December

AZizọs amaaniọm masian phọ odị amhoọgh bọ r’abudaphạm mọ odị masian phọ odi ghan bọ igbo opoghom r’iyool igạ. (Jọn 10:14) Omaaniọm mọ opọ akạr kụ akasiạn. Iyool igạ phọ elegheri opoghom mọ abidị kụ renaghanhạn ghan eḍọgh phọ odị. Oniin oye akạr amhiịn dị iphẹn phọ emite. Odị aḅẹm mọ: “Awe phọ r’ayoor rotelhean bọ uwạ osighẹ asifoto iyool igạ phọ kụ yoor okparaghạ ghan omhạgh dị kituman iyoor. Kuolọ iyoor i/dạph, loor esi dị bidị i/legheri roḍọgh phọ ayoor. I/bia igeni, bịn oḅạm oọny dị aḍighi opoghom aru; odị ramạgh bọ bịn bidị emhiigh odạph.” Ipẹ emitenhaan bọ oye phọ opọ phọ iitughianhạm iyira ikpo onhụ phọ aZizọs ilọ iyool phọ odị—oḍighi bọ bumatuạn phọ odị. Odị aḅẹm mọ: “Bidị konaghạn aani ni eḍọgh phọ amị.” Kuolọ aZizọs odi epẹ k’akẹ. Ika kụ idị yira konaghanhạn bọ nyodị? Eten dị emhạn maạr dị yira koḍeenhaan mọ yira ronaghanhạn ni eḍọgh Uwotu phọ ayira pọ osighẹ itughemhị phọ odị oḍighinhom.—Mat. 7:24, 25. w21.12 16 ¶1-2

R’oophugh otelhedom mọ aPọl agbiphoghọm ghan ni Kristẹn phọ. Kuolọ esighẹ rekị bịn, odị aru alhọgh elhegh mọ ipẹ odị raḍighi bọ k/idị, kụ odị asopha onme ezọ phọ r’iḍighinhom araraạr phọ odị. (1 Tim. 1:12-16) R’olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova, aPọl aḍighi ni omạ opoghom dị asooromhi loor aḅilhẹ aḍeenhaan ghan igbiririph. Odị akuphom owol mọ aZihova k’asạr ri ikarạph phọ odị abilhenhaạn nyodị. (Rom. 7:21-25) Odị oo/tughiạn ghan mọ odị amunughan. Kparipẹ ghụn, odị alhọgh inyaạm onhighemhị aroozọ phọ odị idiphọ onyọ aKristẹn kụ r’osooromhi aloor odị abeḍenhọm ni olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova orue oḍighi oḍighi phọ odị. (1 Kọr. 9:27; Fil. 4:13) Ro/mạ ghan oye oḍighi okumor oye loor esi dị sidugh o/moọgh. Kuolọ aZihova rawạ dị bidị kolọgh elhegh sidugh phọ abidị, kụ okị ghisigh onighemhị roozọ phọ abidị idiphọ aKristẹn. (Efẹ. 4:23, 24) Mem dị okumor oye phọ asighẹ ghan Baibul phọ kụ aphoghom loor phọ odị kamiịn ni riisi dị ekpẹ oolemi siphẹ aghuḍum mọ odị. Bịn r’olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova odị kamoọgh ni ibọ ḅilhẹ r’ekol.—Jems. 1:25. w22.03 29-30 ¶13-15

Yira koḍighi eeghe eḍighi maạr dị yira omhiịn mọ yira mosophonhaan iiruẹn onyọ umor obobọ umarani? Yira ku/bulha mọ ewạ dị yira kopomhoghiạn bumor phọ ayira. (Jems. 2:8) Yira kotue kẹn ni ozu ekpom ayira oḅenhị aZihova, olọm olhoghonhaạn aḍighaạgh pidị yira koo/gboonaan ghan bunhọn iiruẹn. Oḅarạm isiphẹ, yira kotue ni oḍighi idị eḅọph r’iiḅereghị phọ ayira esi owạ ghan amem ooḍikuan r’oye phọ yira momhiigh bọ roḍaghạ. Yira otue ni olọm orelhean odị epẹ erugh phọ obobọ oru aani k’ayira olhe eḍien. Mem dị yira olhegheri umor phọ ayira agey, yira kotue ni otuughaạny aani eḍeenhaan phọ aZihova r’aZizọs esi owạ ghan imạ araagharạ onyọ umor phọ. Yira oḍighi iduọn phọ, pọ yira roḍeenhaan ghan mọ yira ronaghanhạn ni itọ phọ ooḅi opoghom mọ angọ bọ mọ kuu/gboonaan ghan iiruẹn bunhọn. Idiphọ iyool igạ renaghanhạn ghan bọ eḍọgh opoghom, abudaphạm mọ aZizọs ronaghanhạn ghan eḍọgh phọ odị. Mughumọ yira oḍighi buọ “aḍibạm aḍita” phọ obobọ “inọn iyooI,” oghiọm ni ghisigh onhaghanhạn ghan eḍọgh ooḅi opoghom mọ.—Luk 12:32; Jọn 10:11, 14, 16. w21.12 19 ¶11; 21 ¶17-18

Mem mọ aRehoboam aḍighi bọ uw-emhạ Izrạl, awe phọ uru ni olhọm nyodị ilọm. Bidị ulhọm mọ odị adughe pakirị adool phọ aSolomon odẹ phọ odị, aleti bọ bidị. ARehoboam aḍeenhaan ni osụ olhoghi esi oghị opuru aani ikumor awe phọ Izrạl ilọ ophagharanhaạn awe phọ. Ikumor awe phọ uromha uw-emhạ phọ mọ eḍighi maạr dị odị anhaghanhạn we phọ, pọ awe phọ kobakị ni nyodị. (1 Ki. 12:3-7) Iigholhaan ni mọ olhoghi aRehoboam o/ḅaạl, kụ odị aghị apuru iigbo odị. Bidị uromha nyodị oḅaarị adool awe phọ. (1 Ki. 12:9-11) Obọ aRehoboam mupuru aZihova olhoghonhaạn aḍighaạgh olhegheri olọ odạph. Kuolọ, anhaghanhạn iigbo phọ odị. Kụ ipẹ phọ ikọm ni iboom iiḅaghamhị kụ engọ Rehoboam r’awe phọ Izrạl. Iyaạr dị yira otuughạ pọ, k’/oomo amem kụ edị oromha dị kungọ iyira kaḍighi nyopọ yira rowạ bọ. Kuolọ eḍighi maạr dị akpasị ni siphẹ Ekpo Onhụ phọ Enhaạn, pọ osighẹ ni oḍighinhom. w22.02 9 ¶6

Oye dị asooromhi loor aḅilhẹ alhegheri esi dị inyaạm odị esi, kaa/tughiạn ghan mọ olhegheri iyaạr iḍoọgh phọ ko/bụgh, kuolọ kagbon inyaạm mọ abidị. Odị ka/miịn bidị idiphọ abumor dị roopikian r’odị, kuolọ idiphọ awe dị r’odị oḅọph rokumuan. Abuẹn mobia bọ siẹn igey phọ omiịn iḍoọgh phọ idiphọ inmo k’aZihova dị bidị osereghiạn agey. Idiphọ inyaạm mọ abidị resoorom bọ, olhoghi abidị raḅaạl ghan ni iduọn iḍoọgh dị omhoọgh inyaạm ookolhobian bọ ni ophạm arukumuan phọ edi bọ siẹn ookpomhoghan phọ. Siphẹ aBaibul phọ, aNaomi aḍighi ni emạ eḍeenhaan oye dị asiạ eghị anyụ dị asereghiạn ni olhoghonhaạn aḍighaạgh oḍoọgh. Eḅẹl amem mọ, aNaomi akpaariọm ni ekpukelhe anhịr oọny phọ odị mọ aḅula emhạ abidị. Toroboiperolbọ, mem mọ aRut u/meera bọ, kụ anyạ bọ odạph odị ogheel aani aBetiIihẹm, aNaomi amheera ni osighẹ olhoghonhaạn aḍighaạgh aRut. (Ruth 1:7, 8, 18) Kụ p’eeghe aḍisẹph dị erolhonhaạn iyạl phọ abidị! (Ruth 4:13-16) Osooromhi aloor katue ni anyu buphẹ mobia bọ siẹn igey phọ otuughaạny aani eḍeenhaan phọ aNaomi. w21.09 10-11 ¶9-11

Odẹ k’akẹ phọ ayira anaghanhạn ni mọ asidọl phọ ayira egbaranaạn ni. Eeni nạ atue ni aḍighi apu bunhọn dị nạ alhegheri aḅilhẹ aphomhoghiạn. Obobọ bidị kụ roḍighi ghan kopu nyinhạ, eeni loor asiạ phọ anạ, e/moon obobọ iiḍighi eghunotu anạ. K/aḅonyonhu azuan. (Gal. 6:4) AZihova ka/bulha oḍighi phọ anạ. Eḍighi iyaạr dị nạ aḍighi ipẹ nạ katue bọ r’igey inyuughiom, pọ aZihova kasereghiạn ni. AZihova alegheri ni oomo ipẹ edi bọ ekpom anạ oḍighinhaan odị. Kụ rawạ ni mọ mooghọm ibo ḅilhẹ r’ogbaanyạn esi araraạr phọ ipẹ nạ raḍighi bọ k’angọ nyodị. Yira omoọgh eephọ olhoghi loor esi dị yira olegheri mọ aZihova raloghonhaạn ghan ni ḍighaạgh rebenhẹ odị mem dị osoman iiḅaghamhị. (Isa. 41:9, 10) Yira okạr omoọgh igey ariphigh otuạn omooghọm oḅaạl olhoghi siẹn iiseeny phọ yira rongọ bọ Odẹ ephomhoghiạn phọ ayira, akpeanhaạn bọ dị oomo olhẹm mọ “kongọ ghan eghuan r’igbogh.”—Ogan. 4:11. w22.03 24 ¶16; 25 ¶18

Yira rowạ ni otuughaạny aZizọs, kuolọ ku/ḅonyonhu uzuan eḍighi maạr dị yira u/tue utuughaạny Zizọs eten dị emhunhughan. (Jems. 3:2) Oọny otu ka/tue aḍighi okạr ipẹ odẹ otu phọ raḍighi ghan bọ. Kuolọ eḍighi maạr dị oọny otu phọ apiọm kụ aalemhi ghan ni, aḅilhẹ akparaghạ otuughaạny odẹ otu phọ odị, pọ iiḍighi phọ odị kekuạ aani ni. Igina phọ kẹn, eḍighi maạr dị yira osighẹ oḍighinhom ilọ yira otuughạ mem ituughạ aBaibul ogina ayira, kụ oḍighi oomo ilọ yira kotue oolemhi ariisi dị yira odugh, pọ yira komoọgh ni ekol odạph eḍeenhaan phọ aZizọs. (Ps. 119:59) Yira odi aḅirinhi dị ibadị awe rowạ ghan imạ ilọ aloor. Kuolọ awe phọ aZihova okạr kụ ogbatanhaạn. Uwaloor osighẹ aloor ophighironhọm ekiạ phọ aZizọs amhoọgh bọ akạr kuḅeraạn iyira, pọ kụ iyaạr phọ yira osopha bọ otuughaạny odị. (1 Pit. 2:21) Iduọn yira rokparaghạ bọ otuughaạny eegharạ osighẹ aloor ophighironhọm ekiạ phọ aZizọs, olhoghi ayira kaḅaạl li loor esi dị yira roḍighi ni idị eḅeraạn aZihova. w22.02 24 ¶16; 25 ¶18

Rodon aZihova rangọ ghan we phọ odị iiḅakiọm dị eego esi Ekpo Onhụ phọ odị. Yira olhọgh mem oseere iphẹn aZihova rutughemhị bọ iyira olhoghi, pọ yira kotue ni odaphạn iiḅakiọm mọ odị oḅilhẹ oḍighi omunheni oḍighi iphelhegbeel phọ ayira. (1 Tim. 4:15, 16) AZihova aḅilhẹ kẹn ni asighẹ “ebenhẹ phọ asụ bọ olhoghi aḅilhẹ akpẹ oḍuomolhoghi phọ” rangoọm ghan iiḅakiọm. (Mat. 24:45) Eeni amem, ebenhẹ phọ ephẹn phọ rangọ ghan ni iiḅakiọm dị yira ro/kạr ghan konhaghanhạn. Esi omaạm, ebenhẹ phọ katue ni ungọ iyira iiḅakiọm ilọ oḍighi kụ okpetenhaan ekperenhom iiḅaghamhị dị yira ootughiạn mọ ke/tue emite ekool ayira. Yira koḍighi ika eru maạr lọ yira olhoghoma mọ iiḅakiọm dị ongọ i/ḍeenhaan osụ olhoghi? Tuutughiạn riisi aBaibul dị yira maạl ghan dị eghaạph ilọ odạph iiḅakiọm. Ibadị amem, iiḅakiọm dị ephẹl ghan sighuḍum awe phọ Enhaạn osighẹ ridien awe kụ ophoghom ighịgh ghan mudị osụ olhoghi o/lho.—Judg. 7:7; 8:10. w22.03 18-19 ¶15-16

R’oḍuom olhoghi dị amhunhughan kụ idị aZizọs aḅạ bọ ikpọ onhụ esi aBaibul phọ arodon. AZizọs alhegheri ni mọ aghuḍum mọ onọ odi ḍighaạgh aZihova, kụ odị akuphom ni owol mọ Odẹ phọ odị kaatughiạn ni nyodị. Yira otuughạ eeghe esi ikpo onhụ phọ aZizọs? Meera osighẹ aghuḍum mọ anạ olhọgh aḍighaạgh aZihova. Orue oḍighi iduọn phọ, pọ nạ amoọgh ‘oḍuomolhoghi aZihova r’oomo ekpom.’ (Prov. 3:5) Ooḅeghiọn eḍeenhaan aJoshua, onyọ Ogbaanhaạn dị amhạn 15 asiạ dị amhiinhọm ezẹgh dị eghiigh nyodị. Odị o/mheera osighẹ rookonhom dị kekạ olhogh phọ Enhaạn. Resophaan bọ nyodị, odị aḅenhị onhiin phọ odị mọ: “Onhiin, mị odi ḍighaạgh aZihova. . . . Mị katue ni aḅenhị nyinhạ onhiin, r’okuphom owol mọ: AZihova kuḅeton ni imhị. Odị alegheri ni ekpom mọ amhị, kụ mị akạr apomoghiạn nyodị.” Torobọ onyọ ayira apuruan loor mọ, ‘Eḍighi maạr dị mị asoman dọl dị kesighenhọm ghuḍum mọ amhị loor omheeraam mọ amhị, mị kaḅọgh ni ghuḍum mọ amhị alọgh ḍighaạgh aZihova ḅilhẹ aḍuom olhoghi mọ odị kuutughiạn ni imhị ḍughụm?’ w21.04 12-13 ¶15-16

Arukumuan epẹ erugh phọ rekparamhị ghan we phọ aZihova. Mem dị yira oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ oḅenhị bunhọn, riimhanhamhi ghan ni iyira, mughumọ omegheron agey obobọ u/megheron. Asidọl phọ etue ni eḍighi idị ibadị kologhoma mọ bunọ u/tue mun uḍighi ipẹ bidị oḍighi ghan bọ epẹ erugh phọ. Eḍighi maạr dị nạ alhoghoma idiphọ, pọ tuutughiạn mọ aZihova rasereghiạn ghan ni mem dị nạ aḍighi ipẹ nạ katue bọ. AZihova ramiịn ni kụ asereghiạn ni ḍiḅeraạn phọ ayira ophinhom aani abin oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ, ghalhamọ r’amem dị yira moḍigh otu. Odị katue ni amiteom eepoogh dị yira kongọ ogbaanhaạn buphẹ ruphogh bọ iyira obobọ buọ arookonhom mọ ayira. Yira otomaạm iphẹn yira roḍighi bọ nyiidiphọ r’ipẹ yira oḍighi ghan bọ mem dị eten, etue ni iḅonyon iyira. Kuolọ yira olhọgh ni elhegh ipẹ aZihova rubakị bọ iyira nyiidiphọ, kingọ ni iyira inyaạm mọ ewạ bọ orue okparạm iiḅaghamhị r’ibo. Yira u/legheri ipẹ keḍum bọ siphẹ oomo iizuphạ igey phọ yira ozụph bọ.—Eccl. 11:6. w21.05 24-25 ¶14-17

Ekpooko iḍighi idị Uw-emhạ phọ Devid awulha ipẹ aZihova m’angọ bọ nyodị, eḅaramaạm eelạ, oolheghaan, ḅilhẹ r’okpạr opu amulọgh ḍien kirokirọ. R’osereghiạn aDevid aghaạph ni ilọ inmo phọ Enhaạn mọ “mị u/tue ukaạph oomo phọ idị, aḍita phọ ebụgh ni!” (Ps. 40:5) Kuolọ eniin amem, aDevid awulha ni oomo phọ ipẹ aZihova m’angọ bọ nyodị. Esi omaạm, aDevid amhoọgh ni ibadị anmariịr, kuolọ aḅilhẹ amhoọgh ruuphuạ dị i/kpeanhaạn aghị esi aBath-sheba anhịr phọ Uriah oye olọ Heth phọ. Aruuphuạ phọ iḍighi idị aDevid arolạn esi r’aBath-sheba bịn odị aamor. I/muneen siphẹ, odị aḅilhẹ aḍighi idị oghiigh Uriah! (2 Sam. 11:2-15) ADevid aatughiạn ghan eeghe? Agbi mọ aZihova ka/miịn ḍughụm? Ghalhamọ r’iduọn odị makumu bọ ni aZihova agey, odị amheel li aḍighanhaan ekpooko r’owạ imạ ilọ aloor, kụ odị amhiinhọm ni. Eḍighi ni iyaạr oḅaạl olhoghi, olhegheri mọ aDevid aghaạph ni amiteom ikarạph phọ odị bịn akiton. Kụ p’eeghe idị odị asereghiạn osạr owilhenhaạn phọ aZihova!—2 Sam. 12:7-13. w21.06 17 ¶10

Yira otue ni ootughiạn mọ yira ko/tue otughemhị oye Baibul phọ. Eeni yira otue ni ologhoma mọ yira u/moọgh olhegheri iyaạr ḅilhẹ r’adighalhanyạ orue otughemhị oye Baibul. Eḍighi idiphọ, pọ ooḅeghiọn iraạr araraạr dị ketue ebughẹ akpọ oḅio phọ anạ. Eḅẹl phọ, aZihova amiịn mọ nạ asianhaan ni oḍighi otughemhiạ. Omhuneniom iyạl, aZizọs phọ mọ ḅọgh bọ ongọ ‘oomo phọ iikpọ phọ epẹ k’akẹ r’isiẹn ade phọ,’ kụ arom nyinhạ oḍighi otughemhiạ. (Mat. 28:18) Omhunhenhiom iraạr, abunhọn kotue ni olhoghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh. AZizọs abeḍenhọm Odẹ phọ odị orue olhegheri ilọ oghaạph r’otughemhị, nạ katue kẹn ni. (Jọn 8:28; 12:49) Opumom isiphẹ, nạ katue ni alọm opoghom ekol arukumuan phọ anyinha, okọy eten dị asianhaan, obobọ okaaphọm dị asilor olhoghonhaạn anạ ḍighaạgh orue otughemhị aani oye Baibul phọ. Eniin eten dị nạ katue amoọgh akpọ oḅio pọ odạph aani ghan abunhọn abukaaphọm oghị otughemhị oye Baibul. w21.07 6 ¶12

Iduọn eekunha aḅirinhi phọ metuman bọ, ewạ mọ yira oḍuom olhoghi aZihova opuemhi idị merọl ghan. Eeghe kụ iḍighi? Mem igbogh iiḅaghamhị phọ, iiḅakiọm dị kungọ ghan iyira kekịgh ghan mudị ekpạr ri onhaghanhạn ḅilhẹ r’odaphạn. Ii, aZihova iyira ku/ḅaanhaạn r’aloor. Eeni odị kamạ ni we dị komeerạ enye odị ongọ ghan iiḅakiọm mọ. Opọ kụ ka/mem dị ilhoghi ayira kebạl iyạl, mem dị ungọ iyira iiḅakiọm, obobọ ookia ghan mọ, ‘Iphẹn phọ eḍuạ ni ḍighaạgh aZihova kụ retu, obobọ eḍighi iitughiạn abumor phọ bịn ḍughụm?’ Nạ kazọ ika mem mọ amuphẹ phọ ekạr bọ eḍighi mem dị egbagarạ esi iphirigba omhạr awe? Ophagharanhaạn phọ odi esi ipẹ nạ radạph ghan bọ iiḅakiọm aZihova nyiidiphọ. Eru maạr dị nạ aḍuomolhoghi aḅilhẹ aakolhobian odaphạn iiḅakiọm dị ongọ rodon, pọ nạ kaḍighi ni igina phọ mem igbogh iiḅaghamhị phọ. w22.02 6 ¶15

AGideon r’300 awe phọ odị umhoọgh ni okpạr opu dị eego esi olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova dị bidị mutue ni obagaam. Awe phọ Ephraim uru ni oteẹny Gideon, ki/lọ osẹph odị kuolọ onyaạm odị loor esi dị o/mhạgh aani bidị oghị ee aani eghạm mọ. (Judg. 8:1) AGideon aghiọm bidị olhoghi idị aZihova malhoghonhaạn ghan bidị ḍighaạgh, bịn oghạgh olhoghi phọ abidị “awologhụ.” (Judg. 8: 3) AGideon asooromhi ni loor orue ophamhanhạm eephọ igbo awe phọ Enhaạn. Eḍeenhaan phọ awe phọ Ephraim itughemhị iyira mọ yira ku/gbon ghan oghoph eghuan ayira bịn owilhẹ oghuenhi aZihova. Aruw-emhụ eghunotu r’ikumor awe ookpomhoghan kotue kẹn otuughạ aani iyaạr esi eḍeenhaan phọ aGideon. Esi omaạm, eḍighi iyaạr dị oye aghạgh olhoghi loor esi iyaạr dị nạ aḍighi, kparaghạ onhaghanhạn iyaạr phọ eḍighi bọ kụ oye phọ azọ bọ eten phọ epẹ phọ. Nạ atue ni asẹph kẹn oye phọ esi ipẹ odị aḍighi bọ. Iphẹn phọ kewạ mọ nạ sooromhi loor. Toroboiperolbọ, eephọ kụ inhighẹ epu oghuenhi aloor. w21.07 16-17 ¶10-12

AZihova ughuenhi iyira esi olhẹm ayira oghighimaạm aloor odị. Loor esi iduọn Enhaạn ulhẹm bọ iyira aghighimaạm loor odị, yira kotue ni omoọgh aani iikiạ araagharạ phọ odị, idiphọ ephomhoghiạn, igbiririph, oḅạr, r’elhiom eḍighinhom iyaạr. (Ps. 86:15; 145:17) Yira omhoọgh imạ araagharạ phọ iphẹn phọ, pọ yira rokuenhi ghan aZihova ḅilhẹ koḍeenhaan mọ yira osereghiạn ni nyodị. (1 Pit. 1:14-16) Mem dị yira ozọ eten dị eḅeraạn Odẹ k’akẹ phọ ayira, yira romoọgh ghan oḅaạl olhoghi r’ogbaanyạn. Ḅilhẹ kẹn loor iduọn aZihova ulhẹm bọ iyira aghighimaạm loor odị, odị mungọ iyira inyaạm oru odọ awe phọ odị rawạ bọ siẹn eghunotu phọ odị. AZihova uukolhobianhaan iyira esi orọl dị egbatanhaạn. Kụ odị agbi bọ olhẹm oḅẹl olhephiri oọny phọ, aZihova aakolhobian de phọ aseenhaan omhạr awe. (Job 38:4-6; Jer. 10:12) Loor esi iduọn odị amhoọgh bọ igbiririph r’eegharạ inmo, odị ungọ ni iyira iboom imạ araraạr oghelhọm. (Ps. 104:14, 15, 24) Mem dị odị aphogh oomo araraạr phọ odị alhẹm bọ “iḅeraạn ni nyodị iboom.”—Gen. 1:10, 12, 31. w21.08 3 ¶5-6

Oomo ayira omoọgh oḍighi ogbạ ikpo onhụ phọ r’oḍighi awe bumatuạn. (Mat. 28:19, 20; Rom. 10:14) Keḅeraạn ni nyinhạ orophomhi asighalhanyạ phọ anạ esi oḍighi phọ ophọn phọ amhạn bọ maạr ḍughụm? Pọ tuughạ ḍinyạ Ibạl r’Itughemhị phọ, kụ aghoọr ḍiigbu osighẹ oḍighinhom ipẹ nạ atuughạ bọ. Mem dị nạ raatughiạn ophighi asiigbu dị nạ kateẹny, u/gunhọm ghan ḍiigbu phọ aḍiẹn emhạn bọ maạr—ḍiigbu omhoọgh aani araagharạ onyọ aKristẹn. (Kọl. 3:12; 2 Pit. 1:5-8) Iikia i/lo, eḅeraạn ni oomo phọ ayira oḍighi idị epu iphẹn yira roḍighi bọ nyiidiphọ siẹn arukumuan phọ aZihova. Siphẹ omhoom aḅirinhi phọ, yira kotue ni okumu nyodị eten dị emhunhughan. Yira olhọgh inyaạm oḍighi oomo ipẹ yira kotue bọ esi atorobọ eepoogh arukumuan dị yira omhoọgh nyiidiphọ, pọ yira kobughẹ ni ibo phọ ayira bịn yira ko/kạr ghan ologhoma mabi. Edị ekạr emhạn maạr, yira kosighẹ eghuan r’iiseeny otuom aZihova ‘Enaạn oḅaạl olhoghi’ phọ ayira. (1 Tim. 1:11) Esi iduọn phọ, moọgh ibo esi aroopoogh arukumuan phọ nạ amhoọgh bọ! w21.08 25 ¶18-20

Eḍighi maạr dị ookonhom nyinhạ siẹn igey phọ, pọ eeni nạ umhiigh ni otuughạ ilọ aZihova k’eghoroghọr. Utughemhị ni nyinhạ mọ aZihova kụ Olemhiạ, mọ odị amoọgh imạ araagharạ, ḅilhẹ mọ odị amooghanhaạn omhạr awe imạ ogbi. (Gen. 1:1; Iiḍighi 17:24-27) Ibadị awe u/meeraam mọ Enhaạn edi ghan ni, kụ esugha oḅẹm mọ odị kụ alhẹm raraạr. Bidị omeeraam ghụn mọ aghuḍum agạ ni bịn amite. Abuniin abuẹn omheeraam bọ iphẹn phọ okị ni askul. Eeni amem bidị roḅẹm ghan mọ asayẹns molhọgh Baibul phọ okpẹ ḅilhẹ mọ awe dị r’iniin u/legheri, obobọ odugh ookelheghi kụ romeeraam ghan mọ Olemhiạ odi ni. Etigheri onhụ asiạ phọ yira oḍighi bọ Bugbaanhaạn AZihova, ewạ ni dị yira kokiọm ghisigh okparamhị ghan omheeraam mọ ayira. Yira oḍighi iduọn phọ, oye ka/tue asighẹ “olegheri iyaạr aḅirini phọ” uukelheghiom iyira.—Kọl. 2:8. w21.08 14 ¶1-3

Ebel, Noa, ḅilhẹ r’aJob uḍighi ghan ni oḍeenhaan eegu r’ephomhoghiạn dị bidị omhoọgh oghị esi aZihova esi onhaghanhạn ghan, omhoọgh omheeraam, ḅilhẹ r’ongọ ghan arikiạ aZihova. Eegholhaan ni mọ bidị uḍighi ghan ni oomo ilọ bidị kotue oghuenhi aZihova, kụ iiseeny phọ abidị iḅeraạn ghan ni aZihova. Onyebel roten, aZihova angọ ni Iilogh phọ aMozis eemariạ eemariạ Ebraham. Iilogh phọ iphẹn phọ imạ ghan reten dị kodạph kụ ooseeny aZihova. AZizọs romugh bọ oḅilhẹ oḅetenhu, bịn aZihova o/puru mun ḍighaạgh awe odạph Iilogh phọ aMozis kụ ooseenyom odị. (Rom. 10:4) AKristẹn nyiidiphọ kodạph omhoom olhogh, “iilogh phọ aKraist.” (Gal. 6:2) “Olhogh” phọ ophọn phọ, o/mhoghi mọ abuẹn rooko bọ odạph iboom itọ, kuolọ ewạ mọ bidị otuughaạny reḍeenhaan phọ aZizọs r’itughemhị phọ odị. Rodon kẹn, abugey aKristẹn roḍighi ghan ni oomo ilọ bidị kotue odạph aKraist, pidị oḅaalhamhị aani olhoghi aZihova oḅilhẹ omhoọgh aani “ophooghian.”—Mat. 11:29. w22.03 20-21 ¶4-5

AZihova ranaghanhạn ghan ni nmụny phọ odị. Odị anhaghạn ni ibadị iiḅereghị Oọny phọ odị. Odị anhaghạn ni mem dị aZizọs aaḅereghị ilọ osopha dị amhạn maạr, idiphọ amem mọ odị rasaḅạr bọ 12 abutelhedom mọ. (Luk 6:12, 13) AZihova anhaghạn kẹn iiḅereghị aZizọs mem dị odị amhoọgh ooḅaghamhiạn aloor. Rekpụl bọ dị kobool nyodị, aZizọs aaḅereghị ni iboom ilọ ogbagarạ odẹgh ophogh phọ odị kasoman bọ. AZihova o”nhaghạn iiḅereghị phọ odị bịn, kuolọ arom ookpaạny maghị akparamhị ooḅi Oọny phọ Odị. (Luk 22:41-44) Ḍio arodon, aZihova akiọm ni ghisigh ranaghạn ghan iiḅereghị arebenhẹ phọ odị, kaḅilhẹ aphagharanhaạn mem mọ amuphẹ ekpeanhaạn bọ ḅilhẹ r’eten dị ekạr enhighẹ. (Ps. 116:1, 2) Ooḅeghiọn idị onyọ umarani epẹ India amhiịn idị aZihova aphagharanhaạn iiḅereghị odị. Odị asoman ooḅaghamhiạn aloor, kụ aaḅereghị agey aḅenhị aZihova. Odị agẹ mọ: “AJW Broadcasting^® unwanyụ aMay 2019 aghaạph bọ ilọ okaran ooḅaghamhiạn aloor, akạr kụ aru mem dị ekpeanhaạn. Iḍighi ophagharanhaạn iiḅereghị phọ amhị.” w21.09 21-22 ¶6-7

Gbiom olhoghi ipẹ ekparanhaạn bọ Kristẹn oḅẹl okuron asiạ phọ abuẹn phọ owilhẹ oomo araraạr osuma kụ oḅilhẹ omhiigh aḍimoom adọl. Bidị ukạr kụ omhoghi omheeraam orue obeḍenhọm ghan aZihova ilọ atorobọ iyaạr lọ bidị rowạ. Kụ iyaạr irọl li dị elhoghonhaạn bidị ḍighaạgh. Oogh asiạ kụ egbi oteẹny amem mọ aRom mọ okoom bọ Jeruselem, otelhedom mọ aPọl angọ ni iromoghiom dị emhạn maạr we aHibru mọ: “Ke/sighẹ ghuḍum mọ anyina eḅạm anyụ ikpoki. Ilọ nyina emoọgh igbaanyạn ghan ni inyina, idị eḍighi bọ Enaạn meḅẹm ni mọ, ‘Mị inyina ki/wilẹ. Mị inyina ki/ghel.’ Kụ esi iduọn phọ yira koḅẹm ni r’oḍuom ologhi mọ, ‘Omoọgh-we phọ kụ ruloghonaạn ghan imị ḍighaạgh. Mị ka/kiilaan. Oye kuḍighi imị eeghe?’ ” (Hib. 13:5, 6) Iikia i/lo, abuẹn omhaghamhị bọ maạr oromha phọ aPọl angọ bọ kụ egbi bọ oteẹny amem mọ awe aRom mọ ozuom bọ bidị, urue ni orolhọm iphurukpu araraạr lọ bidị omhoọgh epẹ eeruen ekpisi phọ. Bidị ukuphom owol mọ aZihova kamiteom ghan ni ilọ bidị rowạ. w22.01 4 ¶7, 9

Mem lọ oghol oye onmạ ighirigiir, eeni nạ kaatughiạn oyoghoyoghọ oye, dị aḍighi oye ezạ, amhoọgh igbiririph, ḅilhẹ amhaạr inmo. Eeni nạ atue kẹn aatughiạn ḍidogh phọ aZizọs ilọ oye olọ aSameria phọ. Oye olọ enhọn eelhe dị aḍeenhaan “onmạ ighirigiir” olọ aJu dị amheel aḍigh ḍighaạgh aruḅạ. “Igbiririph” kụ inyu bọ oye olọ aSameria phọ oḍeenhaan onmạ ighirigiir olọ aJu phọ. Odị aḅọgh alhọgh ḍighaạgh oye dị kamaạr apoghonhaan nyodị. (Luk 10:29-37) Aḍidogh phọ aḍiẹn phọ ekạr eegholhomhi emạ eegharạ Enhaạn phọ ayira—eegharạ onmạ ighirigiir. Eegharạ phọ ephẹn phọ apakirị ephomhoghiạn phọ Enhaạn, kụ odị raḍeenhaan ghan ni torobọ aḍio esi eten phọ epẹ odị ruzoọm ghan bọ iyira. Emoọgh ni enhọn agạ onmạ ighirigiir dị eeni nạ kaatughiạn ni. Eḅaramaạm owilhenhaạn ghan oye dị akpẹ ni oliọm. Siẹn phọ eḍeenhaan mọ aZihova akạr kụ runmạ ghan iyira ighirigiir. Okọ suọr phọ aḅẹm mọ,“odị ru/kpiọm ghan iyira ikarạph phọ” ayira. (Ps. 103:10) Ii eeni amem, aZihova rangọ ghan ni ilioghọm dị ekpeanhaạn we dị opiomạn. w21.10 8 ¶1-2

AZihova raḍeenhaan ghan ephomhoghiạn oḅạr phọ odị ogina abuphẹ omhoọgh bọ igey asiya r’odị. Yira ulhegheri iphẹn phọ loor ikpo onhụ dị Uw-emhạ phọ Devid r’oyil phọ Daniel oḅạ. Esi omaạm, aDevid aḅẹm mọ: “Kiọm ghisigh aḍeenhaan ghan ephomhoghiạn oḅạr phọ anạ buphẹ olhegheri bọ nyinhạ.” “Ephomhoghiạn oḅạr phọ aZihova edi ghan bịn k’iḍuul k’iḍuul esi abuphẹ rokiilaan bọ nyodị.” Kụ aDaniel agbeelhom mọ: “Sey Zihova egey Enhaạn, [opọ] raḍeenhaan ghan bọ ephomhoghiạn oḅạr buphẹ ophomhoghiạn bọ nyodị oḅilhẹ r’ooko ghan itọ phọ odị.” (Ps. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Odaphạn iphẹn uwaloor phọ Enhaạn aphum bọ kụ ogẹ, aZihova raḍeenhaan ghan ephomhoghiạn oḅạr rebenhẹ phọ odị loor esi dị bidị olegheri nyodị, rokiilaan nyodị, opomoghiạn nyodị, oḅilhẹ rooko ghan itọ phọ odị. AZihova raḍeenhaan ghan ephomhoghiạn oḅạr ogina abuphẹ rokumu bọ nyodị bịn. Mem mọ yira ko/mhiigh bọ okumu aZihova, yira ulhoghoma ghan ephomhoghiạn phọ epẹ aZihova aḍeenhaan bọ oomo omhạr awe bịn. (Ps. 104:14) Kuolọ nyiidiphọ yira moḍighi bọ buseenyom odị, yira rokelhọm ghan kẹn ephomhoghiạn oḅạr phọ odị. w21.11 4 ¶8-9

Etigheri ipẹ awe ukpaariọm bọ iyira, yira osopha ni odaphạn ikpo onhụ phọ aZizọs. Ḍio arodon, ibadị rodạph ghan buḍiemhiom aruukụ iiḅereghị dị oolheghaan. Olhọgh oophugh odạph awe dị orọl idiphọ eḍighi ni okạ iyaạr ooḅereghị. Awe ropạgh ghan siphẹ aruukụ iiḅereghị phọ abidị, koghooghi rinyạ dị bidị ogẹ, koḅilhẹ ongooghị iboom ikpoki obakiọm arookpomhoghan dị abuḍiemhiom mọ obakị. Abuniin awe romeeraam ghan torobọ iyaạr dị abuḍiemhiom mọ oghaạph. Bidị omoọgh ḍiḅeraạn omhiịn ghan awe phọ abuẹn phọ idiphọ bidị mumoọgh bọ ḍiḅeraạn omhiịn aZizọs! Dị egbạgh r’ipẹ phọ, abuseenyom aZihova u/moọgh uw-emhụ. Ghalhamọ r’iduọn rolọgh ghan bọ ni eegu buẹn ophạm bọ iiḍighi siẹn ookpomhoghan phọ, yira rodạph ghan iphẹn aZizọs atughemhị bọ mọ: “Aḍita anyina abumor.” (Mat. 23:8-10) Yira ro/ngọ ghan iiseeny we mughumọ abuḍiemhiom asiosị obobọ abuọ itooghị. Kụ yira ro/bakị ghan rookpomhoghan. Kparipẹ ghụn, yira odi sạm ḅilhẹ ogbatanhaạn aḅirinhi phọ ophọn phọ. R’iphẹn phọ momaaghị bọ siẹn phọ, yira omeerạ bịn ogbatanhaạn esi aruukụ iiḅereghị dị oghophora mọ bunọ aKristẹn.—Jọn 18:36. w21.10 20 ¶6-7

Torobọ onyọ aKristẹn dị rawạ orọl adọl iigbia amhiịn ni mọ iyaạr obobọ oye o/mhạn maạr o/pu siya phọ odị r’Enhaạn. Kụ idiphọ Abugbaanhaạn AZihova, yira osopha ni oghel iḍighinhom araraạr dị keefolomhi eḅilhẹ epuẹ ḍien iigbia phọ odị. (Lev. 19:12; Isa. 57:15) Awe phọ Izrạl uḍeenhaan ghan mọ bidị osighẹ ni aZihova idiphọ Enhaạn abidị esi odạph ghan iilhogh phọ odị. Leviticus 18:4 eḅẹm mọ: “Idạph ghan itooghị phọ amhị kụ eḍighi, eeko ghan iilhogh phọ amhị. Mị aZihova Enhaạn phọ anyinha.” Emhụ phọ 19 igọ ni iniin iilhogh phọ iphẹn eḅenhị we phọ Izrạl. Esi omaạm, asiikpịgh phọ 5-8, 21, 22 ekaạph ilọ arikiạ inhạm. Iwạ dị kopinyọn rikiạ phọ iphẹn phọ eten dị ‘ke/puẹ iyaạr iigbia dị eḍighi elọ aZihova.’ Aạl ghan asiikpịgh phọ iphẹn phọ inyu ni iyira oḍighi idị keḅeraạn nyodị ḅilhẹ rophighirọn ekiạ iidoronhụ dị odị kasighẹ, idiphọ aHibru 13:15 uroma bọ iyira. w21.12 5-6 ¶14-15

Aburulom r’anmariịr dị asiạ ke/ghị anyụ kotue ni omooghọm suọ reḍeenhaan abunhọn dị obeḍenhọm aZihova. Abuniin aburulom r’anmariịr morọl li ibadị asiạ rukumuan oomo amem mọ. Kenighẹ ni dị nạ kalọm oroma abidị eḍighi maạr dị nạ rawạ okạr ooḅeghiọn ophogh asiigbu phọ anạ. Ephẹn phọ eten oḍeenhaan mọ nạ aḍuomolhoghi aZihova. (Prov. 22:17, 19) Legheri mọ apinien aḍighi inmo dị eḍuạ k’aZihova kụ eru. (Mat. 19:5, 6) Kụ odị rawạ dị abuphẹ m’aalhạn bọ kokelhọm inmo phọ ipẹ phọ.Nyinha abuphẹ m’aalhạn bọ kụ asiạ phọ ke/ghị bọ, ke/nighẹ ooḅeghiọn ophogh ipẹ nyinha rewạ bọ oghelhọm adọl aghuḍum mọ anyinha ḍughụm? Nyinha reḍighi ni oomo ipẹ nyinha ketue bọ oḍeenhaan osereghiạn inmo phọ aZihova mingọ bọ inyinha ḍughụm? Iḅaanhaạn aZihova esi iiḅereghị. Eghị siphẹ Ekpo Onhụ phọ odị ewạ sinhị iilhogh dị egbolhomaam r’adọl aghuḍum mọ anyinha. Kụ edaphạn oroma phọ aZihova kingọ bọ inyinha. Ikuphom ni owol mọ nyinha kemoọgh ni oḅaạl olhoghi r’akugey adọl aghuḍum, eḍighi maạr dị apinien phọ anyinha kụ agbon esi okumu aZihova! w21.11 19 ¶16, 18

AJems amhiịn ni loor odị eten dị ekpeanhaạn. AJems o/mhiịn m’onọ kụ amhạn amaạr apu bueriphọ aKristẹn phọ, loor idị odị aḍighi umor aZizọs obobọ aroopoogh arukumuan dị odị amhoọgh. Odị amhạgh ghan bidị mọ “iiḅi asiya amị.” (Jems. 1:16, 19; 2:5) Odị o/ḅo ghan mudị odị kụ aseleman amhạn. Iyaạr ituughạ: Ku/bulha mọ oomo ayira abuḍighinhom ikarạph. I/wạ mọ ootughiạn ghan mọ yira kụ upu buẹn yira rotughemhị bọ. Eeghe kụ iḍighi? Eḍighi iyaạr dị opọ nạ ratughemhị ghan bọ amhiịn nyinhạ idiphọ oye dị ra/piomạn ghan, pọ odị kaatughiạn m’onọ ka/tue akumu Enhaạn okạr ipẹ rewạ bọ. Kuolọ yira oḅenhị bidị mọ rikparanhaạn aani ghan ni iyira odaphạn asiigbu aBaibul phọ ḅilhẹ r’idị aZihova rulhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh, bịn medughanhaan buẹn yira rotughemhị ghan bọ omhiịn mọ bidị kotue ni okumu aani aZihova. w22.01 11-12 ¶13-14

Yira oghị ghisigh otuughaạny eten iitughiạn phọ aZizọs, pọ yira komoọgh ni ekol ooghironhaan aani aroozọ phọ odị. (Hib. 1:3) Yira otue ni ootughiạn mọ: ‘AZizọs aḍighi oye dị amhunughan. Mị ka/tue akịgh nyodị!’ Eḍighi iyaạr dị nạ alhoghoma eten phọ epẹ phọ, pọ gbiran riphigh phọ iphẹn phọ. Eḅẹl phọ, aZihova alhẹm nyinhạ akighimaạm loor odị ḅilhẹ r’oọny phọ odị. Esi iduọn phọ, nạ katue ni amoọgh ekol eḍighi maạr dị nạ asopha ooghironhaan aroozọ phọ abidị siphẹ aghuḍum mọ anạ enum enum. (Gen. 1:26) Omhunheniom iyạl, uwaloor iigbia phọ Enhaạn kụ iikpọ dị epelheghiom epẹ k’akẹ r’isiẹn ade phọ. Rolhoghonhaạn aḍighaạgh uwaloor iigbia phọ yira kotue ni oḍighi raraạr dị ogina ayira bịn mu/tue u/ḍighi. Omhunheniom iraạr, aZihova ra/gon dị nạ kamuum eemumha uwaloor iigbia phọ eten dị emunhughan nyiidiphọ. Okạr oghaạph, Odẹ ephomhoghiạn phọ ayira mamaanhaạn 1,000 asiạ dị arebenhẹ phọ odị omhoọgh bọ oḍuomolhoghi orọl isiẹn ade phọ kotue oḍighi we dị omhunughan. (Ogan. 20:1-3) Iyaạr dị aZihova rawạ ḍighaạgh ayira nyiidiphọ pọ obeḍenhọm odị kụ oḍighi oomo ipẹ yira kotue bọ. w22.03 9 ¶5-6

Iiḅereghị bịn kụ re/kparamhị ghan siya phọ ayira r’aZihova. Otuughạ ghan Ekpo Onhụ phọ Enhaạn r’oghị ghan ituughạ riḍur ghan iyira kẹn ketumeriom Enhaạn. Nạ kaḍighi ika orue omhaạr oḍighinhom asimem ituughạ ogina anạ r’amem dị nạ odi otu ituughạ? Puruan loor mọ, ‘Eeghe kụ retu ghan ogbaragbaramhị amhị mem lọ mị aphạm ituughạ ogina amhị obobọ mị odi otu ituughạ?’ Reḍighi ghan ḍimhạgh afon, sidom akomputa obobọ asidom afon ḍughụm? Mem dị nạ alhoghoma mọ olhoghi anạ magbọl siphẹ ituughạ phọ anạ obobọ mem dị nạ odi ituughạ, lọm olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova pidị nạ arue agbon. Re/dugh ghan okpor ogbolhẹ araraạr phọ ekọm bọ, bịn omhiigh ogbon araraạr aruwaloor, kuolọ ewạ ni mọ oḍighi iḍuọn phọ. Ḅeeḅereghị omhoọgh eephọ phọ keeko bọ ekpom mọ ‘r’iitughiạn r’ologhi phọ’ anạ.—Fil. 4:6, 7. w22.01 29-30 ¶12-14

Uw-emhạ phọ Uzziah aghel li oromha. Odị aḍigh pakirị otu iiḅereghị phọ aZihova ogina abupinyọn rikiạ phọ roḍigh ghan bọ, bịn awạ osụ insẹns. Abupinyọn rikiạ phọ aZihova oḅenhị nyodị mọ: “Uzziah nạ o/mhoọgh elhiom osuanhaạn insẹns aZihova! Abupinyọn rikiạ phọ bịn kụ rosụ ghan insẹns.” Uzziah amhegheron ika? Mughumọ odị asooromhi loor asighẹ oromha phọ bịn amite siphẹ otu iiḅereghị phọ mem mem mọ, eeni aZihova muwilhenhaạn ni. Kuolọ, Uzziah “amhooghọm ophin olhoghi” bupinyọn rikiạ phọ. Uḍighi ika kụ odị aghel bọ oromha phọ? Odị alhoghoma mọ idiphọ uw-emhạ, mọ onọ amoọgh elhiom oḍighi atorobọ iyaạr dị eḅeraạn nyodị. Kuolọ aZihova o/mhiịn idiphọ. Loor oḅom-emhụ phọ odị, ezẹgh okụ ufe iḍigh nyodị kụ odị arolhọm “ezẹgh okụ ufe phọ bịn tutụ k’aḍuugh.” (2 Chron. 26:16-21) Eḍeenhaan phọ Uzziah itughemhị iyira mọ etigheri torobọ oye lọ yira oru, kụ yira oghel oromha dị akpasị siphẹ aBaibul phọ, pọ yira ko/ḅeraạn aZihova. w22.02 9 ¶7

Oye dị ‘igbaany aroozọ phọ’ kụ renyuughiom ragbọr ghan kaatughiạn aḅilhẹ aḍighi raraạr eten iphulhupul. (Kọl. 3:9) Oye phọ kawạ ghan ilọ aloor, aagborion ghan oḍeenhaan oghạgh olhoghi, ka/sereghiạn ghan, kụ kapoophe kẹn loor. Odị kakelhọm ghan ophoghoghom ghan asifoto aradaḅạ, sividio ipesi r’iigamaniạn. Dị iikia i/lo odị amoọgh ni iyạl ikpo igey aroozọ, kụ eeni raloghoma ghan ni saị ilọ ikarạph araraạr dị aghaạph obobọ aḍighi. Kuolọ odị oo/kolobiạn onme iitughiạn phọ ḅilhẹ r’aroozọ phọ odị. (Gal. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5) Loor e/munughan phọ ayira, ke/tue edugh dị yira kotuphuron osighẹ oomo ikarạph iitughiạn r’aruuphuạ siphẹ ekpom r’iitughiạn phọ ayira. Yira roḍighi ghan ni koḅilhẹ oghaạph raraạr dị yira rologhoma ghan saị eeni amem. (Jer. 17:9; Jems. 3:2) Kuolọ mem dị yira okporonhaạn ikarạph aroozọ phọ oroph, yira ro/tọl ghan mun eeḍiạn inyuughiom araagharạ r’iḍighinhom araraạr iphulhupul phọ. Iyira ru/legheriom ghan mun ogbaany oye phọ yira oru ghan bọ.—Isa. 55:7. w22.03 3 ¶4-5

Ikumor awe phọ ogbon ghan imạ aroozọ abumor r’abumaranhi phọ. Oye o/lho dị amhunughan; kuolọ torobọ oye amoọgh ni imạ aroozọ. Etu ni inẹ mọ eeni amem ikumor awe phọ rongọ ghan ni oromha bumor r’abumaranhi phọ. Kuolọ idiphọ otelhedom mọ aPọl, ikumor awe phọ kokparaghạ ghan omhiịn mọ bidị u/gbon ikarạph aroozọ oye phọ bịn. Bidị ogbon ghụn ephomhoghiạn phọ oye phọ amhoọgh bọ aghị esi aZihova, okparạm mọ odị, r’eephuạ oye phọ oghị aghisigh oḍighi ipẹ enhighẹ bọ. Ikumor awe dị rogbon ghan imạ aroozọ abumor r’abumaranhi phọ rolọgh ghan kophophe ephomhoghiạn siphẹ ookpomhoghan phọ. Ilegheri mọ aZihova ra/ḅẹm ghan mọ iḍighi we dị ro/piomạn ghan, kparipẹ odị rawạ mọ iḍighi we dị okpẹ oḍuom olhoghi. (1 Kọr. 4:2) Kuphom ni owol mọ aZihova rasereghiạn ni oomo phọ ipẹ nạ raḍighinhaan bọ nyodị, odị “ka/bula oḍighi phọ nyinha eḍighi bọ, ḅilhẹ r’ephomhoghiạn phọ nyina emhooghọm bọ nyodị siphẹ aḍighaạgh phọ nyina elhoghonhaạn ghan bọ kụ reloghonaạn bọ ni buọ asiya phọ anyina.”—Hib. 6:10. w22.03 31 ¶19, 21