Womihi Nɛ A Tsɛ Se Ngɛ Si Himi Kɛ Sɔmɔmi Ní Kasemi Womi ɔ Mi
MAY 7-13
JUETLI NƐ NGƐ MAWU MUNYU Ɔ MI | MAAKO 7-8
“Wo O Sɛumi Tso ɔ, Nɛ O Ya Nɔ Nɛ O Nyɛɛ Ye Se”
nwtsty ní kasemi munyu Mak 8:34
e kua e he: Aloo “e ngmɛɛ he blɔ nɛ e kɛ peeɔ nɔ́ nɛ e suɔ ɔ he.” Enɛ ɔ tsɔɔ kaa nɔ ɔ nitsɛ suɔ kaa e ma kua e he, nɛ́ e ngɔ e he kɛ ha Mawu. A ma nyɛ maa tsɔɔ Hela munyu nɛ ɔ sisi kaa “e ko pee lɛ nitsɛ e suɔmi nya ní.” Munyu nɛ ɔ sa kadimi wawɛɛ ejakaa eko ɔ, e ma bi nɛ nɔ ɔ nɛ kua níhi nɛ lɛ nitsɛ e suɔ kaa e maa pee, otihi nɛ e kɛ ma e hɛ mi, kɛ níhi nɛ e bua jɔ he. (2Ko 5:14, 15) Maako ngɔ Hela munyu nɛ ɔ nɔuu kɛ tsu ní benɛ e ngɛ kuami nɛ Petro kua Yesu ɔ mi tsɔɔe ɔ.—Mak 14:30, 31, 72.
MAY 14-20
JUETLI NƐ NGƐ MAWU MUNYU Ɔ MI | MAAKO 9-10
“Nina Ko Nɛ Woɔ Nɔ Hemi Kɛ Yemi Mi He Wami”
nwtsty ní kasemi munyu Mak 9:7
gbi ko: A bɔ amaniɛ ngɛ Sane Kpakpa a mi hehi etɛ kaa Yehowa kɛ adesahi tu munyu tɛɛ. Enɛ ɔ ji si enyɔne. Nɛ e bami ngɛ be nɛ Yesu tsake ngɛ Petro kɛ Yakobo kɛ Yohane a hɛ mi ngɛ yoku gagaaga ko nɔ ngɛ jeha 32 ɔ mi. A bɔ kekleekle nɔ́ ɔ he amaniɛ ngɛ Mak 1:11, be mi nɛ a baptisi Yesu ngɛ jeha 29 ɔ mi. Nɔ́ nɛ ji etɛne ɔ lɛɛ a bɔ he amaniɛ ngɛ Yohane Sane Kpakpa a mi pɛ. Nɛ e bami ngɛ jeha 33, be mi nɛ e piɛ bɔɔ nɛ Yesu maa ye e nyagbe He Tsɔmi ɔ mi. Ngɛ enɛ ɔ mi ɔ, Yesu bi nɛ Yehowa nɛ wo Lɛ nitsɛ e biɛ ɔ hɛ mi nyami. Yehowa ha Yesu ní bimi nɛ ɔ heto.—Yo 12:28.
Hla Ngmami ɔ Mi Junehi Fitsofitso:
nwtsty ní kasemi munyuhi Mak 10:17, 18
Tsɔɔlɔ Kpakpa: E ngɛ heii kaa nyumu nɛ ɔ kɛ munyu nɛ ji “Tsɔɔlɔ Kpakpa” a tsu ní kaa sablai kɛ yi jemi. Enɛ ɔ ji hɛ mi nyami womi sablai nɛ jami hɛmi nyɛli ɔmɛ hyɛɛ blɔ kaa a kɛ tsɛ mɛ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke a tsɛ Yesu ke “Tsɔɔlɔ” loo “Nyɔmtsɛ” ɔ, e kua we (Yo 13:13), se mohu e ngɔɔ hɛ mi nyami womi tsuo kɛ haa e Tsɛ ɔ.
Nɔ ko be nɛ e ji nɔ kpakpa, ja Mawu pɛ: Ngɛ ngmami nɛ ɔ mi ɔ, Yesu kplɛɛ nɔ kaa Yehowa pɛ ji nɔ nɛ ngɛ he blɔ nɛ e tsɔɔ nɔ́ kpakpa. Ngɛ je mluku ɔ tsuo mi ɔ, lɛ ji Nɔ nɛ ngɛ he blɔ kaa e tsɔɔ nɔ́ kpakpa kɛ nɔ́ yaya. Adam kɛ Hawa ngɔ jamɛ a he blɔ ɔ, nɛ a tsɔ atua nɛ a ye tso nɛ haa nɔ le ɔ kpakpa kɛ yayami ɔ yiblii. Yesu pee we e ni jã, e je he si bami mi nɛ si jamɛ a he blɔ ɔ kɛ ha e Tsɛ ɔ. Mawu gu famihi kɛ blɔ tsɔɔmihi nɛ e kɛ ha ngɛ e Munyu ɔ mi ɔ nɔ kɛ tsɔɔ wɔ nɔ́ kpakpa.—Mak 10:19.
KRISTOFOHI A SI HIMI
“Nɔ́ Nɛ Mawu Ngɔ Kɛ Tsa”
nwtsty ní kasemi munyuhi Mak 10:4, 11
yo fiemi womi: Aloo “gba mi pomi womi.” Mose Mlaa a tsɔɔ kaa ke nyumu ko ngɛ hlae nɛ e po gba mi ɔ, e sa kaa e pee jã ngɛ mlaa nya. E ma nyɛ ma ya na ma nikɔtɔma amɛ. Mlaa a haa nyumu ɔ be konɛ e kɛ susu yi mi kpɔ nɛ e yaa mwɔ ɔ he saminya, ejakaa hɛdɔ ngɛ he. E ngɛ heii kaa a wo Mlaa nɛ ɔ konɛ e tsi nihi a nya konɛ a kɛ o ya yemi nɛ ko po gba mi, nɛ a kɛ po yihi hu a he piɛ. (5Mo 24:1) Se ngɛ Yesu be ɔ mi ɔ, jami hɛ mi nyɛɛli ha nɛ gba mi pomi ba pee nɔ́ ko nɛ e pɔ he wawɛɛ. Yi nɔ sane ngmalɔ Josephus, nɛ e hi si ngɛ Kekle jeha lafa a mi, nɛ e ji Farisi no nɛ e po gba mi ɔ tsɔɔ kaa, a nyɛɔ “da nɔ́ saisaa ko nɔ kɛ poɔ gba mi (nyumuhi titli ji nihi nɛ a peeɔ jã).”
e kɛ e yo maa po gba mi: Aloo “e maa wo e yo blɔ.” Munyu nɛ ɔ kɛ munyu nɛ Yesu tu ngɛ Mateo 19:9 ɔ ngɛ tsa kpa. Se ngɛ jamɛ ngmami ɔ mi ɔ munyu nɛ ji “nɛ pi ajuama bɔmi he je” ɔ piɛɛ he. (Hyɛ ní kasemi munyu Mat 5:32) Yesu munyu nɛ Maako ngma nɛ ɔ tsɔɔ kaa nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ nɔ ko maa da nɔ kɛ po gba mi nɛ pi “ajuama bɔmi” (Hela munyu porneiʹa) he je ɔ, ke e ya sɛ gba si himi mi ɔ, e puɛ gba.
e puɛ gba kɛ si e yo ɔ: Ngɛ munyu nɛ ɔ mi ɔ, Yesu kplɛɛ we rabi ɔmɛ a tsɔɔmi nɛ pɔ he nɛ haa nɛ nihi ngmɛɛɔ a yihi a he “ngɛ nɔ́ tsuaa nɔ́ ko he” ɔ nɔ. (Mat 19:3, 9) Yuda bi fuu he we yi kaa nyumu hu ma nyɛ ma puɛ gba kɛ si e yo. Rabi ɔmɛ tsɔɔ kaa ke huno ko je e yo se ɔ, e puɛ we gba. Se ke yo ko je e huno se ɔ, lɛɛ lɛɛ e puɛ gba! Yesu tsɔɔ kaa e sa nɛ hunomɛ kɛ yigbayihi tsuo nɛ a ngɔ mlaa nɛ ɔ kɛ tsu ní, nɛ e kɛ tsɔɔ kaa nyumuhi a nɔ kuɔ we pi yihi, enɛ ɔ he ɔ, e sa kaa a bu mɛ.
nwtsty ní kasemi munyu Mat 5:32
Ajuama Bɔmi: E ji Hela munyu nɛ ji porneiʹa a sisi tsɔɔmi, nɛ e kɔɔ bɔmi namihi tsuo nɛ mlaa ngmɛ́ blɔ ɔmɛ a he. Gba puɛmi, yahomi, ni enyɔ nɛ a sɛ we gba si himi mi nɛ a kɛ a sibi náa bɔmi, nyumu kɛ nyumu loo yo kɛ yo a bɔmi nami, kɛ nɔmlɔ kɛ lohwe a bɔmi nami hu piɛɛ he.—Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi.
MAY 21-27
JUETLI NƐ NGƐ MAWU MUNYU Ɔ MI | MAAKO 11-12
“E Ngɔ Babauu Kɛ Wo Mi Pe Ni Kpa Amɛ Tsuo”
nwtsty ní kasemi munyuhi Mak 12:41, 42
sika tsumi dakahi: Blema Yuda bi a níhi a mi hlami ko nɛ a peeɔ tsɔɔ kaa a pee yemi kɛ buami daka nɛ ɔmɛ kaa bɔ nɛ titimatihi ngɛ ɔ, nɛ a je puɔ ngɛ daka amɛ a yi nɔ blɔ. Nihi ngɔɔ yemi kɛ buami slɔɔtohi kɛ wo ɔ daka nɛ ɔmɛ a mi. A kɛ Hela munyu nɛ ɔ nɔuu tsu ní ngɛ Yo 8:20, nɛ a tsɔɔ sisi kaa, “he nɛ sika tsumi daka amɛ ngɛ ɔ.” Eko ɔ, munyu nɛ ɔ tsɔɔ he ko ngɛ Yihi A Kpo ɔ Nɔ. (Hyɛ ní kasemi munyu Mat 27:6 kɛ Mawu Munyu ɔ Kasemi Womi ɔ fã 15) Yuda bi a womi ko tsɔɔ kaa, a ngɔɔ yemi kɛ buami dakahi 13 kɛ maa gbogbo ɔmɛ a he ngɛ kpo ɔ nɔ. A tsɔɔ kaa sika tsumi daka ngua ko ngɛ sɔlemi we ɔ nitsɛ, nɛ a ngɔɔ sika tsuo nɛ a je ngɛ sika daka nɛ ɔmɛ a mi ɔ kɛ ya woɔ mi.
sika nyafii enyɔ: E ji “lepta enyɔ.” A kɛ Hela munyungu le·ptonʹ, ɔ tsu ní ngɛ hiɛhiɛɛ peemi mi kɛ tsɔɔ kaa e ji nɔ́ ko nyafii aloo nɔ́ ko nɛ e klee we. Lepta kakaaka 128 lɛ peeɔ denario kake, e nɛ ɔ tsɔɔ heii kaa e ji sika nɛ a kɛ akɔblee loo sika hiɔ pee ɔmɛ a kpɛti nyafii pe kulaa nɛ a kɛ tsu ni ngɛ Israel.—Hyɛ Munyu Komɛ A Sisi Tsɔɔmi, “Lepta,” kɛ Mawu Munyu ɔ Kasemi Womi ɔ fã 18.
e sui nɔ́ ko kulaa: E ji “Kuadran.” Hela munyungu ko·dranʹtes (a je ngɛ Latin munyungu kuadran mi) tsɔɔ Roma sika nɛ a kɛ akɔblee aloo sika hiɔ pee. Kuadran kakaaka 64 lɛ pee ɔ denario kake. Maako ngɔ Roma bi ɔmɛ a sika nɛ ɔ kɛ tsu ní kɛ tsɔɔ sika nɛ e sui nɔ́ ko kulaa nɛ Yuda bi kɛ pɔɔ ní tsumi ɔ mi.—Hyɛ Mawu Munyu ɔ Kasemi Womi ɔ fã 18.
nwtsty ní kasemi munyuhi Mat 27:6
sika to he klɔuklɔu ɔ: Munyu nɛ ɔ ma nyɛ maa tsɔɔ he ko ngɛ sɔlemi we ɔ he nɛ “sika tsumi daka” nɛ a tu he munyu ngɛ Yo 8:20 ɔ maa si ngɛ ɔ, eko ɔ ngɛ Yihi A Kpo ɔ Nɔ, he nɛ sika tsumi dakahi 13 ɔmɛ ngɛ ɔ. (Hyɛ Mawu Munyu ɔ Kasemi Womi ɔ fã 15.) A tsɔɔ kaa sika tsumi daka ngua ko ngɛ sɔlemi we ɔ nitsɛ, nɛ a ngɔɔ sika tsuo nɛ a je ngɛ sika daka nɛ ɔmɛ a mi ɔ kɛ ya woɔ mi.
muɔ sika: sika nɛ a ngɔɔ ngɛ nɔ gbemi loo muɔ si puemi he.
Hla Ngmami ɔ Mi Junehi Fitsofitso:
nwtsty ní kasemi munyu Mak 11:17
sɔlemi we kɛ ha je ma amɛ tsuo: Ngɛ Sane Kpakpa ngmali etɛ nɛ a tsɛ Yes 56:7 ɔ se ɔ a kpɛti ɔ, Maako pɛ nɛ e ngɔ jamɛ a ngmami ɔ mi munyu nɛ ji, “kɛ ha je ma amɛ tsuo” ɔ kɛ piɛɛ e nɔ ɔ he. (Mat 21:13; Luk 19:46) A ma sɔlemi we ɔ nɛ ngɛ Yerusalɛm ɔ kɛ ha Israel bi kɛ nibwɔhi nɛ a je ma se nɛ a yee Mawu gbeye ɔ tsuo konɛ a sɔmɔ nɛ a sɔle kɛ ha Yehowa ngɛ mi. (1Ma 8:41-43) Yesu bu Yuda bi nɛ a kɛ sɔlemi we ɔ pee jua yemi he, kɛ juli a tɛ puɔ mi ɔ fɔ. A ní peepee ɔ ha nɛ nihi nɛ a je je ma amɛ tsuo a mi ɔmɛ a kɔni mi jɔ̃, nɛ e ha we nɛ a ná he blɔ nɛ a ya sɔmɔ Yehowa ngɛ e sɔlemi we ɔ konɛ a hɛ kɛ su e he.