Watchtower INTANƐTƖ ZƲ AWUUKUZIYELƐDƖKA
Watchtower
INTANƐTƖ ZƲ AWUUKUZIYELƐDƖKA
Aɣɩnda
  • BAYƖBƲLƲ
  • AWUUKU NƖƖ NNINYENI MVƲLƆ
  • DƖYƐZUMANLƐ
  • w23 February owu. azʋ. 8-13
  • Nyiá Wʋ Bayɩbʋlʋ Ɛɣɩngalɛ Zʋ Mfasʋ Sʋ̃maa

Vidiyo bela íni ɔfʋã ɛkɩhyɩ.

Yɛpakyɛbɛ wʋ, dɩyɛ be ɩákɔ bʋwɔ wɔ vidiyo mɔɔ ɔtwɩ̃ɩ̃ yɩ nu.

  • Nyiá Wʋ Bayɩbʋlʋ Ɛɣɩngalɛ Zʋ Mfasʋ Sʋ̃maa
  • Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2023
  • Odwokɔtile ngyɩkɩ̃ɩ̃ngyɩkɩ̃ɩ̃
  • Ndwokɔ mɔɔ ɩ nɩɩ yɩ di nsɛ́
  • KƖNGA WƆ ƆHƲANƖ BE ZƲ MƆƆ ƐKƐDƖ YƖ TƲ
  • KƖNGÁ FA PƖBƐ NDWOKƆ MVƲLƆ MƆƆ NƖ ÉZI
  • MA MƆƆ ƐKƖNGAA NƖ INYIÁ WƲ ƐBƖLAWƆLƐ ZƲ TUMI
  • SƐ YƐKƖNGA BAYƖBƲLƲ YƖ A, YƐ ANYƖ KELE
  • “Bɛyɛ́ Mɔɔ Nyamɩnlɩ Odwokɔ Nɩ Ikehile Mʋnlʋmmɔ Nɩ”
    Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2024
  • Kɛ Ɩkɛyɛ Na Wʋanyia Bayɩbʋlʋ Ɛɣɩngalɛ Zʋ Mfasʋ Kezile a?
    Sa Ɔkʋla Enyia Anyɩnlɩlelɛ Daabaa!—Buuku Mɔɔ Ɩbʋwa Ma Ɛtɩ Bayɩbʋlʋ Yɩ Tʋ
Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2023
w23 February owu. azʋ. 8-13

DƖYƐZUMANLƐ ODWOKƆ 7

Nyiá Wʋ Bayɩbʋlʋ Ɛɣɩngalɛ Zʋ Mfasʋ Sʋ̃maa

“Kɛ ɛdɩlɩ mɔɔ ɛɣɩnganlɩ yɩ tʋ zeli a?”—LK. 10:26.

NDWOMI 97 Nnwʋanlɩ Gyĩ Nyamɩnlɩ Odwokɔ Yɩ Zʋ

MƆƆ YƐBAZUMAa

1. Mɩnla yɛ ɩma yɛnwʋ kɛɛ nɩ Ɛhɛlɛlɛ Odwokɔ yɩ nwʋ hyinyia Gyisɛsɩ a?

KILA kezimɔ ɩkɛyɛ anyɩnlɩlelɛ kɛɛ egyĩ Gyisɛsɩ yɩ anyunu etiye yi mmɩlɩ mɔ ikilehilee nɩ. Nɩ Ɛhɛlɛlɛ Nwanzanwanza nu ndwokɔ gua yi ti nu, na nɩ ɩta ɩtwɩ̃ adwɩnɩ isiye ɔzʋlɔ paa! Nɔhʋanlɛ nu nɩ, ndwokɔ mɔɔ Gyisɛsɩ lili bɔmʋnlɩ ɩhanlɩ wɔ yɩ onlumanlɛ mɛda nɩɩ ndwokɔ mɔɔ itualɩ yɩ tʋ mɔɔ ɩhanlɩ ansaana ibawu nɩ be zʋ̃ Ɛhɛlɛlɛ yi nu.b (Dit. 8:3; Ndw. 31:5; Lk. 4:4; 23:46) Na wɔ alʋbɔ asã nɩɩ ɔfʋã mɔɔ Gyisɛsɩ ɩva ɩyɛlɩ yɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ egyima yi nu nɩ, nɩ ɩta ɩkɩnga Ɛhɛlɛlɛ Odwokɔ yɩ, ɩfa numɔ ndwokɔ ɩkã na ikilehile numɔ wɔ bagua nu.—Mt. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Lk. 4:16-20.

Mfonyini: 1. Kɛ kuakula nɩ, Gyisɛsɩ yɩ awʋvʋlɔ bɛtɩndɛɛ bekilee yi na itiyee. 2. Kakɩ Gyisɛsɩ inyi ɩɣa ɩyɛ abɩlantɩyɛ, na ɩ nɩɩ yɩ awʋvʋlɔ bɔwɩɛnɩ bɛ azʋ̃ betiyee Ɛhɛlɛlɛ ndwokɔ mɔɔ bɛkɩngaa wɔ ayiyialɩyɛ aliyia nu nɩ. 3. Gyisɛsɩ ɩyɛ ebani na ɩkɩngaa ɔnwʋma mɔɔ bɛyɩnya.

Wɔ Gyisɛsɩ yɩ ɛbɩlawɔlɛ nu munwala nɩ, ihileli kɛɛ yɩ anyɩ deli Ɛhɛlɛlɛ Ndwokɔ yɩ nwʋ na ɩmanlɩ ɩlalɩ ali wɔ yɩ nyɛlɩyɛ nu (Kila nkyɩkyɛmi 2)

2. Mɩnla yɛ ɩwʋwalɩ Gyisɛsɩ ma ɩnwʋnlɩ Ɛhɛlɛlɛ Odwokɔ yi nu bʋwɔ mmɩlɩ mɔ inyii nɩ a? (Kila Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ yɩ anyunu mfonyini yi.)

2 Alʋbɔ sʋ̃maa ansaana Gyisɛsɩ bawɔ yɩ ɔzʋ̃mɩnlɛ egyima yɩ tʋ nɩ, nɩ ɩta ɩkɩnga na ɩtɩ Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ mbɔmɩ sʋ̃maa sʋ̃. Pɩlazunɛ bela íni nwʋmɔ kɛɛ sɛ nɩ bɔwɔ awudo a, nɩ Gyisɛsɩ ta tɩ kɛɛ Mɛɛlɩ nɩɩ Dwosefi bɛlɛ Ɛhɛlɛlɛ yi nu ndwokɔ bɔbɔɔ nkɔmmɔ.c (Dit. 6:6, 7) Yɛkɔhʋla yɛkɛhã kɛɛ nɩ Mmʋnlɩlelɛ Eɣile bela Gyisɛsɩ nɩɩ yɩ abusunwa yɩ kɔ ayiyialɩyɛ aliyia nu. (Lk. 4:16) Ɩkɛyɛ kɛɛ sɛ nɩ ɩkɔ na bɛkɩngaa Ɛhɛlɛlɛ Odwokɔ yɩ a, nɩ ɩyɛ azʋnlɩ itiye yi bʋwɔ paa. Mmɩlɩ ɩkɔ ɔzʋlɔ nɩ, Gyisɛsɩ zumanlɩ kezimɔ ɩkɛɣɩnga Ɛhɛlɛlɛ Nwanzanwanza yɩ. Eyi ti, Gyisɛsɩ ɣa nwʋnlɩ Ɛhɛlɛlɛ Ndwokɔ yi nu bʋwɔ, ɩlalɩ yɩ ahʋnlɩnɩ zʋ na ɩmanlɩ inyianlɩ yɩ ɛbɩlawɔlɛ zʋ tumi. Kɛ ndianwʋ nɩ, kakɛ odwokɔ mɔɔ izili wɔ asɔlɩ aliyia yɩ nu kɛnɩ mmɩlɩ mɔ Gyisɛsɩ ili alʋbɔ 12 nɩ. ‘Kezimɔ nɩ Gyisɛsɩ ɩtɩ odwokɔ tʋ nɩɩ munwalɩyɛ mɔɔ ɩva ɩmanlɩ bɛ nɩ ɩyɛlɩ ehilehilelɛmaa mɔɔ nɩ bezi Mosisi Mmɛla yɩ nu bʋwɔ paa nɩ asibɔnwʋ.’—Lk. 2:46, 47, 52.

3. Mɩnla yɛ yekozuma wɔ dɩyɛzumanlɛ eyi nu a?

3 Amɩyɛ sʋ̃ sɛ yɛkɩnga Ɛhɛlɛlɛ Odwokɔ yɩ eɣile bela a, yɛkɔnwʋ numɔ bʋwɔ na ɩala yɛ ahʋnlɩnɩ zʋ sʋ̃. Kɛ yɛkɛyɛ na yeanyia mɔɔ yɛkɩnga nɩ zʋ mfasʋ sʋ̃maa a? Sa yɛkʋla yesuma debe wɔ mɔɔ Gyisɛsɩ hanlɩ hileli bɛzabɛ mɔɔ nɩ bezi Mmɛla yɩ nu bʋwɔ mɔɔ ɛhɛlɛlɛmaa yɩ, Falasiimaa yɩ nɩɩ Sadusiimaa nɩ kɩnla nwʋmɔ nɩ nu. Nɩ Nyamɩnlɩzʋ̃mɩnlɛ nu mbanimbani eyimmɔ bɛta bɛkɩnga Ɛhɛlɛlɛ yɩ, naasʋ̃ nɩ bɛányia ɔzʋlɔ mfasʋ bela. Gyisɛsɩ hanlɩ nninyeni asã be mɔɔ ankɩ ɩsɛ kɛɛ mmenyia eyimmɔ yɛ na ama bɛanyia mfasʋ sʋ̃maa wɔ Ɛhɛlɛlɛ Odwokɔ nɩ zʋ. Ndwokɔ mɔɔ ɩhanlɩ ihileli bɛ nɩ kɔwʋwa ma yekodu mpʋnɩ wɔ (1) kezimɔ yɛkɛdɩ mɔɔ yɛkɩnga nɩ tʋ, (2) kezimɔ yɛkɔnwʋ ozumalɛdɩyɛ mvʋlɔ, nɩɩ (3) kezimɔ yɛkɛma Nyamɩnlɩ Odwokɔ nɩ kenyia yɛ ɛbɩlawɔlɛ zʋ tumi.

KƖNGA WƆ ƆHƲANƖ BE ZƲ MƆƆ ƐKƐDƖ YƖ TƲ

4. Mɩnla yɛ Luuku 10:25-29 yɩ kilehile yɛ falɩ Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ ɛɣɩngalɛ nwʋ a?

4 Yɛpɛ kɛɛ yɛtɩ mɔɔ yɛkɩnga wɔ Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ nu nɩ tʋ. Kɛ ɔzɔ a, yelényia ɔzʋlɔ mfasʋ ana bela. Kɛ ndianwʋ nɩ, sunzu nkɔmmɔ be mɔɔ Gyisɛsɩ nɩɩ “benyia be mɔɔ izi Mmɛla yɩ nɩ” wɔlɩ nɩ nwʋ kila. (Kɩnga Luuku 10:25-29.) Mmɩlɩ mɔ benyia nɩ ɣizialɩ mɔɔ ɩkɛyɛ na ianyia nnwʋanlɩ mɔɔ íni awielɩyɛ nɩ, Gyisɛsɩ hwɩnlɩ yɩ adwɩnɩ ziyeli Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ zʋ. Iɣizialɩ yɩ kɛɛ: “Mɩnla yɛ bɛhɛlɛ yɩ wɔ Mmɛla yɩ nu a? Kɛ ɛdɩlɩ mɔɔ ɛɣɩnganlɩ yɩ tʋ zeli a?” Benyia nɩ wuwalɩ yɩ bʋwɔ, ɩvalɩ ɛhɛlɛlɛ yɩ nu ndwokɔ mɔɔ ɩfalɩ Nyamɩnlɩ nɩɩ ɔhɔnwʋmmɔ nwʋ ɔlɔlɛ nwʋ nɩ ɩhanlɩ. (Lɛv. 19:18; Dit. 6:5) Naasʋ̃ yɛ mɔɔ benyia nɩ ɣizialɩ nɩ ndwɩ: “Aninyia paa yɛ lɛ mʋ ɔhɔnwʋ a?” Mɔɔ iɣizialɩ nɩ kile kɛɛ ɩátɩ mɔɔ ɩɣɩnganlɩ nɩ tʋ ankasa. Meti nɩ ɩánwʋ kezimɔ ɩkɛva Ɛhɛlɛlɛ yɩ ɩkɛyɛ egyima bʋwɔ wɔ yɩ ɛbɩlawɔlɛ nu.

Sa yɛkʋla yesuma kezimɔ yɛkɛdɩ mɔɔ yɛkɩngaa nɩ tʋ

5. Sɛ yɛbɔ mpayɩ na yɛ dɩdagyɩ yɛkɩnga a, mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ ɩbʋwa yɛ ma yɛtɩ mɔɔ yɛɣɩnga nɩ tʋ a?

5 Nninyeni be wɔ kɛ mɔɔ yɛyɛ a, ɩkɔhʋla ɩkɔwʋwa yɛ ma yɛkɛdɩ Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ mɔɔ yɛkɩnga nɩ tʋ bʋwɔ. Adwɩnɩhilelɛ mɔɔ ɩkɔhʋla ɩkɔwʋwa wʋ nɩ be ɛdɩ. Bɔ́ Mpayɩ ansaana wʋawɔ ɛɣɩngalɛ yɩ tʋ. Yehyinyia Gyehova yɩ mmʋwalɩyɛ na yɛahʋla yɛadɩ Ɛhɛlɛlɛ Odwokɔ yɩ tʋ, meti sa yɛkʋla yesiã yɩ kɛɛ ɩva sunzuma nwanzanwanza yɩ ɩwʋwa yɛ ma yɛva yɛ adwɩnɩ yeziye mɔɔ yɛkɩngaa yɩ zʋ. Akʋ̃ sʋ̃, dɩdagyɩ kɩnga. Eyi kɔwʋwa wʋ ma ɛkɛdɩ mɔɔ ɛkɩngaa nɩ tʋ. Sɛ ɛkɩnga ma ifindenli wʋ munwa anzɛnyɩɩ ɛkɩnga di Bayɩbʋlʋ ɛɣɩngalɛ mɔɔ bɛyɛ yɩ odiyo nɩ mɛda a, sa ɩkʋla ɩbʋwa wʋ paa. Eyi kɛma ɛkɛva wʋ adwɩnɩ munwala ekeziye zʋlɔ, na ɩkɔwʋwa wʋ ma ɛkɛdɩ yɩ tʋ, ɛkɛhakɛ na wʋazuma nninyeni sʋ̃maa wɔ Nyamɩnlɩ Odwokɔ mɔɔ ɛkɩngaa yɩ nu. (Dwh. 1:8) Sɛ ɛkɩnga owie a, sia bɔ mpayɩ da Gyehova asɩ wɔ yɩ Odwokɔ mɔɔ ɩva ɩhyɛ yɛ nɩ nwʋ na siã yɩ kɛɛ ɩwʋwa wʋ ma ɛva mɔɔ ɛɣɩnga nɩ ɛyɛ egyima.

Mfonyini: 1. Aliyema baalɛ be ɩkɛlɛɛ ndwokɔ be ikowula yɩ Bayɩbʋlʋ yi nu. 2. Aliyema benyia isumaa dɩyɛ wɔ yɩ tabɩlɛtɩ zʋ, ituaa yɩ tʋ na ɩkɛlɛɛ ndwokɔ be ikogua nwʋmɔ. 3. Aliyema baalɛ be ɩlɛ “JW Library” isumaa Bayɩbʋlʋ, ituaa nkyɩkyɛmi yɩ tʋ na ɩkɛlɛɛ ndwokɔ ikogua nwʋ.

Mɩnla ti mɔɔ sɛ ɛkɛlɛ mɔɔ ɛkɩngaa nɩ nwʋ odwokɔ ɛgyɩkɩ̃ɩ̃ be etiã kɛ a, ɩkɔwʋwa wʋ ma ɛkɛdɩ yɩ tʋ na wʋahakɛ a? (Kila nkyɩkyɛmi 6)

6. Mɩnla ti mɔɔ sɛ ebizia wʋ nwʋ ndwokɔ na ɛkɛlɛ mɔɔ ɛkɩngaa nɩ nwʋ odwokɔ etiã kɛ a, ɩkɔhʋla ɩkɔwʋwa wʋ a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)

6 Nninyeni anwɩ̃ sʋ̃ mɔɔ ɩkɔhʋla ɩkɔwʋwa wʋ ma ɛkɛdɩ Bayɩbʋlʋ yɩ tʋ bʋwɔ yɛ dɩ. Bizia wʋ nwʋ ndwokɔ mmɩlɩ mɔ ɛkɩngaa nɩ. Sɛ ɛkɩngaa ndwokɔ be wɔ Bayɩbʋlʋ yɩ nu a, bizia wʋ nwʋ kɛɛ: ‘Aninyiammɔ yɛ odwokɔ eyi falɩ bɔ nwʋ a? Aninyia yɛ ɩtɩndɛɛ a? Aninyia yɛ ɩtɩndɛɛ ikile yi a, na mɩnla ti a? Ɛhɩnla dɩka yɛɛ mɩnla mmɩlɩ yɛ odwokɔ eyi isii a?’ Ndwokɔ eyimmɔ kɔwʋwa ma ɛkɛva wʋ adwɩnɩ ekeziye mɔɔ ɛkɩngaa nɩ zʋ na wʋadwɩnɩndwɩnɩ nwʋmɔ wʋahɔ aɣinzi. Akʋ̃ sʋ̃ mɔɔ ɛkɩngaa nɩ, kɛlɛ nwʋmɔ ndwokɔ sikalɛ be tiã kɛ. Sɛ ɛkɛlɛ mɔɔ ɛkɩngaa yɩ nɩ nwʋ debe etiã kɛ a, ɩma ɔdwɩnɩndwɩnɩ nwʋmɔ kɔ aɣinzi na ɩkɔwʋwa wʋ ma ɛkɛdɩ yɩ tʋ bʋwɔ sʋ̃. Sɛ yɛkɛlɛ mɔɔ yɛɣɩnga yɩ nwʋ debe a, ɩbʋwa yɛ ma yɛkakɛ. Sa ɔkʋla ɛkɛlɛ ndwokɔɣizialɛ be, ɛbɩbɛlɛnu be mɔɔ ɛyɛlɩ, ndwokɔ aditili, kezimɔ ɛkɛva mɔɔ ɛɣɩnganlɩ nɩ ekeli egyima anzɛnyɩɩ kezimɔ ɛtɩ nɣanlɩ wɔ mɔɔ ɛɣɩnganlɩ nɩ nwʋ etiã kɛ. Ebiye a, ɔkɔnwʋ kɛɛ nninyeni mɔɔ ɛkɛhɛlɛ ekediã kɛnɩ nɩ, ɩkɔwʋwa wʋ ma ɔkɔnwʋ Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ kɛɛ kɛlɛta mɔɔ ɩhɛlɛlɩ ɩmanlɩ wʋ.

7. Mɩnla ti mɔɔ ihyinyia kɛɛ yesunzu mɔɔ yɛkɩnga wɔ Bayɩbʋlʋ nu nɩ nwʋ yɛkɔ aɣinzi a? (Matiyu 24:15)

7 Gyisɛsɩ nwʋnlɩ kɛɛ nwʋmɔ hyinyia paa kɛɛ yɛdwɩnɩndwɩnɩ nninyeni nwʋ yɛkɔ aɣinzi na ama yɛadɩ mɔɔ yɛkɩnga wɔ Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ nu nɩ tʋ. (Kɩnga Matiyu 24:15.) Kɛ yɛkɔdwɩnɩndwɩnɩ nninyeni nwʋ yɛkɔhɔ aɣinzi nɩ, kɛ ɩtʋ ikile a? Ikile kɛɛ yɛkɔnwʋ abusunwawɔlɛ nɩɩ sʋnʋnkʋ̃ mɔɔ ɩwɔ ndwokɔ be nu na yɛadɩ ndwokɔ mɔɔ ɩɣɩnta nɩ tʋ. Akʋ̃ sʋ̃ kɛmɔ Gyisɛsɩ hileli nɩ, ɩsɛ kɛɛ yɛdwɩnɩ nninyeni nwʋ yɛkɔ aɣinzi na yɛanwʋ ndwokɔ mɔɔ isizi a ikile kɛɛ Bayɩbʋlʋ nkɔmɩhyɛ ɩɣa nu. Ihyinyia kɛɛ yesunzu nninyeni nwʋ yɛkɔ aɣinzi ama yɛahʋla yeanyia mɔɔ yɛkɩngaa wɔ Bayɩbʋlʋ yi nu munwala zʋ mfasʋ.

8. Kɛ yɛkɛyɛ na yɛazunzu nninyeni nwʋ yɛahɔ aɣinzi mmɩlɩ mɔ yɛkɩngaa dɩyɛ nɩ a?

8 Gyehova bʋwa yɩ azʋ̃mɩvʋlɔ ma bosunzu nninyeni nwʋ bɔkɔ aɣinzi. Meti bɔ yɩ mpayɩ na siã yɩ kɛɛ ɩwʋwa wʋ ma ɔhʋla ɛyɛ ɔzɔ. (Ɛɣɛ. 2:6) Kɛ ɛkɛyɛ wʋ mpayɩ nwʋ egyima ekeze a? Dɩdagyɩ sunzu mɔɔ ɛkɩnga nɩ nwʋ bʋwɔ na nwʋ kezimɔ ɩfalɩ nninyeni mɔɔ ezi daada nɩ nwʋ. Mɔɔ ɩkɔwʋwa wʋ nɩ, pɩbɛlɩ yɛ awuuku mɔɔ yɛfa yesuma Bayɩbʋlʋ dɩkɛɛ Buuku Mɔɔ Gyehova Dasɩvʋlɔmaa Bɛfa Bɛyɛ Ɛbɩbɛlɛnu yi nu. Awuuku eyimmɔ mɔɔ yɛfa yesuma dɩyɛ nɩ kɔwʋwa wʋ ma ɛkɛdɩ Bayɩbʋlʋ nu odwokɔ be tʋ bʋwɔ na wʋanwʋ kezimɔ ɛkɛva ɛkɛyɛ egyima wɔ wʋ ɛbɩlawɔlɛ nu. (Hib. 5:14) Sɛ ɔdwɩnɩndwɩnɩ Ɛhɛlɛlɛ Odwokɔ yɩ nwʋ ɔkɔ aɣinzi mmɩlɩ mɔ ɛkɩngaa nɩ a, ɩkɛma ntɩyasɩ mɔɔ ɔwɔ wɔ Ɛhɛlɛlɛ yi nu nɩ kɛyɛ kezi.

KƖNGÁ FA PƖBƐ NDWOKƆ MVƲLƆ MƆƆ NƖ ÉZI

9. Mɩnla Bayɩbʋlʋ nu nɔhʋanlɛ odwokɔ mɔɔ ihyinyia paa yɛ Sadusiimaa nɩ wuli bɛ anyɩ gualɩ zʋ a?

9 Nɩ Sadusiimaa nɩ zi awuuku anlu mɔɔ ili bɔmʋnlɩ wɔ Hibulu Ɛhɛlɛlɛ yɩ nu bʋwɔ paa, naasʋ̃ bowuli bɛ anyɩ bogualɩ nɔhʋanlɛ odwokɔ mɔɔ ɩwɔ numɔ mɔɔ nwʋmɔ hyinyia paa nɩ zʋ. Kɛ ndianwʋ nɩ, kila kezimɔ Gyisɛsɩ yɩlɩ Sadusiimaa bo odwokɔɣizialɛ mɔɔ ɩfalɩ awudunwolɩyɛ nwʋ nɩ yi munwa. Iɣizialɩ bɛ kɛɛ: “Asʋ̃ bɛlɛ́kɩnganlɩ wɔ Mosisi buuku yi nu, odwokɔ mɔɔ ɩfalɩ ndibe ɛgyɩkɩ̃ɩ̃ yɩ nwʋ nɩ kɛɛ, Nyamɩnlɩ izeli Mosisi kɛɛ, ‘Mamɩ yɛ lɛ Abilehamɩ Nyamɩnlɩ nɩɩ Ayɩzɩkɩ Nyamɩnlɩ nɩɩ Gyekɔpʋ Nyamɩnlɩ a’?” (Mk. 12:18, 26) Ɩwɔ numɔ nɩ Sadusiimaa nɩ ɣɩnga ɔzɔ odwokɔ yɩ mbɔmɩ sʋ̃maa dɩyɛ, naasʋ̃ Gyisɛsɩ yɩ ndwokɔɣizialɛ nɩ lalɩ yɩ ali kɛɛ nɩ bowu bɛ anyɩ bogua Bayɩbʋlʋ nu nɔhʋanlɛ mɔɔ nwʋmɔ hyinyia paa mɔɔ mɛyɩ lɛ awudunwolɩyɛ nɩ zʋ.—Mk. 12:27; Lk. 20:38.d

10. Sɛ yɛkɩngaa dɩyɛ a, mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ yɛfa yɛ anyɩ yetiã azɩ yɛpɩbɛ a?

10 Mɩnla yɛ yɛkɔhʋla yekozuma wɔ eyi nu a? Sɛ yɛkɩngaa dɩyɛ a, yɛpɛ kɛɛ yɛfa yɛ anyɩ yetiã azɩ yekila mɔɔ yɛkɔhʋla yekozuma wɔ Bayɩbʋlʋ nu nkyɩkyɛmi yi nu. Kɛ nninyeni mɔɔ yɩ tʋdɩlɛ ɩáyɛ sɩ nkʋ̃ la yɛ yɛpɛ kɛɛ yɛnwʋ yɩ a, mfomi yɛpɛ kɛɛ yɛnwʋ nɔhʋanlɛ ndwokɔ nɩɩ egyinalɛzʋ-ndwokɔ mɔɔ bɛdɩ kɛɛ anwʋnyia mɔɔ ɩɣɩnta nɩ.

11. Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ ɔkɔhʋla ɛkɛva 2 Timoti 3:16, 17 ɛkɛyɛ egyima na wʋanyia mfasʋ sʋ̃maa wɔ wʋ Bayɩbʋlʋ ɛɣɩngalɛ zʋ a?

11 Sɛ ɛkɩngaa Bayɩbʋlʋ yɩ a, kɛ ɩkɛyɛ na wʋanwʋ ndwokɔ mvʋlɔ mɔɔ nɩ ézi a? Sunzu mɔɔ 2 Timoti 3:16, 17 kã nɩ nwʋ kila. (Kɩnga.) Ɛkɛnɩ kã kɛɛ ‘Ɛhɛlɛlɛ nɩ munwatĩĩ ɩdɩ baaba’ ɩma (1) ehilehilelɛ, (2) bɛfa botwi enii yɩ anyunu, (3) bɛfa bɛtɩnɣɛ nninyeni, na (4) bɛfa bɛtɩdɩ yɛ ma yɛyɛ mɔɔ ɩtɩnɣɛ. Bayɩbʋlʋ buuku mɔɔ wʋáda fa di egyima po nɩ, sa ɔkʋla enyia mfasʋ anla eyimmɔ wɔ zʋ. Sunzu odwokɔ yɩ nwʋ kila mɔɔ ikilehile wʋ ɩfalɩ Gyehova, yi tile nu pɔkɔ anzɛnyɩɩ Bayɩbʋlʋ nu egyinalɛzʋ-ndwokɔ nwʋ. Sunzu nwʋmɔ kila kezimɔ bɛfa botwi enii yɩ anyunu a, ɩkɔwʋwa. Kɛ ɛkɛyɛ yɩ ekeze a? Kila kezimɔ nkyɩkyɛmi yi kɔwʋwa wʋ ma ɔkɔhwɩ̃ wʋ nwʋ wɔ subanɩ tanɩ anzɛnyɩɩ nyɛlɩyɛ tanɩ be nwʋ na wʋahɔ zʋ wʋali Gyehova nɔhʋanlɛ. Sunzu kezimɔ ɔkɔhʋla ɛkɛva nkyɩkyɛmi nɩ ɛkɛdɩnɣɛ wʋ nzunzunlɩyɛ be anzɛnyɩɩ abiye yɩ nzunzunlɩyɛ wɔ dasɩlɛlilɛ nu. Na pɩbɛlɩ nkyɩkyɛmi yi nu kila kɛɛ ɔkɔnwʋ fʋlɔdulɛ be mɔɔ ɩkɛdɩdɩ wʋ ma ɛkɛyɛ mɔɔ ɩtɩnɣɛ na wʋanyia Gyehova adwɩnɩ wɔ nninyeni nwʋ a. Sɛ ɛma abɔkɔ anla eyimmɔ bʋwa wʋ adwɩnɩ nu a, sa enyia mfasʋ sʋ̃maa wɔ wʋ Bayɩbʋlʋ ɛɣɩngalɛ zʋ.

MA MƆƆ ƐKƖNGAA NƖ INYIÁ WƲ ƐBƖLAWƆLƐ ZƲ TUMI

12. Mɩnla ti mɔɔ Gyisɛsɩ ɣizialɩ Falasiimaa yɩ kɛɛ “Asʋ̃ bɛlɛ́kɩnganlɩ a?”

12 Gyisɛsɩ ɣizialɩ Falasiimaa yɩ kɛɛ “Asʋ̃ bɛlɛ́kɩnganlɩ a?” nɩ, nɩ ɩlɛ ikile kɛɛ Falasiimaa nɩ bɛáva adwɩnɩba bɛkɩnga Ɛhɛlɛlɛ Odwokɔ yɩ. (Mt. 12:1-7)e Gyisɛsɩ ɣizialɩ ɔzɔ odwokɔ yɩ mmɩlɩ mɔ Falasiimaa yɩ hanlɩ kɛɛ yɩ adʋwavʋlɔ yɩ wuli Mmʋnlɩlelɛ Eɣile yi zʋ nɩ. Mmɩlɩ mɔ ɩmaa munwalɩyɛ bɛ nɩ, ɩhwɩnlɩ adwɩnɩ iziyeli Bayɩbʋlʋ nu ndianwʋ anwɩ̃ be zʋ. Na ɩvalɩ Hoziya buuku yi nu nkyɩkyɛmi be ɩhanlɩ ɩva ihileli Falasiimaa yɩ kɛɛ, bɛádɩ Mmʋnlɩlelɛ Eɣile yi nwʋ mmɛla yɩ tʋ na bɛánwʋ mmenii nwɔkɛ. Mɩnla ti mɔɔ Nyamɩnlɩ Odwokɔ mɔɔ nɩ mmenyia eyimmɔ kɩnga nɩ, iányia bɛ ɛbɩlawɔlɛ zʋ tumi a? Iluwakɛɛ nɩ bɛdɩ ahantanɩ na nɩ bɛkɩnga kɛɛ bɛkɛva bokowuwa mmenii ndɛnɩ. Subanɩ eyimmɔ ɩáma bɛtɩ mɔɔ bɛkɩnga nɩ tʋ.—Mt. 23:23; Dwɔ. 5:39, 40.

13. Mɩnla adwɩnɩ yɛ ɩsɛ kɛɛ yɛfa yɛkɩnga Bayɩbʋlʋ yɩ a, na mɩnla ti a?

13 Gyisɛsɩ yɩ odwokɔ yɩ ma yɛnwʋ kɛɛ, ɩsɛ kɛɛ yɛfa adwɩnɩ mɔɔ ɩfata yɛkɩnga Bayɩbʋlʋ yɩ. Íni kɛɛ yɛyɛ kɛɛ Falasiimaa nɩ, mfomi ɩsɛ kɛɛ yɛkã yɛ nwʋ azɩ na yenyia ɛpɛ kɛɛ yekozuma nninyeni mvʋlɔ. Ɩsɛ kɛɛ ‘yɛkã yɛ nwʋ azɩ yedé Nyamɩnlɩ odwokɔ nɩ mɔɔ boluwa yɩ wɔ ye nu nɩ yetiã nu.’ (Gye. 1:21) Sɛ yɛkã yɛ nwʋ azɩ a, yɛkɛma ɔhʋanɩ ma Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ kɛzɩnza yɛ ɛbɩlawɔlɛ. Sɛ yɛpʋ ahantanɩ adwɩnɩ bela a, ozumalɛdɩyɛ mɔɔ ɩwɔ Bayɩbʋlʋ yɩ nu mɔɔ ɩfalɩ nwɔkɛnwʋnlɛ, kunlumiyɩbalɛ nɩɩ ɔlɔlɛ nwʋ nɩ, ikenyia yɛ zʋ tumi.

Kɛ yɛkɛyɛ na yɛanwʋ kɛɛ yɛmaa Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ kenyia yɛ zʋ tumi a? (Kila nkyɩkyɛmi 14)f

14. Kɛ yɛkɛyɛ na yɛanwʋ kɛɛ yɛmaa Bayɩbʋlʋ yɩ kenyia yɛ zʋ tumi a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)

14 Kezimɔ yɛ nɩɩ mmenii di nɩ kɔhʋla kehile kɛɛ, yɛmaa Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ kenyia yɛ zʋ tumi a. Falasiimaa yɩ bɛáma Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ ɩkã bɛ ahʋnlɩnɩ. Eyi ti ‘bowuli mmenii mɔɔ bɔ nwʋ íni odwokɔ nɩ fɔ.’ (Mt. 12:7) Ɔzɔ la sʋ̃ yɛ kezimɔ yebu mmenii mvʋlɔ nɩ kehile kɛɛ, yɛmaa Bayɩbʋlʋ yɩ kenyia yɛ zʋ tumi a. Kɛ ndianwʋ nɩ, asʋ̃ yɛta yɛkã mmenii mvʋlɔ bo subanɩba nwʋ odwokɔ, anzɛnyɩɩ bɔ mfʋmɩ nkʋ̃ la yɛ yɛtwɩ̃ adwɩnɩ yesiye zʋ a? Asʋ̃ yɛnwʋ mmenii nwɔkɛ yɛfa tanɩ yɛkyɛ a, anzɛnyɩɩ ye odwokɔ yɛ sɩ na yɛfa mmenii mvʋlɔ nwʋ ɛya yewula ye nu a? Kezimɔ yɛkɛyɩ ndwokɔ eyimmɔ munwa nɩ kehile kɛɛ yɛmaa mɔɔ yɛkɩnga nɩ kenyia ye nzunzunlɩyɛ, yɛ nɣanlɩdɩlɛ, nɩɩ yɛ nyɛlɩyɛ zʋ tumi.—1 Tim. 4:12, 15; Hib. 4:12.

SƐ YƐKƖNGA BAYƖBƲLƲ YƖ A, YƐ ANYƖ KELE

15. Nɩ kɛ Gyisɛsɩ tɩ nɣanlɩ wɔ Ɛhɛlɛlɛ Nwanzanwanza yɩ nwʋ ise a?

15 Nɩ Gyisɛsɩ dɔ Ɛhɛlɛlɛ Nwanzanwanza yɩ baaba. Na ndwokɔ mɔɔ ɩwɔ Ndwomi 40:8 nɩ hanlɩ kezimɔ nɩ Gyisɛsɩ kɛdɩ nɣanlɩ wɔ Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ nwʋ dɩanlɩ ɛkɛnɩ. Ise: “O mɩ Nyamɩnlɩ, mɩ anyɩ deli nwʋmɔ kɛɛ mɩkɛyɛ wʋ apɛdɩ, wʋ mmɛla wɔ mɩ ahʋnlɩnɩ nu.” Eyi ti, Gyisɛsɩ yɩ anyɩ ileli na ɩhɔlɩ zʋlɔ ɩzʋ̃mɩnlɩ Gyehova. Amɩyɛ sʋ̃, sɛ yɛdɔ Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ na yɛma ɩkã yɛ ahʋnlɩnɩ a, yɛ anyɩ kele na yɛkɔhɔ zʋ yɛkɔzʋ̃mɩ Gyehova.—Ndw. 1:1-3.

16. Kɛ ɛkɛyɛ na wʋanyia wʋ Bayɩbʋlʋ ɛɣɩngalɛ zʋ mfasʋ a? (Kila alɩka mɔɔ ise “Ndwokɔ Mɔɔ Gyisɛsɩ Hanlɩ Nɩ Kɔhʋla Kɔwʋwa Wʋ Ma Ɛkɛdɩ Mɔɔ Ɛkɩnga Nɩ Tʋ.”)

16 Bɛmá yɛma Gyisɛsɩ ndwokɔ nɩɩ ndianwʋ mɔɔ ɩyɛlɩ nɩ, ɩwʋwá yɛ ma yedú mpʋnɩ wɔ yɛ Bayɩbʋlʋ ɛɣɩngalɛ nu. Sɛ yɛbɔ mpayɩ, yɛdɩdagyɩ yɛkɩnga, yebizia bizia yɛ nwʋ ndwokɔ na yɛkɛlɛ ndwokɔ be yetiã kɛ a, sa ɩbʋwa yɛ ma yɛtɩ Bayɩbʋlʋ nu ndwokɔ tʋ bʋwɔ. Sɛ yɛfa yɛ Bayɩbʋlʋ nwʋ awuuku nɩ yedi egyima a, sa ɩbʋwa yɛ ma yesunzu mɔɔ yɛkɩngaa nɩ nwʋ yɛkɔ aɣinzi. Sɛ yɛdɩdagyɩ yɛpɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ nu ndwokɔ mɔɔ yézi po nu a, sa ɩbʋwa yɛ ma yɛfa Bayɩbʋlʋ yɩ yedi egyima bʋwɔ. Sɛ yɛkɔ zʋ yɛfa adwɩnɩ mɔɔ ɩfata yɛkɩnga Bayɩbʋlʋ yɩ a, ikenyia yɛ ɛbɩlawɔlɛ zʋ tumi. Sɛ yɛbɔ mmɔdɩnɩ yɛyɛ eyimmɔ a, sa yenyia yɛ Bayɩbʋlʋ ɛɣɩngalɛ zʋ mfasʋ sʋ̃maa na yɛkɔhwɩ̃ yekeɣike Gyehova.—Ndw. 119:17, 18; Gye. 4:8.

Ndwokɔ Mɔɔ Gyisɛsɩ Hanlɩ Nɩ Kɔhʋla Kɔwʋwa Wʋ Ma Ɛkɛdɩ Mɔɔ Ɛkɩnga Nɩ Tʋ

  • Bɔ́ mmɔdɩnɩ kɛɛ ɛkɛdɩ mɔɔ ɛkɩnga nɩ tʋ, na sunzu nninyeni nwʋ kɔ aɣinzi na ama wʋanwʋ kezimɔ ɛkɛva ekeli egyima.—Mt. 24:15; Lk. 10:25-37.

  • Sí abʋtalɩ pɩbɛlɩ Bayɩbʋlʋ nu ndwokɔ yɩ nu bʋwɔ, na ama wʋanwʋ ndwokɔ mvʋlɔ mɔɔ nɩ ézi nɩ.—Mk. 12:18-27.

  • Ma ɔhʋanɩ ma Nyamɩnlɩ odwokɔ yɩ inyia wʋ zʋ tumi na ama wʋala kunlumiba ali wʋahile mmenii mvʋlɔ.—Mt. 12:1-8.

SƐ ƐKƖNGAA BAYƖBƲLƲ YƖ A, MƖNLA YƐ ƖKƆWƲWA WƲ MA . . .

  • ɛkɛdɩ mɔɔ ɛkɩngaa nɩ tʋ a?

  • ɔkɔnwʋ odwokɔ mvʋlɔ mɔɔ nɩ ézi a?

  • ɛkɛma Nyamɩnlɩ Odwokɔ nɩ kenyia wʋ zʋ tumi a?

NDWOMI 95 Hanyɩɩ Nɩ Kɔ Zʋlɔ Twe

a Gyehova azʋ̃mɩvʋlɔ munwala bɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ bɛkɛɣɩnga yɩ Odwokɔ yɩ eɣile bela. Mmenii sʋ̃maa sʋ̃ kɩnga Bayɩbʋlʋ yɩ, naasʋ̃ bɛádɩ mɔɔ bɛkɩnga nɩ tʋ ankasa. Ɔzɔ la yɛ nɩ abiyemmɔ dɩ wɔ Gyisɛsɩ yɩ mmɩlɩ zʋ a. Sɛ yesunzu ndwokɔ mɔɔ Gyisɛsɩ hanlɩ hileli bɛzabɛ mɔɔ bɛkɩnga Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ nwʋ a, yekenyia ozumalɛdɩyɛ azʋlɔtʋ mɔɔ ɩkɔwʋwa yɛ ma yekenyia yɛ Bayɩbʋlʋ ɛɣɩngalɛ zʋ mfasʋ sʋ̃maa.

b Wɔ mmɩlɩ mɔ bonlumanlɩ Gyisɛsɩ na bɛvalɩ sunzuma nwanzanwanza bɔvɔlɩ ngɔlɔ yɩ nɩ, ɩda ali petee kɛɛ nnimidi mɔɔ nɩ ɩwɔ wɔ sʋlɔ ansaana ɩbaɣa azɩlɛ yɩ zʋ nɩ, bezia bɛva bɛmanlɩ yɩ.—Mt. 3:1.

c Nɩ Mɛɛlɩ zi Ɛhɛlɛlɛ yɩ nɩ bʋwɔ paa na ɩyɛ a, nɩ ɩfa numɔ ndwokɔ ɩkã. (Lk. 1:46-55) Ebiye a, nɩ Mɛɛlɩ nɩɩ Dwosefi béni ozukua mɔɔ bɛkɛva bɔkɔdɔ Ɛhɛlɛlɛ Odwokɔ yɩ be. Ɩkɛyɛ kɛɛ nɩ bɛkɩnga Ɛhɛlɛlɛ Odwokɔ nɩ wɔ asɔlɩ aliyia yi nu kɛnɩ a, nɩ betiye yɩ bʋwɔ paa na ama aɣinzi yi bɛahʋla bɛahakɛ.

d Kila odwokɔ mɔɔ ise “Twɩ̃ Bike Nyamɩnlɩ ‘Mɔɔ Ɩdɩ Tɩyasɩmaa Bɛ Nyamɩnlɩ Nɩ’” wɔ February 1, 2013, Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ yi nu.

e Sɛ ekila Matiyu 19:4-6 sʋ̃ a, Gyisɛsɩ ɣizialɩ Falasiimaa nɩ odwokɔ ɔkʋ̃ yɩ la kɛɛ: “Asʋ̃ bɛlɛ́kɩnganlɩ a?” Ɩwɔ numɔ kɛɛ, nɩ bɛɣɩnga dɩyɛwɔlɛ nwʋ odwokɔ yɩ dɩyɛ, naasʋ̃ bowuli bɛ anyɩ bogualɩ mɔɔ nɩ ikilehile ɩfalɩ Nyamɩnlɩ yɩ adwɩnɩ wɔ agyiahʋnlɩ nwʋ nɩ zʋ.

f MFONYINI NWƲ ODWOKƆ: Bɛyɛɛ dɩyɛzumanlɛ wɔ Kɩndɔm Hɔɔlʋ na mmeliyema mɔɔ bekila odiyo nɩɩ vidiyo zʋ nɩ, bo nu ɔkʋ̃ idii mfʋmɩ sʋ̃maa. Naasʋ̃ bɔbɔlɩ nɩ, mmeliyema nɩ bɛáfa bɛ adwɩnɩ besiye yɩ mfʋmɩ nɩ zʋ na mfomi bɛkamvʋʋ yɩ wɔ yɩ mmɔdɩnɩwɔlɛ yɩ nwʋ.

    Ahanta Buuku (2015-2025)
    Numá Yɩ
    Kɔ́ Numɔ
    • Aɣɩnda
    • Kyɛ́
    • Yɛ́ nzɩnzanlɩyɛ mɔɔ ɛpɛ yɩ wɔ ɛkɩhyɩ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mmɛla Mɔɔ Ɩwɔ Nwʋmɔ
    • Nwʋmɔ Nhyɩhyɛlɩyɛ
    • Nwʋmɔ Nninyeni
    • JW.ORG
    • Kɔ́ Numɔ
    Kyɛ́