DƖYƐZUMANLƐ ODWOKƆ 34
NDWOMI 107 Ɔlɔlɛ Nwʋ Ndianwʋ
Kezimɔ Yɛkɛla Ɔlɔlɛ Nɩɩ Nwɔkɛnwʋnlɛ Ali Yekehile Mmenii Mɔɔ Bɛyɛ Tanɩ Nɩ
“Nyamɩnlɩ yɩ baabayɛlɛ nɩ ɩwɔ ɛkɛnɩ mɔɔ ikehile wʋ ma okonlu wʋ nwʋ.”—WUL. 2:4.
BƲTAYƖ
Kezimɔ mbanimbani yi bɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ bɔkɔwʋwa bɛzabɛ mɔɔ bɔwɔ asafʋ yɩ nu mɔɔ bɛyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ nɩ.
1. Mɩnla anyɩnlɩlazʋ yɛ ɩwɔ kɛnɩ ɩma bɛzabɛ mɔɔ bɛyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ nɩ a?
WƆ DƖYƐZUMANLƐ mɔɔ ili eyi yɩ anyunu nɩ, yɛnwʋnlɩ kezimɔ Pɔɔlʋ lili tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ mɔɔ abiye yɛlɩ wɔ Kɔlɛntɩ asafʋ yɩ nu nɩ nwʋ egyima. Ahyɛasɩ yɩ, tanɩyɛlɛnii nɩ iánu yɩ nwʋ, meti nɩ ɩsɛ kɛɛ bɛyɩ yɩ wɔ asafʋ yɩ nu. Naasʋ̃, kɛmɔ ɛhɛlɛlɛdwokɔ mɔɔ dɩyɛzumanlɛ eyi gyĩ zʋlɔ kile nɩ, Nyamɩnlɩ kɔhʋla kɔwʋwa mmenii mɔɔ bɛyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ nɩ be ma bokonlu bɔ nwʋ. (Wul. 2:4) Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ asafʋ nu mbanimbani kɔhʋla kɔwʋwa bɛ ma bokonlu bɔ nwʋ a?
2-3. Sɛ yɛba yɛnwʋ kɛɛ yɛ ɔhɔnwʋ dedinii be ɩyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ a, mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ yɛyɛ a, na mɩnla ti a?
2 Sɛ asafʋ nu mbanimbani kɔhʋla kɔwʋwa tanɩyɛlɛnii nɩ a, gyɩsɛ bɔnwʋ tanɩ mɔɔ ɩyɛlɩ ankasa. Meti, sɛ yɛba yɛnwʋ kɛɛ yɛ ɔhɔnwʋ dedinii be ɩyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ mɔɔ sa ɩkʋla ɩma bɛyɩ yɩ wɔ asafʋ yɩ nu a, mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ yɛyɛ a? Ɩsɛ kɛɛ yɛhyɛ yɩ ɛzɩzɩbɛ ma ɩkɔ ɩpɩbɛ mmʋwalɩyɛ wɔ mbanimbani yi kɛnɩ.—Ayɩ. 1:18; Egy. 20:28; 1 Pit. 5:2.
3 Na sɛ tanɩyɛlɛnii nɩ ɩábɛ kɛɛ ɩkɔ ɩkã yɩ tanɩ ikile mbanimbani yi sʋ̃ ɛ? Mɛyɩ nɩ ɩsɛ kɛɛ yɛzayɛ yɛkɔ yɛkã nwʋmɔ odwokɔ yekile mbanimbani yi ma bɛfa mmʋwalɩyɛ mɔɔ ɩfata bɛma yɩ. Sɛ yɛyɛ zɔ a ikile kɛɛ yɛdɔ yɛ anlima yɩ, iluwakɛɛ yezi kɛɛ mbanimbani yi kɔhʋla kɔwʋwa yɩ. Sɛ ɩkɔ zʋ ɩbʋwa ɔzɔ tanɩ yɩ nu a, ɩkɛzɩkɛ ɩ nɩɩ Gyehova avinli abusunwawɔlɛ. Akʋ̃ sʋ̃, ɩkɔhʋla kɛzɩkɛ asafʋ yɩ dima. Meti sɛ ɩba yɩ kɛɛ ɩyɛ sɩ ɩma yɛ po a, yɛkɔhɔ kɛhã nwʋmɔ odwokɔ yekehile mbanimbani yi, iluwakɛɛ yɛdɔ Gyehova nɩɩ enii mɔɔ ɩyɛ tanɩ nɩ.—Ndw. 27:14.
KEZIMƆ ASAFƲ NU MBANIMBANI BƲWA MMENII MƆƆ BƐYƐ TANƖ MƆƆ NUMƆ YƐ ƆNLƲMƆ NƖ
4. Sɛ asafʋ nu mbanimbani yiyia abiye mɔɔ ɩyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ a, mɩnla yɛ bɔbɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ bɛkɛyɛ a?
4 Sɛ abiye mɔɔ ɩwɔ asafʋ yɩ nu yɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ a, asafʋ nu mbanimbani yi yɩ bo nu asã ma bɔkɔ beyiyia enii kʋ̃ nɩ yɩ.a Mmenyia eyimmɔ kã bɔ nwʋ azɩ. Ɩwɔ numɔ kɛɛ sa bɔbʋwa enii kʋ̃ nɩ yɩ dɩyɛ, naasʋ̃ bezi kɛɛ bɔlɔ́kʋla bɛkɛhyɛ yɩ ma ikonlu yɩ nwʋ. (Dit. 30:19) Asafʋ nu mbanimbani yi zi kɛɛ, kɛ tanɩyɛlɛmaa munwala yɛ bokonlu bɔ nwʋ kɛmɔ Bulombunli Devidi yɛlɩ nɩ a. (2 Sa. 12:13) Tanɩyɛlɛmaa be kɔbʋ fʋlɔdulɛ mɔɔ ɩzʋ̃ Gyehova kɛnɩ nɩ. (Gyn. 4:6-8) Naasʋ̃, mbanimbani yi bɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ bɛkɛyɛ mɔɔ bɔkɔhʋla bela bɔkɔwʋwa tanɩyɛlɛnii nɩ ma ikonlu yɩ nwʋ. Sɛ mbanimbani yiyia tanɩyɛlɛnii nɩ a, mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ bɛkakɛ a?
5. Sɛ asafʋ nu mbanimbani yiyia enii mɔɔ ɩyɛ tanɩ nɩ a, mɩnla subanɩ yɛ ɩsɛ kɛɛ bɛda yɩ ali a? (2 Timoti 2:24-26) (Kila mfonyini yi sʋ̃.)
5 Mbanimbani yi nwʋ tanɩyɛlɛnii nɩ kɛɛ Gyehova yi owuanɩ mɔɔ ɩtʋ bʋlɔ mɔɔ iminli. (Lk. 15:4, 6) Meti sɛ beyiyia enii kʋ̃ nɩ yɩ a, bɛádɩndɛ basabasa bekile yi, mfomi bɛ nɩɩ yɩ di wɔ annidi nɩɩ kunlumiba nu. Akʋ̃ sʋ̃, íni kɛɛ mbanimbani yi bu ɔzɔ ayiyialɩyɛ nɩ kɛɛ bɛlɛ bɛbaɣiziaɣizia ndwokɔ na bɛanwʋ nɔhʋanlɛ mɔɔ ɩwɔ odwokɔ yɩ nu kɛkɛ. Mfomi ɩsɛ kɛɛ bɛda subanɩ azʋlɔtʋ mɔɔ bɛhã nwʋmɔ odwokɔ wɔ 2 Timoti 2:24-26 nɩ ali. (Kɩnga.) Ɩsɛ kɛɛ asafʋ nu mbanimbani yi da odwolɛ ali, bɛyɛ bɛtɛɛ, na bɛda kunlumiba ali, iluwakɛɛ bɛpɛ kɛɛ bɔbʋwa enii kʋ̃ nɩ yɩ ma ɩsɩnza yɩ adwɩnɩ.
Kɛmɔ nɩ tɩɩtɩɩ mmuwuanɩzʋhilalɛmaa yɛ bɛ dɩyɛ nɩ, ɔzɔ la yɛ asafʋ nu mbanimbani bɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ bɔkɔwʋwa Gyehova yi mmuwuanɩ mɔɔ beminli nɩ a (Kila nkyɩkyɛmi 5)
6. Mɩnla yɛ mbanimbani yi kɛyɛ kɛva keziyeziye bɛ ahʋnlɩnɩ ansaana bɛayiyia tanɩyɛlɛnii nɩ a? (Wulomimaa 2:4)
6 Asafʋ nu mbanimbani yi di bɔmʋnlɩ siyeziye bɛ ahʋnlɩnɩ. Bɔbɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ bokozumazuma Gyehova wɔ kezimɔ bɛ nɩɩ tanɩyɛlɛnii nɩ keli nɩ nu. Na bɛma Pɔɔlʋ yi odwokɔ eyi bʋwa bɛ adwɩnɩ nu: “Nyamɩnlɩ yɩ baabayɛlɛ nɩ ɩwɔ ɛkɛnɩ mɔɔ ikehile wʋ ma okonlu wʋ nwʋ.” (Kɩnga Wulomimaa 2:4.) Ɩsɛ kɛɛ asafʋ nu mbanimbani yi kakɛ kɛɛ, bɛdɩ mmuwuanɩzʋhilalɛmaa mɔɔ bedi Gyisɛsɩ yɩ ɔhʋanɩhilelɛ mɛda na bosumazuma yɩ mmɩlɩ mɔ bekilaa asafʋ yɩ zʋ nɩ. (Ayɩ. 11:3, 4; Mt. 18:18-20) Ansaana bekeyiyia enii mɔɔ ɩyɛ tanɩ nɩ, bedi bɔmʋnlɩ bɔbɔ Gyehova mpayɩ kɛɛ ɩwʋwá bɛ ma bɔhʋla bɔwʋwa enii kʋ̃ nɩ ma inlú yɩ nwʋ. Bɛkɛyɛ ɛbɩbɛlɛnu wɔ Bayɩbʋlʋ yɩ nɩɩ asafʋ awuuku azʋlɔtʋ nu, na bɛawɔ Gyehova mpayɩ kɛɛ ɩwʋwá bɛ ma bɛdɩ enii kʋ̃ nɩ yɩ tʋ na bɔnwʋ́ odwokɔ nɩ yɩ anyɩ zʋ bʋwɔ. Bɔbɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ bɔkɔnwʋ enii kʋ̃ nɩ yɩ bʋwɔ na bɛanwʋ mɔɔ ebiye a ɩmanlɩ inyianlɩ ɔzɔ adwɩnɩ yɩ anzɛnyɩɩ ɩmanlɩ ɩyɛlɩ mɔɔ ɩyɛlɩ nɩ.—Ɛɣɛ. 20:5.
7-8. Sɛ asafʋ nu mbanimbani yiyia enii mɔɔ ɩyɛ tanɩ nɩ a, kɛ ɩkɛyɛ na bɛazumazuma Gyehova yɩ abʋtalɩ yɩ a?
7 Asafʋ nu mbanimbani yi sumazuma Gyehova yɩ abʋtalɩ yɩ. Bɛkakɛ kezimɔ Gyehova nɩɩ tanɩyɛlɛmaa lili wɔ ɔwɔkɩ nɩ. Kɛ ndianwʋ nɩ, Gyehova ɩzʋ̃ abʋtalɩ nu ɩ nɩɩ Keeni zunzunli ndwokɔ nwʋ, na ɩwɔlɩ yɩ kɔkɔ wɔ mɔɔ ɩzʋ̃ tanɩ mɔɔ ɩkɛyɛ yɩ nu ɩkɛɣa nɩ nwʋ. Akʋ̃ ɩmanlɩ ɩnwʋnlɩ kɛɛ sɛ itiye yi a, ikeyila yɩ. (Gyn. 4:6, 7) Gyehova zʋ̃manlɩ nkɔmɩhyɛnii Neetanɩ kɛɛ ɩhɔ́ idu Devidi fʋlɔ. Neetanɩ valɩ ndianwʋ lili egyima wʋwalɩ Devidi ma inlunli yɩ nwʋ. (2 Sa. 12:1-7) Na Gyehova “hɔlɩ zʋlɔ zʋ̃manlɩ” yɩ nkɔmɩhyɛmaa hɔlɩ Yizilayamaa mɔɔ bɔhwɩ̃ bɔ nwʋ wɔ yɩ nwʋ nɩ bɛ kɛnɩ “mbɔmɩ sʋ̃maa.” (Gyɛ. 7:24, 25) Ɩádɩkɛ ma bonu bɔ nwʋ ansaana ɩbʋwaa bɛ.
8 Asafʋ nu mbanimbani sumazuma Gyehova mmɩlɩ mɔ bɔbɔɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ bɔkɔwʋwa abiye mɔɔ ɩyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ nɩ. Kɛmɔ 2 Timoti 4:2 kile nɩ, sɛ bɛ nɩɩ bɔ ɔhɔnwʋ dedinii mɔɔ iyiyiaa ndwokɔzɩzɩbɛ bosunzuu ndwokɔ nwʋ a, bɛyɛ zɔ “wɔ abʋtalɩ nu.” Meti ɩsɛ kɛɛ asafʋ nu ebani yɛ bɛtɛɛ na inyia abʋtalɩ mmɩlɩ munwala na ama ɩahʋla ɩawʋwa enii mɔɔ ɩyɛ tanɩ nɩ ma ianyia ɛpɛ kɛɛ ɩkɛyɛ mɔɔ ɩfata. Sɛ ebani be fa ɛya a, ebiye a ɩlɛ́ma enii kʋ̃ nɩ yɩ kediye fʋlɔdulɛ yɩ anzɛnyɩɩ ɩlɛ́ma ikonlu yɩ nwʋ.
9-10. Kɛ ɩkɛyɛ na mbanimbani yi bɛawʋwa tanɩyɛlɛnii nɩ ma ɩanwʋ kezimɔ yɩ nyɛlɩyɛ nɩ hã ɩ nɩɩ Gyehova avinli abusunwawɔlɛ a?
9 Asafʋ nu mbanimbani yi bɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ bɔkɔnwʋ nninyeni mɔɔ ɩmanlɩ enii kʋ̃ nɩ yɛlɩ tanɩ nɩ. Kɛ ndianwʋ nɩ, asʋ̃ Kilisinyianii nɩ ɣa yɛlɩ mɛlɛkɛ wɔ sunzuma nu ngyɩkɩ̃ɩ̃ ngyɩkɩ̃ɩ̃ iluwakɛɛ iwuli yɩ anyɩ igualɩ yɩ Bayɩbʋlʋ dɩyɛzumanlɛ nɩɩ dasɩlɛlilɛ zʋ a? Asʋ̃ ɩáda ɩbɔ mpayɩ a? Asʋ̃ ɩyɛ nninyeni be mɔɔ ikile kɛɛ ɩsʋzɔ akɔnɔ tanɩ zʋ a? Aninyiammɔ yɛ lɛ yɩ ɔhɔnwʋmmɔ a, na mɩnla nninyeni yɛ ɩfa ide yɩ anyɩ a? Na kɛ inyia yɩ zʋ tumi ize a? Asʋ̃ izi kezimɔ yɩ Zɩ Gyehova tɩ nɣanlɩ wɔ mɔɔ ɩyɛlɩ nɩ nwʋ a?
10 Asafʋ nu mbanimbani yi kɔhʋla koluwa ndwokɔɣizialɛ be zʋ kɔwʋwa enii kʋ̃ nɩ yɩ ma ikozunzu nninyeni mɔɔ ɩmanlɩ ɩ nɩɩ Gyehova avinli zɩkɛlɩ na ɩhɔ ɩyɛlɩ tanɩ nɩ nwʋ. Naasʋ̃ bɛyɛ zɔ wɔ annidi ɔhʋanɩ zʋ na bɛávɩdɩvɩdɩ yɩ ndwokɔ nu anzɛnyɩɩ bɛáɣiziaɣizia ndwokɔ mɔɔ ɩávalɩ mɔɔ bosunzuu nwʋmɔ nɩ nwʋ. (Ɛɣɛ. 20:5) Akʋ̃ sʋ̃, sa bɔkʋla bɛfa ndianwʋ azʋlɔtʋ bɔbʋwa yɩ ma isunzu mɔɔ ɩyɛlɩ yɩ nwʋ na ɩanwʋ kezimɔ yɩ tanɩ yɩ nu yɛ ɔnlʋmɔ, kɛmɔ Neetanɩ valɩ ndianwʋ wʋwalɩ Devidi nɩ la. Ebiye a eɣile mɔɔ ili bɔmʋnlɩ mɔɔ bekeyiyia enii kʋ̃ nɩ yɩ, sa ɩbɔ yɩ tʋ kɛɛ idii yɩ tanɩ yɩ nwʋ ɛyɛkɛ. Sa ɩkʋla ɩba yɩ po kɛɛ ikonlu yɩ nwʋ wɔ kɛnɩ la.
11. Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ Gyisɛsɩ nɩɩ tanɩyɛlɛmaa lili a?
11 Asafʋ nu mbanimbani yi bɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ bokozumazuma Gyisɛsɩ. Mmɩlɩ mɔ Gyisɛsɩ ɩbʋwaa Sɔɔlʋ mɔɔ ɩzʋ̃ Tasɛsɩ nɩ, ɩvalɩ odwokɔɣizialɛ mɔɔ nɣɛlɛbɛ wɔ numɔ eyi ilili egyima: “Sɔɔlʋ, Sɔɔlʋ, mɩnla ti mɔɔ ɛyɛɛ mɩ atɩɩtɩɩ ɛzɛ yɩ a?” Gyisɛsɩ luwalɩ ɔzɔ odwokɔɣizialɛ yɩ zʋ wʋwalɩ yɩ ma ɩnwʋnlɩ kɛɛ mɔɔ nɩ ɩyɛɛ nɩ ɩdɩbɛ. (Egy. 9:3-6) Na mɔɔ ɩfalɩ “baalɛ Gyezibɛlɩ” nwʋ nɩ, Gyisɛsɩ hanlɩ kɛɛ: “Mɩma mmɩlɩ yɩ kɛɛ ɩvá inlu yɩ nwʋ wɔ tanɩ nwʋ.”—Yik. 2:20, 21.
12-13. Kɛ ɩkɛyɛ na mbanimbani yi bɛama tanɩyɛlɛnii be mmɩlɩ ma ɩava ianlu yɩ nwʋ a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)
12 Asafʋ nu mbanimbani yi sumazuma Gyisɛsɩ, meti bɛábɩlɩ bɔ nwʋ bosunzu kɛɛ tanɩyɛlɛnii nɩ ilónu yɩ nwʋ. Abiyemmɔ wɔ kɛnɩ a, eɣile mɔɔ ili bɔmʋnlɩ mɔɔ kɔmitii nɩ keyiyia bɛ nɩ la, bonu bɔ nwʋ. Naasʋ̃ abiyemmɔ mɛyɩ, ide mmɩlɩ ɛgyɩkɩ̃ɩ̃ ansaana bɛanlu bɔ nwʋ. Meti mbanimbani yi kɔhʋla kɛyɛ nhyɩhyɛlɩyɛ ma bekeyiyia tanɩyɛlɛnii nɩ mbɔmɩ sʋ̃maa. Ebiye a, wɔ eɣile mɔɔ bekeli bɔmʋnlɩ bekeyiyia yɩ mɛda nɩ, tanɩyɛlɛnii nɩ kɔwɔ yɩ tʋ kɔdwɩnɩndwɩnɩ ndwokɔ mɔɔ bɛ nɩɩ yɩ zunzunli nwʋmɔ nɩ nwʋ ɩkɔhɔ aɣinzi. Na ebiye a ɩzʋ̃ kãnwʋazɩ nu ɩkɔwɔ Gyehova mpayɩ kɛɛ ɩvá yɩ tanɩ ɩhyɛ yɩ. (Ndw. 32:5; 38:18) Meti sɛ kɔmitii nɩ yiyia yɩ dɔkʋ̃ a, ebiye a subanɩ mɔɔ ɩkɛla yɩ ali nɩ kɛyɛ sʋnʋnkʋ̃ wɔ mɔɔ ɩlalɩ yɩ ali mmɩlɩ mɔ belili bɔmʋnlɩ beyiyialɩ yɩ nɩ nwʋ.
13 Sɛ mbanimbani yi kɔhʋla kɔwʋwa tanɩyɛlɛnii nɩ ma ikonlu yɩ nwʋ a, ɩsɛ kɛɛ bɛda kunlumiyɩbalɛ nɩɩ nwɔkɛnwʋnlɛ ali bekile yi. Bɔbɔ Gyehova mpayɩ kɛɛ iyilá bɔ mmɔdɩnɩwɔlɛ zʋ na benyia anwʋlazʋ kɛɛ bɛ anlima Kilisinyianii nɩ yɩ anyɩ kɛɣa yɩ nwʋ zʋ na ianlu yɩ nwʋ.—2 Tim. 2:25, 26.
Mbanimbani yi kɔhʋla kɛyɛ nhyɩhyɛlɩyɛ na bɛayiyia tanɩyɛlɛnii nɩ mbɔmɩ sʋ̃maa na bɛama mmɩlɩ yɩ ma ɩava ianlu yɩ nwʋ (Kila nkyɩkyɛmi 12)
14. Sɛ tanɩyɛlɛnii be nu yɩ nwʋ a, aninyia yɛ yɛfa nwʋmɔ animinyiamɩ yɛma yɩ a, na mɩnla ti a?
14 Sɛ tanɩyɛlɛnii nɩ nu yɩ nwʋ a, ɩfa anyɩnlɩlelɛ kezile ɩba! (Lk. 15:7, 10) Aninyia yɛ yɛfa nwʋmɔ animinyiamɩ yɛma yɩ a? Asʋ̃ ɩdɩ mbanimbani yi a? Kakɛ mɔɔ Pɔɔlʋ hanlɩ valɩlɩ tanɩyɛlɛmaa nwʋ nɩ, ɩhanlɩ kɛɛ: “Ɩyɛ Nyamɩnlɩ yɩ pɛ a, ɩkɛma mmɩlɩ baaba bɛ ma bokonlu bɔ nwʋ.” (2 Tim. 2:25) Meti ɩdɩ Gyehova yɛ ɩbʋwa Kilisinyianii be ma ɩsɩnza yɩ adwɩnɩ nɩɩ yi subanɩ a, na ɩ́dɩ enii desanii bela a. Pɔɔlʋ zialɩ hanlɩ dɩyɛ baaba mɔɔ ɩzʋ̃ numɔ ɩba mmɩlɩ mɔ abiye inlu yɩ nwʋ nɩ nwʋ odwokɔ. Mɛyɩ yɛ lɛ kɛɛ, enii yi nɩ kɛɣa kenyia nɔhʋanlɛ yɩ nwʋ nnimidi mɔɔ idi munli, yɩ anyɩ kɛɣa yɩ nwʋ zʋ, na ɩzʋ̃ Setanɩ yɩ ɛhanɩ nɩ mmɔ nu ɩayɩ yɩ nwʋ.—2Tim. 2:26.
15. Kɛ ɩkɛyɛ na mbanimbani yi bɛahɔ zʋ bɛawʋwa tanɩyɛlɛnii mɔɔ inlu yɩ nwʋ nɩ a?
15 Sɛ tanɩyɛlɛnii be nu yɩ nwʋ a, kɔmitii nɩ kɛyɛ nhyɩhyɛlɩyɛ na bɛada bɛagyela yɩ, na ama yɩ ɩahɔ zʋ ianyia ɛzɩzɩbɛhyɛlɛ mɔɔ ɩkɔwʋwa yɩ ma ɩkɔhʋ̃ kediyia Setanɩ yi odwohilalɛ azʋlɔtʋ na ɩayɛ mɔɔ ɩtɩnɣɛ. (Hib. 12:12, 13) Ɩwɔ numɔ, mbanimbani yi bɛáhã nninyeni pɔkyɩɩ mɔɔ tanɩyɛlɛnii nɩ yɛlɩ nɩ nwʋ odwokɔ bekile abiyela. Naasʋ̃, mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ bɛma asafʋ yɩ nu maa tɩ a?
“TWI BƐ ANYUNU WƆ BƐZABƐ MƆƆ BƆWƆ KƐNƖ MUNWATĨĨ BƐ ANYUNU”
16. Kɛmɔ 1 Timoti 5:20, NWT kile nɩ, aninyiammɔ yɛ lɛ “bɛzabɛ mɔɔ bɔwɔ kɛnɩ” mɔɔ Pɔɔlʋ ɩkãã bo odwokɔ nɩ a?
16 Kɩnga 1 Timoti 5:20, NWT. Pɔɔlʋ hɛlɛlɩ ndwokɔ eyi hɔ manlɩ yɩ ɔhɔnwʋ asafʋ nu ebani Timoti wɔ kezimɔ ɩsɛ kɛɛ bedi bɛzabɛ mɔɔ “bɛyɛ tanɩ” nɩ bo odwokɔ. Mɩnla yɛ nɩ ɩpɛɛ kehile a? Kɛ asafʋ yɩ nu maa munwatĩĩ ankasa yɛ lɛ “bɛzabɛ mɔɔ bɔwɔ kɛnɩ” mɔɔ nɩ Pɔɔlʋ ɩkãã nɩ a. Mfomi nɩ ɩkãã mmenii mɔɔ ebiye a nɩ bɛdɩ tanɩyɛlɛ yɩ nwʋ odwokɔ daada nɩ. Mmenii eyi kɔhʋla kɛyɛ bɛzabɛ mɔɔ bɔnwʋnlɩ kɛɛ enii kʋ̃ nɩ yɩ ɩyɛɛ tanɩ yɩ, anzɛnyɩɩ bɛzabɛ mɔɔ tanɩyɛlɛnii nɩ hanlɩ yi odwokɔ yɩ hileli bɛ nɩ. Asafʋ nu mbanimbani yi duwa nɣɛlɛbɛ ɔhʋanɩ zʋ ma mmenii eyimmɔ nwʋ yɩ kɛɛ beli bʋwabɩlɛ yɩ nwʋ egyima na bɛdɩnyɩa yɩ.
17. Sɛ asafʋ yɩ nu maa sʋ̃maa bɛdɩ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ mɔɔ abiye ɩyɛ nɩ nwʋ odwokɔ anzɛnyɩɩ ɩyɛ bela a bɛkɛdɩ nwʋmɔ odwokɔ a, mɩnla amanɩyɛwɔlɛ yɩ ɩsɛ kɛɛ bɛfa bɛma a, na mɩnla ti a?
17 Itwu mmɩlɩ be a, mmenii sʋ̃maa mɔɔ bɔwɔ asafʋ yɩ nu kɛdɩ tanɩ mɔɔ abiye ɩyɛ nɩ nwʋ odwokɔ anzɛnyɩɩ ɩyɛ bela a bɛkɛdɩ nwʋmɔ odwokɔ. Wɔ bʋwabɩlɛ mɔɔ ɩdɩ zɔ nu mɛyɩ, asafʋ munli yi munwatĩĩ kɩnla “bɛzabɛ mɔɔ bɔwɔ kɛnɩ” nɩ nwʋ. Meti asafʋ nu ebani be kɔwɔ asafʋ yɩ amɩyɛ kɛɛ bohwi eliyema benyia anzɛnyɩɩ eliyema baalɛ asumasi yɩ anyunu. Mɩnla ti a? Pɔɔlʋ yɩlɩ yi munwa kɛɛ: “Na ɩayɛ kɔkɔwɔlɛ ɩama bɛzabɛ mɔɔ bɛha nɩ” na bɛádɔlɩ tanɩ nu.
18. Sɛ abiye mɔɔ inluma mɔɔ ilédili alɔbɔ 18 yɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ a, mɩnla yɛ asafʋ nu mbanimbani yɛ a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)
18 Na sɛ abiye mɔɔ inluma mɔɔ ilédili alɔbɔ 18 yɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ sʋ̃ ɛ? Asafʋ nu mbanimbani kɛyɛ nhyɩhyɛlɩyɛ ma mbanimbani anwɩ̃ keyiyia kuakula yɩ nɩɩ yɩ awʋvʋlɔ.b Mbanimbani yi keɣizia awʋvʋlɔ yɩ sɛ bɛyɛ nhyɩhyɛlɩyɛ daada mɔɔ bɛlɛ bɔbʋwaa kuakula yɩ ma ikonlu yɩ nwʋ a. Sɛ kuakula yɩ de awʋvʋlɔ yɩ bɔ mmʋwalɩyɛ tiã nu na ɩbɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ ɩkɛyɛ nzɩnzanlɩyɛ a, ebiye a asafʋ nu mbanimbani anwɩ̃ yɩ kezi pɔkɔ kɛɛ awʋvʋlɔ yɩ bɔdʋwá zʋlɔ bɔwʋwa kuakula yɩ. Iluwakɛɛ asafʋ nu mbanimbani yi zi kɛɛ awʋvʋlɔ yɩ yɛ Gyehova ɩva iwula bɛ sa kɛɛ bɔzʋ̃ ɔlɔlɛ nu bɛdɩnyɩa bo nnwuakula a. (Dit. 6:6, 7; Ɛɣɛ. 6:20; 22:6; Ɛfɩ. 6:2-4) Mɛyɩ mɛda nɩ, ɩwɔ numɔ la a, mbanimbani yi kɔhɔ kegyela awʋvʋlɔ yɩ na bɛahila kɛɛ bɛlɛ mmʋwalɩyɛ mɔɔ ɩfata bɛmaa kuakula yɩ a. Naasʋ̃, sɛ kuakula yɩ iánlu yɩ nwʋ na ɩkɔ zʋ ɩyɛ tanɩ sʋ̃ ɛ? Sɛ ɩba yɩ zɔ a, mbanimbani kɔmitii keyiyia kuakula yɩ nɩɩ yɩ awʋvʋlɔ.
Sɛ kuakula be yɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ a, asafʋ nu mbanimbani anwɩ̃ keyiyia ɩ nɩɩ yɩ awʋvʋlɔ (Kila nkyɩkyɛmi 18)
“NYAMƖNLƖ ƖDƖ BAABA SƲ̃MAA, AKƲ̃ SƲ̃ ƖNWƲ NWƆKƐ”
19. Sɛ asafʋ nu mbanimbani yiyia abiye mɔɔ ɩyɛ tanɩ a, mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ bɔbɔ mmɔdɩnɩ bosumazuma Gyehova a?
19 Gyehova kila ɔhʋanɩ kɛɛ mbanimbani kɔmitii nɩ kehila ma asafʋ yɩ nwʋ kɛdɩ. (1 Kɔl. 5:7) Akʋ̃ sʋ̃, bɛpɛ kɛɛ bɛyɛ mɔɔ bɔkɔhʋla bela bɔbʋwa mmenii mɔɔ bɛyɛ tanɩ nɩ ma bonu bɔ nwʋ. Eyi ti sɛ bɔbʋwaa abiye a, bɔwɔ anyɩnlɩlazʋ paa kɛɛ enii kʋ̃ nɩ yɩ kɔhʋla kɛzɩnza. Mɩnla ti a? Iluwakɛɛ bɛpɛ kɛɛ bosumazuma Gyehova mɔɔ “ɩdɩ baaba sʋ̃maa, akʋ̃ sʋ̃ ɩnwʋ nwɔkɛ” nɩ. (Gye. 5:11) Kila kezimɔ sʋ̃mavʋlɔ Dwɔɔnʋ ɩ nɩɩ yi mmeliyema mmenyia nɩɩ mmaalɛ lili wɔ ɔlɔlɛ nu. Ɩhɛlɛlɩ kɛɛ: “Mɩ mma, mɩkɛlɛɛ eyimmɔ mɩkɛɣɩlɛ mʋnlʋmmɔ ama mʋnlʋmmɔ bɛáyɛlɩ tanɩ. Na sɛ abiye ɩyɛ tanɩ po a, yɛlɛ kãdevʋlɔ wɔ yɛ Zɩ mɔɔ ɩwɔ sʋlɔ nɩ yɩ pɛ ɛkɛnɩ mɔɔ idi ye ti odwokɔ ɩma yɛ a. Mɛyɩ yɛ lɛ Gyisɛsɩ Kɩlayɩsɩ ɛdɩnɣɛlɛnii nɩ.”—1 Dwɔ. 2:1.
20. Mɩnla yɛ yekozunzu nwʋmɔ wɔ dɩyɛzumanlɛ odwokɔ mɔɔ itualɩ yɩ tʋ wɔ Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ eyi nu nɩ nu a?
20 Alɔbɔ odwokɔ yɛ lɛ kɛɛ, ɩyɛ a Kilisinyianii be mɔɔ ɩyɛ tanɩ nɩ ɩábɛ kɛɛ ikonlu yɩ nwʋ. Sɛ ɩba yɩ zɔ a, ɩsɛ kɛɛ bɛyɩ yɩ wɔ asafʋ yɩ nu. Kɛ asafʋ nu mbanimbani di bʋwabɩlɛ mɔɔ ɩdɩ zɔ nwʋ egyima bese a? Yekozunzu nwʋmɔ wɔ dɩyɛzumanlɛ odwokɔ mɔɔ itualɩ yɩ tʋ wɔ Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ eyi nu nɩ nu.
NDWOMI 103 Mbanimbani Bɛdɩ Mmenii Nu Akyɛdɩ
a Bɔmʋnlɩ nɩ, nɩ yɛfʋlɔ mbanimbani asã eyimmɔ odwokɔlilɛ kɔmitii. Naasʋ̃ iluwakɛɛ ndɛnɩwuwalɛ dɩ be egyima yɩ yɩ ɔfʋã ɔkʋ̃ la nɩ ti, kakɩ yɩ yɛlɛ́fa ɔzɔ dima yɩ keli egyima dɔkʋ̃. Mfomi, yɛkɔvʋlɔ bɛ mbanimbani kɔmitii.
b Mɔɔ ɩsɛ kɛɛ awʋvʋlɔ yɛ mɔɔ yɛhã nwʋmɔ odwokɔ wɔ ɛkɩ nɩ, ɩfalɩ bɛzabɛ mɔɔ mmɛla ma ɔhʋanɩ kɛɛ bekila kuakula be anzɛnyɩɩ bɛzabɛ mɔɔ ɩdɩ bɛ asɛdɩ kɛɛ bekila kuakula be nɩ sʋ̃ nwʋ.