Ilọ Ongọ Ghan Oromha

1. Anhiạn kụ akpẹ ongọ oromha, kụ eeghe kụ iḍighi?

REḄERAẠN ghan ni nyinhạ ongọ oromha bunhọn? Reḅaạl ghan ni ilhoghi abunhiin ongọ oromha. Ibadị rookpukiạn ghan ni obobọ rokiilhaan ghan ni ongọ abunhọn oromha. Etigheri ipẹ yira olhoghoma bọ, emoghi ni mọ oomo ayira ongọ ghan oromha bunhọn mem emhạn mem. Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị aZizọs aḅẹm mọ iyaạr dị kosighẹ ologhọm elhegh bugey aKristẹn pọ ephomhoghiạn phọ abidị esi oniin atum oniin. (Jọn 13:35) Eniin eten dị yira kotue oḍeenhaan mọ yira opomoghiạn ni bumor r’abumaranhi phọ ayira pọ ongọ ghan abidị ogey oromha mem dị bidị omhoghi. ABaibul phọ aḅẹm mọ “igey arighirị” reḍuạ ghan keru esi ongọ ghan “ogey oromha.”—Prov. 27:9.

2. Eeghe kụ edị ekpaariọm dị ikumor awe phọ koḍighi ghan, kụ eeghe kụ iḍighi? (Miịn kẹn igbe phọ “Iromoghiom Dị Rongọ Ghan Mem Ituughạ Ogbo Awiki Phọ.”)

² Ekạr emoghi dị ikumor awe ookpomhoghan kolegheri ilọ ongọ ghan oromha. Dị eego esi aZizọs, aZihova mangọ bidị oḍighi ophogh ghan ookpomhoghan phọ. (1 Pit. 5:2, 3) Eniin eten dị bidị kotue oḍighi iduọn phọ pọ okpasị ghan oromha phọ abidị siphẹ aBaibul phọ mem dị bidị rongọ oghaạph siphẹ ookpomhoghan phọ. Ewạ kẹn dị bidị kongọ ghan oromha iyool phọ, ghalhamọ budị moḅuạ siẹn ookpomhoghan phọ pidị bidị orue oḅula. Ika kụ idị ikumor awe ookpomhoghan phọ r’oomo phọ ayira kotue ghan ongọ ogey oromha?

3. (a) Ika kụ idị yira kotuughạ ilọ ongọ ghan ogey oromha? (Isaiah 9:6; miịn kẹn igbe phọ “Tuughaạny Zizọs Mem Dị Nạ Rangọ Oromha.”) (b) Eeghe araraạr kụ edị yira kooḅeghiọn siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?

³ Areḍeenhaan awe aBaibul phọ, ekạr ekpaariọm nyepẹ aZizọs ketue ni itughemhị iyira ilọ ongọ ghan ogey oromha. Aḍiniin aḍitaanheẹn aḍien aZizọs pọ “Ookiạ Otomoghiom.” (Bạl Isaiah 9:6.) Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira kooḅeghiọn idị yira koḍighi mem dị oye uḅenhị iyira ongọ odị oromha ḅilhẹ r’amem dị oye amhoghi oromha kuolọ iyira u/ḅenhị mọ ongọ nyodị. Yira koḅilhẹ kẹn ooḅeghiọn idị emhạn maạr ongọ ghan oromha mem mọ amuphẹ ekpeanhaạn bọ r’eten phọ epẹ ekpeanhaạn bọ.

MEM DỊ OYE UḄENHỊ IYIRA ONGỌ ODỊ OROMHA

4-5. Mem dị oye uḅenhị iyira ongọ odị oromha, eeghe aḍipuru kụ edị yira kopụr opuruan loor? Ngọ eḍeenhaan.

⁴ Ewạ mọ ophụr oḍighi eeghe mem dị oye uḅenhị iyira ongọ odị oromha? Eeni oye phọ atue ni aloghoma mọ onọ amạn maạr iboom bịn amiigh ongọ oromha phọ egina amem. Kuolọ oye phọ aphụr apuruan loor mọ, ‘Mị asi ni amananaạm ongọ oromha ilọ oghaạph phọ ophọn phọ?’ Eeni amem, eten dị yira kotue ologhonhaạn ḍighaạgh oye phọ pọ oḅenhị odị mọ aghị ateẹny onhọn oye, dị yira olhegheri mọ asi amananaạm ongọ odị iiḅakiọm ilọ oghaạph phọ.

⁵ Ooḅeghiọn eḍeenhaan phọ ephẹn phọ. Oḅẹm mọ ogbogh oyaghirị anạ amoọgh ezẹgh. Kụ odị aḅenhị nyinhạ mọ odị mawaaghị ni amiịn ibadị areten dị kotue ni ookonhom ezẹgh phọ, kụ odị apuru nyinhạ mọ eghẹn eten arookonhom mọ kụ inhighẹ esi anạ. Eeni eten arookonhom mọ edi ni dị eḅeraạn nyinhạ, kuolọ nạ o/lhegheri ilọ arookonhom mọ ḅilhẹ nạ k/oyil arookonhom. Loor iduọn phọ, imạ eten olhoghonhaạn odị ḍighaạgh pọ owaanhaạn odị oyil arookonhom dị alhegheri ilọ ezẹgh phọ.

6. Eeghe kụ iḍighi kụ ekpẹ bọ dị yira kokoriom kụ ogbi ongọ oromha oye dị upuru iyira oromha?

⁶ Ghalhamọ yira ulhoghoma ni mọ yira osianhaan ni ongọ oromha phọ, kewạ ni dị yira kokoriom ephurukpu kụ ogbi ophagharanhaạn oye phọ. Eeghe kụ iḍighi? Proverbs 15:28 eḅẹm mọ “oye elhiom eḍighinhom iyaạr raatughiạn ghan kụ agbi ongọ ophagharanhaạn.” Kụ kokaạph ika eḍighi maạr dị yira ootughiạn mọ yira olegheri ni oromha ongọ oye phọ? Kemoghi kẹn ni mọ olhọgh mem owaaghị raraạr ilọ oromha phọ, ooḅereghị, kụ oḅilhẹ ogbirima. Yira oḍighi iduọn phọ, kingọ iyira akpọ oḅio mọ oromha phọ yira rongọ bọ amoọgh ni muḅọph r’ipẹ aZihova raatughiạn bọ. Ooḅeghiọn eḍeenhaan oyil phọ Nathan.

7. Nạ atuughạ eeghe esi eḍeenhaan oyil phọ Nathan?

⁷ Mem dị oyil phọ Nathan r’Uw-emhạ phọ Devid rokaaphạn, aDevid aḅenhị ni Nathan mọ onọ rawạ olhoghonhaạn aZihova otu iiḅereghị. Mem mem mọ bịn aNathan aḅenhị nyodị mọ odị alhọgh ni otu phọ. Kụ obọ aNathan mupụr apuru aZihova. Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị, aZihova o/wạ mọ aDevid kụ alhọgh otu iiḅereghị phọ. (1 Chron. 17:1-4) Eḍeenhaan phọ ephẹn phọ ekạr kụ emạ emiteom mọ mem dị oye upuru iyira oromha, ekpẹ ni dị yira kooḅeghiọn oromha phọ kụ ogbi ongọ.—Jems 1:19.

8. Eeghe kụ enhọn ephigh phọ enhighẹ bọ dị yira kopụr ootughiạn ghan kụ ogbi ongọ oye oromha?

⁸ Ooḅeghiọn enhọn ephigh phọ enhighẹ bọ dị yira kopụr ootughiạn ghan kụ ogbi ongọ oye oromha. Mem dị yira ongọ oye oromha, kụ oromha phọ akọm iiḅaghamhị angọ nyodị, pọ kukpalhạm aani kẹn iyira. Esi iduọn phọ, emạn ni maạr dị yira kopụr ootughiạn ghan kụ ogbi ongọ oye oromha.

MEM DỊ OYE PHỌ KỤ IYIRA U/ḄENHỊ ONGỌ ODỊ OROMHA

9. Ikumor awe phọ okuphom owol eeghe kụ ogbi ongọ oye oromha? (Galetia 6:1)

⁹ Mem emhạn mem, remoghi ghan ni dị ikumor awe ookpomhoghan phọ kongọ oromha onyọ umor obobọ umaranhi “dị rapiomạn.” (Bạl Galetia 6:1.) Iphẹn phọ remạ ghan mọ oye phọ mamhiigh ragbariọn radạ dị i/nighẹ, ghalhamọ ko/ḍighi ni igbogh ikarạph. Aḍiigbu ikumor awe phọ pọ olhoghonhaạn oye phọ ḍighaạgh oghiọm aghisigh orọl isiẹn eten phọ kengọ bọ ghuḍum k’agee-pọ. (Jems 5:19, 20) Orue oḍighi idị oromha phọ abidị kamoọgh ekol, pọ bidị okạr ri omhiịn mughumọ oye phọ makạr ri agbatạn ekarạph edạ. Bidị olhọgh elhegh mọ aZihova angọ ni torobọ oye eereẹgh odaphạn ghan ooruẹn olhoghi odị kụ osopha ghan osopha. (Rom 14:1-4) Kokaạph ika eḍighi maạr dị meganhanha ni mọ oye phọ magbatạn edạ dị i/nighẹ kụ ikumor awe phọ osopha ongọ odị oromha?

10-12. Eeghe araraạr kụ edị ikumor awe phọ koḍighi mem dị bidị rongọ oromha oye dị u/puru bidị? Kaạph amaaniọm. (Miịn kẹn sifoto phọ.)

¹⁰ Re/dughanhaan ghan ikumor awe phọ ongọ oromha oye dị u/puru. Eeghe kụ iḍighi? Otelhedom mọ aPọl aḅẹm mọ oye ragbatạn ghan ekarạph edạ kụ agbi olhoghoma aloor. Esi iduọn phọ, ikumor awe phọ ophụr oḍighi raraạr dị keloghonhaạn oye phọ ḍighaạgh osighẹ oromha phọ.

¹¹ Kotue ni omaaniọm ongọ oromha oye dị u/puru, oye dị razụph iizuphạ de dị ekpạr. Tutụ oye phọ kazụph iizuphạ phọ pọ kapụr ri abul esi phọ. Iphẹn phọ redughe ghan de phọ bịn medugh ozụph iyaạr. Rozụph kụ amiigh ooduom amuụm pidị iizuphạ phọ eḍum. Eniin phọ eten phọ kẹn, tutụ okumor oye kangọ oromha dị oye phọ kụ u/puru, kewạ ni dị odị kaakolhobian ekpom oye phọ. Esi omaạm, mem dị ekpeanhaạn, okumor oye phọ aḅenhị ghan ni oye phọ mọ onọ amoọgh ni ogbolhomaam odị. Awe kụ olhegheriom okumor oye phọ idiphọ oye dị amhoọgh ephomhoghiạn r’ogbolhomaam, pọ kedughanhaan ni bidị osighẹ oromha odị.

¹² Okumor oye phọ katue ni adughe ekpom opọ odị rawạ bọ ongọ oromha phọ esi oḅenhị odị mọ oye o/lho dị ra/piomạn ghan, kụ mem emhạn mem oye phọ kamoghi ni oromha. (Rom 3:23) R’eyoghoyoghọ eḍọgh ḅilhẹ r’olhọgh eegu, okumor oye phọ asighẹ Baibul phọ aḍeenhaan oye phọ ipẹ odị magbatạn bọ ekarạph edạ phọ. Onyọ umor phọ r’olhọgh elhegh mọ odị mapiomạn, okumor oye phọ aḅenhị ni nyodị eten dị eegholhaan idị odị katue aalemhi raraạr. Ekureriom mọ, okumor oye phọ aghol li imạ araagharạ oye phọ asẹph nyodị kụ aḅilhẹ aaḅereghị r’odị.—Jems 5:15.

13. Ika kụ idị ikumor awe phọ kokuphom owol mọ opọ bidị oromoghiom bọ anaghanhạn ni oromha phọ bidị ongọ bọ?

¹³ Eeni amem opọ ratomoghiom bọ rakaạph kirọ, opọ rotomoghiom bọ ranaghanhạn kirọ. Ikumor awe phọ koḍighi eeghe omhiịn mọ iphẹn phọ i/mite? Bidị kotue ni osighẹ magheel r’olhọgh eegu opuruom sipuru omhiịn mughumọ oye phọ anaghanhạn ni ipẹ bidị oghaạph bọ. (Eccl. 12:11) Ophagharanhaạn phọ odị kụ kaḍeenhaan mughumọ odị akạr ri anaghanhạn oromha phọ ongọ bọ nyodị.

ILỌ ONGỌ GHAN OROMHA MEM R’ETEN DỊ EKPEANHAẠN

14. Uḍighi ika kụ i/nighẹ bọ ongọ oye oromha mem dị iyaạr repin esi ayira?

¹⁴ Onyọ ayira dị amhunhughan o/lho, pọ kụ iyaạr phọ yira kotue bọ ni okaạph obobọ oḍighi iyaạr dị kepin esi abunhọn. (Kọl. 3:13) ABaibul phọ akaạph ni mọ eeni amem yira kotue ni oḍighi iyaạr dị kepin esi abunhọn. (Efẹ. 4:26) Esi iduọn phọ, ku/ngọ ghan oromha mem dị iyaạr repin esi ayira. Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị “oghạgh ologhi ra/loghonaạn ghan ḍighaạgh mọ oye aḍighi ipẹ Enaạn rewạ bọ.” (Jems 1:20) Ongọ oromha mem dị iyaạr repin esi ayira repueghị ghan ghụn raraạr. Iphẹn phọ re/mạ ghan mọ yira ku/kaạph ipẹ yira olhoghoma bọ uḅenhị opọ aḍighi bọ iyaạr phọ repin bọ esi ayira. Toroboiperolbọ, mem dị araraạr mephooghị kụ idị rekạr ghan kenhighẹ oghaạph ipẹ yira olhoghoma bọ. Miịn imạ eḍeenhaan oyaghirị phọ aJob, Elihu.

15. Eḍeenhaan phọ Elihu itughemhị iyira eeghe iyaạr? (Miịn kẹn afoto phọ.)

¹⁵ Elihu arọl li ibadị aḍughul otu anhaghạn ghan ipẹ aJob ragbạ bọ ophelaạm aloor odị esi ipẹ ikarạph arighirị phọ odị oghaạph ghan bọ. Elihu aseenyạn ni Job. Kuolọ araghaạph phọ aJob iphin ni esi odị, idị eḍighi bọ aJob agbon loor odị bịn kụ aghaạph ghan raraạr dị i/tu inẹ ilọ aZihova. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, Elihu akoriom ni mem dị ekpeanhaạn kụ agbi bọ oromha aJob eyoghoyoghọ eten r’olhọgh eegu. (Job 32:2; 33:1-7) Eḍeenhaan phọ Elihu itughemhị ni iyira iyaạr dị emhạn maạr: Ongọ ghan oromha mem r’eten dị ekpeanhaạn.—Eccl. 3:1, 7.

KIỌM GHISIGH ANGỌ GHAN KỤ AḄILHẸ GHAN ASIGHẸ OROMHA

16. Eeghe iyaạr ituughạ kụ edi siphẹ Psalm 32:8?

¹⁶ Esi aBaibul phọ osighẹ bọ emhuoghaạph phọ ephẹn phọ eḅẹm mọ ‘aZihova rangọ ghan iromhoghiom, kụ ariḍien odị re/ḅuạ ghan esi ayira.’ (Bạl Psalm 32:8.) Iphẹn phọ eḍeenhaan mọ odị kakiọm ghisigh ubakị iyira. Odị iyira ru/ngọ ghan oromha bịn, kuolọ raḅilhẹ ghan kulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh osighẹ oḍighinhom. P’eeghe imạ eḍeenhaan odaphạn! Mem dị yira omhoọgh eepoogh oromha abunhọn, otuughaạny aani aZihova esi oḍighi oomo ilọ yira kotue olhoghonhaạn oye phọ ḍighaạgh osighẹ oromha phọ oḍighinhom.

17. Ikumor awe dị rokpasị ghan oromha phọ abidị siphẹ aBaibul phọ okịgh eeghe? (Isaiah 32:1, 2)

¹⁷ Yira okạr kụ omoghi nyiidiphọ ongọ ghan r’osighẹ ghan ogey oromha. (2 Tim. 3:1) Ikumor awe dị rongọ ghan oromha dị akpasị siphẹ aBaibul phọ, okịgh “idiphọ asikol amuụm dị rekil de okpaghạ.” (Bạl Isaiah 32:1, 2.) Arighirị dị ookolhobian oomo amem ongọ ayira ogey oromha okịgh idiphọ “agol dị oselemi kụ oḅạm anyụ asilva.” (Prov. 25:11) Eḍighi idị oomo phọ ayira kokiọm ghisigh omoọgh osụ-olhoghi phọ emhoghi bọ orue ongọ r’osighẹ ghan ogey oromha.