Ariisi oghị omhiịn ophanyanhaạn asipuru Aḍinyạ Ituughạ Ogboku Awiki Phọ
DECEMBER 3-9
ARUPHUA DỊ OSIGHẸ SIPHẸ EKPO-ONHỤ PHỌ ENAẠN | IIḌIGHI 9-11
“Ogbagarạ Onyọ Igbiphoghọm Maḍighi Onyọ Ogbaanhaạn Dị Amoọgh Oophugh”
(Iiḍighi 9:1, 2) Mem mọ amuẹn phọ, aSọI o/soph ghan mem opaarọgh r’owạ ghan iIọ ozẹ abumatuạn Omoọgh-we phọ, kụ aghị esi uw-emụ opinyọn rikiạ phọ, 2 aIọm rinyạ oghimọm arubughotu phọ aDamaskọs, mọ onọ amiịn nmariịr r’aIephiri Iọ rodạph eten Omoọgh-we phọ, pọ onọ aphaḍị yogh bidị arigheeIom Jeruselem.
bt 60 ¶1-2
Kụ Ookpomhoghan phọ “Omoọgh Eephọ”
Abuẹn ro/kiilaan ghan bọ iyaạr m’orọl ropogh Damaskọs, bidị omoọgh iitughiạn oḍighi ikarạph. Bidị k’okạr kụ oḍiku iloghi aruutu kụ osiphi bumatuạn phọ aJizọs, bidị olọgh bọ ḍien phọ, kụ opaḍị, oofolomi, oḅilẹ okoghọgh osiemi ghisigh abuugboom iiruẹn phọ epẹ Jeruselem.
2 Oḍiemiom mọ abidị, oghol bọ mọ aSọl, iduọn rokaạph bọ bịn iḅaạl oye edi ni emụ odị. Dị k/ebia, odị ameeraam ni kụ ameerạ amiịn aani mem mọ abuẹn r’odị oḅọph bọ iitughiạn phọ oroḅol ikpo Stivin bịn oghiigh, oniin onyọ amatuạn aJizọs. (Iiḍighi 7:57–8:1) Ogbiphoghọm abumatuạn phọ aJizọs odi bọ Jeruselem i/gbaanyạn nyodị, aSọl aḍiemiom ni egu awe, pidị igbiphoghọm mọ elheeny elheeny idiphọ onuzạ. Odị amoọgh igbiighi oogulemi awe phọ abuphẹ odạph ghan bọ “Eten Omoọgh-we phọ.”—Iiḍighi 9:1, 2.
(Iiḍighi 9:15, 16) Kụ Omoọgh-we phọ aḅenị nyodị mọ, “Kiạ ni! Mị masaḅạr nyodị omiteom aḍien phọ amị oḍeenaan aruuruen r’abuọ arumụ phọ abidị, r’aweye phọ IzrạI. 16 Mị kaḍeenaan ni nyodị oomo phọ ipẹ dị katuạn bọ ḍien phọ amị amiinọm.”
w16.06 7 ¶4
Osereghiạn AJihova, Oḅolọm mọ Ayira
4 Mem dị aJihova rapogh omhạr awe, odị ra/pogh ghan anyụ r’anyụ. Kuolọ, odị raaḅeghiọn ghan ekpom mọ, oye ologhi phọ. (Bạl 1 Samuel 16:7b.) Ephigh phọ ephẹn phọ ikạr ri eganana mem mọ Enaạn aphighi bọ ookpomhoghan aKristẹn phọ. Odị aḍur aloghomạ loor odị r’Oọny phọ Odị, we dị mughumọ awe kụ ropogh obọ u/kpeanaạn. (Jọn 6:44) Oniin odọ awe phọ abuẹn phọ, pọ onyọ aFarisi dị oghol mọ aSọl, oye dị—‘agbiphoghọm ghan, asuọm ghan onhụ, aḅilhẹ aghol ghan ikarạph ḍien’ Enaạn. (1 Tim. 1:13) “Opọ ramiịn ghan bọ rokpom mọ,” o/miịn Sọl idiphọ aḅạy dị u/moọgh maạr oḍighinom. (Prov. 17:3) Kparipẹ ghụn, Enaạn amiịn mọ kotue ni oḅọl nyodị otene ekpeperẹ dị emoọgh maạr oḍighinom—okạr rokaạph, ‘edị osaḅạr’ omiteom aḍien phọ odị oḍeenhaan “aruuruen r’abuọ arumụ phọ abidị, r’aweye phọ Izrạl.” (Iiḍighi 9:15) Abunọn abudị Enaạn emiịn mọ odị katue ni aḅọl “anighemị” uḍighi ghan ni bupughọl miim, r’abuleom emạ, ḅilhẹ r’abukaaghị ruutu. (Rom. 9:21; 1 Kọr. 6:9-11) Iduọn bidị romoọgh bọ ogey olegheri iyaạr ikpo-onhụ phọ Enaạn kụ oḅilhẹ oḍighi roḍeenhaan omeeraam m’abidị, bidị momeera mọ aJihova aḅọl bidị.
(Iiḍighi 9:20-22) kụ anyeene aghiighị rubughotu phọ amiigh oghaạph mọ aJizọs kụ Oọny phọ Enaạn. 21 Kụ eḍigh iikia esi oomo phọ abuphẹ onaghạn bọ, kụ opuru ghan mọ, “Ophọn k/odị awạ ghan bọ ophiemi abuphẹ oghoI ghan bọ ḍien phọ aJizọs epẹ Jeruselem? Kụ odị o/tuạn ophaḍị yogh abidị oghiọm abuọ arumụ abupinyọn rikiạ phọ kụ aru bọ ephẹn?” 22 Kụ aSọI aghaạph ni akpaariọm mọ ophọn kụ aMesaya phọ, kụ inyaạm oghaạph phọ odị ephoph, dị abuọ aJu aDamaskọs iyaạr u/tue ukaạph.
bt 64 ¶15
Kụ Ookpomoghan phọ “Omoọgh Eephọ”
15 Nạ katue ni aḍighi mudị nạ ramiịn ni, iikia phọ, ḅilhẹ r’ighạgh iloghi phọ erọl bọ igbo awe phọ, mem mọ aPọl amiigh bọ oghaạph ilọ aJizọs siphẹ arubughotu phọ? Awe phọ upuru ni mọ “Ophọn k/odị awạ ghan bọ ophiemi abuphẹ oghol ghan bọ ḍien phọ aJizọs epẹ Jeruselem?” (Iiḍighi 9:21) Mem mọ odị ragbạ bọ onmia ekpom mọ odị, idị egbolomaam Jizọs, aSọl “aghaạph ni akpaariọm mọ ophọn kụ aMesaya phọ.” (Iiḍighi 9:22) Oghaạph okpaariọm mọ o/ḍighi isabị dị rekagharạn ghan oomo arughuugh. Ke/tue ekanyạn oomo iloghi abuẹn eḍighinom iyaạr phọ abidị kụ ephạm bọ, obobọ r’okpom abuọ iibaga. Etigheri iphẹn phọ, aSọl r’amem o/dugh.
Oguphogh Owạ Imạ Araraạr Dị Edi Siphẹ ABaibul Phọ
(Iiḍighi 9:4) Kụ odị ameel ude, kụ anaghạn eḍọgh dị emạgh nyodị mọ, “SọI, SọI! Uḍighi ika kụ nạ rugbiphoghọm bọ imị?”
bt 60-61 ¶5-6
Kụ Ookpomhoghan phọ “Omoọgh Eephọ”
5 Mem mọ aJizọs ameremị bọ Sọl epẹ eten phọ rekị bọ Damaskọs, odị o/puru mọ: “Eeghe kụ iḍighi kụ nạ ragbiphoghọm bọ bumatuạn phọ amị?” Iduọn yira olhegheri bọ ni, odị aḅẹm mọ: “Uḍighi ika kụ nạ rugbiphoghọm bọ imị?” (Iiḍighi 9:4) Ii, aJizọs akạr kụ raloghoma ghan ipẹ remiteghunaan ghan bọ bumatuạn phọ odị.—Mat. 25:34-40, 45.
6 Eḍighi maạr dị rogbiphoghọm nyinạ loor omeeraam mọ anạ esi aKraist, legheri akuphom owol mọ aJihova r’aJizọs olegheri ni ipẹ remitenaan bọ nyinạ. (Mat. 10:22, 28-31) Nyiidiphọ bịn, eeni iiḅaghamị phọ anạ ko/sighẹ. Tuutughiạn, aJizọs amiịn ni mem mọ aSọl aḍighan bọ oghiigh aStivin, aḅilhẹ amiịn ipẹ aSọl rakoghọgh bọ butelhdom mọ kamitenom siphẹ iloghi aruutu phọ abidị epẹ Jeruselem. (Iiḍighi 8:3) Ghalamọ r’iduọn phọ ni, aJizọs o/sophoghom mem mem mọ. Etigheri iphẹn phọ, aJihova, dị eego esi aKraist, angọ ni Stivin r’abuerị phọ inyaạm m’ewạ bọ ophamanạm aḍimeeraam m’abidị.
(Iiḍighi 10:6) Odị atugh k’oye dị oghoI mọ aSaimọn, opọ rakponyọn ghan bọ ruzu inạm mọ. Otu odị odi oogbom ophiịny.”
nwtsty iyaạr otuughạ dị edi Iiḍ 10:6
ASaimọn, opọ rakponyọn ghan bọ ruzu inạm: Oye dị rakponyọn ghan ruzu inạm mọ, rasighẹ ghan muụm aloomini kụ atophọm ruzu phọ osigheọgh asuphuuph phọ, r’iphulupul phọ ḅilẹ r’enuụm dị esugha. Kụ odị asighẹ kemikạl atophọm ozu phọ pidị otue osighẹ olemoghọm raraạr. Oḍighi okponyọn aruzu inạm mọ imoọgh ghan ni iboom eḍu, kụ iḍighi kụ iwạ ghan ni muboom amuụm, eeni iphẹn kụ iḍighi bọ iyaạr phọ aSaimọn arugh bọ oogbom ophiịny phọ, eeni ekpisi dị edi sạm epẹ Jopạ. Odaphạn ologh phọ aMozis, oye dị aaḅoghọgh ghan inạm dị memuughu o/ḅaạl ghan orọl esi ogbo. (Le 5:2; 11:39) Esi iduọn phọ, ibadị aJu phọ uphogh ghan osooromi buphẹ rokponyọn ghan bọ ruzu inạm mọ, kụ u/meera ghan orọl otu r’abidị. Okạr oghaạph, aTalmud aḅẹm mọ uphogh oḍighi okpạn aruzu inạm mọ osooromi opu olọ ookpomoghi ghan ariịr inạm. Toroboiperolbọ, aPita o/meera m’ophogh oye osooromi ekikima nyodị orọl r’aSaimọn. Ophooph ologhi phọ aPita siẹn oghaạph phọ ophọn amiteom imạ eepoogh onhọn oḍighi dị adaphạn siẹn—oghị ologhi otu oye olọ Areelhe phọ. Abuniin abuọ igbogh arinyạ uḅẹm mọ ekpo-onhụ aGrik phọ rosighẹ ghan bọ koḍighinom ilọ “oye dị rakpạn ghan ruzu inạm” (byr·seusʹ) kụ iḍighi ḍien dị omhạgh ghan obobọ ogholhom ghan Saimọn.
Ibạl ABaibul
(Iiḍighi 9:10-22) Kụ oniin amatuạn dị oghoI mọ Ananayạs, arọI Ii Damaskọs. Kụ Omoọgh-we phọ amạgh nyodị esi uḍien mọ, “Ananayạs!” Kụ odị ameera mọ, “Omoọgh-we, mị odi ni siẹn.” 11 Kụ Omoọgh-we phọ aḅenị mọ odị aḅetenu aghị k’aJudas, epẹ oḅodo phọ oghoI bọ mọ oseleeny phọ, kụ apuru oye olọ aTasọs dị oghol mọ aSọl. Mọ odị raaḅereghị ni, 12 kụ mamiịn uḍien oye dị oghoI mọ Ananayạs dị aru aḅạm raghaạgh emụ odị, ilọ dị kamiịn eten.” 13 Kụ Ananayạs mọ, “Omoọgh-we, ibadị awe muḅenị ni imị ilọ ikarạph dị oye phọ ophọn aḍighi yogh we phọ anạ emạ aJeruseIem. 14 Kụ odị aạr ri iikpọ rumụ abupinyọn rikiạ phọ kụ aru ephẹn ilọ ophaḍị yogh abulọ rokoI ghan ḍien phọ anạ.” 15 Kụ Omoọgh-we phọ aḅenị nyodị mọ, “Kiạ ni! Mị masaḅạr nyodị omiteom aḍien phọ amị oḍeenaan aruuruen r’abuọ arumụ phọ abidị, r’aweye phọ IzrạI. 16 Mị kaḍeenaan ni nyodị oomo phọ ipẹ dị katuạn bọ ḍien phọ amị amiinọm.” 17 Kụ Ananayạs aḍuạ aghị aḍigh otu phọ, kụ roḅạm rạghaạgh emụ odị, kụ aḅẹm mọ, “SọI, umor amị! AJizọs Omoọgh-we phọ, opọ amitenaan bọ nyinạ egaan epẹ eten phọ, mem mọ nạ ratu bọ ephẹn, kụ urom imị mọ mị utu obọ nạ aḅiIẹ amiịn eten, ḅiIẹ kẹn Uwaloor Iigbia phọ amuza Ioor anạ.” 18 Kụ egina amem bịn araraạr dị eghịgh iphoIopol ina eḍuạ riḍien phọ odị emeleghu, kụ aḅilẹ amiịn eten, kụ aḅetenu kụ owur nyodị muụm, 19 Kụ role eḍien, bịn aḅilẹ amoọgh inyaạm. Kụ aSọI aroIạn bumatuạn phọ aDamaskọs iminighạn aḍughuI otu, 20 kụ anyeene aghiighị rubughotu phọ amiigh oghaạph mọ aJizọs kụ Oọny phọ Enaạn. 21 Kụ eḍigh iikia esi oomo phọ abuphẹ onaghạn bọ, kụ opuru ghan mọ, “Ophọn k/odị awạ ghan bọ ophiemi abuphẹ oghoI ghan bọ ḍien phọ aJizọs epẹ Jeruselem? Kụ odị o/tuạn ophaḍị yogh abidị oghiọm abuọ arumụ abupinyọn rikiạ phọ kụ aru bọ ephẹn?” 22 Kụ aSọI aghaạph ni akpaariọm mọ ophọn kụ aMesaya phọ, kụ inyaạm oghaạph phọ odị ephoph, dị abuọ aJu aDamaskọs iyaạr u/tue ukaạph.
DECEMBER 10-16
ARUPHUA DỊ OSIGHẸ SIPHẸ EKPO-ONHỤ PHỌ ENAẠN | IIḌIGHI 12-14
“APọl r’aBanabạs Ughiighị Rikpisi Dị Ekẹl Oḍighi We Bumatuạn”
(Iiḍighi 13:2, 3) ldiphọ bidị rooseeny bọ Omoọgh-we phọ kotuạn iiḅereghị orọI okoọny, kụ UwaIoor Iigbia phọ aḅẹm mọ, “Igbatạn Banabạs r’aSọI bidị oḍighi oḍighi phọ opọ mị atụ bọ kụ amạgh bidị.” 3 Kụ orọI okoọny, ooḅereghị, oḅạm raghaạgh rumụ abidị, kụ oḅenị mọ eghị enighẹ.
bt 86 ¶4
“Ibo r’Uwaloor Iigbia Kụ Emuza Loor”
4 Kuolọ eeghe kụ iḍighi kụ uwaloor iigbia phọ atuụgh bọ Banabạs r’aSọl bịn aḅẹm m’ogbatạn bidị ilọ “oḍighi oḍighi” phọ? (Iiḍighi 13:2) ABaibul phọ o/ghaạph. Kuolọ yira olegheri mọ uwaloor igbia phọ kụ angọ iiḅakiọm ilọ osaḅạr abidị. Iyaạr i/lo dị eḍeenaan mọ ariil phọ r’abutughemiạ phọ epẹ Antiọk uugbaghanaạn ni osopha phọ. Kparipẹ ghụn, bidị umaạr bịn obakị aani. Gbiom ologhi ipẹ aBanabạs r’aSọl ologhoma bọ iduọn abumor phọ abidị u/moọgh bọ eḍịm u/kị esi abidị, “kụ orọI okoọny, ooḅereghị, oḅạm raghaạgh rumụ abidị, kụ oḅenị mọ eghị enighẹ.” (Iiḍigh 13:3) Yira kẹn ni k’omoọgh aani eegharạ obakị aani abuẹn omoọgh bọ roopoogh arukumuan siẹn ookpomhoghan phọ, iphẹn phọ eḅaramaạm ni we dị omạ idiphọ abupoghom siphẹ ookpomoghan phọ. Kparipẹ rogbeghe ghan abuphẹ omoọgh bọ odọ aroopoogh phọ iphẹn, “llọgh bidị eboom eegu r’eghuan, etuạn iiḍighi phọ bidị ophạm bọ ephomoghiạn bidị.”—1 Tẹs 5:13.
(Iiḍighi 13:12) Kụ uw-emạ phọ, romiịn ipẹ emite bọ, kụ ameeraam aani. Itughemị ilọ Omoọgh-we phọ iḍighi ni iikia esi odị.
(Iiḍighi 13:48) Kụ iduọn aruuruen phọ onaghạn bọ iphẹn phọ, bịn omoọgh oḅaạI ologhi, kụ oboom oghaạph phọ Enaạn. Kụ abuphẹ Enaạn mesaḅạr bọ omoọgh aghuḍum k’agee-pọ phọ omeeraam.
(Iiḍighi 14:1) Kụ epẹ Aikoniom, aPọI r’aBanabạs oḅilẹ kẹn oḍigh obughotu abuọ aJu phọ kụ oghaạph dị iminighạn abuọ aJu r’aruuruen phọ omeeraam.
bt 95 ¶5
‘Oghaạph Ghan r’Akpọ Ologhi Esi Iikpọ phọ AJihova’
5 APọl r’aBanabạs uphụr omeerạ epẹ Aikoniom, ekool dị roḍighi ghan eḍighinom iyaạr abuọ aGrik ḅilẹ kẹn eḍighi eniin ekpanạ emạ abuọ aRom siphẹ Galetia. Egbogh emạ phọ ephẹn epamanạm oboom onhụ abạl abuọ aJu dị omoọgh ni iboom iikpọ ḅilẹ r’oboom onhụ abạl abudị u/ḍighi buọ aJu dị rooko aani ghan eḍighinom iyaạr abuọ aJu phọ. Odaphạn eḍighinom iyaạr phọ abidị, aPọl r’aBanabạs uḍigh ni obughotu phọ omiigh oghaạph. (Iiḍighi 13:5, 14) “Kụ epẹ Aikoniom, aPọI r’aBanabạs oḅilẹ kẹn oḍigh obughotu abuọ aJu phọ kụ oghaaph dị iminighạn abuọ aJu r’aruuruen phọ omeeraam.”—Iiḍighi 14:1.
(Iiḍighi 14:21, 22) Kụ epẹ Daabi, aPọI r’aBanabạs oghaạph ooḅi oghaạph phọ dị abuminighạn awe omeeraam aani, kụ ogbi oḅuIa Listrạ, r’Aikoniom r’Antiọk. 22 Okparamị ghan ruwaIoor abumạtuạn phọ oromoghiom mọ bidị ku/biIẹ omeeraam mọ abidị, mọ komiinọm ni iboom iminimiịn kụ ogbi oḍigh aani omạr phọ k’Enaạn.”
w14 9/15 13 ¶4-5
Ḅạr Akumu Enaạn Etigheri “Iboom Iminimiịn”
4 Bidị roḍuạ Daabi, aPọl r’aBanabạs uḅula Listra, Aikoniom, r’Antiọk. Okparamị ghan bumatuạn phọ “oromoghiom mọ bidị ku/biIẹ omeeraam mọ abidị, mọ komiinọm ni iboom iminimiịn kụ ogbi oḍigh aani omạr phọ k’Enaạn.” (Iiḍighi 14:21, 22) Eḅẹl amem mọ oḅẹm mọ opọ phọ aḍigh ni iikia esi abidị. Loor esi dị, iitughiạn omiinọm “iboom iminimiịn” keeḅaghamị we phọ, kparipẹ rologhonaạn aḍighaạgh. Kụ ika nuụn k’edị aPọl r’aBanabạs “okparamị ghan” bumatuạn phọ radom dị remạ ghan iboom iminimiịn?
5 Yira komiịn ni ophagharanaạn phọ eḍighi maạr lọ yira okiririom ophogh ikpo onhụ phọ aPọl. APọl o/ḅẹm bịn mọ: “Yira kokparaghạm iboom iminimiịn.” Kparipẹ ghụn, odị aḅẹm mọ: “komiinọm ni iboom iminimiịn kụ ogbi oḍigh aani omạr phọ k’Enaạn.” APọl akparamị bumatuạn phọ esi oghaạph okparamị imạ phọ ipẹ keḍuạ bọ emite eḍighi maạr lọ ophamanạm ḍimeeraam mọ abidị osiemi eekuna. Asuọ phọ rokaạph bọ siẹn phọ o/ḍighi iyaạr iikeleghian. Okạr agey, aJizọs aḅẹm mọ: “Oye Iọ akparạm asi eekuna phọ, kamoọgh ni peIieẹny.”—Mat. 10:22.
Oguphogh Owạ Imạ Araraạr Dị Edi Siphẹ ABaibul Phọ
(Iiḍighi 12:21-23) Kụ ogu ḍio dị aHerọd aanmenan ilọ araalhạ, kụ aroIọm agadạ odaạm emạ phọ aghaạph raraạr aḅenị bidị. 22 Kụ awe phọ oyughurọn mọ, “K/eḍọgh oye, eḍọgh Enaạn!” 23 Egina amem bịn ookpaạny Omoọgh-we phọ asuom nyodị ezegh, idị eḍighi bọ odị maarọm Enaạn eghuan, kụ ibạm ikpo eḍigh nyodị, bịn amugh.
w08 5/15 32 ¶7
Oghaạph Ookaragh Dị Odi Siphẹ Aḍinyạ Iiḍighi phọ
12:21-23; 14:14-18. AHerọd ameera osighẹ eghuan dị mungọ Enaạn bịn. P’eeghe idị ipẹ phọ egbatanaạn r’oghel phọ opọ aPọl r’aBanabạs oghel bọ mem mem mọ iiseeny r’eghuan dị i/kpeanaạn! K’u/wạ ghan eghuan etigheri torobọ iyaạr phọ epẹ yira oḍighi bọ siẹn arukumuan phọ aJihova.
(Iiḍighi 13:9) Kụ Uwaloor ligbia phọ amuza Ioor aSọl (ḍierị aḍien phọ odị aPọl) kụ odị aphogh oye phọ akananaam
nwtsty araraạr ituughạ dị edị Iiḍ 13:9
ASọl, ḍierị aḍien phọ odị aPọl: Esighẹ siẹn phọ rekị, uḅilẹ ghan omạgh Sọl mọ aPọl. Otelhedom mọ onyọ aHibru dị omhạr Rom. (Iiḍ 22:27, 28; Fil 3:5) Esi iduọn phọ ekịgh mudị k’amem dị aghom, odị amoọgh ḍien aHibru phọ Sọl ḅilẹ r’aḍiọ aRom Pọl. Iḍighi ni iyaạr dị eetura dị abuọ aJu mem mọ opọ phọ, ekạr ekpaariọm buẹn u/tọl ghan bọ Izrạl, omoọgh iyạl asiḍien. (Iiḍ 12:12; 13:1) Abuniin asiya aPọl umoọgh aani kẹn ni siḍien aRom r’aGrik. (Rom 16:7, 21) Idiphọ “oteIhedom aruuruen phọ,” uḅenị Pọl oghaạph ooḅi oghaạph phọ oḅenị aani abuẹn u/ḍighi bọ buọ aJu phọ. (Rom 11:13) Dị eegholaan ni, iḅeraạn nyodị omeera aḍien aRom mọ; odị aloghoma mọ aḍiẹn kụ edị k’okạr olegheri. (Iiḍ 9:15; Gal 2:7, 8) Ibadị uḅẹm mọ odị ameera ḍien aRom mọ oghueniom aSajos Polọs, kuolọ i/kịgh mudị iduọn phọ ni, loor esi dị aPọl ameera ni ḍien phọ aḍiẹn phọ ghalamọ amem mọ odị maḍuạ bọ Saiprọs. Abunọn uḅẹm mọ aPọl o/wạ omeera aḍien aHibru phọ loor esi dị eten phọ epẹ aGrik romạgh ghan bọ ekighimaạm r’ipẹ rokol ghan bọ oye (obobọ enạm) dị retelhe kụ emaạr regubạ.—Miịn iyaạr ituughạ dị edi Iiḍ 7:58.
Pọl: Siphẹ Ooḅi Oghaạph phọ, aḍien phọ Pauʹlos, usighẹ onhụ aLatin Paulus, remạ ghan iyaạr dị “Eghom; Obạm,” osighẹ oḍighinom 93 amem, mem dị oghaạph rokol otelhedom mọ aPọl kuolọ, mem bịn mem dị oghaạph rokol otooghiạ phọ aSaiprọs oghol bọ mọ Sajos Polọs.—Iiḍ 13:7.
Ibạl ABaibul
(Iiḍighi 12:1-17) Pọ kụ amem mọ aHerọd odaạm emạ phọ amiigh bọ ogbiphoghọm abuniin abuọ asiosị phọ, 2 asighẹ eIooI-eghạm asophom emụ aJems umor phọ aJọn. 3 Kụ odị amiịn bọ mọ eḅeraạn ni buọ aJu phọ, aghị ni asiph Pita. ‘(Iphẹn phọ imite mem eyaạI phọ roIeom ghan bọ abrẹd phọ opọ yist ro/lọgh ghan bọ.) 4 Kụ osighẹ nyodị oIọgh ikoIi, kụ oḅọgh ongọ ḍioph r’odiiny aweye abuọ eghạm, dị odi inya aruukụ, mọ ophogh ghan nyodị. Kụ aḍuom ologhi mọ eyaạI phọ reten, mọ onọ kasighẹ Pita angọ buọ aJu phọ. 5 ldiphọ aPita arọl bọ siphẹ otu ikoli phọ, buọ asiosị phọ u/soph ghan mem oghoI emụ odị ooḅereghị Enaạn. 6 ḌughuI phọ aḍiphẹ aHerọd anyạ bọ osighẹ aPita omiteom ongọ awe phọ, aPita aminạ ibaạy iyạI abuọ eghạm. Okasaghiọm nyodị iyạI izime, kụ abukoriom otu ikoIi phọ omereghạ pạ onhụ aḍibuo phọ. 7 Egina amem bịn ookpaạny Omoọgh-we phọ ameerạ siphẹ, aḍiboom aḍiḅaạl esoor pạ osoph phọ, kụ aphum ophạ aPita asumeẹny, kụ aḅenị mọ, “Nuụn aḅetenu!” Bịn izime phọ eghororọ emeeI. 8 Kụ ookpaạny phọ aḅenị nyodị mọ, “Kparamiạn ukpe anạ, aIoghạ rokoro anạ!” Kụ odị atuụgh iduọn phọ aḍighi. Kụ ookpaạny phọ aḅenị nyodị mọ, “Nyora asuomạ phọ anạ, udạph imị.” 9 Kụ aPita amite adạph, kụ o/Iegheri mọ ipẹ phọ ookpaạny phọ raḍighi bọ agey ni, agbiom ghan mọ onọ ramiịn uḍien. 10 Kụ bidị rotenom oḅẹl onhụ aḍibuo phọ r’odị atum siphẹ, kụ oru osi nyopọ arukuron phọ asoman bọ emạ phọ. Kụ ogina odị bịn aghughuronu ni, kụ bidị omite okiton osoor oniin oḅodo. Egina amem bịn ookpaạny phọ agbatanaạn nyodị aḍuạ. 11 Kụ mem dị aPita aloghoma bọ Ioor odị, aḅẹm ni mọ, “Purukụ mị makạr aIegheri mọ Omoọgh-we phọ kụ arom oọkpaạny phọ odị mọ uphẹI imị asighẹ ḍighaạgh aHerọd, r’oomo phọ ipẹ abuọ aJu phọ ogbiighiom bọ.” 12 Odị rootughiạn bọ rolegheri, kụ aghị k’aMeri, onhiin aJọn Mạk, dị abuminighạn awe ookpomoghan rooḅẹreghị ghan Enaạn. 13 Kụ odị akar eghuugh eḍighom mọ, kụ esina-onyanị dị oghol mọ aRoda aru omegheron. 14 Kụ rolọgh elegh mọ eḍọgh aPita, bịn o/ghughuron eghuugh phọ Ioor ibo, kụ aghiiI aḅuIa aḅẹm mọ aPita ameerạ ni siphẹ onhụ aḍibuo phọ. 15 Kụ bidị mọ, “Nạ raḍigh inọn!” Kụ onyanị phọ akpaariọm ni mọ agey ni. Kụ bidị mọ, “Ookpaạny odị.” 16 APita o/soph mem ookpo phọ. Kụ bidị okughuron omiịn nyodị, kụ epherọgh bidị. 17 Kụ odị aabọ mọ bidị oḅoroghian, kụ aghaạph ipẹ Omoọgh-we phọ asighẹ bọ nyodị amiteom pạ otu ikoIi phọ aḅenị bidị. Kụ odị aḅẹm mọ, “Ikaạph iphẹn phọ eḅenị Jems r’abuerị abuọ asiosị phọ!” Kụ odị aḍuạ agheel enọn ekpisi.
DECEMBER 17-23
ARUPHUA DỊ OSIGHẸ SIPHẸ EKPO-ONHỤ PHỌ ENAẠN | IIḌIGHI 15-16
“Osopha Dị Oḅọph Onhụ Omeeraam Dị Okpasị Siphẹ Ekpo-Onhụ Phọ Enaạn”
(Iiḍighi 15:1, 2) Buniin awe dị oḍuạ Judia oru Antiọk utughemị ghan buọ asiosị phọ mọ, “Omuton lọ nyina edạph eḍighinom iyaạr phọ aMozis eḍuna yogh, purukụ nyina kemoọgh pelieẹny.” 2 Itughemị phọ abidị ighạgh ni iloghi aPọl r’aBanabạs kụ igbaragbarạ esoor. Kụ abuphẹ omeeraam bọ Kraist olọgh PọI r’aBanabạs r’abunọn siphẹ ogbo phọ abidị mọ oghị JeruseIem oteẹny buteIhedom mọ r’ikumor awe phọ iIọ aḍighiton phọ aḍiẹn.
bt 102-103 ¶8
“Iboom Igbaragbarạ Esoor”
8 ALuk aḅẹm mọ: “Itughemị phọ abidị ighạgh ni iloghi aPọl r’aBanabạs kụ igbaragbarạ esoor. Kụ abuphẹ omeeraam bọ Kraist olọgh PọI r’aBanabạs r’abunọn siphẹ ogbo phọ abidị mọ oghị JeruseIem oteẹny buteIhedom mọ r’ikumor awe phọ iIọ aḍighiton phọ aḍiẹn.” (Iiḍighi 15:2) “Igbaragbarạ” phọ esoor bọ iighironaan ogbagarạ ologhoma r’omeeraam dị akpạr esi iyạl phọ agạ phọ, dị ookpomoghan phọ arọl bọ Antiọk o/rue ophạm raghaạph phọ. Orue ophamanạm eephọ r’amuḅọph, ookpomoghan phọ r’osụ ologhi umiteom iikolobian dị osighẹ ḍipuru phọ oghiomaạn “butelhedom mọ r’ikumor awe phọ epẹ Jeruselem,” bidị kụ uḍighi loor phọ repogh bọ. Yira otuughạ eeghe esi ikumor awe phọ Antiọk?
(Iiḍighi 15:13-20) Bidị roghaạph rowiIẹ, kụ aJems aghaạph akureriom mọ, “Buọ asiya, inaghanạn imị. 14 ASaimọn maghaạph ni idị Enaạn mephụr ri eeko ruuruen phọ esaḅạr we ogbo abidị oghaaphaạn aḍien phọ odị. 15 Kụ iphẹn phọ eḅophạn ni r’ipẹ ariiI phọ Enaạn ogẹ bọ mọ: 16 ‘Iphẹn reten, kụ mị atigheel aḅilẹ kẹn alọgh otu phọ aDevid mameIeghu bọ, 17 obọ abuerị phọ awe phọ osugha bọ r’oomo areeIhe phọ mị mamạgh bọ aloghomạ, owạ Omoọgh-we phọ, 18 Iphẹn kụ idị Omoọgh-we phọ aḍeenaan mọ olegheri k’aḍiodiidi.’ 19 Kụ loor iphẹn phọ, ophọn kụ onhụ iiruẹn amị, mọ yira kuu/ḅaghamị ruuruen phọ rokiton bọ kolegheri Enaạn, 20 Ogẹ ghụn ḍinyạ oghiọm mọ bidị ogbatanaạn iipuạn araraạr lọ mokoọm ikọ ongọ ruru, mọ aregelenyạ anmariịr r’aIephiri emạ ku/Ie ghan, mọ ku/bạ ghan iIọ ophụr orum kụ oghiigh, r’iIọ emughom iḅaạl.
w12 1/15 5 ¶6-7
Abugey AKristẹn Olọgh Eegu Ekpo-Onhụ Phọ Enaạn
6 Esi aBaibul phọ eloghonaạn bọ ḍighaạgh oolemi iiḅaghamị phọ pọ Amos 9:11, 12. Idiphọ oghaạph bọ oghol pạ Iiḍighi 15:16, 17, ebạl mọ: “Iphẹn reten, kụ mị atigheel aḅilẹ kẹn alọgh otu phọ aDevid mameIeghu bọ; obọ abuerị phọ awe phọ osugha bọ r’oomo areeIhe phọ mị mamạgh bọ aloghomạ, owạ Omoọgh-we phọ.”
7 ‘Kuolọ koriom kụ oo,’ oye atue ni aḅẹm mọ, ‘igẹ phọ ipẹ phọ i/ḅẹm mọ abuọ Areelhe phọ omeeraam aani bọ oḍuna yogh.’ Kụ iduọn phọ ni; toroboiperolbọ, aKristẹn phọ abuphẹ oḍighi bọ Ju phọ m’onaghanạn ni iyaạr phọ. Bidị u/sighẹ buọ Areelhe phọ Oḍuna yogh bọ idipho ‘awe areelhe phọ’ kuolọ usighẹ idiphọ abumor. (Ex. 12:48, 49) Esi omaạm, odaphạn Septuagint Bagster, Esther 8:17 ebạl mọ: “Ibadị abuọ Areelhe phọ uḍunogh ni, bịn oḍighi aani buọ aJu.” Odaphạn iphẹn phọ, mem dị aBaibul phọ aḅẹm mọ abuerị phọ awe phọ osugha bọ, (aJu ḅilẹ r’abuọ aJu dị moḍuna) eḅaramaạm we “oomo areelhe” (abuọ Areelhe dị u/ḍunogh) koḍighi buniin awe dị romeera ḍien Enaạn, bịn adom mọ m’eegholaan. I/wạ mọ awe Areelhe phọ oḍuna yogh kụ ogbi oḍighi aKristẹn.
(Iiḍighi 15:28, 29) UwaIoor Iigbia phọ r’ayoor kụ usoph iiruẹn phọ iphẹn, mọ ki/Ieti inyina ḍiboọm adooI, omuton raraạr phọ iphẹn eḍighi bọ ephigh phọ: 29 mọ ke/le ghan raraạr Iọ oḍighinom iyaạr aghuḍum ongọ ruru, mọ ke/bạ ghan iIọ emughom iḅaạI r’iIọ ophụr orum kụ oghiigh, mọ aregeIenyạ anmariịr r’alephiri emạ ku/Ie ghan. Nyina ewiIẹ yogh iphẹn phọ, pọ kinighenaạn ni inyina. Imaạr erọI!”
(Iiḍighi 16:4, 5) Kụ idiphọ bidị oḍuạ ghan bọ emạ ogbạ emạ, uḅenị ghan ni we asiosị phọ iilogh phọ abutelhedom mọ r’ikumor awe phọ oIọgh bọ epẹ Jeruselem, kụ ophụr rurụ mọ omaạr ooko. 5 Bidị ukparamị ghan ni omeeraam abuọ asiosị phọ, kụ aḍita phọ eḍiza ghan aḍio etum ḍio.
bt 123 ¶18
“Okparamị Ghan Rookpomoghan Phọ”
18 APọl r’aTimoti uḅophoghạn ni okumuan ghan esi ibadị asiạ. Idiphọ awe arukumuan dị roḍuạ ghan ekpisi k’ogbạ ekpisi, bidị uḍighinaan ghan ni ibadị iiḍighi loor phọ repogh bọ. Igẹ aBaibul phọ iḅẹm mọ: “Kụ idiphọ bidị oḍuạ ghan bọ emạ ogbạ emạ, uḅenị ghan ni we asiosị phọ iilogh phọ abutelhedom mọ r’ikumor awe phọ oIọgh bọ epẹ Jeruselem, kụ ophụr rurụ mọ omaạr ooko.” (Iiḍighi 16:4) R’ephigh ni, arookpomoghan phọ udaphạn ghan ni iiḅakiọm abutelhedom mọ r’ikumor awe phọ orọl bọ Jeruselem ongọ bọ. Loor iduọn odaphạn ghan bọ, “Bidị ukparamị ghan ni omeeraam abuọ asiosị phọ, kụ aḍita phọ eḍiza ghan aḍio etum ḍio.”—Iiḍighi 16:5.
Oguphogh Owạ Imạ Araraạr Dị Edi Siphẹ ABaibul Phọ
(Iiḍighi 16:6-9) Bidị ukiton ni reeIhe aFrijia r’aGaIetia, idị eḍighi bọ Uwaloor Iigbia phọ o/meera mọ oghaạph oghaạph phọ epẹ eeIhe Esia. 7 Bidị osi emitenom aMaisia rowạ oḍigh eeIhe aBaitinia, kụ UwaIoor phọ aJizọs o/meera. 8 Esi iduọn phọ kụ bidị okiton Maisia oghị osi Troas. 9 Ḍughul kụ aPọl amiịn uḍien oye oIọ aMasidonia dị ameerạ raaḅereghiạn ghan nyodị mọ, “Ḅeẹny ephẹn Masidonia uloghonaạn iyoor ḍighaạgh.”
w12 1/15 10 ¶8
Tuughạ Ogon Ghan Ḍighaạgh Abutelhedom Mọ AJizọs
8 Yira kotuughạ eeghe siẹn oghaạph phọ ophọn? Lọgh elhegh mọ amem mọ opọ aPọl m’anyeene bọ oghị Esia kụ edị uwaloor phọ Enaạn aaḅakị bidị. Ḅilẹ kẹn amem mọ opọ odị ratuman bọ Baitinia kụ edị aJizọs ameremị bọ nyodị. Ekureriom mọ, amem opọ aPọl m’asi bọ Troas kụ edị aJizọs aḅenị bọ nyodị oghị aMasidonia. Idiphọ Uw-emụ ookpomoghan phọ, aJizọs katue ni aḍighi iniin phọ r’ayira. (Kọl. 1:18) Esi omaạm, eeni nạ raatughiạn ghan oḍighi aani okọy eten obobọ oghị aani ekpisi dị ewaạm mọ ebụgh. Eeni ogina amem lọ nạ agbatạn edạ osianaan aḍiigbu phọ anạ kụ edị aJizọs dị eego esi uwaloor phọ Enaạn k’aaḅakị nyinạ. Esi omaạm: Oye dị rakiilom moto katue ni agbatanụ ekeeny obobọ elhiom eḍighi maạr lọ amoto phọ r’akiil. Iniin phọ kẹn ni, aJizọs katue ni aaḅakị nyinạ obughẹ arukumuan phọ anạ epẹ erugh phọ—eḍighi maạr lọ nạ agbatạn ni edạ osianaan asiigbu phọ anạ.
(Iiḍighi 16:37) Kụ aPọI aḅenị we phọ oreIhe bọ dom mọ mọ: “Mugurọgh iyoor esi ogbo, ologhoḍị ikoIi, dị yoor oru ni buọ aRom, kụ bidị rowạ ghan iIọ omian omiteom ayoor? Ugbi ni, bidị oru r’aloor kụ umiteghom iyoor.”
nwtsty iyaạr otuughạ dị edi Iiḍ 16:37
dị yoor oru ni buọ aRom: Iduọn phọ pọ, umaraghị Rom. Umạr Pọl eeni r’aSailạs epẹ Rom. Iilogh aRom eḅẹm mọ ku/liọm oye olọ aRom esi ogbo dị ooruẹn u/sophonaan. Oye olọ aRom mọ amoọgh ghan ni roopoogh r’arilhiom torobọ ekool lọ aghị siphẹ eghir itooghị phọ aRom. Oye lọ aru olọ Rom, iilogh phọ abidị kụ iiḅakị ghan, k/ilọ inọn ibạm aramạ lọ etuman bidị. Mem lọ osiph ologh, oye phọ atue ni ameera dị kosighẹ ologh ekpisi phọ opoghom, ghalamọ r’iduọn phọ ni bịn odị aḅilẹ ni amoọgh eepogh dị otu iiruẹn abuọ aRom mọ k’awaaghị aani apogh. Eḍighi maạr lọ asoor ogbogh ologh, pọ amoọgh ni elhiom osighẹ aḍighiton phọ oghiomaạn otooghiạ phọ. Otelhedom mọ aPọl aghaạph ni ooḅi oghaạph phọ alheenye siphẹ oomo ekool Itooghị phọ aRom. Odị asighẹ ni aḍighinom elhiom mọ odị idiphọ olọ aRom iraạr oodiạ amem. Eḅẹl amem mọ iḍighi epẹ Filipai mem mọ odị aḅenị bọ otu iiruẹn phọ mọ m’okạ elhiom mọ odị esi ogurọgh odị.—Iphedị phọ iyạl phọ, miịn raraạr ituughạ dị edị siphẹ Iiḍ 22:25; 25:11.
Ibạl ABaibul
(Iiḍighi 16:25-40) Kụ ogbo aḍughuI phọ aPọI r’aSaiIạs ooḅereghị romoọr suọr kongọ Enaạn, kụ abuerị phọ abuọ ikoIi phọ onaghanạn ghan. 26 Ekperenom bịn ade phọ edegh, tutụ otu ikoIi phọ aphiigha k’ephighiom mọ, arughuugh phọ eghunyonu, iḍigh oomo awe phọ erunyian. 27 Kụ okoriom mọ asumạ amiịn dị arughuugh phọ meghunyonu, kụ agbiom ghan mọ abuọ ikoIi phọ mosumughu, kụ aruph elool-eghạm iIọ oghiigha aloor. 28 Kụ aPọl alọ aghiọm anyụ mọ, “Ka/kiigha loor anạ! Oomo phọ ayoor omunughan ni siẹn!” 29 Kụ okoriom mọ aḅẹm mọ osighẹ itozị oru, atiraan aḍigh rapiigha r’eepuph, kụ akpuḍian risigh aPọl r’aSailạs. 30 asighẹ bidị amiteom kụ apuru mọ, “We phọ, minạ kaḍighi ika kụ amoọgh pelieẹny?” 31 Kụ bidị mọ, “Meeraam Jizọs Omoọgh-we phọ, bịn nạ r’otọ anạ komoọgh ni pelieẹny.” 32 Kụ bidị oghaạph oghaạph Omoọgh-we phọ oḅenị nyodị, r’oomo abudị orọl k’odị. 33 Eegạ eegạ ḍughuI phọ, kụ okoriom mọ aḍighi muụm riisi phọ ogurọgh bọ bidị, kụ bidị u/piemi mem owur odị r’oomo otọ k’odị muụm. 34 Kụ asighẹ bidị asiom otu aḅamanaạn eḍien, kụ amoọgh iboom ibo, r’oomo phọ k’odị, mọ abunọ momeeraam Enaạn. 35 Reḅaạl kụ abuugboom iiruẹn phọ orom we mọ oghị omiteghom bidị.” 36 Kụ okoriom mọ aghaạph aḅenị PọI mọ, “Abuugboom iiruẹn phọ oḅẹm mọ kiwiIẹ inyina egheeI. Nyiidiphọ itu emiteghu egheeI r’edughom.” 37 Kụ aPọI aḅenị we phọ oreIhe bọ dom mọ mọ, “Mugurọgh iyoor esi ogbo, ologhoḍị ikoIi, dị yoor oru ni buọ aRom, kụ bidị rowạ ghan iIọ omian omiteom ayoor? Ugbi ni, bidị oru r’aloor kụ umiteghom iyoor.” 38 Kụ abuọ adom mọ oḅula oghaạph iphẹn phọ oḅenị buugboom iiruẹn phọ. Onaghạn bọ mọ aPọI r’aSailạs abuọ aRom ni, kụ eḍigh ruugu esi abidị. 39 kụ oru ooḅereghiạn. Ororori bidị omiteom otu ikoIi phọ, kụ oḅenị mọ bidị oḍuạ siphẹ emạ phọ. 40 Romiteghu bọ kụ oḍigh k’aLidia, kụ romiịn buọ asiosị phọ roodereghị, kụ oḍuạ.
DECEMBER 24-30
ARUPHUA DỊ OSIGHẸ SIPHẸ EKPO-ONHỤ PHỌ ENAẠN | IIḌIGHI 17-18
“Tuughaạny Eten Oghaạph r’Itughemị Otelhedom mọ aPọl”
(Iiḍighi 17:2, 3) APọI r’eegharạ phọ odị aghị ni aḍigh aani pạ bidị orọI bọ, kụ esi iraạr aḍio ophooghian aaḅeghiọn ghan rikpịgh aḍinyạ iigbia phọ, 3 agbạ ghan emụ iIọ bidị u/naghạn, aḍeenaan mọ ikpeanaạn ni dị aMesaya phọ kamiinọm amugh, kụ kaḅetenu esi aḍuugh phọ. APọI aḅẹm mọ, “AJizọs phọ ophọn mị aghaạph bọ riḅenị inyina, kụ aMesaya phọ.”
nwtsty araraạr ituughạ dị edi Iiḍ 17:2, 3
aaḅeghiọn ghan: APọl o/ghaạph ghan ooḅi oghaạph phọ bịn oḅenị bidị. Odị agbạ ghan kụ amiteom riphigh dị edi rikpịgh aḍinyạ iigbia phọ, iduọn phọ pọ siphẹ igẹ iigbia aHibru phọ Enaạn kụ ephum bọ. Odị aḍighi ni idị epelom oḅẹm mọ aạl ghan siphẹ aBaibul phọ bịn; odị adaphạn ghan ipẹ bidị oghaạph bọ kụ aaḅeghiọn, agbiran ghan r’aḍita phọ adaphạn ipẹ bidị ootughiạn bọ. Ekpo-onhụ aGrik phọ oghol bọ mọ di·a·leʹgo·mai ogbạ mọ “obonyạn ikpo-onhụ, oghaaphạn ghan, oopuruan ghan.” Reḍeenaan ghan mọ awe phọ r’odị kụ ughaaphạn ghan. Ekpo-onhụ aGrik phọ ephẹn phọ oḅilẹ ni osighẹ oḍighinom siphẹ Iiḍ 17:17; 18:4, 19; 19:8, 9; 20:7, 9.
aḍeenaan: Ekpo-onhụ aGrik phọ remạ ghan mọ “arurọm ghan pạ phọ (oseere ogaạny).” Iduọn phọ pọ reḍeenaan ghan mọ aPọl atomaạm ghan imiịn ilọ aMesaya phọ siphẹ igẹ iigbia aHibru phọ r’ipẹ emite bọ pạ aghuḍum mọ aJizọs, aḍeenaan ghan ipẹ aJizọs amuneni bọ imiịn phọ ipẹ phọ.
(Iiḍighi 17:17) Kụ odị aghị ghan obughotu phọ aagbaghanaạn r’abuọ aJu phọ r’aruuruen phọ rokueni ghan bọ Enaạn. Torobọ aḍio aghị ghan ni ḍighi aagbaghanaạn buIọ r’odị oozuanaan.
nwtsty iyaạr otuughạ dị edi Iiḍ 17:17
ḍighi: Irọl igbo Esiinyọm mọ r’Epẹ erumuḍio phọ remeel ghan bọ pạ Acropolis, aḍighi phọ Atẹns (Grik, a·go·raʹ) remạn ni 360 aplọt. Epẹ aḍighi phọ epelom oḅẹm mọ esi dị oghị ghan aal r’oghooghi raraạr bịn. Ipạ phọ kụ iḍighi ghan zin aḍighi, iikonoghiạn itooghị, r’adọl iḍighinom araraạr abidị. Awe Atẹns ughelọm ghan dọl aghuḍum ookpomoghan ghan esi ogbo kụ oghaaphọgh ghan araghaạph olhegheri iyaạr.
(Iiḍighi 17:22, 23) Kụ aPọI ameerạ ogbo abuphẹ rooḅeghiọn ghan bọ ituughạ phọ ookpomoghan phọ oghoI bọ mọ Ariopagọs phọ, kụ aḅẹm mọ, “Weye Atẹns, mị aloghoma ni mọ esi oomo araraạr nyina retuạn ghan iikiạ raraạr-aghuḍum. 23 Mị rateIhe bọ siẹn emạ phọ anyina, mị amiịn ni riisi phọ nyina rekueni ghan bọ rumụgh phọ anyina. Mị aḅiIẹ kẹn ni amiịn esi eghanakạ anyina dị ogẹ mọ, ‘Ugimanaan Emụgh dị u/Iegheri.’ lphẹn nyina i/legheri bọ kụ rekueni bọ, kụ idị mị riḍeenaan bọ inyina.
nwtsty iyaạr ituughạ dị edi Iiḍ 17:22, 23
Ugimanaan Emụgh dị u/Iegheri: Ikpo-onhụ aGrik phọ A·gnoʹstoi the·oiʹ iḍighi pakirị igẹ dị erọl loor eghanakạ epẹ Atẹns. Awe Atẹns uḍeenaan ghan oghiilaan phọ bidị omoọgh bọ oghị esi arumụgh aghuḍuul phọ abidị esi ologhoḍị ghan aruutu iiḅereghị r’araghanakạ, uḍighinaan ghan kẹn raghanakạ rumụgh aghuḍuul dị ootughiạn bịn, idiphọ arumụgh Ooleghaan, Olegheri okụ, Inyaạm, Olereghian, ḅilẹ r’Oseenyạn. Eeni ughiilaan ghan mọ bunọ kopel eniin emụgh bịn otoph kuuḅi aghisigh emụgh phọ, kụ bidị ogimanaan eniin eghanakạ “Emụgh dị u/legheri.” Iigo esi eghanakạ phọ ephẹn phọ, kụ awe phọ omeeraam bọ Enaạn phọ bidị u/legheri ghan bọ. R’amagheel aPọl akpasaghị raghaạph phọ odị raḅenị bọ ḍita phọ ilọ Enaạn siphẹ eghanakạ phọ bidị romiịn bọ—egey Enaạn phọ—opọ tutụ k’amem mọ opọ phọ bidị u/legheri bọ.
Oguphogh Owạ Imạ Araraạr Dị Edi Siphẹ ABaibul Phọ
(Iiḍighi 18:18) APọl aḅilẹ ni arolạn buọ asiosị phọ iminighạn aḍughuI otu, kụ roḅenị mọ omaạr orọI, kụ aphạm PrisiIiạ r’Akuilạ oghimọm aSiria. Tutụ koḍigh oghuugh epẹ Kenkria, odị aghuIa ni emụ odị, Ioor iikunya phọ dị maghunyian bo.
w08 5/15 32 ¶5
Oghaạph Ookaragh Dị Odi Siphẹ Aḍinyạ Iiḍighi phọ
18:18—Eeghe oghunya kụ idị aPọl aghunyian bọ? Abuniin abuọ olegheri iyaạr aḍinyạ uḅẹm mọ aPọl aghunya oḍighi onyọ aNazerait. (Num. 6:1-21) Toroboiperolbọ, aBaibul phọ o/ghaạph odọ phọ oghunya phọ aPọl. Idị epelom siẹn, aBaibul o/ghaạph mughumọ odị aghunya ni kụ agbi okiton obobọ makiton kụ aghunya. Torobọ ipẹ eghị bọ, oghunya odọ phọ oghunya phọ ophọn i/ḍighi ikarạph.
(Iiḍighi 18:21) Roḅenị mọ bidị omaạr orọI, kụ aḅẹm mọ, “Eḍighi ni itooghị Enaạn, pọ mị kaḅiIẹ ni aḅuIa ephẹn.” Kụ odị aḍigh oghuugh aḍuạ Efesọs
nwtsty iyaạr otuughạ dị edi Iiḍ 18:21
eḍighi ni itooghị Enaạn: Oḅẹm dị aghaạph akparamị idị ewạ ologhọm ghan igbiighi Enaạn mem lọ oye phọ rawạ obobọ raakolobian oḍighi iyaạr. Otelhedom mọ aPọl alọgh ni ologhi odị ḍinị ologh phọ aḍiẹn. (1Kọr 4:19; 16:7; Hib 6:3) Otelhedom mọ aJems aḅilẹ kẹn aromoghiom buẹn kobạl bọ ḍinyạ phọ odị mọ oḅẹm ghan mọ: “Lọ Omoọgh-we phọ ameera ni, yoor kotọl li oḍighi iphẹn ripẹ.” (Jems 4:15) Odọ phọ ikpo-onhụ phọ iphẹn, k/iḍighi ghan oopho oghaạph bịn, torobọ oye lọ akạr ri aḅẹm mọ “Lọ Omoọgh-we phọ ameera ni” akparaghạ ghan oḍighi idị eḅọph r’ogbi aJihova. Oḅẹm mọ ophọn phọ re/wạ m’oḅẹm ghan omiteom mem mem mem, kuolọ ibadị amem oḅemọm ghan ologhi.—Miịn raraạr ituughạ dị edi Iiḍ 21:14; 1Kọr 4:19; Jems 4:15 ḅilẹ; r App. C.
Ibạl ABaibul
(Iiḍighi 17:1-15) Kụ bidị okiton AmfipoIis r’ApoIoniạ, kụ oru osi TesaIonikạ, ekpisi dị obughotu abuọ aJu arọ. 2 APọI r’eegharạ phọ odị aghị ni aḍigh aani pạ bidị orọI bọ, kụ esi iraạr aḍio ophooghian aaḅeghiọn ghan rikpịgh aḍinyạ iigbia phọ, 3 agbạ ghan emụ iIọ bidị u/naghạn, aḍeenaan mọ ikpeanaạn ni dị aMesaya phọ kamiinọm amugh, kụ kaḅetenu esi aḍuugh phọ. APọI aḅẹm mọ, “AJizọs phọ ophọn mị aghaạph bọ riḅenị inyina, kụ aMesaya phọ.” 4 Kụ buniin abuphẹ onaghạn bọ oghaạph phọ okiton oḍighan Pọl r’aSailạs, kụ aḍiminighạn aḍita abuọ aGris dị oghueni ghan Enaạn r’ibadị ikpolom anmariịr oḅarạm aani. 5 Kụ abuọ aJu phọ oghaghạm nyodị iloghi, osighẹ buọ amugh-eghe esi aḍita abuphẹ aghuḍum ra/pụ bọ ookpomoghi, kụ emạ phọ ephiigha, kụ okoom k’aJesịn ilọ omiteom aPọI r’aSailạs ongọ awe phọ. 6 Kụ omiịn bọ mọ bidị siphẹ u/lo phọ, ughọgh ni Jesịn r’abuniin abuọ asiosị phọ oghiọm buọ arumụ emạ phọ oIooghị mọ, “Buẹn phọ mokaraghị bọ ophuẹ aḅirini phọ moru osi ephẹn, 7 kụ aJesịn alọgh bidị otu. Buẹn phọ rokaaghị iiIogh phọ aSiza koḅẹm mọ onọn odaạm emạ odi ni, dị oghol mọ aJizọs.” 8 Oghaạph phọ ophọn phọ angọ ni ogbaragbarạ ḍita awe phọ r’abuọ arumụ emạ phọ; 9 Abuọ arumụ phọ ukpaariọm ni Jesịn r’abuerị phọ okpẹ ikpoki opheIaạm arumụ abidị kụ owiIẹ mọ bidị ogheel. 10 Rekpereghian, kụ abuọ asiosị phọ osighẹ Pọl r’aSaiIạs oghị Beria. Rosi bọ kụ oghị oḍigh obughotu abuọ aJu phọ. 11 Buẹn kụ unighẹ ezọ opu buphẹ aTesalonikạ. Unaghanạn ni oghaạph phọ Enaạn r’ophooph oIoghi, ooḅeghiọn ghan rikpịgh aḍinyạ iigbia phọ ophogh torobọ aḍio iIọ omiịn mọ ipẹ aPọl rakaạph bọ inẹ ni. 12 Ibadị abidị umeeraam ni, ḅiIẹ r’ibadị ikpoIom anmariịr r’aIephiri abuọ aGris. 13 Kụ mem dị abuọ aJu aTesaIonikạ onaghạn bọ mọ aPọI maḅilẹ kẹn akaạph oghaạph phọ Enaạn epẹ Beria, bidị oru oḅiIẹ kẹn ophighemi ophueghị yogh iloghi aḍita awe phọ. 14 Egina amem bịn abuọ asiosị phọ osighẹ PọI osiemi epẹ Ogbạl ophiịny phọ, kụ aSaiIạs r’aTimoti orọl ephẹn Beria. 15 Kụ buphẹ oreIheom bọ PọI usiemi ni nyodị k’epẹ Atẹns. Roḅula kụ arom mọ bidị oḅenị SaiIạs r’aTimoti mọ onuụn otuonọm nyinọ.
DECEMBER 31–JANUARY 6
ARUPHUA DỊ OSIGHẸ SIPHẸ EKPO-ONHỤ PHỌ ENAẠN | IIḌIGHI 19-20
“Igona Loor Anyina r’Esi Oomo Aḍita Phọ”
(Iiḍighi 20:28) lgona loor anyina r’esi oomo aḍita phọ abuphẹ UwaIoor Iigbia phọ maḅọgh bọ alọgh raghaạgh phọ anyina. Nyina abukoriom abuọ asiosị phọ, Omoọgh-we phọ asighẹ bọ iḅaạI phọ odị kụ aghoom.
w11 6/15 20-21 ¶5
“Iḍighi Bupoghom Iyool Igạ Phọ Ipẹ Enaạn Ingọ Bọ Inyina”
5 Otelhedom mọ aPọl agẹ mọ ikumor awe phọ komaạr ‘opogh iyool phọ Enaạn eḅọgh bọ elọgh ḍighaạgh abidị.’ Emoọgh iboom maạr oḍighinom dị bidị k’olọgh elegh mọ iyool phọ eḍighi ilọ aJihova r’aJizọs Kraist. Ikumor awe phọ kogbạ ni ipẹ bidị ophogh bọ iyool phọ oḅenị Enaạn. Oḅẹm mọ ogbogh oyaghirị anạ aḅenị nyinạ ophoghonaan odị ibạm-anmụny mem lọ odị u/lo. Nạ k”amaạr apogh bidị aḅilẹ angọ eḍien? Eḍigh maạr lọ oniin obumoọny phọ ameelom e/moon, nạ k”aloghonaạn ḍighaạgh omiịn mọ odị amoọgh ni eekonom mọ rewạ bọ ḍughụm? Eniin phọ eten phọ, ikumor awe ookpomoghan phọ komaạr “opogh ookpomoghan phọ Enaạn, opọ odị aghoom bọ iḅaạl Oọny phọ odị.” (Iiḍighi 20:28 NWT) Bidị ootughiạn ghan ni siphẹ iloghi phọ abidị mọ torobọ oyool phọ usighẹ iserereẹny iḅaạl phọ aKraist Jizọs kụ oghoom. Iduọn bidị kogbiighian bọ raraạr, ikumor awe phọ rongọ ghan eḍien, k’oghoph, oḅilẹ omaạr ophogh iyool phọ.
(Iiḍighi 20:31) “Esi iduọn phọ igona Ioor, kụ eghiọm ghan ologhi mọ r’izin ni ḍughul r’ootaany mị u/soph ghan mem otughemị oomo phọ anyina esi iraạr asiạ.
w13 1/15 31 ¶15
Ikumor Awe aKristẹn Phọ—‘Oḅọph Rokumu K’ongọ ilọ Ibo Ayira’
15 Oḍighi opoghom eḅaramaạm ni oboom oḍighi. Eeni amem, ikumor awe rotọl ghan e”naanị aḍughul ooḅereghinaạn iyool phọ Enaạn obobọ ologhonaạn aḍighaạgh okparamị siyạ abuẹn r’abidị oḅọph bọ omeeraam mọ. (2 Kọr. 11:27, 28) Ghalamọ r’iduọn phọ ni, ikumor awe phọ ropamanạm ghan ni iiḍighi phọ abidị eten dị emunughan r’oḅaạl ologhi idiphọ aPọl aḍighi bọ. Odị agẹ aghiọm buọ aKorịnt phọ mọ: “Mị kaḅaạl li ologhi aIiom oomo ilọ mị amoọgh ḅilẹ r’oomo inyaạm mọ amị angọ ruwaloor phọ anyina.” (2 Kọr. 12:15) Okạr agey, loor iduọn odị aphomoghiạn bọ bumor phọ, aPọl akuamị ghan alọgh inyaạm akparamị bidị. (Bạl 2 Korịnt 2:4; Fil. 2:17; 1 Tẹs. 2:8) Iikia i/lo abumor phọ okuamị bọ ophomoghiạn Pọl!—Iiḍighi 20:31-38.
(Iiḍighi 20:35) Mị miḍeenaan inyina ibadị areten mọ ekpeanaạn ni okumuan ghan ologhonaạn aḍighaạgh buphẹ inyaạm mọ i/Io bọ, r’oghiọm ghan ologhi ikpo onhụ Omoọgh-we phọ idiphọ odị r’aIoor odị aḅẹm bọ mọ, ‘Ibo k’Enaạn edianaan buphẹ rongọ bọ epu buphẹ roboọr bọ.’ ”
bt 172 ¶20
“Mị Uu/pụph Esi Iḅaạl Oomo Awe”
20 Eten aghuḍum mọ aPọl ikạr kụ egbatanaạn r’ilọ abuphẹ epẹ ghisigh kosighẹ bọ iyool phọ kụ omooghọm suọ. Odị akumuan ghan ni ologhonaạn aḍighaạgh loor odị pidị abilẹ o/leti dool ookpomoghan phọ. Inyaạm mọ odị atuạn ghan bọ buẹn r’odị oḅọph bọ omeeraam mọ kụ alọgh i/ḍighi ilọ asuọ odị. APọl akpaariọm ikumor awe ookpomoghan phọ Efesọs mọ oḍeenaan ghan eegharạ osighẹ aloor ophighironọm ekiạ. Odị aḅenị bidị mọ: “okumuan ghan ologhonaạn aḍighaạgh buphẹ inyaạm mọ i/Io bọ,” “r’oghiọm ghan ologhi ikpo onhụ Omoọgh-we phọ idiphọ odị r’aIoor odị aḅẹm bọ mọ, ‘Ibo k’Enaạn edianaan buphẹ rongọ bọ epu buphẹ roboọr bọ.’ ”—Iiḍighi 20:35.
Oguphogh Owạ Imạ Araraạr Dị Edi Siphẹ ABaibul Phọ
(Iiḍighi 19:9) Abuniin abuọ igbagharạn phọ u/meeraam, kụ oghaạph ghan ikarạph iIọ Emoom Eten phọ, ogbo aḍita phọ. Kụ aPọI awilẹ bidị, agbatạn bumatuạn phọ, kụ oghị ghan epẹ otu ituughạ phọ aTairanọs omoọgh ghan ruupuruan.
bt 161 ¶11
“Aphoph Aaleghaan” Etigheri Isophoghom
11 Eeni aPọl aghị ghan epẹ otu ituughạ phọ omoọgh aruupuruan r’awe phọ ḍio etum ḍio emiigh 11:00 ḍiroọr kụ eteẹny 4:00 dulhe. (Iiḍighi 19:9) Iphẹn phọ iḍighi ghan simem eghologhọl dị enamian pạ aḍio phọ dị ibadị owilẹ ghan iiḍighi abidị ole eḍien oḅilẹ ophooghian. Gbiom ologhi, eḍighi maạr dị aPọl amiigha loor adaphạn ghan edeọm mọ ephẹn esi iyạl asiạ, pọ iduọn phọ alọgh ni mem dị epel 3,000 awạ otughemị ghan. Miịn enọn iyaạr dị eḍighi bọ idị ekpo-onhụ phọ aJihova eghiọm ghisigh ephogh ghan eeleghaan. APọl aḍighi oye arukumuan dị adaphạn ghan sidọl phọ. Odị aaḅenion ghan ni edeọm arukumuan phọ odị epẹ erugh phọ pidị odị arue ateẹny raraạr phọ reeḅaghamị bọ we ekpisi phọ. Eeghe kụ iḍuạ emite? “Kụ erọI iduọn phọ esi iyạI asiạ, tutụ oomo abuọ aJu r’abuọ aGris phọ orugh bọ eeIhe phọ Esia, onaghạn oghaạph Omoọgh-we phọ.” (Iiḍighi 19:10) P’eeghe ogey ogbaanaạn dị odị angọ!
(Iiḍighi 19:19) Kụ ibadị abudị otuughạ ghan bọ iiḍaạny phọ osighẹ yogh rinyạ phọ abidị oru osuughị niạn pạ ogbo aḍita awe phọ. Ogbi bọ ikpoki dị oghoom rinyạ phọ imạn oogh arukuron oonịr ipoḍi asilva.
bt 162-163 ¶15
“Aphoph Aaleghaan” Etigheri Isophoghom
15 Aroofola phọ ongọ bọ nmụny phọ aSikiva iḍighi ni idị oghiilaan Enaạn aleeny eleeny, kụ ekọm idị ibadị owilẹ yogh iiḍighi ikarạph aruwaloor phọ abidị, bịn omeeraam Enaạn. Iiḍighi aruru kụ imuza ghan Efesọs. Osuughi-inhụ r’ologhoḍiạn ikutạ oghoph, r’oghalạgh yogh ghan, kụ imuza ghan, dị ugbor ghan ni ogeeghị loor arinyạ. Ipẹ emite bọ inyu ni ibadị abuọ Efesọs phọ, kụ omiteoghom rinyạ iiḍighi iiḍaạny phọ abidị kụ osuughị esi ogbo—rinyạ dị k’emaạn ni ikika asimunịr adolạ oḅẹm mọ ropoghom ikpoki aḍio arodon. ALuk aḅẹm mọ: “Areten phọ iphẹn kụ idị oghaạph Omoọgh-we phọ aphoph aaleghaan.” (Iiḍighi 19:17-20) P’eeghe ogbogh okpạr opu dị igey phọ emoọgh esi iiḍighi ikarạph aruwaloor r’itughemị okpẹ! Awe omeeraam mọ abuphẹ phọ opighi ni imạ eḍeenaan ungọ iyira rodon. Yira odi aḅirini dị iiḍighi ikarạph aruwaloor kụ emuza. Eḍighi maạr dị yira olegheri mọ yira omoọgh iyaạr dị emoọgh muḅọph r’iiḍighi ikarạph aruwaloor, pọ oḍighi aani iduọn abuọ Efesọs phọ oḍighi bọ—okuamị ophiemi omadạn! Uguạ oḍuraan okelạn odọ iiḍighi aḅaphanyạ phọ iphẹn phọ, etigheri torobọ ilọ emạn.
Ibạl aBaibul
(Iiḍighi 19:1-20) ApoIọs odi ni epẹ Korịnt, kụ aPọI akiton ramạ anyụ phọ aru asi Efesọs, kụ amiịn buniin abumatuạn, 2 kụ apuru bidị mọ, “UwaIoor Iigbia phọ isoorom ni inyina mem mọ nyina emeeraam bọ?” Kụ bidị mọ, “Eeye, yoor k”onaghạn ghan mọ UwaIoor Iigbia odi ghan ni.” 3 Kụ odị apuru mọ, “Iwur inyina muụm mọ ika?” Kụ bidị mọ, “Uwur iyoor muụm ewurom mọ aJọn.” 4 Kụ aPọI mọ, “AJọn awurogh ghan muụm buIọ mokiton esi ikarạph, kụ aḅenị ghan weye phọ mọ omeeraam Jizọs, nyopọ ratu bọ omạn phọ onọ.” 5 Kụ mem dị bidị onaghạn bọ iphẹn phọ, kụ owur bidị muụm esi aḍien phọ aJizọs Omoọgh-we phọ. 6 Kụ aPọI aḅạm raghaạgh odị rumụ abidị, kụ Uwaloor Iigbia phọ asoorom bidị, kụ bidị oḅạ onọn onhụ dị u/naghạn kụ oghaạph ipẹ Enaạn egananami bọ. 7 Kụ ughiọm ni ḍioph r’iyạl awe. 8 Esi iraạr unwanyụ odị aḍigh ghan pạ obughotu phọ aghaaphọm r’akpọ ologhi aaḅeghiọn ghan akpaariọm ilọ omạr phọ k’Enaạn. 9 Abuniin abuọ igbagharạn phọ u/meeraam, kụ oghaạph ghan ikarạph iIọ Emoom Eten phọ, ogbo aḍita phọ. Kụ aPọI awilẹ bidị, agbatạn bumatuạn phọ, kụ oghị ghan epẹ otu ituughạ phọ aTairanọs omoọgh ghan ruupuruan. 10 Kụ erọI iduọn phọ esi iyạI asiạ, tutụ oomo abuọ aJu r’abuọ aGris phọ orugh bọ eeIhe phọ Esia, onaghạn oghaạph Omoọgh-we phọ. 11 Enaạn ituạn ghan ni Pọl eḍighi yogh iikiạ iiḍaạny, 12 Usighẹ ghan sipokisị r’inyoraam, dị aPọI aḅọgh aani, bịn ookonomom reezẹgh ophoroghom ikarạph aruwaIoor. 13 Abuniin abuọ aJụ, dị oghiraan ghan ophorogh ikarạph aruwaIoor, onyạ aani ghan oghol aḍien aJizọs Omoọgh-we phọ oḍighi yogh iiḍaạny. Bidị uḅenị ghan ikarạph aruwaIoor phọ mọ, “Mị asighẹ ḍien aJizọs phọ opọ aPọI rakaaphọm ghan bọ, riḅeniọm inyina mọ imite.” 14 OḍuaI anmụny oye dị oghoI mọ aSikiva, uw-emụ opinyọn rikiạ phọ, kụ uḍighi bọ iphẹn phọ. 15 Kụ okarạph uwaIoor phọ aḅenị bidị mọ, “Mị aIegheri ni Jizọs, anaghạn ilọ aPọI, kụ nyina phọ abuanhiạn?” 16 Kụ oye phọ opọ okarạph uwaIoor phọ odi bọ emụ phọ, aphooph azuom bidị kụ akpạr apu, tutụ bidị oḍighima yogh raraạr oghiIighu r’edaḅạ omite pạ otu phọ. 17 Oomo abuọ aJu r’abuọ aGris phọ orugh bọ epẹ Efesọs onaghạn bọ iphẹn phọ, aruugu asiph ni bidị, kụ oophughemi ḍien aJizọs Omoọgh-we phọ. 18 Ibadị abudị omeeraam uru ni siphẹ ogbo phọ oghonono kụ ootuma ikarạph dị bidị moḍighi yogh. 19 Kụ ibadị abudị otuughạ ghan bọ iiḍaạny phọ osighẹ yogh rinyạ phọ abidị oru osuughị niạn pạ ogbo aḍita awe phọ. Ogbi bọ ikpoki dị oghoom rinyạ phọ imạn oogh arukuron oonịr ipoḍi asilva. 20 Areten phọ iphẹn kụ idị oghaạph Omoọgh-we phọ aphoph aaleghaan.