NƆ HE SANE
I Gboɔ Zo Wawɛɛ, Se I Ba Pee Ma Se Sane Kpakpa Fiɛɛlɔ
BENƐ i ji jokuɛyo ɔ, i gboɔ zo nɛ i yeɔ nihi a hɛ mi gbeye. Se Yehowa ye bua mi nɛ i ba ná suɔmi kɛ ha nihi, nɛ i ba pee ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? Kekleekle ɔ, Yehowa gu nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa nɛ ye papaa pee ɔ nɔ kɛ ye bua mi. Lɔ ɔ se ɔ, Yehowa gu nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa nɛ yiheyo ko nɛ e ye jeha 16 pee ɔ hu nɔ kɛ ye bua mi. Nɛ nyagbenyagbe ɔ, Yehowa gu huno kpakpa nɛ e mi mi jɔ, nɛ e toɔ e tsui si ɔ nɔ kɛ ye bua mi. Ha nɛ ma tu ní komɛ nɛ ya nɔ ngɛ ye si himi mi ɔ he munyu kɛ tsɔɔ mo.
A fɔ mi ngɛ jeha 1951 ɔ mi ngɛ Vienna nɛ ngɛ Austria a. Jamɛ a be ɔ, ye fɔli ɔmɛ ngɛ Katoliki jami ɔ mi. I gboɔ zo wawɛɛ, se i he ye kaa Mawu ngɛ, nɛ i pɔɔ sɔlemi hulɔ. Benɛ i ye jeha nɛɛ ɔ, Yehowa Odasefo ɔmɛ kɛ ye papaa bɔni Baiblo ɔ kasemi, nɛ pee se ɔ, ye mami hu ba piɛɛ e he kɛ kase Baiblo ɔ.
I kɛ ye nyɛmiyo, Elisabeth (ngɛ muɔ nɔ)
E kɛ we nɛ wa ya piɛɛ Döbling Asafo ɔ nɛ ngɛ Vienna a he. Wa weku ɔ blaa kɛ peeɔ níhi fuu. Wa kaseɔ Baiblo ɔ, wa yaa asafo mi kpehi, nɛ wa ngɔɔ wa he kɛ haa kɛ sɔmɔɔ ngɛ kpɔ mi kpehi a sisi. Kɛ je ye jokuɛwi a si tɔɔ nɛ ye papaa ye bua mi nɛ i ná suɔmi nɛ mi wa kɛ ha Yehowa. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ye papaa sɔleɔ be fɛɛ be kaa i kɛ ye nyɛmiyo ɔ wa ba pee daa blɔ gbali. Se imi lɛɛ ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, i hyɛ we lejɛ ɔ kulaa.
I JE BE TSUO SƆMƆMI NÍ TSUMI Ɔ SISI
A baptisi mi ngɛ jeha 1965 ɔ mi benɛ i ye jeha 14 ɔ. Se e he wa ha mi kaa ma fiɛɛ ha nihi nɛ i li mɛ ɔ. Be komɛ ɔ, i nuɔ he kaa nihewi kɛ yihewi kpa amɛ bɔɔ mɔde pe mi, nɛ i suɔ kaa ma ha nɛ a bua nɛ jɔ ye he. Enɛ ɔ he ɔ, ngɛ ye baptisimi se pɛ ɔ, i kɛ nihi nɛ a sɔmɔ we Yehowa a bɔni bɔmi. E ngɛ mi kaa ye bua jɔ i kɛ mɛ wa huɛ bɔmi ɔ he mohu lɛɛ, se ye he nile hao mi ejakaa i le kaa e sɛ nɛ i kɛ nihi nɛ a sɔmɔ we Yehowa a nɛ bɔ gbagbanii. Se i nyɛ we nɛ i kɛ mɛ nɛ kpa bɔmi. Mɛni lɛ ye bua mi?
I kase níhi fuu kɛ je Dorothée ngɔ (ngɛ muɔ nɔ)
Ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, yiheyo ko nɛ e ye jeha 16 nɛ a tsɛɛ lɛ ke Dorothée ɔ ba wa we asafo ɔ mi. E kɛ kã tsuɔ wehi a mi fiɛɛmi ní tsumi ɔ, nɛ enɛ ɔ ha nɛ ye nya kpɛ ye he wawɛɛ. I wa pe lɛ bɔɔ pɛ, se i pɔɛ fiɛɛmi yami kaa lɛ. I de ye he ke: ‘Ye fɔli ɔmɛ ngɛ asafo ɔ mi, se Dorothée lɛɛ e wekuno ko be anɔkuale ɔ mi. E kɛ e mami nɛ e be he wami ɔ lɛ ngɛ we mi, se kɛ̃ ɔ, e yaa fiɛɛmi be fɛɛ be!’ E nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa a wo mi he wami konɛ ma pee babauu ha Yehowa. E kɛ we nɛ i kɛ Dorothée bɔni blɔ gbami ní tsumi ɔ tsumi. Wa je sisi kɛ blɔ gbali a wami ní tsumi ɔ. Jamɛ a be ɔ mi ɔ, a tsɛɛ nihi nɛ a tsuɔ blɔ gbali a wami ní tsumi ɔ ke vacation pioneers. Pee se ɔ, wa je daa blɔ gbami ní tsumi ɔ sisi kɛ bla. Gɛjɛmi nɛ Dorothée kɛ tsuɔ fiɛɛmi ní tsumi ɔ ná ye nɔ he wami wawɛɛ, nɛ imi hu i kɛ gɛjɛmi bɔni fiɛɛmi. E ye bua mi nɛ i kɛ nɔ ko je Baiblo ɔ kasemi sisi. Bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, e he wɛ ha mi hu kaa ma fiɛɛ ha nihi ngɛ a wehi a mi, ngɛ gbɛjegbɛhi a he, kɛ he kpahi.
Benɛ i je daa blɔ gbami ní tsumi ɔ sisi ɔ, jamɛ a jeha a mi ɔ, nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Heinz nɛ e je Austria a ba wa we asafo ɔ mi. E kase anɔkuale ɔ ngɛ Canada benɛ e ya slaa e nyɛminyumu ko nɛ e ji Odasefono ɔ. A ha nɛ Heinz ba sɔmɔ kaa blɔ gbalɔ klɛdɛɛ ngɛ wa we asafo ɔ mi ngɛ Vienna. Benɛ e ba pɛ ɔ, ye bua jɔ e he. Heinz suɔ kaa e maa pee ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ, se imi lɛɛ ye bua jɔɛ oti nɛ ɔ he. Lɔ ɔ sisije ɔ, i ha we nɛ e le kaa ye bua jɔ e he. Se pee se ɔ, i kɛ Heinz ba nyɛɛ nɛ wa sɛ gba si himi mi, nɛ wa tsu blɔ gbami ní tsumi ɔ kɛ bla ngɛ Austria.
I KƐ PEE OTI KAA MA PEE MA SE SANE KPAKPA FIƐƐLƆ
Behi fuu ɔ, Heinz deɔ mi kaa e bua jɔ he wawɛɛ kaa e maa pee ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ. E ngɛ mi kaa e nyɛ we ye nɔ mohu lɛɛ, se e biɔ mi sane komɛ nɛ woɔ mi he wami. Eko ji: “Akɛnɛ wa be bimɛ he je ɔ, anɛ wa ma nyɛ maa pee babauu ngɛ Yehowa sɔmɔmi mi lo?” Akɛnɛ i gboɔ zo he je ɔ, i ye gbeye kaa ma pee ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ. E ngɛ mi kaa i nyɛ nɛ i ba pee blɔ gbalɔ ngɛ ye zo gbomi ɔ tsuo se mohu lɛɛ, se i nu he kaa ma se sane kpakpa fiɛɛmi ní tsumi ɔ lɛɛ i be nyɛe ma tsu. Ngɛ enɛ ɔ tsuo se ɔ, Heinz ya nɔ nɛ e to e tsui si kɛ ha mi, nɛ e ye bua mi nɛ i ya nɔ nɛ i susu ma se sane kpakpa fiɛɛmi ní tsumi ɔ he. Jehanɛ hu ɔ, e wo mi he wami kaa ma ko ngɔ ye juɛmi kɛ ma ye gbeye yemi ɔ nɔ, mohu ɔ, ma ngɔ ye juɛmi kɛ ma nɔ́ nɛ ma nyɛ ma pee kɛ ye bua ní kpahi ɔ nɔ. E ga womi ɔ ye bua mi wawɛɛ nitsɛ.
Heinz nɛ e ngɛ Hwɔɔmi Mɔ ɔ Mi Ní Kasemi ɔ nɔ hyɛe ngɛ asafo nyafii ko nɛ a tuɔ Yugoslavia gbi ɔ ngɛ mi ɔ mi, ngɛ Salzburg, Austria ngɛ jeha 1974 ɔ mi
Bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, ye bua ba jɔ ma se sane kpakpa fiɛɛmi ní tsumi ɔ he, nɛ wa ngma Gilead Sukuu ɔ blɔ bimi womi ɔ nɔ ní. Se nyɛminyumu ɔ nɛ e hyɛɔ asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ nɔ ɔ de mi kaa e sa nɛ ma kase Blɛfo gbi ɔ tumi saminya. Benɛ i bɔ mɔde nɛ i kɛ jeha etɛ kase Blɛfo gbi ɔ saii ɔ, a ha nɛ wa ya sɔmɔ ngɛ Yugoslavia asafo ko nɛ ngɛ Salzburg ngɛ Austria a mi. Enɛ ɔ pee wɔ nyakpɛ wawɛɛ. Wa tsu ní ngɛ jamɛ a zugba kpɔ ɔ mi jeha kpaago. Waa kɛ jeha kake tsu kpɔ mi nɔ hyɛmi ní tsumi ɔ ngɛ lejɛ ɔ. Wa ya slaa asafohi nɛ a tuɔ Serbo-Croatian gbi ɔ. Serbo-Croatian gbi ɔ mi wa wawɛɛ, se kɛ̃ ɔ, waa kɛ nihi fuu kase Baiblo ɔ.
Ngɛ jeha 1979 ɔ mi ɔ, nyɛmimɛ nɛ a ngɛ hɛ mi nyɛɛe ngɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ de wɔ kaa waa ya Bulgaria be bɔɔ ko. Akɛnɛ a tsi fiɛɛmi ní tsumi ɔ nya ngɛ lejɛ ɔ he je ɔ, a de wɔ kaa waa pee wa ní kaa nɔ́ nɛ wa yaa slaa si ngɛ lejɛ ɔ. A de wɔ kaa wa ko ya fiɛɛ, mohu ɔ, waa ngɔ wa womi komɛ nɛ a pee mɛ tsɔwitsɔwi ɔ kɛ laa nɛ wa kɛ ya ha nyɛmimɛ yihi enuɔ komɛ nɛ a ngɛ Sofia, nɛ ji Bulgaria ma ngua a mi ɔ. I ye gbeye wawɛɛ, se Yehowa ye bua mi nɛ i nyɛ nɛ i tsu ní tsumi nɛ ɔ. E ngɛ mi kaa a ma nyɛ maa wo nyɛmimɛ enuɔ nɛ ɔmɛ tsu be fɛɛ be mohu lɛɛ, se a ya nɔ nɛ a pee kã, nɛ a ngɛ bua jɔmi. A nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ ye bua mi nɛ i mwɔ ye yi mi kpɔ kaa ma pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ Yehowa asafo ɔ ma de mi ke ma pee ɔ.
Be komɛ a se ɔ, wa kpale ngma Gilead blɔ bimi womi ɔ nɔ ní, nɛ a tsɛ wɔ. Wa susu kaa wa maa ya sukuu nɛ ɔ ngɛ Blɛfo gbi mi ngɛ United States. Se ngɛ November 1981 ɔ mi ɔ, asafo ɔ bɔni Gilead Sukuu ɔ eko peemi ngɛ Germany. Akɛnɛ a pee sukuu ɔ ngɛ German mi he je ɔ, e he wɛ ha mi kaa ma nu níhi a sisi. Se jije a ma ha nɛ wa ya sɔmɔ ngɛ?
WA YA SƆMƆ NGƐ MA NƐ A NGƐ TA HWUE NGƐ MI Ɔ MI
A ha nɛ wa ya sɔmɔ ngɛ Kenya! Pee se ɔ, asafo ɔ ní tsumi kɔni nɛ ngɛ Kenya a bi wɔ ke ji kaa wa maa suɔ nɛ wa ya sɔmɔ ngɛ Uganda, nɛ ji ma nɛ e kɛ Kenya he kɛ we ɔ lo. Jeha nyɔngma nɛ be ɔ, tabuli a nɔkɔtɔma ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Idi Amin ɔ te si kɛ wo Uganda nɔ yemi ɔ, nɛ a je nɔ yelɔ ɔ ngɛ sɛ ɔ nɔ. Benɛ Idi Amin ngɛ nɔ yee ɔ, e ha nɛ a gbe nihi akpehi abɔ, nɛ nihi ayɔhi abɔ hu a si himi pee mɔbɔ wawɛɛ nitsɛ. Pee se ngɛ jeha 1979 ɔ mi ɔ, ni komɛ te si kɛ wo Idi Amin, nɛ a ha nɛ e kpa Uganda ma a nɔ yemi pani nya. Eko ɔ, o na nɔ́ he je nɛ i ngɛ gbeye yee kaa ma ya sɔmɔ ngɛ ma nɛ a ngɛ ta hwue ngɛ mi ɔ mi ɔ. Se Gilead Sukuu ɔ ye bua wɔ nɛ wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ. Lɔ ɔ he ɔ, wa kplɛɛ ní tsumi nɛ a kɛ ha wɔ ɔ nɔ.
Si himi ɔ ba puɛ kulaa ngɛ Uganda. Nɔ yelɔ ɔ nyɛ we nɛ e to nyu, electricity, kɛ ní kpahi nɛ a he hia a he blɔ nya kɛ ha ma bi ɔmɛ. Fon hu tsu we ní. Yiwutsotsɛmɛ ya sɛɛ nihi a wehi a mi, a gbeɔ nihi nɛ a juɔ a níhi titli ke je jɔ. Enɛ ɔ he ɔ, ke je jɔ ɔ, nɔ ko nɔ ko ji kpo, nɛ a sɔleɔ hu kaa nɔ ko nɛ ko ba sɛ a we ɔ mi nɛ e ba gbe mɛ nɛ e ju a níhi kɛ ho. Se ngɛ nyagba nɛ ɔmɛ tsuo a se ɔ, nyɛmimɛ nɛ a ngɛ Uganda a ya nɔ nɛ a ha nɛ a hemi kɛ yemi ɔ mi wa!
I kɛ Waiswa weku ɔ nɛ wa ngɛ ní hooe ngɛ a we ɔ mi
Ngɛ jeha 1982 ɔ, i kɛ Heinz wa ya Uganda ma ngua nɛ ji Kampala a mi. Wa ya ye nyɔhiɔ enuɔ ngɛ Nyɛminyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Sam ɔ we mi. Sam kɛ Christina Waiswa kɛ a bimɛ enuɔ kɛ a wekuli kpahi eywiɛ lɛ a ngɛ we ɔ mi. Behi fuu ɔ, Nyɛminyumu Waiswa weku ɔ yeɔ ní si kake ngɛ ligbi ɔ mi, se be fɛɛ be ɔ, a bɔɔ mɔde kaa a kɛ wɔ ma gba niye ní bɔɔ nɛ ngɛ ɔ. Benɛ waa kɛ Waiswa weku ɔ ya hi si ɔ, i kɛ Heinz wa kase níhi fuu nɛ ye bua wɔ ngɛ ma se sane kpakpa fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, wa kase bɔ nɛ a ngɔɔ nyu bɔɔ ko pɛ kɛ duɔ, kɛ bɔ nɛ wa maa ngɔ nyu nɛ a kɛ fɔ níhi a he ɔ kɛ flush toilet ha. Ngɛ jeha 1983 ɔ mi ɔ, i kɛ Heinz wa ya hi we ko mi ngɛ Kampala, nɛ lejɛ ɔ ngɛ slɔkee.
Waa kɛ bua jɔmi tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ ngɛ Kampala. I kai kaa ngɛ nyɔhiɔ ko mi ɔ, wa ha nihi womi tɛtlɛɛhi nɛ hiɛ pe 4,000! Se bɔ nɛ ni ɔmɛ pee a ní ha ngɛ sane kpakpa a he ɔ hu sa kadimi wawɛɛ. A ngɛ bumi kɛ ha Mawu, nɛ a suɔ nɛ a kase Baiblo ɔ. Behi fuu ɔ, wa ti nɔ fɛɛ nɔ kɛ nihi maa pee 10 kɛ yaa 15 kaseɔ Baiblo ɔ. Nɛ wa kase níhi fuu kɛ je wa Baiblo kaseli ɔmɛ a ngɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e ngɛ mi kaa daa otsi ɔ, a nyɛɛɔ kɛ yaa asafo mi kpehi mohu lɛɛ, se a tu we munyu nyanyaanya gblee, nɛ a kɛ bua jɔmi lɛ peeɔ jã be fɛɛ be.
Ngɛ jeha 1985 kɛ jeha 1986 mi ɔ, a hwu ta si enyɔ ngɛ Uganda ekohu. Behi fuu ɔ, wa naa jokuɛwi kɛ a dɛ tu nguahi. A kɛ mɛ tsuɔ ní kaa tabuli, nɛ a daa si ngɛ hehi nɛ a tsi blɔhi ngɛ. Ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, wa sɔleɔ konɛ Yehowa nɛ ha nɛ wa kɔ nɔ́ se, nɛ waa kɛ nile nɛ fiɛɛ konɛ wa ko sɛ nyagba ko mi, nɛ Yehowa hu bu wa sɔlemi ɔmɛ tue. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke wa na nɔ ko nɛ e bua jɔ Matsɛ Yemi sɛ gbi ɔ he ɔ, wa hɛ jeɔ si fɔfɔɛ nɛ wa ngɛ mi, nɛ ha nɛ wa ngɛ gbeye yee ɔ po nɔ.
I kɛ Heinz kɛ Tatjana (ngɛ kpɛti)
Jehanɛ hu ɔ, waa kɛ bua jɔmi fiɛɛ kɛ ha nibwɔhi nɛ a ba ma a mi ɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, waa kɛ Murat kɛ Dilbar Ibatullin nɛ a je Tatarstan (Central Russia) nɛ a sɛ gba si himi mi ɔ kpe, nɛ waa kɛ mɛ je Baiblo ɔ kasemi sisi. Murat ji dɔkita. E kɛ e yo ɔ ba kase anɔkuale ɔ, nɛ a ha nɛ a baptisi mɛ, nɛ a ngɛ Yehowa sɔmɔe kɛ ba si amlɔ nɛ ɔ. Pee se ɔ, i kɛ yo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Tatjana Vileyska, nɛ e je Ukraine ɔ kpe. Tatjana hao hluu, nɛ e piɛ nguɛ nya nɛ e gbe e he. Benɛ a baptisi Tatjana se ɔ, e kpale kɛ ho Ukraine ya. Pee se ɔ, e ya ye bua kɛ tsɔɔ wa womi ɔmɛ a sisi kɛ ya Ukraine gbi ɔ mi.a
WA YA SƆMƆ NGƐ MA KPA NƆ
Ngɛ jeha 1991 ɔ, benɛ i kɛ Heinz wa ngɛ wa he jɔɔe ngɛ Austria a, wa nine su sɛ womi nɔ kɛ je asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ ngɔ kaa wa ya sɔmɔ ngɛ Bulgaria. Jeha babauu nɛ be ɔ, a tsi wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ nya ngɛ Yuropa ma komɛ a nɔ. Se níhi ba tsake kulaa. Enɛ ɔ he ɔ, a ngmɛ Yehowa Odasefo ɔmɛ blɔ kaa a ma nyɛ maa fiɛɛ faa ekohu ngɛ ma nɛ ɔmɛ a mi, nɛ́ Bulgaria hu piɛɛ he. Kaa bɔ nɛ i de kɛ sɛ hla mi ɔ, i kɛ Heinz wa ngɔ womi komɛ kɛ laa, nɛ waa kɛ ya ma nɛ ɔ mi benɛ a tsi wa ní tsumi ɔ nya ngɛ lejɛ ɔ. Se amlɔ nɛ ɔ lɛɛ a ngɛ wɔ tsɔe kaa wa ya fiɛɛ ngɛ lejɛ ɔ.
A de wɔ kaa wa ko kpale kɛ ya Uganda hu. Enɛ ɔ he ɔ, wa yɛ Uganda konɛ wa ya muɔɔ wa níhi loo waa kɛ wa huɛmɛ ɔmɛ nɛ ye sɛ po. Mohu ɔ, wa ya Germany Betel ɔ, nɛ wa ya ngɔ lɔle ngɛ lejɛ ɔ nɛ wa je kɛ ho Bulgaria ya. A ha nɛ wa ya piɛɛ kuu ko nɛ fiɛɛli 20 pɛ lɛ ngɛ mi ɔ a he ngɛ Sofia.
Waa kɛ haomi kpahi fuu kpe ngɛ Bulgaria. Kekleekle ɔ, wa nui a gbi ɔ. Jehanɛ hu ɔ, womi enyɔ pɛ nɛ a tsɔɔ sisi ngɛ a gbi ɔ mi. Lɔ ɔmɛ ji The Truth That Leads to Eternal Life kɛ Ye Womi Nɛ Sɛɛɔ Baiblo Mi Sanehi ɔ. E he wa ha wɔ hu kaa waa kɛ nɔ ko maa je Baiblo ɔ kasemi sisi. E ngɛ mi kaa nihi nɛ a ngɛ wa kuu ɔ mi ɔ a he pi mohu lɛɛ, se wa ya nɔ nɛ waa kɛ kã fiɛɛ wawɛɛ ngɛ nyagba nɛ ɔmɛ tsuo se. Orthodox sɔlemi ɔ yɔse kã nɛ waa kɛ fiɛɛɔ ɔ, nɛ a te si kɛ wo wɔ.
Ngɛ jeha 1994 ɔ mi ɔ, amlaalo ɔ ngmɛ́ Odasefo ɔmɛ blɔ kaa a sɔmɔ Yehowa hu ngɛ ma a mi. Enɛ ɔ ha nɛ nihi fuu susu kaa wa he ngɛ gbeye wawɛɛ. A nuu wa nyɛmimɛ ɔmɛ ekomɛ. Nihi fuu tu wa he munyu yaya ngɛ adafi fiami womihi a mi kɛ ngɛ tiivi nɔ kɛ gbe wa he guɛ. A tsɔɔ kaa Yehowa Odasefo ɔmɛ suɔ nɛ a bimɛ nɛ a gbo, ejakaa a ngɔɛ muɔ. Jehanɛ hu ɔ, a tsɔɔ kaa Odasefo ɔmɛ deɔ a nyɛmimɛ ɔmɛ kaa a gbe a he. E he wa wawɛɛ ha i kɛ Heinz kaa wa maa fiɛɛ. Behi fuu ɔ, waa kɛ nihi nɛ a hɛ mi jɔɛ kpeɔ, nɛ a kpaa ngmlaa kɛ woɔ wa yi, a tsɛɔ polisi kɛ woɔ wa he, nɛ a fiaa wɔ ní po. Wa nyɛ we nɛ waa ngɔ womihi kɛ ba ma a mi, nɛ e he wa kaa wa maa na he ko nɛ wa ma hai kɛ pee asafo mi kpehi. Ligbi ko po nɛ wa ngɛ kpokpa nɔ kpe pee ɔ, polisi ɔmɛ ba lejɛ ɔ nɛ a ba puɛ kpe ɔ. I kɛ Heinz waa kɛ si fɔfɔɛ ko kaa kikɛ kpi hyɛ. Si fɔfɔɛ nɛ ɔ ngɛ ekpa kulaa ngɛ si fɔfɔɛ nɛ waa kɛ kpe ngɛ Uganda a he. Ngɛ Uganda lɛɛ, nihi fuu suɔ wawɛɛ kaa a maa kase Baiblo ɔ! Mɛni lɛ ye bua i kɛ Heinz nɛ wa ya nɔ nɛ waa kɛ bua jɔmi tsu wa sɔmɔmi ní tsumi ɔ?
Nyɛmimɛ ɔmɛ nɛ a ngɛ ma a mi nɛ waa kɛ bɔ ɔ ha nɛ wa ná bua jɔmi wawɛɛ. A bua jɔ kaa a na anɔkuale ɔ, nɛ a bua jɔ yemi kɛ buami nɛ waa kɛ ha mɛ ɔ he wawɛɛ. Nyɛmimɛ ɔmɛ tsuo pee kake nɛ a ye bua a sibi. Níhi a si kpami nɛ ɔmɛ ha nɛ wa kase kaa wa ma nyɛ ma ná bua jɔmi ngɛ ní tsumi fɛɛ ní tsumi nɛ a kɛ maa wo wa dɛ ɔ mi, ke wa ya nɔ nɛ wa susu ni kpahi a he, se pi wa nyagba amɛ a he.
Benɛ wa ngɛ Bulgaria asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ ngɛ jeha 2007 ɔ mi
Jeha komɛ a se ɔ, e he wɛ ha wɔ kaa wa ma tsu fiɛɛmi ní tsumi ɔ hu. Ngɛ jeha 1998 ɔ mi ɔ, a kpale kplɛɛ Yehowa Odasefo ɔmɛ a nɔ ngɛ mlaa nya, nɛ a tsɔɔ wa womi ɔmɛ fuu a sisi ngɛ Bulgaria gbi ɔ mi. Lɔ ɔ se ɔ, ngɛ jeha 2004 ɔ mi ɔ, a ma asafo ɔ ní tsumi kɔni ehe ngɛ Bulgaria, nɛ a jɔɔ nɔ. Mwɔnɛ ɔ, asafo kakaaka 57 lɛ ngɛ Bulgaria, nɛ a ngɛ fiɛɛli 2,953. Ngɛ sɔmɔmi jeha nɛ be nɛ ɔ mi ɔ, nihi kakaaka 6,475 lɛ a ya Kaimi ɔ. Be ko nɛ be ɔ, nyɛmimɛ yihi enuɔ pɛ lɛ a ngɛ Sofia ma a mi, se amlɔ nɛ ɔ, a ngɛ asafohi nɛɛ ngɛ lejɛ ɔ! Wa na kaa “nɔ nyafii . . . ba pee nimli akpe” niinɛ.—Yes. 60:22.
NYAGBA KPAHI NƐ IMI NITSƐ I KƐ KPE
Ngɛ ye si himi mi ɔ, i nu hiɔhi fuu. Dɔkitahi na kaa nɔ́ fu mi si abɔ. Be ko po ɔ, a na kaa níhi fuu mi ngɛ ye yi mi. Enɛ ɔ he ɔ, a pee mi radiation therapy ko, nɛ a ya pee mi operation ngmlɛfia 12 sɔuu ngɛ India konɛ a kɛ je nɔ́ fu nɔ́ ɔ hiɛhiɛɛ ngɛ ye yi mi. Benɛ a gbe operation ɔ nya a, wa ya nɔ nɛ wa hi India asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ be bɔɔ konɛ ma ná he wami. Lɔ ɔ se ɔ, wa kpale kɛ ho Bulgaria ya.
Ngɛ jamɛ a be ɔ mi ɔ, Heinz ba nu hiɔ ko nɛ nya wa wawɛɛ. E nyɛ we nyɛɛmi, nɛ e nyɛ we munyu tumi hulɔ, e fɔɔ si kɛkɛ. Benɛ hiɔ ɔ nya ngɛ wae ɔ, e he ba hia nɛ ma ye bua lɛ kɛ pee níhi fuu. Be komɛ ɔ, i haoɔ, nɛ i nuɔ he kaa i be nyɛe ma ya nɔ ma hyɛ e nɔ. Se kɛ̃ ɔ, niheyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Bobi ɔ ngɔɔ Heinz kɛ piɛɛɔ e he kɛ yaa fiɛɛmi. Bobi hɛwi ngɛ nɔ́ nɛ nihi ma de akɛnɛ Heinz nyɛ we munyu tumi kpakpa ko loo e nyɛ we nɛ e kudɔ e nɔmlɔ tso ɔ he je. Be fɛɛ be nɛ i nyɛ we nɛ ma ye bua Heinz ɔ, Bobi yeɔ buaa mi kɛ peeɔ jã. E ngɛ mi kaa i kɛ Heinz wa ma wa juɛmi nya si kaa wa be fɔe ngɛ je nɛ ɔ mi mohu lɛɛ, se e ngɛ kaa nɔ́ nɛ Yehowa ngɔ Bobi kɛ ha wɔ kaa wa binyumu!—Maak. 10:29, 30.
Heinz ba ná kansa hulɔ. Aywilɛho sane ji kaa ngɛ jeha 2015 ɔ mi ɔ, ye huno nɛ i suɔ lɛ ɔ gbo. Ye hɛ jaa ngɛ ye huno ɔ he wawɛɛ. Lɛ ji nɔ nɛ haa nɛ i hɛwi tsɔ ngɛ si himi mi. Se loloolo ɔ, e he waa ha mi kaa ma kplɛɛ nɔ kaa ye huno ɔ be hu. I susuɔ e he wawɛɛ, nɛ e peeɔ mi kaa nɔ́ nɛ e ngɛ wami mi loloolo! (Luka 20:38) Behi fuu ɔ, i susuɔ bɔ nɛ e jeɔ mi mi jɔmi mi nɛ e kɛ mi tuɔ munyu, kɛ ga womi kpakpahi nɛ e kɛ haa mi ɔ he ngɛ ligbi ɔ mi. Ye bua jɔ kaa i kɛ Heinz nyɛ nɛ waa kɛ anɔkuale yemi sɔmɔ Yehowa jeha babauu.
YE BUA JƆ KAA YEHOWA YE BUA MI
Yehowa ye bua mi nɛ i nyɛ nɛ i fĩ si ngɛ kahi tsuo nɛ i kɛ kpe ɔ mi. E ngɛ mi kaa i gboɔ zo mohu lɛɛ, se Yehowa ye bua mi nɛ i ba pee ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ nɛ e ngɛ suɔmi nɛ mi wa kɛ ha nihi. (2 Tim. 1:7) Ngɛ Yehowa yemi kɛ buami nya a, i kɛ ye nyɛmiyo wayo ɔ tsuo ngɛ be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ tsue amlɔ nɛ ɔ. Amlɔ nɛ ɔ, ye nyɛmiyo ɔ kɛ e huno ɔ ngɛ kpɔ mi nɔ hyɛmi ní tsumi ɔ tsue ngɛ Yuropa ngɛ he nɛ a tuɔ Serbia gbi ɔ ngɛ ɔ. Niinɛ, Yehowa ha ye papaa sɔlemihi nɛ e sɔle benɛ wa ji jokuɛwi ɔ heto!
Be fɛɛ be nɛ ma kase Baiblo ɔ, e yeɔ buaa mi nɛ i peeɔ kpoo, nɛ i náa tue mi jɔmi nitsɛnitsɛ. Ngɛ behi nɛ a mi wa a mi po ɔ, i kase kaa e sa nɛ ma ya nɔ nɛ ma sɔle kɛ “hɛdɔ” kaa bɔ nɛ Yesu pee ɔ. (Luka 22:44) Blɔ kake nɛ Yehowa gu nɔ kɛ ha ye sɔlemi ɔmɛ a heto ji kaa e ha nɛ nyɛmimɛ nɛ i kɛ mɛ ngɛ asafo mi ngɛ Nadezhda ngɛ Sofia a je suɔmi kɛ mi mi jɔmi kpo kɛ tsɔɔ mi. A fɔɔ mi nine kɛ yaa a we ɔmɛ a mi, nɛ i kɛ mɛ bɔɔ, nɛ behi fuu ɔ, a deɔ mi kaa a suɔ mi. Enɛ ɔ haa nɛ ye bua jɔɔ wawɛɛ.
Behi fuu ɔ, i pueɔ ye yi mi tɛ ngɛ gbogboehi a si tlemi ɔ he. I poɔ he foni kaa i na ye fɔli ɔmɛ nɛ a daa si ngɛ wa we ɔ hɛ mi, nɛ a he pee fɛu kaa bɔ nɛ a ji benɛ a sɛ gba si himi mi ɔ. I naa ye nyɛmiyo ɔ nɛ e ngɛ ní hooe. Jehanɛ hu ɔ, i poɔ he foni kaa Heinz daa si ngɛ e we okpɔngɔ ɔ kasa nya. Ní nɛ ɔmɛ nɛ i susuɔ he ɔ yeɔ buaa mi nɛ i náa bua jɔmi, nɛ i nyɛɔ nɛ i fĩɔ si, nɛ i jeɔ hɛsa kpo ngɛ níhi nɛ Yehowa pee ɔ he.
Ke i susu níhi tsuo nɛ Yehowa pee kɛ ha mi ngɛ ye si himi mi, kɛ ní kpakpahi tsuo nɛ e maa pee ha mi hwɔɔ se ɔ he ɔ, i nuɔ he kaa bɔ nɛ David nu he, nɛ a ngma ngɛ La 27:13, 14 ɔ. Lejɛ ɔ de ke: “Ke i be hemi kɛ yemi kaa ma na Yehowa kpakpa peemi ɔ ngɛ hɛ kali a zugba a nɔ ɔ, jinɛ jije i ko hi? Ngɔɔ o hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ; moo pee kã, nɛ́ o he nɛ wa. Ee, ngɔɔ o hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ.”
a Hyɛ Tatjana Vileyska he sane nɛ je kpo ngɛ December 22, 2000 Awake! ɔ mi, bf. 20-24 ɔ.