‘Nạ R’amị Kụ Kotọl Epẹ Paradais’

1. AZizọs aḅenhị eeghe osoroghuom iilhogh phọ okạn bọ otumeriom nyodị kụ egbi bọ osophaan odị? (Luk 23:39-43)

AZIZỌS ḅilhẹ r’iyạl phọ abusoroghuom iilhogh phọ okạn bọ otumeriom nyodị romiinhọm eephinha iduọn rekpụl bọ dị kesophaan bidị. (Luk 23:32, 33) Iyạl phọ abusoroghuom iilhogh phọ uḅenhị yogh aani ni nyodị sikarạph phọ, kụ iḍighi kụ bidị u/ḍighi aani we dị odạph aani ghan Zizọs. (Mat. 27:44; Mạk 15:32) Kuolọ oniin siphẹ iyạl phọ abidị anme ni olhoghi. Kụ aḅenhị Zizọs mọ: “Uutughiạn aani ni imị mem mọ nạ katu bọ idiphọ odaạm emạ phọ.” AZizọs aphagharanhaạn nyodị mọ: “Mị akạr raḅenị ghan nyinạ mọ rodon nạ r’amị kụ kotọl [epẹ Paradais].” (Bạl Luk 23:39-43.) Iyaạr i/lo dị eḍeenhaan mọ osoroghuom iilhogh phọ ophọn phọ amheeraam ni ilọ “Omạr phọ k’Enaạn” aZizọs aghaạph ghan bọ. Kụ aZizọs o/ḅẹm mọ iyạl abidị kotọl epẹ Omhạr k’akẹ phọ. (Mat. 4:17) Kuolọ odị aghaạph ghan ilọ aParadais phọ katọl bọ siẹn ade phọ. Eeghe kụ iḍighi kụ yira oḅẹm bọ iduọn phọ?

2. Eeghe kụ iḍeenhaan mọ osoroghuom iilhogh phọ olọ aJu ni?

² Eeni osoroghuom iilhogh phọ opọ phọ olọ aJu. Odị aḅenhị ophoriphọ osoroghuom iilhogh phọ mọ: “Nạ Enaạn ra/kiilaan ghan ḍughụm? Nyiidiphọ mosoph eniin erugh opume ḍita ayira.” (Luk 23:40) Awe aJu phọ uuḅereghị ghan eniin Enhaạn, kuolọ awe areelhe phọ omeeraam ibadị arumhụgh. (Ex. 20:2, 3; 1 Kọr. 8:5, 6) Eḍighi maạr dị abusoroghuom iilhogh phọ abuẹn phọ oḍighi buọ areelhe phọ, obọ osoroghuom iilhogh phọ opọ phọ mupuru iduọn mọ, “Nạ ra/kiilhaan ghan rumhụgh phọ ḍughụm?” Opumom isiphẹ, Enhaạn o/rom Zizọs oru ophẹl awe areelhe phọ, kuolọ arom oru ophẹl ‘awe Izrạl dị oghịgh iyool igạ dị ephe eten.’ (Mat. 15:24) Enhaạn agananamhi ni aḍeenhaan we phọ Izrạl m’onọ kaḅeton ni buphẹ momhuughu bọ. Iphẹn osoroghuom iilhogh phọ aghaạph bọ eḍeenhaan mọ odị ameeraam ni iphẹn phọ, eḍeenhaan kẹn mọ odị amheeraam ni mọ aZihova kaḅeton ni Zizọs angọ ghuḍum aḅilhẹ adaamhị idiphọ oolhạ siphẹ Omhạr phọ. Eeni odị amheeraam ni mọ Enhaạn kaḅeton ni nyodị angọ ghuḍum.

3. Nạ aatughiạn mọ eeghe kụ iru olhoghi osoroghuom iilhogh phọ akiton bọ mem mọ aZizọs aghaạph bọ aghol Paradais? Gbạ. (Genesis 2:15)

³ Idiphọ onyọ aJu, eeni osoroghuom iilhogh phọ akiton bọ alhegheri ni ilọ Adạm r’Iv ḅilhẹ r’ilọ oghoony aParadais phọ aZihova aseere bọ bidị. Kụ iḍighi kụ, eeni osoroghuom iilhogh phọ akiton bọ alhọgh ni elhegh mọ aParadais phọ aZizọs aghaạph bọ aghol kaḍighi imạ oghoony dị katọl siẹn ade phọ.—Bạl Genesis 2:15.

4. Ikpo-onhụ phọ aZizọs aḅạ bọ aḅenhị oniin osoroghuom iilhogh phọ okạn bọ otumeriom nyodị inyu iyira ootughiạn ilọ eeghe?

⁴ Ikpo onhụ phọ aZizọs aḅenhị bọ osoroghuom iilhogh phọ inyu iyira ootughiạn ghan ipẹ aghuḍum katọl bọ siphẹ Paradais. Okạr agey, yira kotue ni otuughạ iyaạr ilọ aParadais esi eephọ phọ erọl bọ mem mọ Uw-emhạ phọ Solomon atooghị bọ. Yira oḍuom ni olhoghi mọ aZizọs phọ abụgh bọ apu Solomon kakumuan ni r’abuphẹ r’odị kotooghị bọ otenhe de phọ Paradais. (Mat. 12:42) Dị iikia i/lo, keḅeeraạn ni ‘ipheriphọ iyool’ phọ olhegheri araraạr dị bidị oḍighi kụ kosianhaan orọl k’agee-pọ siphẹ Paradais.—Jọn 10:16.

AGHUḌUM KATỌL IKA SIPHẸ PARADAIS?

5. Eeghe kụ araraạr dị nạ ragon omhiịn siphẹ Paradais?

⁵ Eeghe kụ retu ghan olhoghi anạ mem dị nạ aatughiạn ipẹ aghuḍum katọl bọ siphẹ Paradais? Eeni nạ kaatughiạn ni emạ esi dị awe rokị ghan korọl omhoore dị enhighẹ idiphọ oghoony phọ Iden. (Gen. 2:7-9) Eeni olhoghi anạ rakiil ghan ni kaghị ipẹ oyil phọ aMicah aghaạph bọ mọ “torobọ oye katọl r’eephọ ogbo ireeny avain r’afig odị.” (Mic. 4:3, 4) Eeni kẹn ni ipẹ aBaibul phọ aghaạph bọ mọ ariiḍien kemuza ni ketu ni olhoghi anạ. (Ps. 72:16; Isa. 65:21, 22) Eeni nạ ramiịn ghan loor anạ dị nạ arọl ude r’emạ ekpạ eḍien dị nạ rawạ olhe. Kụ nạ ranaghạn emạ eḍu asifalawạy ḅilhẹ r’ireeny. Eeni nạ ramiịn ghan loor anạ ḅilhẹ r’eghunotu, arighirị anạ, budị oḅerion esi aḍuugh dị nyinha erolhoghụ ude rekaạph remilhọgh. Oomo phọ iphẹn phọ k/oopho asidum. Dị iikia i/o, yira omeeraam ni okuphom owol mọ kemite ni siẹn ade phọ. Kụ yira olegheri kẹn mọ siphẹ Paradais yira komoọgh ni iiḍighi dị yira koḍighi ghan kụ okelhọm.

6. Yira koḍighi ghan eeghe siphẹ Paradais? (Miịn afoto phọ.)

⁶ AZihova ulhẹm iyira oghelhọm ghan oḍighi dị yira roḍighi. (Eccl. 2:24) Siphẹ Oniin Oonịr Itooghị phọ aKraist yira komoọgh ni iiḍighi dị yira koḍighi. Buphẹ koḅeẹny bọ igbogh iiḅaghamhị phọ, ḅilhẹ r’irubal awe phọ koḅerion bọ komoghi ni iinmenian, eḍien, ḅilhẹ r’otu orọl. Okạr agey, iiḍighi k’ekạr kụ emuza siẹn ade phọ dị yira k’okelhọm. Idiphọ aZihova aḅenhị bọ Adạm r’Iv omhaạr ophogh oghoony Iden phọ, idiphọ kẹn kụ edị yira komoọgh oḍighi ophogh ade phọ ḅilhẹ r’oḍighi idị keten Paradais. Gbiom olhoghi ipẹ yira kokelhọm bọ otughemhị irubal awe phọ abuphẹ koḅerion bọ dị bidị kolegheri aZihova r’ogbi phọ odị. Kụ awe phọ abuphẹ omhugh bọ kụ aZizọs agbi bọ oru phọ komoghi dị kotughemhị bidị ilọ araraạr phọ eḅilhẹ bọ emite mem mọ bidị omhugh bọ.

7. Eeghe iyaạr kụ edị yira okuphom owol, kụ eeghe kụ iḍighi?

⁷ Yira kotue ni okuphom owol mọ siphẹ Paradais eephọ ketọl li, oomo araraạr dị yira rowạ ketọl li, ḅilhẹ kodẹ ni raraạr ilọ esi r’esi. Eeghe kụ iḍighi? Loor esi dị aZihova muḍeenhaan iyira oogho ipẹ aghuḍum katọl bọ siphẹ eeḍiạn itooghị Oọny phọ odị. Yira kotue ni omiịn iphẹn phọ esi ipẹ aghuḍum arọl bọ mem mọ Uw-emhạ phọ Solomon atooghị bọ.

IPẸ AGHUḌUM ARỌL BỌ MEM MỌ ASOLOMON ATOOGHỊ BỌ OOGHO IPẸ AGHUḌUM KATỌL BỌ SIPHẸ PARADAIS

8. Ika kụ idị ikpo-onhụ phọ Uw-emhạ phọ Devid agẹ bọ siphẹ Psalm 37:10, 11, 29 emhunhughan? (Miịn “Asipuru Dị Abuẹn Robạl Ghan Bọ Rinyạ Phọ Ayira Opuru” siẹn Otu Okoriom mọ ophọn phọ.)

⁸ AZihova aphum Uw-emhạ phọ Devid ogẹ ipẹ aghuḍum katọl bọ mem mọ aZizọs oolhạ phọ asụ bọ olhoghi aḅilhẹ akpẹ oḍuomolhoghi kamiigh bọ otooghị. (Bạl Psalm 37:10, 11, 29.) Yira rogbor ghan ni k’aạl Psalm 37:11 mem dị yira roḅenhị bunhọn ilọ aParadais. Kụ ekpeanhaạn ni loor esi dị aZizọs aghaạph ni aghol esi phọ, pạ eeḅarạph phọ odị arọl bọ atughemhị omạ oḍeenhaan mọ kemunhughan ghisigh. (Mat. 5:5) Kuolọ ikpo-onhụ phọ aDevid iḅilhẹ ni eḍeenhaan ipẹ aghuḍum katọl bọ mem mọ Uw-emhạ phọ Solomon katooghị bọ Izrạl. Mem mọ aSolomon ratooghị bọ Izrạl awe phọ Enhaạn ughelhọm ni egey eephọ r’edughom, de dị ‘enhuụm aḍiowo r’amiliki rekil.’ Enhaạn aḅẹm ni mọ: “Eḍighi maạr dị nyinha ephamhanhạm ni itooghị phọ amhị . . . , pọ mị kapoomhị ni de phọ nyinha ketugh bọ, kụ nyinha enaanhị dị nyinha oye ke/kiilhaan.” (Lev. 20:24; 26:3, 6) Oguan phọ amhunhughan ni mem itooghị phọ aSolomon. (1 Chron. 22:9; 29:26-28) Kụ aZihova aḅilhẹ aghaạph mọ awe asipioghiọm ko/tọl mun. (Ps. 37:10) Kụ iḍighi kụ, Ikpo-onhụ phọ edi bọ Psalm 37:10, 11, 29 imhunhughan ni iḍiodi phọ, kụ kemunhughan kẹn ni ghisigh.

9. Eeghe iyaạr kụ edị ukuenhi phọ aSheba aghaạph ilọ itooghị Uw-emhạ phọ Solomon?

⁹ Iinhaghạn eephọ phọ r’edughom mọ awe phọ Izrạl rokelhọm bọ eeḍiạn itooghị phọ aSolomon ighị ni eteẹny ukuenhi phọ aSheba. Ukuenhi phọ ophọn phọ aḍuạ ni ekpisi abidị dị ekẹl li asi Jeruselem omhiịn aani r’aloor. (1 Ki. 10:1) Mem dị odị r’orelhe r’omhiịn itooghị phọ aSolomon kụ aḅẹm mọ: “Bidị u/kaạph r’oolemhi odi uḅenhị imhị. . . . Oḅaạl olhoghi arolhonhaạn we phọ anạ, oḅaạl olhoghi arolhonhaạn butelhedom mọ anạ buphẹ odi ghan bọ risigh anạ oomo amem, r’abuphẹ ronaghạn ghan bọ osụ olhoghi phọ anạ!” (1 Ki. 10:6-8) Aḍimạ adọl phọ erọl bọ mem mọ aSolomon ratooghị bọ, eḍighi enụm eḍeenhaan ipẹ aZihova kaḍighi bọ angọ omhạr awe mem mọ aZizọs Oọny phọ Odị katooghị bọ siẹn ade phọ.

10. Ighẹn areten kụ edị aZizọs apu bọ Solomon?

¹⁰ AZizọs apu ni Solomon esi oomo areten. ASolomon aḍighi oye dị u/munughan dị apiomạn ghan ni iboom kụ ekọm iiḅaghamhị engọ we phọ Izrạl. Kuolọ aZizọs oye dị amhunhughan ḅilhẹ Ogbogh Otooghiạ dị ra/piomạn ghan. (Luk 1:32; Hib. 4:14, 15) AZizọs o/wilhẹ aZihova ghalhamọ r’iduọn aSetan akọm bọ odẹgh ophogh kirokirọ angọ nyodị. AZizọs Kraist maḍeenhaan ni m’odị r’amem r’amem ka/ḍighi ikarạph obobọ aḍighi iyaạr dị kekọm iiḅaghamhị engọ buphẹ odị ratooghị bọ kaphogh. Eḍighi ni eboom eghuan omhoọgh odọ Uw-emhạ dị arọl idiphọ.

11. Abuọ anhiạn kụ kologhonhaạn bọ ḍighaạgh Zizọs otooghị?

¹¹ AZizọs r’144,000 phọ kotooghị bọ r’odị komaạr opogh omhạr awe kụ oḅilhẹ oḍighi idị ogbi aZihova kamunughan siẹn ade phọ. (Ogan. 14:1-3) Usaḅạr 144,000 phọ siẹn ade phọ. Kụ iḍighi kụ bidị olegheri ni ilọ imhinhimhiịn phọ ayira, kụ komoọgh ni igbiririph oḅilhẹ unhaghanhạn iyira. Kuolọ 144,000 phọ kokạr oḍighi eeghe oḍighi?

BUPHẸ ENHAẠN ASAḄẠR BỌ OGHEEL K’AKẸ PHỌ KOḌIGHI EEGHE?

12. Eeghe oḍighi kụ edị aZihova kangọ 144,000 phọ?

¹² Oḍighi phọ ongọ bọ Zizọs ḅilhẹ r’abuphẹ koḍighan bọ nyodị otooghị abụgh ni apu ipẹ ongọ bọ Solomon oḍighi phọ. ASolomon atooghị ogina eelhe phọ Izrạl. Kuolọ aZizọs r’144,000 phọ kotooghị bọ r’odị, kotooghị kụ oḅilhẹ opogh torobọ oye dị katọl siẹn ade phọ. P’eeghe eghuan dị aZihova angọ bidị!

13. Oḍighi 144,000 phọ koḍighan bọ Zizọs otooghị kaḅaramaạm eeghe oḍighi dị agbatanhaạn?

¹³ Idiphọ aZizọs, 144,000 phọ koḍighi raalhạ r’abupinyọn rikiạ. (Ogan. 5:10) Mem mọ awe phọ Izrạl rodạph bọ Olhogh phọ aZihova angọ bọ Mozis, abupinyọn rikiạ phọ kulhoghonhaạn ghan ḍighaạgh we phọ oḍighi araraạr dị kengọ bidị omhoon aloor, r’omhoọgh igey asiya r’aZihova. Eḍighi bọ edị Olhogh phọ ongọ bọ we phọ Izrạl aḍighi bọ “iigho igey araraạr phọ retu bọ bịn,” pọ keḍighi ni osụ olhoghi omheeraam mọ 144,000 phọ kotooghị bọ r’aZizọs kosighẹ ni riiphinha oḅilhẹ ologhonhaạn ḍighaạgh we ooḅereghị aZihova agey. (Hib. 10:1) Nyiidiphọ, yira k”olhegheri ipẹ araalhạ r’abupinyọn rikiạ phọ abuẹn phọ kokaaphạn ghan bọ r’awe isiẹn ade phọ. Yira kotọl kụ omiịn ipẹ kemite bọ. Toroboiperolbọ, etigheri ipẹ iikolhobian phọ aZihova kekị bọ, yira okuphom ni owol mọ siphẹ Paradais abuphẹ kotọl bọ siẹn ade phọ komoọgh ni iiḅakiọm mọ ewạ bọ.—Ogan. 21:3, 4.

“INỌN IYOOL” PHỌ KOḌIGHI EEGHE ORUE OSIANHAAN OḌIGH APARADAIS?

14. Eeghe kụ asiya phọ odi bọ igbo ‘ipheriphọ iyool phọ’ r’abumor phọ aKraist?

¹⁴ AZizọs aghol buphẹ kotooghị bọ r’odị mọ ‘aḍibạm aḍita.’ (Luk 12:32) Odị aḅilhẹ ni aghaạph aghol enhọn egu iyool, dị oghol mọ “inọn iyooI igạ.” Iyạl phọ arugu iyool phọ iphẹn phọ oḅophoghạn oḍighi nyoniin. (Jọn 10:16) Aḍibạm aḍita phọ r’ipheriphọ iyool phọ oḅophoghạn ni rokumuan, kụ bidị kokiọm ni ghisigh oḅophoghạn okumuan ghalhamọ r’isiphẹ Paradais. Ii mem mọ amuphẹ phọ, ‘aḍibạm aḍita’ phọ kotọl k’akẹ kụ aḍieriphọ “inọn iyool igạ” phọ kotọl siẹn ade phọ kụ okelhọm ghuḍum k’agee-pọ. Kuolọ ibadị araraạr edi ni dị ipheriphọ “inọn iyool igạ” phọ koḍighi orue osianhaan oḍighi awe dị okpẹ orọl isiphẹ aParadais phọ.

15. (a) Ika kụ idị ‘ipheriphọ iyool’ phọ roḅophoghạn ghan kokumuan r’abumor phọ aKraist? (b) Ika kụ idị nạ katue atuughaạny onyọ umor phọ odi bọ esi dị rabool ghan raraạr? (Miịn afoto phọ.)

¹⁵ Osoroghuom iilhogh phọ akiton bọ o/mhoọgh eepoogh oḍeenhaan mọ odị asereghiạn ni ipẹ aZizọs aḍighinhaan bọ nyodị. Kuolọ yira phọ oḍighi bọ ‘ipheriphọ iyool’ phọ omoọgh ni ibadị aroopoogh nyiidiphọ oḍeenhaan osereghiạn ipẹ aZizọs muḍighinhaan bọ iyira. Esi omaạm, eten phọ epẹ yira rozoọm ghan bọ bumor phọ aKraist eḍeenhaan mọ yira opomhoghiạn nyodị. AZizọs aḅẹm mọ onọ kakol li emhụ ipẹ yira rozoọm ghan bọ bumor phọ odị usophonhaan iyira iiruẹn. (Mat. 25:31-40) Yira kobakị bumor phọ aKraist esi olhọgh oophugh olhoghonhaạn abidị ḍighaạgh ogbeelhom iiḅi iinhaghạn phọ ḅilhẹ r’oḍighi awe bumatuạn. (Mat. 28:18-20) Kụ iḍighi kụ, yira osighẹ ni torobọ iyaạr dị bidị omiteom olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh oḍighi oḍighi phọ ophọn phọ, idiphọ aḍinyạ phọ Kelhọm Ghuḍum K’agee-pọ! Eḍighi maạr dị nạ k”omhoọgh oye dị nạ ratughemhị ghan Baibul, eeghe kụ iḍighi kụ nạ oghoọr bọ ḍiigbu oḍighi iduọn phọ?

16. Ewạ eeghe esi ayira orue oḍighi aani awe dị okpẹ orọl eeḍiạn itooghị Omhạr phọ Enhaạn?

¹⁶ I/wạ mọ yira okori mem dị yira moḍigh Paradaise kụ ogbi oḍighi oye phọ aZihova rawạ bọ mọ oru phọ. Nyiidiphọ yira kotue ni oḍighi oomo ipẹ yira kotue bọ ogbạ ghan agey esi ikpo-onhụ, r’iḍighinhom araraạr ḅilhẹ r’oolemhi araagharạ phọ ayira. Yira oḅạr aZihova, oḅạr opọ r’ayira aalhạn bọ, ḅilhẹ r’abumor r’abumaranhi phọ. Mem dị yira olhọgh inyaạm nyiidiphọ orọl r’asiigbu phọ aZihova siẹn okarạph aḅirinhi phọ aSetan, kụ edị kidughanhaan iyira orọl r’asiigbu phọ aZihova epẹ Paradais. Kewạ kẹn ni dị yira komoọgh sighalhanyạ r’araagharạ dị eḍeenhaan mọ yira rookolhobian ni orọl aParadais. Miịn emhuoghaạph phọ “Nạ Raakolhobian Ni Olhe Aani “Erua Ade Phọ” Ḍughụm?” edi bọ siẹn Otu Okoriom mọ ophọn phọ.

17. Ewạ ni mọ yira oḅonyonhu ozuan loor igbaany ikarạph dị yira oḍighi ḍughụm? Gbạ.

¹⁷ Yira ku/meera ooruẹn olhoghi phọ ayira aghiọm ghisigh ugurọgh ghan iyira iboom loor igbaany ikarạph dị yira oḍighi. Toroboiperolbọ, r’amem r’amem i/wạ mọ yira osighẹ ekiạ etagharạn phọ idiphọ eepoogh orolhonhaạn oḍighiyogh ikarạph bịn yira “u/bilẹ oḍighi yogh ghan ikarạph.” (Hib. 10:26-31) Kuolọ eḍighi maạr dị yira oḍighi igbogh ikarạph kụ okiton, ḅilhẹ yira oteẹny ikumor awe phọ ilọ olhoghonhaạn aḍighaạgh pọ yira kokuphom ni owol mọ aZihova kasạr ri uwilhenhaạn iyira. (Isa. 55:7; Iiḍighi 3:19) Ka/bula ikpo-onhụ phọ aZizọs aḅenhị bọ buọ aFarisi phọ mọ: “Mị u/tuạn omạgh abugey kụ aru bọ, mị uru ghụn ni omạgh abuḍighinom ikarạph.” (Mat. 9:13) Ekiạ etagharạn phọ emoọgh ni iikpọ ookpereghi oomo ikarạph phọ ayira.

NẠ KATUE NI ATỌL K’AGEE-PỌ SIPHẸ PARADAIS

18. Eeghe iyaạr kụ keḅeraạn nyinhạ oghaạph oḅenhị osoroghuom iilhogh phọ okạn bọ otumeriom Zizọs?

¹⁸ Oḅẹm mọ nạ odi Paradais, kụ rakaaphạn osoroghuom iilhogh phọ okạn bọ otumeriom Zizọs kụ akiton bọ. Iikia i/lo, iyạl phọ anyinha kekạr ri esereghiạn ekiạ etagharạn phọ aZizọs. Eeni nạ kapuru ni nyodị mọ ikạr erọl ika mem mọ rekpụl bọ dị kesophaan Zizọs, eeni kẹn nạ kapuru ni nyodị ipẹ odị alhoghoma bọ mem mọ aZizọs aḅenhị bọ nyodị mọ nạ r’amhị kotọl li Paradais. Kụ odị katue kẹn ni apuru nyinhạ ipẹ erọl bọ orọl asiḍio eekunha aḅirinhi phọ aSetan. P’eeghe idị keḍighi iyaạr eghuan otuughạ Ekpo Onhụ phọ Enhaạn r’odọ awe phọ abuẹn phọ!—Efẹ. 4:22-24.

19. Eeghe kụ iḍighi kụ aghuḍum kadụgh bọ siphẹ Paradais? (Miịn afoto oḅẹl opoḍi phọ.)

¹⁹ Aghuḍum kakạr kụ adụgh siphẹ Paradais. Oomo amem yira komoọgh ghan ni imạ awe ḅilhẹ r’imạ iiḍighi oḍighi. Edị ekạr enhighẹ epelheghiom, torobọ aḍio yira kokiọm ghan ghisigh olegheri obughẹ Odẹ k’akẹ phọ oḅilhẹ okelhọm raraạr phọ odị kamiteom bọ ungọ iyira. R’amem r’amem araraạr otuughạ ilọ odị iyira ki/kuanhaan, kụ iboom araraạr otuughạ ilọ olhẹm mọ kemuza ni. Idiphọ yira rotọl bọ kobia siphẹ aParadais phọ, idiphọ kụ edị ephomhoghiạn phọ Enhaạn kebụgh ghan bịn. P’eeghe idị olhoghi ayira aḅaạl iduọn aZihova ḅilhẹ r’aZizọs uguanhaan bọ iyira ghuḍum k’agee-pọ siphẹ Paradais!