Pa Wirika Mi Pai ti Wene Akpiapai Andu na Mi sa Badungu Amaku

I avungu re rogo gu gbata nga Quebec City, rogo gu papara Kanada nga Quebec i ape gu fugo nga Faransée rogoho. Avungure nangia Louis na Zélia, anaamanga pai na mi ngba wene gene gbe na kini kpinyemu re ho i aasonosa re ni. Buba angia boro zee, na gedapai aima ngba tiko. Keka apai aima ngba tire na mi adu na gu maabangirise nga ga da ni bakeke apangbanga.

Ho mi adu ni na garãre 12, Rodolphe Soucy, nga guko nanaamangasunge sa na buba, aye ku kpuraniyo na bakureako. I angia aDezire Yekova. Mi aainongo badungu apai tipa aDezire Yekova te, na mi anaadunga na nyemu gayo pambori ti re te. Ono tie, rago aima ngba tire na wai i aakaragapai kuti gaani asanahe ni ruruhe na ngba wene gene ni manga yo sunge na Ziazia Kekeapai. Rago aima ngba ti avungure a, sidu, ani kini idihe ka tona wisigo Ziazia Kekeapai.

Ti gu regbo re, mi aawirikapai rogo gu sukuru nga ga aKatoriko. Aregbo anidu kinaho, mi anaafura na agu agude ani adu na yo rogo riko nibipa agu apai mi aawirikaha ti regbo gimi wisigo Ziazia Kekeapai. Niyangaraha, agu abayugupai nangia abavugahe kini inipa gu fugodagbase re. Kuba gupai nga ka mangasunge na Ziazia Kekeapai tipa ka tikango na gupai mi aapehe, boro sa dagba agu abavugahe re akitingbanga re barangba agu agude ani adu na yo rogo riko nga mi nga basamungu! Gupai re aima fuda re bakere gbe, ono wene asangbanaha aima du ti ni a, bambiko si aundo re mi bi gupai nga agu apai nga ga pambori i aayugoho sukuru yo aandunga sa na gupai Ziazia Kekeapai agumbaha te. Mi abi gupai nga si naida mi mbu nduge ku rogo gu sukuru re. Sidu, avungure kini idihe fere mi ga ku rogo gu kura sukuru.

WAI MI AWIRIKI KA GBIA NGBARAGO TI SUNGE TUNGUSAPAI

Mi aandu kindi kumbatayo na wirika Ziazia Kekeapai, ono mi aamanganga sona kumbatayo ni ipo te bambiko gupai nga mi anaagunde agunde ka tungusapai kporo na kporo. Gu Kanisa Nga ga Katoriko aima du na bakere ome ti ni na si aasoga sunge tungusapai ni kerehe. Maurice Duplessis, nga guko nangia barumbatayo rogo birĩ-zogarago Quebec yo, adu na wene pabakure nga ga birĩ-zogarago na gu pambori re. Mbiko gako songodahe, ndurumo aboro-zuu azubo aDezire Yekova na ki mangiyo gbegberẽ. Si aaida na kere wingbaduse tipa ka tungusapai.

Gu wirina naundo re mi di be gunde angia John Rae, nga guko naandu tipa gu namba ribua Sukuru Nga ga Girada. John aima du na bakere inohe tiko, ni bayee ko, ni boro umbasitise, na ni gu boro si adu taata fu aboro i fura na ni. Ko anaafunga arugute fere dedede ni ngbase te, ono mi anaawirikapai gbe ti gako wene kpiapai. John aainongo Faransée gbe te, sidu, ani anaakura gbe na ko na mi kini undo ko ko tungusipai rogo Faransée. Pa dia mi regbo na John aima undo re mi diberã ka manga rengo. Mi azi bapatiza rogo Merekoko 26, 1951 agarã bawe kusa tingbafuo gbia mi aDezire Yekova.

Gu gaani wiri tooni dungurati naadu Quebec City yo adu na badungu abazakigene gbe rogoho. Gayo wene maapai kurii afõngbadureyo mi mangisunge ni bazakigene. Ti agu aregbo re, ani anaamanga sunge sa na kina Ziazia Kekeapai tipa ka tungusapai kporo na kporo. Awaraga aadunga te, si aidi ani mangisunge na Ziazia Kekeapai gbe ngba wene gene. Sidu, si aidi mi inidi tire wenengai na averesi tipa ka songoda rengo. Wa si avura duwo, badungu aboro anaaka aka ka geda Ziazia Kekeapai ho si anidu ni nga gayo bangbembatayo rogo gu pambori nga ga Katoriko aidanga ha te.

Rogo gu garã nangia 1952, ani amangi rogatise na Simone Patry, nga gu ruru wirina naadu kina rogo gu dagbarago re. Ani aga ku rogo gu gbata nga Montreal, na kina rogo gu garã re, Mbori afu maku furani ni gama ko gude ni degude furani nga Lise. Wa si avura du nga mi aima rugusa sunge abazakigene tingbafuo roga ani tirani, ani na Simone aˈasadi ka sa gaani raka taata tipa gupai nga ani rengbe ka fubee tipa agu apai nga ga dungurati bakere gbe wa rengbe omerani na ni.

Agarã bawe aima susa mi kini ru ka berãpa sunge abazakigene berewe gbe. Rogo 1962, ho mi andu ni tipa Gu Sukuru Nga ga Sunge Kindo nga ga abaakumba nga gu naadu tipa diwi sa rogo gu Betere nga ga Kanada, ani aapi dimoyo na wirina rimoko angia Camille Ouellette. Gu kakaka nyemuse Camille adu na ni tipa sunge tungusapai aima ngba tire—gbe mbiko gupai nga ko angia gu boro naadu na aborokporo beko. Ti agu aregbo re, bete awirina gbua nanaamanga sunge abazakigene Quebec yo kini sonosi agude kina ti gu bangisa regbo re; ono tie, gure nangia ga Camille sasa. Ti agu aregbo ani anidu sa na ko, ko anaangarasa re mi berẽkurii gupai naadu tipa re. Ngbutuko tifuo bete adiwi, mi aye ka bi gupai nga mi ima rengba ka mangasunge berewe ni bazakigene. Kura aboro aya i nabihe nga wene diaberã mi amangaha re te, ono mi amangi gu diaberã re, kidu na gu kido nga Yekova nika undo re aundo mi tungusipai ni bakerehe.

I AKEDI RANI BEREWE KU QUEBEC CITY YO NI KPARAKPARA ABAZAKIGENE

Rogo 1964, i akedi rani na Simone ni kparakpara abazakigene ku rogo gu gbata nga Quebec City, nga gu gaani gbata ani amangisunge rogoho tipa dungu agarã. Ono ti gi regbo re, sogote kuti sunge tungusapai aadunga ni bakerehe wa gu naadu mbata te, ono kura aboro anaasoga rani a kindi.

Rogo kura Rago Nzengu sa fuo bebere uru, i azi re rogo gu wiri gbata nga Sainte-Marie, nga gu du mbembedi na Quebec City. Borisi andu na mi ku Borisi yo na i ki moi re ku bambukiso yo mbiko gupai nga mi aatungusapai kporo na kporo zanga irangbii idihe aida mbata fere. Kusa, i andu na mi ku barabangiri gu basapungbanga rimoko angia Baillargeon, nga guko naadu na iriwoko ti ni. Ko asana re nga da nika ngia gimi bainiparugute ngbanga yo. Ho mi ayambu rimo Glen How,a ni nga gu wirina nangia bainiparugute badungu aboro aima inoko wenengai, ko apoi kuari na gunde ki ya: “Ako te! Ko te aboro!” Aboro aima ino Glen How ni gu wene bainiparugute nanaaundo na nyakasapai ku bara aDezire Yekova yo ti agu aregbo re. Sidu, si aaimanga te i ki pe gupai fere nga i ima kusa re bambukiso yo na ngbanga ima nyasa.

Gu sogote naadu kuti gaani sunge tungusapai Quebec yo aima saha ni mbumbuhe ani gbia aba kaa tumo marã tipaha tipa kaa manga gaani adunguratise rogoho. Gaani dungurati naadu ni umbaha anaandu kaa manga adunguratise kina rogo kuru ba mbakada atorombiri nga gu naanidu ni zezerehe ti regbo zere. Tipa ka sa rago ni fofoihe, awirina adu na makana beyo nga gu nanaafaasa rago. Ani anaadungura tirani kupati ni dedede tipa bete asaa mbata fu dunguratise kaa peka apangbanga ngarasaro.

Si ni bawenepai ka bi wai sunge tungusapai nasono kumbatayo vuru agu agarã yo susi. Kusayo rogo agu agarã naatona rogo 1960, adungurati adu gbua tooni Quebec City yo, Côte-Nord yo, na Gaspé Peninsula yo. Areme, badungu awirina du rogo agu arago re, na i nairisombori rogo wene aBambu Kindo.

I AYAMBU RANI TIPA SUNGE TA KAA BI ADUNGURATI

I ayambu rani na Simone tipa sunge ta kaa bi adungurati rogo gu garã nangia 1970. Fuo gure, rogo 1973, i kini fu gu sunge furani nga ga biko rimbasa adungurati. Vuru agu agarã yo re, mi awiriki badungu apai be agu awirina naima du na inohe wa aLaurier Saumurb na David Splane,c nga agu yo naaima manga sunge ta kaa bi adungurati a. Tingbafuo bakere adunguratise dunduko ni basasa, ani na David anaafuka aberãpai dagba tirani nibipa wai ka mbakada gaani gene yugopai. Mi natingida kura regbo atingida sa David aya fere wẽ: “Léonce, ga yangara gumbapai niima ngba tire. Si nidu ni wenehe, ono ka i ni ya mi du, ka mi mangi agumbapai biata rogo gu gumbapai re dunduko!” Ko ape gupai re mbiko gupai nga mi aima ye na bazagino apai ku rogo gimi gumbapai. Si aaida mi wiriki wai kaa manga agumbapai zanga ye na zagino apai ku rogoho.

Ababi rimbasa adungurati anidu na gu sunge beyo nga ga ngarasa ababi adungurati. Ono tie, badungu agu awirina naadu Quebec yo aima ino re wenengai. I anaaida kaa kura na mi gene tungusapai yo ho mi anaandu ni kaa biko rimbasa adungurati. Wa si avura du nga mi anaagbia bakere ngbarago agbia ti tungusapai na yo, mi anaadianga bakere regbo na babi adungurati te. Ti kura regbo sa, kura wenesino babi adungurati sa aya fere: “Si ni wenepai nga mo nadia regbo na awirina, ono ka bangiro gonga ti gupai nga mo aye ku ane ka bire rogo gi poso re ya. Mi naida aida ka gbia ngarasaro tigimi a!” Mi aima wirika bakerepai ti gu wene rugute re.

Si nafu kina gberãrago nga, rogo 1976, kere gbegberẽ tunguotunguo pai amangi. Bawene diare nangia, Simone atona woka ni kerehe na ri kini kpi. Ri angia wene boro bambiko ri aadunga na gbangbati tiri kandara tooni te, na ri aima kpinyemu Yekova bakere gbe. Pa fu tire sa sunge tungusapai aima undo re mi hi gu imisiri mi adu na ni tipa ri, na mi nafu tambuahe fu Yekova tipa wai ko asongodi re ni nyemuse ti gu kpakarakpakara regbo re. Kusa, ani arogo tirani na Carolyn Elliott, nga gu zaaza nazakigene na ni nape pa-Ngirisi naaye ku Quebec no ka mangasunge rogo gu ba du na bakere zingo abatungusipa Kindo rogoho. Carolyn nga gu boro duhe taata fu aboro i fura na ni, na ri na nyemu aboro tiri, gbe agu aboro du na zee watadu agu aboro nabihe nga i nisayo. Ri aima undo re bakere gbe ti regbo ta kaa biko rimbasa adungurati.

NYANYAKIPA GARÃ GBE

Rogo Ngi 1978, i aya fere mi du ni bayugupai ti regbo bambata Sukuru Nga ga Abazakigene vuru Quebec. Mi aagunde ni kerehe bambiko mi aamanganga gu sukuru re mbata te, na mi aabingo waragaha mbata a te, sidu, apai adu fere ni vovoho kina wai si adu ni vovoho fu agude sukuru. Gupai nangba nga badungu agu abazakigene du na inohe naadu ti regbo gu sukuru re. Wa mi avura du ni bayugupai, mi aima wirika badungu apai be agude sukuru!

Kusa, rogo gu garã nangia 1978, i amangi bakere dunguratise nga ga dungu aringara riihe angia “Victorious Faith” rogo gu kikii ba ngimbaro nga ga Montreali i ayambaha nga Montreal’s Olympic Stadium. Si nangia gu bakere kiki dunguratise kisusi namangi vuru Quebec, nga gu aboro adu pati ni nga 80,000. I asia re mi fura na abakeke apangbanga nibipa gaani bakere dunguratise. Mi aima du na bakere ngbarago ka bi gupai nga i akeke badungu weneapai tipa rani. I aasasana rani rogo terevizioni na rogo radio tipa asaa naima susa 20, na i ki keke paha ti akama awaraga. Gipai re aima manga bakere dezirepai!

ANI AGA KU ROGO KURA DAGBARAGO KIA

Bakere ariapai amangi tipa re rogo 1996. Fuo manga mi sunge rogo gu rago nga Quebec nga gu i ape Faransée rogoho natona kina ti gu regbo mi azi bapatiza azio, i akedi re na sunge ku rogo gu rago nga Toronto, nga gu i ape pa-Ngirisi rogoho. Mi aabi tire nga mi arẽnga te, na mi aagunde ni kerehe be manga agumbapai, bambiko mi aainongo pa-Ngirisi wenengai te. Si anaaida mi naamanga kparakpee dedede na kidu na bakere kido kuti Yekova.

Mi adu na bakere gunde mbata fu mi tona mangasunge rogo gu rago nga Toronto re, ono awere, mi ima rengba ka pe gupai ni rengo nga mi aima gbia bakere ngbarago ti mangasunge yo tipa agarã ue. Carolyn aima undo re ni hipai tipa mi du na kido ho mi afura ni rogo pa-Ngirisi, na awirina aima songoda re bakere gbe na ki ngarasi re. Ani aima manga badungu abakure ni kina boro ipo.

Mi anaamanga badungu ambakadapai tipa gu bakere adunguratise nanaamanga ti digido poso. Kurigure, mi anaadia he wa saa sa dedede Rago Bisue nyemu kaa tungusapai kporo na kporo. Kura aboro aima rengba ka berã nga, ‘Ginigu nga kaa ndu gene tungusapai yo ti gu regbo re zanga gupai nga ka ongoda tipa bakere dunguratise ti digido poso nga gu nika du na badungu apai rogoho?’ Ono tie, mi abi gupai nga fura na aboro gene tungusapai yo ima du ni pa ngarasaro. Zavura awere, tungusapai nafu ngarasaro fere ti aregbo dunduko.

Rogo gu garã nangia 1998, i akedi re na Carolyn berewe ku Montreal no ni kparakpara abazakigene. Tipa dungu agarã, gi sunge anaakoda manga ambakadapai tipa kparakpara manga dezirepai gbaiga gbiati mangasunge na aũgbandaka apangbanga tipa ka rugusa gu iraira bipai du aboro na ni tipa aDezire Yekova. Ani na Carolyn nagbia ngbarago awere ti tungusapai fu agu ayeaye yego bambeda ku Kanada no nga aguyo du dedede na nyemu ka wirika dungu apai rogo Ziazia Kekeapai yo.

Ho mi aberã ni kuriipa agu agarã 68 mi namangihe ni gu ga Yekova moyambu naima zio bapatiza, mi nabihe nirengo nga mi ima gbia amaku. Wirika wai ka gbia ngbarago ti sunge tungusapai na undo badungu aboro i ye ka ino rengo ima du ni bakerepa mosoro kisusi. Fuo wire nga, Lise, gbiati kumbari sonosi awiriyo, i atona mangasunge ni abazakigene. Mi na bakere ngbarago kaa bi ri ri nindu kindi kumbatayo kaa tungusapai zaaza. Mi nafu bakere tambuahe fu akuare aKristano nga aguyo gayo akpiapai gbiati wene arugute aundo re tipa mi sono rogo toro yo na kini ngerefuo badungu asunge nga ga siokrasia. Mi ye ka bi gupai nga ani rengbe ka nye ni ruru rani tingba gaani sunge kinagu sa ka ani du na kido kuti ga Yekova ziazia toro nga gu du na ome ti ni. (Tam. 51:11) Mi nandu kindi kumbatayo kaa fu tambuahe fu Yekova tipa fuko gu nyanyakipa momu fere nga ga taasa rimoko!—Tam. 54:6.