Watchtower INTANƐTƖ ZƲ AWUUKUZIYELƐDƖKA
Watchtower
INTANƐTƖ ZƲ AWUUKUZIYELƐDƖKA
Aɣɩnda
  • BAYƖBƲLƲ
  • AWUUKU NƖƖ NNINYENI MVƲLƆ
  • DƖYƐZUMANLƐ
  • w25 September owu. azʋ. 2-7
  • Ma Asafʋ Nu Mbanimbani Wʋwa Wʋ

Vidiyo bela íni ɔfʋã ɛkɩhyɩ.

Yɛpakyɛbɛ wʋ, dɩyɛ be ɩákɔ bʋwɔ wɔ vidiyo mɔɔ ɔtwɩ̃ɩ̃ yɩ nu.

  • Ma Asafʋ Nu Mbanimbani Wʋwa Wʋ
  • Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2025
  • Odwokɔtile ngyɩkɩ̃ɩ̃ngyɩkɩ̃ɩ̃
  • Ndwokɔ mɔɔ ɩ nɩɩ yɩ di nsɛ́
  • MƖNLA MMƖLƖ YƐ ƖSƐ KƐƐ YƐFƲLƆ ‘ASAFƲ NU MBANIMBANI’ A?
  • MƖNLA TI MƆƆ ƖSƐ KƐƐ YƐFƲLƆ ASAFƲ NU MBANIMBANI A?
  • MƖNLA ƆHƲANƖ ZƲ YƐ ASAFƲ NU MBANIMBANI BƲWA YƐ A?
  • YE NU ƆKƲ̃ BELA YƖ ASƐDƖ
  • Kezimɔ Yɛkɛla Ɔlɔlɛ Nɩɩ Nwɔkɛnwʋnlɛ Ali Yekehile Mmenii Mɔɔ Bɛyɛ Tanɩ Nɩ
    Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2024
  • Kezimɔ Bɛhyɩhyɛ Asafʋ Yɩ
    Sa Ɔkʋla Enyia Anyɩnlɩlelɛ Daabaa!—Buuku Mɔɔ Ɩbʋwa Ma Ɛtɩ Bayɩbʋlʋ Yɩ Tʋ
  • Mmeliyema Mmenyia​—Asʋ̃ Bɔbɔɔ Mmɔdɩnɩ Kɛɛ Bɛkɛɣa Kɛyɛ Asafʋ Nu Mbanimbani a?
    Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2024
  • Mmuwuanɩzʋhilalɛmaa Mɔɔ Bɛyɛ Mɔɔ Bɔkɔhʋla Bela Bɔbʋwa Gyehova Yi Mmenii
    Yɛ Kilisinyianɩ Ɛbɩlawɔlɛ Nɩɩ Dasɩlɛlilɛ—Dɩyɛzumanlɛ Kɛlɛta—2023
Kilá Sʋ̃maa
Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2025
w25 September owu. azʋ. 2-7

DƖYƐZUMANLƐ ODWOKƆ 36

NDWOMI 103 Mbanimbani Dɩ Akyɛdɩ Ma Adasamaa

Ma Asafʋ Nu Mbanimbani Wʋwa Wʋ

“Bɛmá ɩvʋlɔ asɔlɩ anzɛnyɩɩ asafʋ nu mbanimbani nɩ mmɔ.”—GYE. 5:14.

BƲTAYƖ

Yekozunzu sianti mɔɔ nwʋmɔ hyinyia kɛɛ yɛkɛbɩbɛ mmʋwalɩyɛ wɔ asafʋ nu mbanimbani bɛ kɛnɩ nɩ nwʋ.

1. Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ Gyehova hile kɛɛ yi mmunwanɩ tʋ bʋlɔ ma yɩ a?

GYEHOVA yi mmunwanɩ tʋ bʋlɔ ma yɩ. Ɩvalɩ yɩ ɣa Gyisɛsɩ yi mmegyia ɩdɔlɩ bɛ, na ɩva bɛ iwula asafʋ nu mbanimbani bɛ sa kɛɛ behilá bɔ zʋ. (Egy. 20:28) Nyamɩnlɩ pɛ kɛɛ mbanimbani nɩ kila yi mmunwanɩ yɩ wɔ kunlumiba nu. Mbanimbani yi di Gyisɛsɩ yɩ ɔhʋanɩhilelɛ mɛda na bɛhyɛ mmeliyema mmenyia nɩɩ mmaalɛ yɩ ɛzɩzɩbɛ, akʋ̃ sʋ̃ bɔbʋwa bɛ ma bedi Gyehova nɔhʋanlɛ.—Ayɩ. 32:​1, 2.

2. Kɛmɔ Izikɩyɛlɩ 34:​15, 16 kile nɩ, aninyia yɛ Gyehova bʋwa yɩ a?

2 Gyehova dwɩnɩ yɩ azʋ̃mɩvʋlɔ munwala nwʋ paa, na yɩ nwʋ pɩlɩ yɩ kɛɛ ɩkɔwʋwa bɛ mmɩlɩ mɔɔ bɛfɛɛ nɩ. Iduwa asafʋ nu mbanimbani yi zʋ ɩbʋwa bɛzabɛ mɔɔ bɛfɛɛ wɔ sunzuma ɔfʋã nu iluwa mfʋmɩ be mɔɔ beli nɩ ti. (Kɩnga Izikɩyɛlɩ 34:​15, 16.) Naasʋ̃, ɩpɛ kɛɛ yɛpɩbɛ mmʋwalɩyɛ mmɩlɩ mɔ yehyinyia nɩ. Ɩwɔ numɔ kɛɛ Gyehova pɛ kɛɛ yɛbɔ yɩ mpayɩ yɛpɩbɛ mmʋwalɩyɛ dɩyɛ, naasʋ̃ ɩpɛ kɛɛ yebizia mmʋwalɩyɛ sʋ̃ wɔ ‘mmuwuanɩzʋhilalɛmaa nɩɩ ehilehilelɛmaa’ mɔɔ bɔwɔ asafʋ yɩ nu nɩ bɛ kɛnɩ.—Ɛfɩ. 4:​11, 12.

3. Sɛ yezi asɛdɩ mɔɔ iwula asafʋ mbanimbani bɛ sa a, kɛ ɩbʋwa yɛ ise a?

3 Wɔ dɩyɛzumanlɛ eyi nu nɩ, yekozuma sʋ̃maa kɛvalɩ kezimɔ Gyehova duwa asafʋ nu mbanimbani yɩ zʋ bʋwa bɛzabɛ mɔɔ bɛyɛ mɛlɛkɛ wɔ sunzuma ɔfʋã nu nɩ. Yɛkɛyɩ ndwokɔɣizialɛ eyimmɔ munwa: Mɩnla mmɩlɩ yɛ ɩsɛ kɛɛ yɛpɩbɛ mmʋwalɩyɛ wɔ asafʋ nu mbanimbani bɛ kɛnɩ nɩ a? Mɩnla ti mɔɔ ɩsɛ kɛɛ yɛyɛ zɔ a? Na kɛ bɔbʋwa yɛ bese a? Ebiye a, yeléyiyia ndwokɔzɩzɩbɛ bela sikalɛyɩ dɩyɛ, naasʋ̃, ndwokɔɣizialɛ eyimmɔ nwʋ mmʋwalɩyɛ yɩ kɔwʋwa yɛ ma anyɩnlɩzɔlɛ mɔɔ yɛwɔ yɛma Nyamɩnlɩ yɩ nhyɩhyɛlɩyɛ nɩ kɛyɛ kezi, na ebiye po a, eɣile be sa ide yɛ nnwʋanlɩ.

MƖNLA MMƖLƖ YƐ ƖSƐ KƐƐ YƐFƲLƆ ‘ASAFƲ NU MBANIMBANI’ A?

4. Mɩnla ti mɔɔ yɛkɔhʋla kɛhã kɛɛ odwokɔ mɔɔ ɩwɔ Gyemisi 5:​14-16, 19, 20 nɩ falɩ sunzuma ɔfʋã nu anwʋbalɛ nwʋ a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)

4 Sʋ̃mavʋlɔ Gyemisi hileli kezimɔ Gyehova duwa asafʋ nu mbanimbani zʋ bʋwa yɛ. Gyemisi hɛlɛlɩ kɛɛ: “Sɛ bo nu be ɩádɩ pɔkɔ a, bɛma ɩvʋlɔ asɔlɩ anzɛnyɩɩ asafʋ nu mbanimbani nɩ mmɔ.” (Kɩnga Gyemisi 5:​14-16, 19, 20.) Nɩ Gyemisi ɩkãã sunzuma ɔfʋã nu anwʋbalɛ nwʋ odwokɔ. Kɛ ndianwʋ nɩ, ɩhanlɩ kɛɛ enii mɔɔ yɩ nwʋ ba yɩ nɩ, ɩvɔlɔ́ asafʋ nu mbanimbani yi na kɛ dɔkɩta a. Akʋ̃ sʋ̃, ihilelihileli numɔ kɛɛ, enii mɔɔ yɩ nwʋ ba yɩ nɩ nwʋ tɔ yɩ mmɩlɩ mɔ bɛva yɩ tanɩ bɛhyɛ yɩ nɩ. Ɔhʋanɩ be zʋ nɩ, nninyeni mɔɔ ɩsɛ kɛɛ abiye yɛ na ama yɩ nwʋ ɩadɔ yɩ wɔ sunzuma ɔfʋã nu nɩ, ɩ nɩɩ mɔɔ ihyinyia kɛɛ abiye yɛ na yɩ nwʋ ɩadɔ yɩ wɔ nnwʋnlamɩ ɔfʋã nu nɩ di nsɛ. Sɛ yɛádɩ pɔkɔ a, yɛkɔ yɛnwʋ dɔkɩta, yekilehile nninyeni mɔɔ ididee yɛ nɩ nu yekile yi, na yetiye yɩ ɔhʋanɩhilelɛ. Ɔzɔ la sʋ̃ yɛ sɛ yɛádɩ pɔkɔ wɔ sunzuma ɔfʋã nu a, yɛkɔ asafʋ nu ebani bɛ kɛ, yɛkã ye odwokɔ yekile yi na yɛfa Bayɩbʋlʋ nu fʋlɔdulɛ mɔɔ ɩfa ɩma yɛ nɩ yɛyɛ egyima.

Mfonyini: 1. Benyia be ɩkãã mɔɔ ɩyɛɛ yi padi kehile dɔkɩta be. 2. Eliyema benyia be nɩɩ asafʋ nu ebani be da biyia zʋ wɔ punwuanu na ikilehilee yi odwokɔ nu kehile yi.

Sɛ yɛádɩ pɔkɔ wɔ yɛ nnwʋnlamɩ nu a, yɛkɔ yɛnwʋ dɔkɩta, ɔzɔ la yɛ sɛ yɛádɩ pɔkɔ wɔ sunzuma ɔfʋã nu a, ɩsɛ kɛɛ yɛkɔ yɛpɩbɛ mmʋwalɩyɛ wɔ asafʋ nu mbanimbani yi bɛ kɛnɩ a (Kila nkyɩkyɛmi 4)


5. Kɛ ɩkɛyɛ na yɛanwʋ kɛɛ yɛ nɩɩ Gyehova avinli ɩsɩkɛɛ a?

5 Wɔ Gyemisi yi ti 5 yi nu nɩ, ɩhyɛlɩ yɛ ɛzɩzɩbɛ kɛɛ mmɩlɩ bela mɔ yɛkɛdɩ nɣanlɩ kɛɛ yɛ nɩɩ Gyehova avinli ɩsɩkɛɛ nɩ, yɛ nɩɩ asafʋ nu mbanimbani yi dɩndɛ́. Nɣɛlɛbɛ wɔ numɔ kɛɛ yɛkɛbɩbɛ mmʋwalɩyɛ ansaana yɛayɛ debe mɔɔ ɩkɛzɩkɛ yɛ nɩɩ Nyamɩnlɩ avinli! Íni kɛɛ yɛdahɩlɩ yɛ nwʋ. Bayɩbʋlʋ yɩ bɔ yɛ kɔkɔ kɛɛ, sa yɛkʋla yɛdahɩlɩ yɛ nwʋ kɛɛ dɩyɛ bela ɩkɔɔ bʋwɔ wɔ sunzuma ɔfʋã nu. (Gye. 1:22) Eyi be dʋlɩ Kilisinyiamaa mɔɔ nɩ bɔwɔ Sadisi nɩ, na Gyisɛsɩ wɔlɩ bɛ kɔkɔ wɔ kezimɔ nɩ bɔ bʋwabɩlɛ dɩ wɔ sunzuma ɔfʋã nu nɩ nwʋ. (Yik. 3:​1, 2) Ɔhʋanɩ ɔkʋ̃ mɔɔ yekoluwa zʋ yɛkɔnwʋ kezimɔ nninyeni ɩkɔɔ wɔ sunzuma ɔfʋã nu yɛ lɛ kɛɛ yɛkɛva kezimɔ yɛbɔ ɛhyɩmɛ kakɩ nɩ yekedindiã ɛhyɩmɛ mɔɔ nɩ yɛlɛ yɛsʋ̃mɩɩ wɔ ahyɛasɩ nɩ nwʋ. (Yik. 2:​4, 5) Sa yɛkʋla yebizia yɛ nwʋ kɛɛ: ‘Asʋ̃ anyɩnlɩlelɛ mɔɔ mɩfa mɩkɩnga Bayɩbʋlʋ yɩ na mʋdwɩnɩndwɩnɩ nwʋmɔ nɩ hã azɩ a? Asʋ̃ mitindiã dɩyɛzumanlɛ nu na miáziyeziye mʋ nwʋ bʋwɔ ansaana mɩahɔ a? Asʋ̃ ɛhyɩmɛ mɔɔ mɩfa mʋkɔ dasɩlɛlilɛ nɩ hã azɩ a? Asʋ̃ mʋdwɩnɩ ozukua nɩɩ nnwʋnlamɩ ɔfʋã nu nninyeni nwʋ sʋ̃maa mɩtɛla bɔmʋnlɩ nɩ a?’ Sɛ ndwokɔɣizialɛ eyimmɔ nu be dɩ nyɛ a, ɩkɔhʋla kehile kɛɛ ɔwɔ mɛlɛkɛyɛlɛ be mɔɔ sɛ wʋákila yɩ bʋwɔ a, ɩkɔhʋla kele salɛ nu. Sɛ yɛzayɛ yɛákʋla yedi yɛ mɛlɛkɛyɛlɛ zʋ anzɛnyɩɩ ɩma yɛyɛ debe mɔɔ Gyehova ɩábɛ yɩ a, ɩsɛ kɛɛ yɛpɩbɛ asafʋ nu mbanimbani bɔ mmʋwalɩyɛ.

6. Mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ bɛzabɛ mɔɔ bɛyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ nlʋmɔ nɩ yɛ a?

6 Bɛzabɛ mɔɔ bɛyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ nlʋmɔ mɔɔ ɩkɔhʋla kɛma bɛkɛyɩ bɛ wɔ asafʋ yi nu nɩ, ɩsɛ kɛɛ bɛ nɩɩ asafʋ nu ebani be tɩndɛ. (1 Kɔl. 5:​11-13) Ɩsɛ kɛɛ abiyela mɔɔ ɩyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ nɩ pɩbɛ mmʋwalɩyɛ na ama ɩ nɩɩ Gyehova avinli ɩayɛ baaba. Sɛ Gyehova kɔhʋla koluwa elelɛdɩyɛ afɔlɩ yɩ zʋ kɛva yɛ tanɩ kɛhyɛ yɛ a, ɩsɛ kɛɛ ‘yɛbɔ ɛbɩla mɔɔ ikile kɛɛ yenlu yɛ nwʋ.’ (Egy. 26:20) Numɔ be yɛ lɛ kɛɛ yɛkɔhɔ mbanimbani yi bɛ ɛkɛnɩ mmɩlɩ mɔ yɛyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ nɩ.

7. Aninyia dɔkʋ̃ yɛ ihyinyia asafʋ nu mbanimbani bɔ mmʋwalɩyɛ a?

7 Kɛ bɛzabɛ mɔɔ bɛyɛ tanɩ mɔɔ numɔ ɔnlʋmɔ nkʋ̃ la yɛ mbanimbani yi bʋwa bɛ a, mfomi bɔbʋwa bɛzabɛ mɔɔ bɛyɛ mɛlɛkɛ wɔ sunzuma ɔfʋã nu nɩ sʋ̃. (Egy. 20:35) Kɛ ndianwʋ nɩ, wu kunlu kɔhʋla kodu kɛɛ ebiye a, nɩ wʋákʋla di akɔnɔ tanɩ zʋ. Eyi kɔhʋla kɛyɛ sɩ paa, titili sɛ ansaana ɛbazuma nɔhʋanlɛ yɩ nɩ ɛvalɩ wʋ nwʋ wulalɩ nnuno tanɩnʋnlɛ, ponogɩlafihilalɛ, anzɛnyɩɩ ɛbɩlazɩkɛlɛ nu a. Sɛ ɔzɔ a, áma wu kunlu tu kɛɛ ɛkɛbɩbɛ mmʋwalɩyɛ. Sa ɔkʋla kã nwʋmɔ odwokɔ kile asafʋ nu ebani be mɔɔ ikediye wʋ bʋwɔ, ɩkɛva fʋlɔdulɛ mɔɔ ɩkɔwʋwa wʋ ma ɔkɔhʋ̃ kediyia akɔnɔ tanɩ kɛma wʋ, na ɩahyɛ wʋ ɛzɩzɩbɛ kɛɛ Gyehova anyɩ deli nwʋmɔ kɛɛ ɩkɔwʋwa bɛzabɛ mɔɔ bɛpɛ kɛɛ bɔkɔ zʋ bɔkʋ̃ betiyia akɔnɔ tanɩ nɩ. (Odw. 4:12) Sɛ wʋ padi kolɔ wɔ akɔnɔ tanɩ mɔɔ ɔkʋ̃ʋ̃ kediyia nɩ nwʋ a, asafʋ nu mbanimbani yi kɔhʋla kɔwʋwa wʋ ma ɔkɔnwʋ kɛɛ eyi dɩ dasɩlɛ mɔɔ ikile kɛɛ ɛfa ɛ nɩɩ Gyehova avinli abusunwawɔlɛ anyɩnlɩbʋlʋ odwokɔ na wʋále wʋ nwʋ di sʋ̃maa.—1 Kɔl. 10:12.

8. Asʋ̃ mfʋmɩ bela mɔɔ yekeli nɩ yɛ ɩsɛ kɛɛ yɛkã nwʋmɔ odwokɔ yekile asafʋ nu mbanimbani a? Kilehile numɔ.

8 Kɛ mfʋmɩ bela mɔɔ yekeli nɩ yɛ ɩsɛ kɛɛ yɛbɔ mbanimbani yi amanɩyɛ a. Kɛ ndianwʋ nɩ, fa yɩ kɛɛ ɛhã odwokɔ be mɔɔ ɩyɛ ɛyɛkɛ ehile eliyema benyia be anzɛnyɩɩ eliyema baalɛ be, na ebiye po a ɛvalɩ yɩ nwʋ ɛya ɛzɩzɩbɛ ɛzɩzɩbɛ. Kɛ ankɩ ɛkɛhã nwʋmɔ odwokɔ kehile asafʋ nu ebani be nɩ, sa ɔkʋla fa Gyisɛsɩ yɩ fʋlɔdulɛ mɔɔ ɩfalɩ kezimɔ yɛkɛma azʋ̃nudwolɩyɛ kɛɣa yɛ nɩɩ ye mmeliyema avinli nɩ yɛ egyima. (Mt. 5:​23, 24) Sa ɔkʋla yɛ ɛbɩbɛlɛnu falɩ subanɩ azʋlɔtʋ be dɩkɛɛ odwolɛ, abʋtalɩ, nɩɩ bɔnwʋzʋhyɛlɛ nwʋ, na ama sɛ eyiyia bʋwabɩlɛ mɔɔ ɩdɩ zɔ mmɩlɩ fʋlɔ a, wʋahʋla wʋala subanɩ ngɩnlɩma eyimmɔ be ali. Naasʋ̃, sɛ ɛyɛ mɔɔ ɔkɔhʋla bela na wʋáhʋla siyeziye ɛ nɩɩ yɩ bɛ avinli a, sa ɔkʋla bizia asafʋ nu ebani be yɩ mmʋwalɩyɛ. Wɔ sʋ̃mavʋlɔ Pɔɔlʋ yɩ kɛlɛta mɔɔ ɩhɛlɛlɩ ɩhɔ ɩmanlɩ Fɩlɩpɩmaa yɩ nu nɩ, ɩhã ihileli asafʋ nu ebani be kɛɛ ɩwʋwá Yiwodiyia nɩɩ Sɛntɛkɩ ma beziyeziye bɛ avinli odwokɔ, na wʋ asafʋ nu ebani be sʋ̃ kɔhʋla kɔwʋwa wʋ ma ɛkɛyɛ zɔ la.—Fɩl. 4:​2, 3.

MƖNLA TI MƆƆ ƖSƐ KƐƐ YƐFƲLƆ ASAFƲ NU MBANIMBANI A?

9. Mɩnla ti mɔɔ íni kɛɛ yɛma anyɩnlɩdʋnlɛ si yɛ ɔhʋanɩ kɛɛ yɛkɔvʋlɔ asafʋ nu mbanimbani a? (Ɛɣɛlɛwulɛ 28:13)

9 Yehyinyia dedi nɩɩ akɛnɣazɩzɩbɛ na ama yɛaɣizia mmʋwalɩyɛ mmɩlɩ mɔ yɛyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ anzɛnyɩɩ yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ yɛáhʋla yɛhyɛ yɛ nwʋ zʋ wɔ akɔnɔ tanɩ nwʋ nɩ. Íni kɛɛ yɛma anyɩnlɩdʋnlɛ si yɛ ɔhʋanɩ kɛɛ yɛkɔvʋlɔ asafʋ nu mbanimbani yi. Mɩnla ti a? Iluwakɛɛ Gyehova ɩva mbanimbani yi ɩma yɛ kɛɛ bɔwʋwá yɛ ma yɛ nɩɩ yɩ avinli abusunwawɔlɛ nu ɩyɛ ɛzɩzɩbɛ. Meti sɛ yɛ nɩɩ mbanimbani yɩ tɩndɛ a, nɩ yɛdaa yɩ ali kɛɛ yɛwɔ Gyehova nu anwʋlazʋ na yɛyɛ sutiye yɛma yɩ. Yɛda yi ali kɛɛ yehyinyia yɩ mmʋwalɩyɛ na ama yɛahɔ zʋ yɛayɛ mɔɔ ɩtɩnɣɛ. (Ndw. 94:18) Na sɛ yɛyɛ tanɩ, na yɛkã na yeyiaki a, Gyehova kɔnwʋ yɛ nwɔkɛ.—Kɩnga Ɛɣɛlɛwulɛ 28:13.

10. Sɛ yɛbɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ yɛkɛva tanɩ mɔɔ yɛyɛ nɩ yekeziye a, mɩnla yɛ ɩkɔhʋla kezi a?

10 Sɛ yɛyɛ tanɩ na yɛkã yekile mbanimbani yi a, bɔkɔhʋla kɔwʋwa yɛ ma yɛ nɩɩ Gyehova avinli kɛyɛ baaba dɔkʋ̃. Naasʋ̃ sɛ yɛfa yesiye a, odwokɔ yɩ kɛzɩkɛ kʋlaa. Mmɩlɩ mɔ Bulombunli Devidi wɔlɩ mmɔdɩnɩ kɛɛ ɩkɛva yɩ tanɩ keziye nɩ, ɩdɩlɩ ɛyɛkɛ wɔ sunzuma ɔfʋã nu, nɣanlɩdɩlɛ ɔfʋã nu, nɩɩ nnwʋnlamɩ ɔfʋã nu sʋ̃. (Ndw. 32:​3-5) Sɛ yɛ nwʋ pa yɛ anzɛnyɩɩ yepila na yɛápɩbɛ mmʋwalɩyɛ ndɛndɛ a, sa ɩkʋla ɩyɛ kezi. Ɔzɔ la sʋ̃ yɛ sɛ yɛyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ na sɛ yɛápɩbɛ mmʋwalɩyɛ ndɛndɛ a, yɛ nɩɩ Gyehova avinli kɔhʋla kɛzɩkɛ a. Gyehova zi eyi, meti ɩpɛ kɛɛ yeduwa nhyɩhyɛlɩyɛ mɔɔ ɩyɛ ɩma yɛ nɩ zʋ na ‘yesiyeziye’ yɛ nɩɩ yɩ avinli.—Ayɩ. 1:​5, 6, 18.

11. Sɛ yɛfa yɛ tanɩ yesiye a, kɛ ɩkɛhã mmenii mvʋlɔ keze a?

11 Sɛ yɛfa yɛ tanɩ yesiye a, sa ɩkʋla ɩkã mmenii mvʋlɔ. Ɩkɔhʋla kɛma Nyamɩnlɩ yi sunzuma ɩlɛ́yɛ egyima wɔ asafʋ yɩ zʋ, na ɩkɛzɩkɛ azʋ̃nudwolɩyɛ mɔɔ ɩwɔ asafʋ yi nu. (Ɛfɩ. 4:30) Ɔzɔ la sʋ̃ yɛ sɛ yɛnwʋ kɛɛ abiye yɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ wɔ asafʋ yi nu a, ɩsɛ kɛɛ yɛhyɛ yɩ ɛzɩzɩbɛ ma ɩkã ikile asafʋ nu mbanimbani yi.a Sɛ yɛfa abiye mɔɔ ɩyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ yɩ tanɩ yesiye a, nɩ amɩyɛ sʋ̃ yɛyɛɛ tanɩ kediyia Gyehova. (Lɛv. 5:1) Ɩsɛ kɛɛ ɔlɔlɛ mɔɔ yɛwɔ yɛma Gyehova nɩ kã yɛ ma yɛkã nɔhʋanlɛ yɩ. Sɛ yɛyɛ zɔ a, yɛbʋwa ma asafʋ yɩ nwʋ kɔ zʋlɔ tɩ na yɛbʋwa bɛzabɛ mɔɔ bɛyɛ tanɩ nɩ ma bɛ nɩɩ Gyehova avinli yɛ baaba dɔkʋ̃.

MƖNLA ƆHƲANƖ ZƲ YƐ ASAFƲ NU MBANIMBANI BƲWA YƐ A?

12. Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ asafʋ nu mbanimbani bʋwa bɛzabɛ mɔɔ bɛyɛ mɛlɛkɛ wɔ sunzuma ɔfʋã nu nɩ a?

12 Bayɩbʋlʋ yɩ kã kile asafʋ nu mbanimbani kɛɛ bɔwʋwá bɛzabɛ mɔɔ bɛyɛ mɛlɛkɛ wɔ sunzuma ɔfʋã nu nɩ. (1 Tɛs. 5:14) Sɛ ɛyɛ tanɩ be a, mbanimbani yi keɣiziaɣizia ndwokɔ wʋ na ama bɛadɩ wʋ tʋ na bɛanwʋ kezimɔ ɛtɩ nɣanlɩ. (Ɛɣɛ. 20:5) Ɩ́la azɩ kɛɛ ɛ nɩɩ asafʋ nu mbanimbani kɛdɩndɛ. Ebiye a, wʋ anyɩ tʋ̃ kɛɛ ɛkɛhã mɔɔ izi nɩ nwʋ odwokɔ. Naasʋ̃ sɛ ɛkã mɔɔ ididee wʋ nɩ ekile bɛ a, nɩ ɔbʋwaa bɛ. Máma wu kunlu tu kɛɛ ebiye a nɩ ɔhɔ dɩndɛ basabasa. (Dwb. 6:3) Asafʋ nu mbanimbani yi lɛ́yɛ ndɛndɛ kowuwa wʋ ndɛnɩ, mfomi sa bɛdɩdagyɩ betiye wʋ ansaana bɛava fʋlɔdulɛ mɔɔ ɩzʋ̃ Bayɩbʋlʋ yi nu bɛama wʋ. (Ɛɣɛ. 18:13) Bezi kɛɛ ide mmɩlɩ na ama bɛahʋla bɛawʋwa abiye, meti bɛáhila ɔhʋanɩ kɛɛ bekeziyeziye odwokɔ yɩ wɔ mmɩlɩ mɔ ili bɔmʋnlɩ la mɔɔ bɛ nɩɩ wʋ kɛdɩndɛ nɩ.

13. Sɛ asafʋ nu mbanimbani bɔ mpayɩ ma yɛ na bɛfa fʋlɔdulɛ mɔɔ ɩwɔ Bayɩbʋlʋ yi nu bɛma yɛ a, mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ ɩbʋwa yɛ a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)

13 Sɛ ɔfʋlɔ asafʋ nu mbanimbani yi a, bɔkɔwɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ bɛlɛ́ma ekeli ɛyɛkɛ sʋ̃maa wɔ mɔɔ ɛyɛ nɩ nwʋ. Mfomi, bɔkɔwɔ mpayɩ bɛkɛma wʋ. Ebiye a, kezimɔ bɛ mpayɩ kɔhʋla kenyia wʋ zʋ “tumi” nɩ kɛyɛ wʋ nnwʋánlɩ. Akʋ̃ sʋ̃, ‘bɔkɔvɔ ngɔlɔ wʋ wɔ Niibenyia yi dima nu.’ (Gye. 5:​14-16) Ɔzɔ “ngɔlɔ” yɩ dɩ nɔhʋanlɛ mɔɔ ɩwɔ Nyamɩnlɩ Odwokɔ yi nu nɩ. Meti mbanimbani yi bɛ nɩɩ wʋ kozunzu ɛhɛlɛlɛdwokɔ mɔɔ ɩkɔhʋla kɛhã wʋ ahʋnlɩnɩ kediã wu kunlu na ɩayɩkyɩ wʋ ɛɣɛɛlɛ, na ɩawʋwa wʋ ma ɛ nɩɩ Gyehova avinli ɩayɛ baaba dɔkʋ̃ nɩ nwʋ. (Ayɩ. 57:18) Fʋlɔdulɛ mɔɔ igyĩ Bayɩbʋlʋ yɩ zʋ mɔɔ bɛkɛva kɛma wʋ nɩ kɛhyɛ wʋ ɛzɩzɩbɛ kɛɛ ɔhɔ́ zʋ ɛyɛ mɔɔ ɩtɩnɣɛ. Iluwa bɔ zʋ nɩ, ɛkɛdɩ Gyehova yɩ nnɩ kɛɛ ɩkãã kehile wʋ kɛɛ: “Ɔhʋanɩ yɩ yɛ ɛdɩ. Duwa zʋlɔ.”—Ayɩ. 30:21.

Mfonyini: 1. Dɔkɩta mɔɔ ɩwɔ mfonyini ɔkʋ̃ yɩ nu nɩ ikilaa mɔɔ ɩyɛɛ benyia yɩ padi. Bɛva X-ray mahyini bodua benyia yi padi mfonyini bɔvʋãmɩ banɩ yɩ nwʋ. 2. Asafʋ nu ebani yi mɔɔ ɩwɔ mfonyini ɔkʋ̃ yɩ nu nɩ nɩɩ asafʋ nu ebani fʋlɔ bɛlɛ Bayɩbʋlʋ yɩ bɛhyɛɛ eliyema benyia yɩ ɛzɩzɩbɛ wɔ yɩ awudo. Eliyema yɩ lɛ anyɩnlɩlelɛ itiyee mbanimbani yi.

Asafʋ nu mbanimbani duwa Bayɩbʋlʋ yɩ zʋ kyɩkyɩ yɛ ɛɣɛɛlɛ na bɛhyɛ yɛ ɛzɩzɩbɛ sʋ̃ (Kila nkyɩkyɛmi 13-14)


14. Kɛmɔ Galatiyiamaa 6:1 kã nɩ, mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ asafʋ nu mbanimbani bʋwa abiye mɔɔ “ɩyɛ tanɩ” nɩ a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)

14 Kɩnga Galatiyiamaa 6:1. Sɛ Kilisinyianii be “ɩyɛ tanɩ” a, nɩ ikile kɛɛ ɩáyɛ mɔɔ Gyehova pɛ kɛɛ ɩyɛ nɩ. Ebiye a, izili pɔkɔ be mɔɔ nɣɛlɛbɛ íni numɔ anzɛnyɩɩ ɩyɛlɩ tanɩ be mɔɔ numɔ yɛ ɔnlʋmɔ. Ɔlɔlɛ kã asafʋ nu mbanimbani ma bɔbɔ mmɔdɩnɩ ‘bɛtɩnɣɛ yɩ wɔ ɔhʋanɩ kɩnlɩma zʋ.’ Giliki odwokɔpɔkɔ mɔɔ bekile yɩ tʋ kɛɛ “bɛdɩnɣɛ́” nɩ kɔhʋla sʋ̃ kehile kezimɔ bɛtɩnɣɛ bowulo be mɔɔ ɩhyɩya na ama iazia iagyina yɩ agyia nu dɔkʋ̃ nɩ. Kɛmɔ dɔkɩta mɔɔ izi egyima bɔ mmɔdɩnɩ kyɩkyɩ bowulo be mɔɔ numɔ iwu wɔ ɔhʋanɩ be zʋ mɔɔ ɩlɛ́ma enii kʋ̃ nɩ kɛdɩ ɛyɛkɛ sʋ̃maa nɩ, asafʋ nu mbanimbani sʋ̃ fa bɛ adwɩnɩ siye kezimɔ bɔkɔwʋwa yɛ ma yɛkɛdɩ pɔkɔ wɔ sunzuma ɔfʋã nu nɩ zʋ na kɛ ebiye a bɛkɛva ɛyɛkɛ yɩ be bɛkɛhɩnla nwʋmɔ a. Bɛkã bekile asafʋ nu mbanimbani sʋ̃ kɛɛ “behilá bɔ nwʋ bʋwɔ.” Mmɩlɩ mɔ bɔbɔɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ bɔkɔwʋwa yɛ nɩ, asafʋ nu mbanimbani yi kakɛ kɛɛ bɛzabɛ sʋ̃ bɛáli munli na bɔkɔhʋla keli mfʋmɩ. Meti bekila bʋwɔ kɛɛ belényia adwɩnɩ kɛɛ bɛtɩnɣɛ bɛtɛla enii mɔɔ bɔbɔɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ bɔkɔwʋwa yɩ nɩ. Mfomi bɛkã bɔ nwʋ azɩ na bɛda kunlumiba ali.—1 Pit. 3:8.

15. Sɛ debe ɩhawʋ yɛ a, mɩnla yɛ ebiye a yɛkɔhʋla kɛyɛ a?

15 Sa yɛkʋla yenyia yɛ asafʋ nu mbanimbani yi nu anwʋlazʋ. Bɛdɩdɩ bɛ kɛɛ sɛ yɛkã yɛ ɛɣɩntanlɛ nu odwokɔ yekile bɛ a, íni kɛɛ bɛkã bekile abiyela, bɛvá bɔ fʋlɔdulɛ begyina Bayɩbʋlʋ yɩ zʋ na kɛ bɛzabɛ bo nzunzunlɩyɛ zʋ a, na bɔhɔ́ zʋ bɔwʋwa yɛ ma yeli yɛ ɔhawʋ nwʋ egyima. (Ɛɣɛ. 11:13; Gal. 6:2) Ɔsʋnɩ bo nu bela yi ozumanlɛnwʋnlɛ nɩɩ kezimɔ bɛdɩ, naasʋ̃ sa yɛkʋla yebike bo nu ɔkʋ̃ bela na yɛahã yɛ ɔhawʋ yɛahile yi. Ɩwɔ numɔ, íni kɛɛ yekyima mbanimbani yi bɔ zʋ nkʋ̃kʋ̃ nkʋ̃kʋ̃ kɛɛ yɛpɛɛ fʋlɔdulɛ, mɔɔ adwɩnɩ yɛ lɛ kɛɛ yekenyia bo nu ɔkʋ̃ ma ɩkɛhã mɔɔ yɛpɛ kɛɛ yɛtɩ nɩ ikehile yɛ. Sɛ yɛyɛ ɔzɔ a, nɩ yɛpɛ kɛɛ yɛyɛ kɛɛ bɛzabɛ mɔɔ bɛpɛ kɛɛ bɛtɩ “odwokɔ mɔɔ bɛzabɛ bɛpɛ kɛɛ betiye nɩ” tɛla kɛɛ bokozuma “ehilehilelɛ baaba nɩ.” (2 Tim. 4:3) Sɛ yebike ebani be kɛɛ yɛkãã yɛ ɔhawʋ kehile yɩ a, ebiye a, ikeɣizia yɛ kɛɛ yɛhã nwʋmɔ odwokɔ yehile ebani fʋlɔ be a, na iaɣizia fʋlɔdulɛ mɔɔ ɩva ɩmanlɩ yɛ wɔ nwʋ. Na iluwa kãnwʋazɩ ti, ikeli bɔmʋnlɩ ikeɣizia ebani fʋlɔ yɩ adwɩnɩ wɔ nwʋ.—Ɛɣɛ. 13:10.

YE NU ƆKƲ̃ BELA YƖ ASƐDƖ

16. Mɩnla asɛdɩ yɛ ye munwala wɔ a?

16 Ɩwɔ numɔ kɛɛ asafʋ mbanimbani kila Nyamɩnlɩ yɩ mmunwanɩ yɩ zʋ dɩyɛ, naasʋ̃ bɛázizi abɔkɔ bɛma yɛ. Ɩsɛ kɛɛ ye nu ɔkʋ̃ bela duwa mɔɔ ɩkã nɩɩ mɔɔ ɩyɛ wɔ yɩ ɛbɩlawɔlɛ nu eɣile nɩ zʋ ikile kɛɛ ɩdɔ Gyehova na ɩpɛ kɛɛ ɩsɔ yɩ anyɩ. Sa ɩbʋwa yɛ ma yesizi abɔkɔ baaba na yɛahɔ zʋ yɛali yɩ nɔhʋanlɛ. (Wul. 14:12) Meti kɛ ankɩ mbanimbani yi kehile mɔɔ yɛyɛ nɩ, bɔtwɩ̃ yɛ adwɩnɩ besiye Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ zʋ mfomi. Sɛ yetiye bɔ fʋlɔdulɛ mɔɔ igyĩ Bayɩbʋlʋ yɩ zʋ nɩ a, sa ɩkʋla ma yɛtɩdɩ yɛ ‘adwɩnɩ’ ma yesizi abɔkɔ baaba.—Hib. 5:​14, NWT.

17. Mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ yesi yɛ kɛnɣa kɛɛ yɛkɛyɛ a?

17 Ɩdɩ ɔnwʋmɔ ɔhʋanɩ kezile kɛɛ yɛdɩ Gyehova yi mmunwanɩ! Gyehova manlɩ Gyisɛsɩ mɔɔ ɩdɩ “mmuwuanɩzʋhilalɛvʋlɔ baaba nɩ” wuli manlɩ yɛ na ama yɛawʋwa azɩ daabaa. (Dwɔ. 10:11) Na iluwa asafʋ nu mbanimbani yi zʋ ili yɩ anʋhʋba eyi zʋ: “Mɩkɛma bekenyia owuanɩzʋhilalɛvʋlɔ mɔɔ ɩkɛyɛ mɔɔ mɩ ahʋnlɩnɩ pɛ yɩ, na ɩkɛva nnimidi nɩɩ dɩyɛnunwʋnlɛ ikehila bɔ zʋ.” (Gyɛ. 3:15) Sɛ yɛ nwʋ pa yɛ anzɛnyɩɩ yɛyɛ mɛlɛkɛ wɔ sunzuma ɔfʋã nu a, íni kɛɛ yɛtwɩnhwɩ̃ yɛ agyia azɩ kɛɛ yɛkɛma asafʋ nu mbanimbani kɔwʋwa yɛ. Bɛmá yezi yɛ kɛnɣa kɛɛ yekenyia mmʋwalɩyɛ mɔɔ Gyehova luwa asafʋ nu mbanimbani zʋ fa ma yɛ nɩ zʋ mfasʋ.

KƐ OKOWUWA KEZE A?

  • Mɩnla mmɩlɩ yɛ ɩsɛ kɛɛ yɛfʋlɔ asafʋ nu mbanimbani a?

  • Mɩnla ti mɔɔ ɩsɛ kɛɛ yɛfʋlɔ asafʋ nu mbanimbani a?

  • Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ asafʋ nu mbanimbani bʋwa yɛ a?

NDWOMI 31 Ɛ Nɩɩ Nyamɩnlɩ Boluwa!

a Sɛ ɛma tanɩyɛlɛnii nɩ mmɩlɩ be kɛɛ ɩhɔ́ ɩhã yɩ tanɩ na ɩáyɛ a, ɩsɛ kɛɛ ɔlɔlɛ mɔɔ ɔwɔ ma Gyehova nɩ kã wʋ ma ɛkã kile asafʋ nu mbanimbani yi.

    Ahanta Buuku (2015-2025)
    Numá Yɩ
    Kɔ́ Numɔ
    • Aɣɩnda
    • Kyɛ́
    • Yɛ́ nzɩnzanlɩyɛ mɔɔ ɛpɛ yɩ wɔ ɛkɩhyɩ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mmɛla Mɔɔ Ɩwɔ Nwʋmɔ
    • Nwʋmɔ Nhyɩhyɛlɩyɛ
    • Nwʋmɔ Nninyeni
    • JW.ORG
    • Kɔ́ Numɔ
    Kyɛ́