gu rago nga Manitoba. Nibasa mi aye ka rugatire na gupai nga, sunge abazakigene ni taataha te. Marã aanyasa berani ono ani ki ka kindi kuti tungusapai. Rogo kura uru sa tifuo tungusa ani pai da ku nyemu, ani akaraga tirani ku kporo yo na bakere gomoro ono ka marã adunga mangu rani yo ya. Si airiwo tirani ka bi riahe na ba mangu pangbadimo gaani bambu! Daaku areme, ani ainongo gu boro namoihe furani te. Rogo gu nyemu re, ani ari riahe wa abakindo. Nairiwo gu mosoro ani agbiaha re mbikopa zanga ani mbu berani si rungbura! Nirengo, ti digido gu diwi re, mi arõi kisusi gu naadu mbata.

Tifuo bete adiwi kusa, i afu rani na sunge tungusapai ku rogo gu gbata nga Gilbert Plains, du baturõho nga amairo 150 (kirometer 240) kusayo ti gu rago nga Souris ku dioyo. Ti agu aregbo re, adungurati ni basasa anidu na gu kekeapai mbatayo naayugo gu fuo sunge nga ga dungurati rogo adiwi ni basasa. Ho awirina aamanganga sunge ni nyanyaki ya rogo gu kura diwi, mi amangi gumbapai fu dungurati tipa ka nyakasa gupai nga si naida awirina mangisunge nyanyaki. Tifuo dunguratise, sosono nazakigene kumbari aadunga rogo rengo ya, agumba gupai fere na aume bangiiri yo nga, “Mi aima manga ome, ono gene aadunga bere wa ka mi mangihe kisusi gu mi amangihe re te.” Gipai re asa re mi ti ni kpee a, na mi ki hõmbupai be ri.

Wakina gupai naadu tipa re, gu paranga awirina du na ome tiyo ima rengba ka manga ngbatunga ingahe wakina gure rago ki gbere tiyo. Mi ima ye ki ini gupai nga, kuba gupai nga mo mbu gu gamo ingahe re si rungburasi ro, si naida mo wirikipai ti ni ki ndu kumbatayo na gamo sunge. Mo agbia mosoro agbia tipa gu sunge mo nika mangaha kumbatayo ni ruruhe.

GU VURA NAMANGI QUEBEC YO

Si adu ni bakerepa momu fere wa mi adu na garã re 21, mi ndu tipa gu 14 riko nga ga gu Sukuru Nga ga Girada, nga gu ani anyasihe rogo Wegebe 1950! Aboro wa 25 dagba gimi agude sukuru naadu 103 i akediyo ku rogo agu arago i ape Faransée rogoho, Quebec yo Canada yo, nga gu ba i arungosi aDezire Yekova rogoho ni kerehe. I afu re berewe na sunge tungusapai ku rogo gu gbata nga Val-d’Or, nga gu gbata du na dahabu rogoho. Rogo kura uru sa, ani andu ni badona rani ka tungusapai rogo gu gbaria naadu mbembedi nga Val-Senneville. Gu bavugahe naadu rogo gu rago re aserekpo rani nga, ka ani aidanga ka guari kusayo ni ipo rogo gu gbaria re ya, ko nika manga rani ni zuu. Mi andu na gu bavugahe re ku ngbanga yo tipa gu gako serahe re. Ko ki ima tumo tipaha.b

Gipai re gbiati gu kuraapai naadu wakina ha angia papara gu “Vura Nga ga Quebec.” Gu rago nga ga Quebec aima du tiibe gu ga aRomo Kanisa Nga ga Katoriko tipa agarã naima susa 300. Abarumbatayo rogo pambori gbiati agu aboro birĩ-zogarago i agiatiyo na yo arungosi aDezire Yekova. Agi aregbo re aadunga taata te, na ani aadunga ni dungu rani te; ono ani aambunga berani si rungbura te. Agu aboro Quebec nakpinyemu rengo aima gia rengo. Mi adu na momu ka wirika Ziazia Kekeapai na dungu akumba na adee nga aguyo naidi na rengo. Rogo gu wisigo Ziazia Kekeapai mi aamangaha na aboro, gu kuraha adu kinaho mi aamangaha na riikporo aboro adu rogoho bawe. Agi aborokporo re dunduko atona ka iriso Yekova. Gi gayo kpiapai re angarasi kura aboro i guari rogo gu Kanisa Nga ga Katoriko. Ani akakuti tungusapai kindi, niyangaraha ani ki dibe gu vura re!

RABA AWIRINA ROGO GAYO FUGO

Rogo gu garã nangia 1956, i afu re na sunge tungusapai ku Haiti yo. Badungu gu vovo amokedi naadu yo aamanga ome ka wirika Faransée, ono aboro aadegatuyo adega. Gu mokedi nangia Stanley Boggus aya, “Kina ngbarani naazere ka bi wai aboro amangi ome nyanyaki tipa ani ini wai ka fura.” Ti bambata regbo, si adu ni wenehe fere mbiko mi aima wirika Faransée, ho mi adu ni Quebec yo. Ono tifuo bete regbo, ani aye ka rugatirani na gupai nga, badungu agu aboro du rogo gu rago re nape kina pa aboro Haiti. Sidu, tipa gaani sunge du na wene sangbanaha, si aaida ani wiriki gu fugo aboro agumbaha rogo gu dagbarago re. Ani amangihe wo, na ani ki gbia mosoro tipa gu ome ani amangihe re.

Tipa ka undo awirina berewe gbe, Riigbu Bipasunge akedi waraga furani na gupai nga i ima ida pa gupai nga ani sa Ngbaõbambu Sinziri gbiati kura awaraga ku rogo pa aboro Haiti. Gu bange aboro naaye tipa adunguratise rogo gu ringara re dunduko asono ni ipo. Rogo gu garã nangia 1950, bange abatungusipai adu Haiti yo nga 99, ono gu namba re asono na bange abatungusipai ki ima susa 800 rogo 1960! Ti gu regbo re, i akedi re mi ndu ka mangasunge Betere yo. Rogo gu garã nangia 1961, mi adu na ngbarago ka gbia gu momu nga ga nungusa Gu Sukuru Nga ga Sunge. Ani araba abaakumba gbiati kparakpara abazakigene, bangeyo adu dunduko nga 40. Ti regbo gu bakere dunguratise naadu rogo gu garã nangia 1962 rogo Ngi, ani angarasi agu awirina naadu rogo gu dagbarago re tipa i kiisi gayo sunge tungusapai, na i asia bete aguyo ni kparakpara abazakigene. Agi apai namangi re amangi ti kina wene regbo mbiko gu sogote naaida ka manga.

Rogo Ngi 23, 1962, tifuo bakere dunguratise, i azi re gbiati gu mokedi nangia Andrew D’Amico be-basunge yo, na ki rogodi gu yangara Awake! nangia ga Ngi 8, 1962 (rogo Faransée). Awake! adu na apai rogoho i adihe rogo gu waraga apangbanga nga ga Faransée nga gu nagumba gupai nga, aboro namanga pa sangba atoro (voodoo) Haiti yo. Kura aboro aaidanga na gu fugo re te, na i kini pe gupai nga i ake gu kekeapai re be-basunge yo. Fuo bete aposo kusa, irangbii akusi amokedi kusayo rogo gu ringara re ki kedi yo ku rogo gayo ringara.c Ono agu awirina i araba yo rogo gu dagbarago re amangisunge ni wenehe kisusi. Areme, mi nangi na yo tipa gu hipai i ayuguhe na wai gayo idapase nasono. I awere na gu sasa fugo Ziazia Kekeapai beyo nga New World Translation of the Holy Scriptures rogo pa aboro Haiti​—nga gu he ani anaarara kina musumo ho ti agu aregbo re.

MEKA ARAGO CENTRAL AFRICAN REPUBLIC YO

Tifuo manga mi sunge Haiti yo, i afu re na sunge amokedi ku Central African Republic yo. Kusa, mi adu na momu ka mangasunge yo ni babi adungurati na fuoho ki mangisunge berewe ni bangere kurii be-basunge.

Ti agu aregbo re, dungu aBambu Kindo naanidu ni wiri taataha. Mi awiriki wai ka gba nvuo na wai ka dua bambu na ni. Kina ngba agu aboro naasusa ti gene naazera ka bire mi nimangi gi ngbatunga sunge re. Gipai re angarasi awirina tipa i tona mangasunge mekaarago na kini ngere fuo gayo aBambu Kindo. Abarumbatayo rogo pambori anaasawia rani mbiko gayo akanisa adu na zingi (tôle) riihe yo, ono ka gaani adunga na ni ya. Ono wa si avura du wo, ani aairisombori kindi tii gaani Bambu Kindo naadu na nvuo riihe yo. Gi sawiahe re adigi ho bakere bavugumo amangi ni rogo gu bakere gbata nga Bangui. Gu bawege re amo gu zingi naadu rii gu kanisa yo re ki kuadihe kusande bangirigene. Gu nvuo naadu rii gaani Bambu Kindo yo asungu kina kubaha. Tipa kaa ngera wenengai fuo gu sunge nga ga Kindo, ani ame vovo be-basunge gbiati kporo nga ga amokedi vuru adiwi yo gbua bisue.d

MI ADI GU DEE NAADU ZAAZA ROGO TORO YO

Rogo gu garã nangia 1976 i arugusi gu sunge nga ga Kindo Central African Republic yo, na i ki kedi re na sunge tungusapai ku N’Djamena yo, nga gu bakere bagbata nga ga gu ringara nga Chad. Gu wenepai namangi yo nga, mi agbia zaaza nazakigene ni boro Cameroon du rimori nga Happy. Ani amangi rogatise rogo Zerekpe 1, 1978. Rogo kina gu bangisa diwi re, vura aenge dagba aboro ringara na ani ki oro wa sa na dungu aboro ku rogo gu papara ringara du sudiyo yo. Ho vura anyasi ni, ani akaraga tirani ki bi gupai nga i aima sa gaani kporo ni bakere ba nga ga gu riko nga ga abanzengere. Pa gaani awaraga agbere gbiati ga Happy roko-rogatise na agu agamahe ani agbiaha ti regbo gaani rogatise. Ono ani aambunga berani si rungbura te. Mi aazanganga Happy te na ri aazanganga re a te, ani aangera kumbatayo tipa kura sunge.

Agarã wa ue kusa, irangbii ambu gene tipa sunge tungusapai tona berewe Central African Republic yo. Ani akaraga tirani koyo ki tona manga gu sunge nga ga bi adungurati. Gaani kporo angia tarambiri nga gu naadu na gu barame rogoho ani anaakutukpaha akutukpa, ũime nga gu narengbe ka dia ime nga aritere 200, fridge tipa banda riahe gbiati gas burner tipa manga riahe ngbaha. Ta rogo arago aima kpakara. Kura regbo adu kinaho ani aandu nunguro, aborisi ki rugusi rani bara dunguhe bangirigene.

Rago anidu ni fofõihe dedede. Ti regbo bakere adunguratise, si anidu ni mbumbuhe ti kura aregbo tipa ka gbia ime tipa bapatiza. Awirina anaage agu aba ime aima uguda rogoho ki tona tuda ime rukutu daho si ani rengbe ni tipa bapatiza, nga gu i anaamangaha dedede rogo gbanga akoro marã.

SUNGE ROGO KURA ARINGARA VURU AFIRIKA

Rogo 1980 i akedi rani ku Nigeria yo. Ho ani adu ni yo, ani aundo na mbakadaapai tipa me vovo be-basunge tipa agarã ue. Awirina aima ngbe bambu naadu na bakere vuruhe yo na agu akuraha riihe ue. Rogo kura wiso sa, mi adakpa kuari yo gbe riibambu yo tipa ka gburuwa kura papara bambu kusande. Tifuoho ngbutuko, mi atona ka zorã kina rogo gu ba mi abiti rogoho. Ono agu ahe mi abiti ti ni aima aria tihe mbiko agu ahe naatiwa ku sende yo, sidu, mi kini si kina ku rogo wege kini ti ku sende yo. Si adu wa kai ya kerepai ima manga re, ono tifuo i mangi dungu X-ray na ki wisigi re wenengai, munganga agumba gupai fu Happy nga: “Ka mo bakingo bangiro ya. Bete agu ahe nagbia meme kuti kuraha du siri gbua, ko nika duadu wenengai vuru poso sa watadu ue.”

Rogo 1986 ani aga ku rogo gu ringara nga Côte d’Ivoire, na ani ki tona mangasunge biko adungurati yo. Ani anaandu andu na gi sunge re ku Burkina Faso yo. Mi aaberãnga gupai rogo uru sa nga tifuo agarã kusa, Burkina nika da ni kpurani tipa bete regbo te.

Mi aguari Canada yo rogo gu garã nangia 1956, ono rogo gu garã nangia 2003, tifuo raka mi kusayo tipa agarã 47, mi akaraga tire ku rogo gu Betere nga ga Canada wa sa na Happy bara gere. Ringbisihe kuti gaani awaraga, ani angia aboro Canada, ono ani aabi tirani nga ani nga aboro Afirika.

Ono rogo 2007, ho mi ada ni na garã re 79, ani akaraga tirani berewe ku vuru Afirika! I afu rani na sunge ku Burkina Faso yo, na mi amangisunge yo rogo gu Rondo Nga ga Ringara. Tifuo regbo kusa, i asa gu basunge re ni ba safugo si ki du kutiibe gu be-basunge nga ga Benin na rogo Buza 2013, i afu rani na sunge ku rogo gu Betere nga ga Benin.

Wa vura duhe nga mi ima gbinza, sunge tungusapai kindi ni nyanyakipa pai fere. Vuru agu agarã biata susi kusayo, mbiko gu undo nga ga abaakumba na gu undo nga ga diare, mi adu na ngbarago ka bi gimi abawiriki Ziazia Kekeapai ue nga, Gédéon na Frégis, i nizi bapatiza. I awere nairiso Yekova zaaza.

Tifuo gure, i afu re na diare ku rogo gu be-basunge nga ga South Africa, yo avuru Betere angerani fuo re gbiati agu ahe du mi na zingoho. South Africa nga namba saba ringara dagba agu aringara yo mi adu na momu ka mangasunge rogoho. Rogo Tanvuo 2017, ani agbia kura bakere maku berewe kisusi. Ani adu na momu kadu pati kpara gu gaani riibasunge nga ga zegino du Warwick, New York yo. Nairiwo gupai naamangi re bangirani nikaa gonga ti ni berewe ya!

Gu Yearbook nangia ga 1994 agumba gupai ti kpewaraga 255 nga: “Fu agu aboro dunduko naima hipai rogo gi sunge re tipa dungu agarã, ani nangarasa roni nga: ‘Oni dú nyanyaki! ka beroni rúngbura nga ya, bambiko i afú mosoro gaoni sunge fu roni.’​—2 Peka 15:7.” Ani na Happy ima diaberã ka pekafuo gu ngarasaro re na ka ngarasa kura aboro tipa i mangi kina gu bangisapai re.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]