Mị Ụbilhe Oghiilhom A Moto Ḍụghum?

Nạ asoman aani ni ḍinhiin phọ ạdol phọ ạḍien? Eḍighi ịdiphọ, eeghe kụ kẹlhoghonhaan nyịnha ḍịghaagh osopha mụghumo nạ kạkiom ni ghisigh akiilhom moto ọbobo nạ kạbilhe?

Iniin areelhe, awe dị ạsia mẹghi dị rọwa ọḅilhe ọghi ọsighe ạḍinya elhiom oghiilhom ghan a moto, kọpur ri ọki ọteeny oyil arookonhom, kụ oyil phọ ạaḅeghion oye phọ apogh mụghumo ọdi kạkiom ni ghisigh akiilhom ghan moto. Abumor r’abumaranhi dị odi reelhe phọ ịphen phọ rọdaphan ghan ni iilhogh eelhe phọ. (Rom 13:1) Kụolo etigheri ekpisi phọ nạ odi bọ, ạraraar edi ni dị nạ kạaḅeghion apogh mụghumo kẹnighe ni dị nạ kạkiom ghisigh akiilhom ghan moto.

ḄEEḄEGHION APHOGH ỊPE NẠ RAKIILHOM BỌ MOTO PHỌ

Ịdipho oniin ookpomhoghan dị oghol mọ National Institute on Aging (NIA) ẹpe United States ẹghaaph bọ, nạ atue ni apuruan loor sipuru phọ ịphen:

• Rịkparanhaan ghan ni ịmhi ọmhiin arelhegh ạraraar dị rẹeḅaki eten phọ ọbobo ọmhiin eten ḍughul ḍụghum?

• Mị katue ni aaghiremhi ẹmhu ạmhi apogh sitạmạḍiki a moto phọ ọbobo riisi dị asitạmạḍiki phọ kétue eḍeenhaan?

• Mị katue ni ạsighe owol ạmhi sịphe rọzeer ghan bọ dị a moto phọ kakiil bịn akem ạzeer a brek ḍụghum?

• Eghiil ạmhi medugh esi esi dị ạbunhon ạbukiilhom ropulha ghan dị mị kạgbol eten ḍụghum?

• Ịnhon asi moto rẹpiom ghan ni ọzam ạmhi ọbobo ariisi ẹpuughi ni iboom moto phọ ạmhi loor esi dị mị rakiil ghan bịn kạghi ạzam esi ḍụghum?

• Ạbuo iḍiil phọ rogbor ghan ni kụmheremhi ịmhi loor eghiil phọ ạmhi ḍụghum?

• Mị mamhiigh rạnaani ghan mem dị mị rakiilhom moto ḍụghum?

• Ạroogho dị mị rạpughol ghan retir ghan ni eghiil phọ ạmhi ḍụghum?

• Ạbuo eghun otu r’ạrighiri ạmhi rọoḅaghamhian ni loor ịlo eten phọ mị rakiilhom ghan bọ moto ḍụghum?

Eḍighi mạar dị nạ ạphagharanhaan ii, esi oniin ọbobo ịyal asipuru phọ ịphen phọ, pọ kẹwa ni mọ beeḅenhion rạraar. Esi ọmaam, nạ atue ni ạbilhe ogbor ghan oghiilhom a moto, ẹkar ẹkpaariom ḍughul. Gbor ghan ạaḅeghion aphogh mụghumo nạ atue niin niin rakiilhom agey. Nạ atue ni ạḅenhi ọlo eghun otu ạna ọbobo ọyaghiri ạna ọḅenhi ạna ịpe eghiil phọ ạna edi bọ. Nạ atue ni ạḅilhe ạki askul oghiilhom a moto. Tọrobo ịpe ẹrol bọ, eḍighi mạar dị nạ ạphagharanhaan ii, esi ịbadi asipuru phọ opuru bọ, pọ kẹnighe ni dị nạ kạbilhe oghiilhom a moto.a

ẠSINHI IILHOGH Ạ BẠỊBUL KỤ ẸEḄAKI NYỊNHA

Eeni nạ kạ́nuun ạlogh elhegh mọ ạḍighalhanya oghiilhom a moto phọ ạna redugh. Ọghaaph ọwilhe oghiilhom a moto rádugh ghan. Esi ịduon phọ, eeghe ạsinhi iilhogh ạ Bạịbul kụ ketue ẹlhoghonhaan nyịnha ḍịghaagh ọmhiin ạraraar eten dị eegholhaan r’osopha ogey osopha? Ọoḅeghion ịyal.

Legheri rạraar dị na kátue mụn aḍighi. (Prov. 11:2) Ịdipho ạsia ayira rẹki bọ, ịbadi ariisi aloor ayira etue ni edugh. Eeni yira kótue mụn ọmiin eten agey, ọnaghan ịyaar ọbobo ókem ghan omegheron mem dị ịyaar rẹwa omite. Esi ọmaam, ogbogh opol awe rọbilhe ghan ni iniin areephegh dị bịdi ophegh ghan ịduon ạsia ạbidi rẹki bọ, loor esi dị bịdi olegheri ni mọ bịdi otue ni oḍighima ịyaar. Oniin phọ ạḍinhi olhogh phọ kẹn kụ odi aani oghiilhom a moto. Kesi ni esi dị kẹwa osopha mụghumo nạ kạkiom ni ghisigh akiilhom moto ọbobo ạbilhe, pịdi nạ akoph ghuḍum mọ ạna. (Prov. 22:3) Kụ eḍighi mạar dị ạbunhon ọḅenhi nyịnha mọ kákiilhom mụn moto, kẹwa ni mọ sooromhi loor ạnhaghanhan bịdi.—Poghom 2 Samuel 21:15-17.

Kel ozu ịḅaal. (Deut. 22:8) Eḍighi mạar dị oye phọ ụ́maar ukiilhom moto phọ agey, ọdi atue ni aḍighima ịyaar ọbobo akiigh oye. Oye dị ạḍighalhanya oghiilhom a moto ọdi medugh atue ni ạlogh ghudum ọdi r’ạbunhon esi ooto r’osooromineen. Kụ ọdi ạzam oye aghiigh, pọ ọdi mazu ịḅaal.

Kạ́atughian mọ nạ káḍigh mụn eghuan esi awe ọbobo kọ́logh mụn nyịnha eegu eḍighi mạar dị nạ ạwilhe oghiilhom a moto. A Jehova ạphomhoghian nyịnha loor esi ịma ạraaghara phọ ạna ẹḅaramaam bọ olhegheri esi dị ịnyaam ạna esi, osooromhi aloor, r’ẹeghara ọmhoogh ogbolhomaam ạbunhon. Kụ ọdi aguanhaan ni ophogh r’ọodereghi ạna. (Isa. 46:4) R’amem r’amem ọdi nyịnha kạ́ḅitonhaan. Esi ịduon phọ, lọm ọdi ạlhoghonhaan nyịnha ḍịghaagh ọngo ạna ọsu olhoghi r’ọroph ọmhiin ịduon nạ rasopha bọ mụghumo nạ kạkiom ni ghisigh akiilhom moto.