Watchtower INTANƐTƖ ZƲ AWUUKUZIYELƐDƖKA
Watchtower
INTANƐTƖ ZƲ AWUUKUZIYELƐDƖKA
Aɣɩnda
  • BAYƖBƲLƲ
  • AWUUKU NƖƖ NNINYENI MVƲLƆ
  • DƖYƐZUMANLƐ
  • w25 July owu. azʋ. 8-13
  • Kezimɔ Ɛkɛma Fʋlɔdulɛ

Vidiyo bela íni ɔfʋã ɛkɩhyɩ.

Yɛpakyɛbɛ wʋ, dɩyɛ be ɩákɔ bʋwɔ wɔ vidiyo mɔɔ ɔtwɩ̃ɩ̃ yɩ nu.

  • Kezimɔ Ɛkɛma Fʋlɔdulɛ
  • Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2025
  • Odwokɔtile ngyɩkɩ̃ɩ̃ngyɩkɩ̃ɩ̃
  • Ndwokɔ mɔɔ ɩ nɩɩ yɩ di nsɛ́
  • MMƖLƖ MƆ ABIYE ƔIZIÁ YƐ KƐNƖ FƲLƆDULƐ
  • MƆƆ ƖSƐ KƐƐ YƐYƐ MMƖLƖ MƆ YƐPƐ KƐƐ YƐZƲ̃ YƐ PƐ NU YƐMA FƲLƆDULƐ
  • ƆHƲANƖBA NƖƖ MMƖLƖ BA MƆƆ ƖSƐ KƐƐ YƐMA FƲLƆDULƐ
  • KƆ ZƲLƆ MA FƲLƆDULƐ NA TIYE FƲLƆDULƐ
  • Mɩnla Ti Mɔɔ Ɩsɛ Kɛɛ Yɛpɩbɛ Fʋlɔdulɛ a?
    Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2025
  • Ma Asafʋ Nu Mbanimbani Wʋwa Wʋ
    Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2025
  • Suma Debe Wɔ Mmenyia Nɔhʋanlɛmaa Bo Ndwokɔ Mɔɔ Itualɩ Yɩ Tʋ Yɩ Nu
    Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2024
  • Sɛ Ɛkyɛ Dɩyɛ a, Ekenyia Anyɩnlɩlelɛ Sʋ̃maa
    Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2024
Kilá Sʋ̃maa
Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ Ɩbɔ Gyehova Yɩ Bulombunlililɛ Nwʋ Ɛlawulo (Mɔɔ Yesuma)—2025
w25 July owu. azʋ. 8-13

DƖYƐZUMALƐ ODWOKƆ 29

NDWOMI 87 Bɩla! Na Wʋ Nwʋ Kɔdɔ Wʋ

Kezimɔ Ɛkɛma Fʋlɔdulɛ

“Mɩkɛma mɩ anyɩ ɩkɔhɔ wʋ nwʋ na miadu fʋlɔ wʋ.”—NDW. 32:8.

BƲTAYƖ

Kezimɔ yɛkɛva fʋlɔdulɛba yɛkɛma mmenii mvʋlɔ.

1. Aninyia yɛ ɩsɛ kɛɛ ɩma fʋlɔdulɛ a, na mɩnla ti a?

KƐ ƐTƖ nɣanlɩ ese mmɩlɩ mɔ ɛmaa fʋlɔdulɛ nɩ a? Abiyemmɔ anyɩ deli nwʋmɔ kɛɛ bɛkɛyɛ zɔ. Abiyemmɔ sʋ̃ bo kunlu tu, anzɛnyɩɩ bɛ anyɩ tʋ̃ kɛɛ bɛkɛma mmenii mvʋlɔ fʋlɔdulɛ. Mɔɔ ɩdɩ bela nɩ, ɩdɩ ye munwala yɛ asɛdɩ kɛɛ yɛkɛma fʋlɔdulɛ. Mɩnla ti a? Iluwakɛɛ, Gyisɛsɩ hanlɩ kɛɛ ɔlɔlɛ mɔɔ yɛkɛla yɩ ali kehile yɛ nwʋ yɛ nwʋ nɩ yɛ ɩkɛma bɔkɔnwʋ kɛɛ yɛdɩ yɩ adʋwavʋlɔ a. (Dwɔ. 13:35) Na ɔhʋanɩ ɔkʋ̃ mɔɔ yeduwa zʋlɔ yɛda ɔlɔlɛ ali yɛ lɛ kɛɛ yɛkɛma fʋlɔdulɛ wɔ ye mmeliyema mmɩlɩ mɔ behyinyia yɩ nɩ. Bayɩbʋlʋ yɩ kã kɛɛ sɛ yetu fʋlɔ na ɩáfa dɩyɛ bela yesiye a, nɩ yɛhyɛɛ yɛ nɩɩ mmenii mvʋlɔ bɔ ɔhɔnwʋvalɛ nu ɛzɩzɩbɛ.—Ɛɣɛ. 27:9.

2. Mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ asafʋ nu mbanimbani yɛ a, na mɩnla ti a? (Kila alɩka mɔɔ ise “Fʋlɔdulɛ Mɔɔ Bɛfa Bɛma Wɔ Dapɛnɩ Avinli Dɩyɛzumalɛ Tʋ.”)

2 Asafʋ nu mbanimbani titili yɛ ɩsɛ kɛɛ bosuma kezimɔ bɛfa fʋlɔdulɛba bɛma mmenii mvʋlɔ a. Gyehova nɩɩ Gyisɛsɩ bɛyɩ mmenyia eyimmɔ kɛɛ behilá asafʋ yɩ zʋ. (1 Pit. 5:​2, 3) Ɔhʋanɩ ɔkʋ̃ mɔɔ boduwa zʋlɔ bɛyɛ ɔzɔ yɛ lɛ Bayɩbʋlʋ nu ndɛnɩ mɔɔ bɛma wɔ asafʋ yɩ nu nɩ. Akʋ̃ sʋ̃, bɛma fʋlɔdulɛ wɔ ye nu ɔkʋ̃ bela wɔ mmɩlɩ mɔ yehyinyia yɩ na bɔbʋwa bɛzabɛ mɔɔ bɔzʋ asafʋ nu bɛyɩ bɔ nwʋ nɩ. Kɛ ɩkɛyɛ na asafʋ nu mbanimbani nɩɩ bɛzabɛ mɔɔ bɔwɔ asafʋ yɩ nu nɩ bɛahʋla bɛama fʋlɔdulɛba a?

Biyianuwʋwalɛvʋlɔ ma dapɛnɩ avinli dɩyɛzumalɛ nɩ ikilaa “Má Ɛɣɩnganlɛ Nɩɩ Ehilehilelɛ Nwʋ Hyinyia Wʋ” blohyʋɔ yi nu ɩlɛ ɛhamvʋlɛ nɩɩ fʋlɔdulɛ ɩma sukuulunii be mɔɔ ɩyɛlɩ egyimalilɛ nɩ.

Fʋlɔdulɛ Mɔɔ Bɛfa Bɛma Wɔ Dapɛnɩ Avinli Dɩyɛzumalɛ Tʋ

Biyianuwʋwalɛvʋlɔ ma dapɛnɩ avinli dɩyɛzumalɛ nɩ fa adwɩnɩhilelɛ mɔɔ ɩkɔwʋwa bɛzabɛ mɔɔ bɛyɛlɩ egyimalilɛ nɩ ɩma bɛ. Mmɩlɩ mɔ sukuulunii nɩ ɩyɛɛ yi egyimalilɛ yɩ, biyianuwʋwalɛvʋlɔ yɩ kila kɛɛ ɩlɛ mɔɔ bɛpɩbɛɛ wɔ yɩ kɛnɩ nɩ ɩyɛɛ egyima a.

Sɛ sukuulunii bela yɛ yi egyimalilɛ nɩ iwie a, biyianuwʋwalɛvʋlɔ yɩ fa ɛhamvʋlɛ mɔɔ ɩfata ɩma yɩ. Sɛ nwʋmɔ bahyinyia a, ɩzʋ̃ annidi nu ɩfa fʋlɔdulɛ ɩma sukuulunii nɩ kɛmɔ ɩkɛyɛ a eɣile fʋlɔ ikeli mɔɔ bɛpɩbɛɛ wɔ yɩ kɛnɩ nɩ nwʋ egyima bʋwɔ. Fʋlɔdulɛ mɔɔ ɩdɩ ɔzɔ nɩ bʋwa sukuulunii yɩ nɩɩ asafʋ yɩ munwala.—Ɛɣɛ. 27:17.

3. (a) Kɛ ɩkɛyɛ na yɛazuma kezimɔ bɛma fʋlɔdulɛba a? (Ayɩzaya 9:6; Kila alɩka mɔɔ ise “Sumazuma Gyisɛsɩ Mmɩlɩ Mɔ Otuu Mmenii Fʋlɔ” sʋ̃.) (b) Mɩnla yɛ yɛbazunzu nwʋmɔ wɔ dɩyɛzumalɛ eyi nu a?

3 Sɛ yesuma kezimɔ bɛzabɛ mɔɔ bɔwɔ Bayɩbʋlʋ nu manlɩ fʋlɔdulɛ, titili dɩkɛɛ Gyisɛsɩ nɩ nwʋ dɩyɛ a, sa ɩbʋwa yɛ ma yɛnwʋ kezimɔ yɛkɛma fʋlɔdulɛba. Dima ɔkʋ̃ mɔɔ bɛva bɛma Gyisɛsɩ yɛ lɛ “Fʋlɔdulɛvʋlɔ Mɔɔ Yɩ Nwʋ Yɛ Nnwʋánlɩ.” (Kɩnga Ayɩzaya 9:6.) Wɔ dɩyɛzumalɛ eyi nu nɩ, yekozunzu mɔɔ ɩsɛ kɛɛ yɛyɛ mmɩlɩ mɔ abiye ɣiziá yɛ kɛnɩ fʋlɔdulɛ nɩɩ mɔɔ ɩsɛ kɛɛ yɛyɛ mmɩlɩ mɔ yɛpɛ kɛɛ yɛzʋ̃ yɛ pɛ nu yɛma fʋlɔdulɛ nɩ. Akʋ̃ sʋ̃, yekehila kezimɔ nwʋmɔ hyinyia kɛɛ yɛkɛma fʋlɔdulɛ wɔ mmɩlɩba nɩɩ ɔhʋanɩba zʋ.

Sumazuma Gyisɛsɩ Mmɩlɩ Mɔ Otuu Mmenii Fʋlɔ

Kila nninyeni be mɔɔ ɩma Gyisɛsɩ yɛ “Fʋlɔdulɛvʋlɔ Mɔɔ Yɩ Nwʋ Yɛ Nnwʋánlɩ,” na kila kezimɔ yɛkɔhʋla kozumazuma yɩ.

  • Nɩ Gyisɛsɩ zi mɔɔ ɩsɛ kɛɛ ɩkã. Nɩ izi dɩyɛ pɔkyɩɩ mɔɔ ɩsɛ kɛɛ ɩkã mmɩlɩ munwatĩĩ iluwakɛɛ nɩ ɩfa yɩ fʋlɔdulɛ ikyina Gyehova yɩ nɣɛlɛbɛ zʋ na kɛ yɩzayɩ yɩ dɩyɛ zʋ a. Ɩhã ihileli yɩ adʋwavʋlɔ nɩ kɛɛ: “Odwokɔ mɔɔ mɩhã mihile mʋnlʋmmɔ nɩ ɩ́dɩ mɩzamɩ mi ti nwʋ odwokɔ.”—Dwɔ. 14:10.

    Mɔɔ yesuma wɔ nu: Sɛ yɛlɛ ozumalɛnwʋnlɛ nɩɩ nɣɛlɛbɛ sʋ̃maa po a, ɩsɛ kɛɛ yɛfa yɛ fʋlɔdulɛ yekyina Nyamɩnlɩ Odwokɔ zʋ na kɛ yɛ dɩyɛ zʋ a.

  • Nɩ Gyisɛsɩ zi mmɩlɩ mɔ ɩsɛ kɛɛ itu fʋlɔ. Ɩákã mɔɔ nɩ ihyinyia kɛɛ yɩ adʋwavʋlɔ yɩ nwʋ yɩ nɩ munwatĩĩ ikile bɛ wɔ mmɩlɩ ɔkʋ̃ nu. Mfomi ɩlɩkɛlɩ mmɩlɩ baaba mɔɔ ikodu yɩ adʋwavʋlɔ yɩ fʋlɔ, na ɩhanlɩ mɔɔ bɔkɔhʋla bɛkɛdɩ yɩ tʋ nɩ la ihile bɛ.—Dwɔ. 16:12.

    Mɔɔ yesuma wɔ nu: Mmɩlɩ mɔ yetuu abiye fʋlɔ nɩ, ɩsɛ kɛɛ yɛdɩkɛ mmɩlɩ baaba mɔ yɛkɔhʋla kɛhã odwokɔ be. (Odw. 3:7) Sɛ ye twonwɔ ndwokɔ sʋ̃maa yekua enii ɔkʋ̃ nɩ zʋ a, sa ɩkʋla ɩma yɩ adwɩnɩ tu fʋla anzɛnyɩɩ yi padi kolɔ. Meti ɩsɛ kɛɛ yɛbɔ mmɔdɩnɩ yɛkã mɔɔ ihyinyia na ɩava iali bʋwabɩlɛ mɔɔ iyiyiaa nɩ nwʋ egyima la yekile yi.

  • Nɩ Gyisɛsɩ zi kezimɔ ikodu fʋlɔ wɔ annidi nu. Nɩ ɩsɛ kɛɛ Gyisɛsɩ kɔ zʋlɔ tu yɩ asʋ̃mavʋlɔ yɩ fʋlɔ wɔ kezimɔ bɛkɛhã bɔ nwʋ azɩ nwʋ mbɔmɩ sʋ̃maa. Wɔ yɩ munwatĩĩ nu nɩ, nɩ ɩda odwolɛ nɩɩ annidi ali.—Mt. 18:​1-5.

    Mɔɔ yesuma wɔ nu: Sɛ ɩsɛ kɛɛ yetu abiye fʋlɔ wɔ dɩyɛ ɔkʋ̃ nɩ la nwʋ mbɔmɩ sʋ̃maa po a, ɩsɛ kɛɛ yɛkɔ zʋlɔ yɛda odwolɛ nɩɩ annidi ali. Ebiye a, eyi kɛma ikediye yɛ fʋlɔdulɛ yɩ.

MMƖLƖ MƆ ABIYE ƔIZIÁ YƐ KƐNƖ FƲLƆDULƐ

4-5. Sɛ abiye bizia yɛ kɛnɩ fʋlɔdulɛ a, mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ yedi bɔmʋnlɩ yebizia yɛ nwʋ a? Ma nwʋmɔ ndianwʋ.

4 Sɛ abiye bizia yɛ kɛnɩ fʋlɔdulɛ a, mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ yedi bɔmʋnlɩ yɛyɛ a? Ebiye a, sɛ ye ti nu kʋla yɛ yɛ fɛ na yɛ nwʋ kɛbɩlɩ yɛ kɛɛ yɛkɔwʋwa yɩ ndɛndɛ zʋ la. Naasʋ̃, ɩsɛ kɛɛ yedi bɔmʋnlɩ yebizia yɛ nwʋ kɛɛ, ‘Asʋ̃ mɩlɛ yɩ bʋwabɩlɛ yɩ nwʋ nnimidi anzɛnyɩɩ ozumalɛnwʋnlɛ mɔɔ sa mʋkʋla mɩfa mʋbʋwa yɩ a?’ Itwu mmɩlɩ be a, ɩsɛ kɛɛ yɛpɩbɛ abiye mɔɔ ɩtɩ yɛ ɔhɔnwʋ yɩ bʋwabɩlɛ yɩ tʋ ma ɩbʋwa yɩ.

5 Mɔwʋ sunzu ndianwʋ eyi nwʋ kila. Fa yɩ kɛɛ wʋ ɔhɔnwʋ be ɩádɩ pɔkɔ kʋlaa. Na ɩhã ihile wʋ kɛɛ ɩwɔ yɩ tʋ ɩyɛɛ adimakɛlɛzalɛ azʋlɔtʋ nwʋ ɛbɩbɛlɛnu na ekila a, numɔ ɛhɩnla dɩyɛ yɛ ɩkɔwʋwa yɩ a. Ebiye a, nɩ ɛlɛ adwɩnɩhilelɛ be, naasʋ̃ kakɛ kɛɛ ɛdɩ́ dɔkʋtanii na elédeli ɛdɩdɩlɛ bela sʋ̃. Wɔ bʋwabɩlɛ eyi nu nɩ, mɔɔ ɔkɔhʋla kɛyɛ kɔwʋwa yɩ yɛ lɛ kɛɛ ɛkɛma ɩkɛbɩbɛ mmʋwalɩyɛ wɔ abiye mɔɔ ɩkɔhʋla ɩkɛza yɩ adimakɛlɛ nɩ kɛnɩ.

6. Mɩnla ti mɔɔ ɩdɩ baaba kɛɛ yɛkɛlɩkɛ ɛgyɩkɩ̃ɩ̃ ansaana yɛama fʋlɔdulɛ be a?

6 Sɛ yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ amɩyɛ yɛ ɩsɛ kɛɛ yɛma fʋlɔdulɛ be po a, ɩkɛyɛ baaba kɛɛ yɛkɛlɩkɛ ɛgyɩkɩ̃ɩ̃ ansaana yɛama fʋlɔdulɛ yɩ. Mɩnla ti a? Ɛɣɛlɛwulɛ 15:28 kã kɛɛ, ‘ɛdɩnɣɛlɛnii dwɩ̃ ansaana ɩama munwalɩyɛ.’ Na sɛ yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ yɛkɔhʋla kɛyɩ yi munwa sʋ̃ ɛ? Mɛyɩ po nɩ, ikehyinyia kɛɛ yede mmɩlɩ yɛyɛ ɛbɩbɛlɛnu, yɛbɔ mpayɩ na yɛdwɩnɩndwɩnɩ mɔɔ yɛkɛhã nɩ nwʋ bʋwɔ. Eyi kɛma yɛ fʋlɔdulɛ yɩ nɩɩ adwɩnɩ mɔɔ Gyehova lɛ wɔ bʋwabɩlɛ yɩ nwʋ nɩ keyiyia. Bɛmá yehila nkɔmɩhyɛnii Neetanɩ ndianwʋ yɩ.

7. Mɩnla yɛ osuma wɔ nkɔmɩhyɛnii Neetanɩ yi odwokɔ yɩ nu a?

7 Mmɩlɩ mɔ Bulombunli Devidi ɩ nɩɩ nkɔmɩhyɛnii Neetanɩ tɩndɛɛ nɩ, Devidi hanlɩ kɛɛ ɩpɛ kɛɛ ikyina asɔlɩ pika ɩma Gyehova. Ndɛndɛ zʋ la Neetanɩ duli yi fʋlɔ kɛɛ ɩyɛ́ zɔ. Naasʋ̃, nɩ ɩsɛ kɛɛ Neetanɩ di bɔmʋnlɩ bizia Gyehova yɩ adwɩnɩ wɔ nwʋmɔ ansa. Mɩnla ti a? Iluwakɛɛ nɩ Gyehova ɩábɛ kɛɛ Devidi kyina asɔlɩ pika yɩ. (1 Mm. 17:​1-4) Eyi ma yɛnwʋ kɛɛ, sɛ bebizia yɛ kɛnɩ fʋlɔdulɛ a, nɣɛlɛbɛ wɔ numɔ paa kɛɛ ‘yɛlɛ́pɩlɩ yɛ nwʋ yɛkɛdɩndɛ.’—Gye. 1:​19, NWT.

8. Mɩnla sianti fʋlɔ ti yɛ ɩsɛ kɛɛ yekila bʋwɔ mmɩlɩ mɔ yɛmaa fʋlɔdulɛ nɩ a?

8 Kila sianti fʋlɔ ti mɔɔ ɩsɛ kɛɛ yekila bʋwɔ mmɩlɩ mɔ yɛmaa fʋlɔdulɛ nɩ: Sɛ yɛma fʋlɔdulɛ tanɩ wɔ abiye a, mɔɔ ɩzʋ̃ numɔ kɛɣa bela nɩ sɛ ebiye kã yɛzayɛ sʋ̃. Meti nwʋmɔ hyinyia kɛɛ yɛkɔdwɩnɩ mɔɔ yɛpɛ kɛɛ yɛkã nɩ nwʋ ansaana yɛava fʋlɔdulɛ yɛama abiye.

MƆƆ ƖSƐ KƐƐ YƐYƐ MMƖLƖ MƆ YƐPƐ KƐƐ YƐZƲ̃ YƐ PƐ NU YƐMA FƲLƆDULƐ

9. Mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ asafʋ nu mbanimbani nwʋ yɩ ansaana bɛama fʋlɔdulɛ a? (Galatiyiamaa 6:1)

9 Itwu mmɩlɩ be a, ɩsɛ kɛɛ asafʋ nu mbanimbani fa fʋlɔdulɛ ma eliyema benyia anzɛnyɩɩ baalɛ be mɔɔ “ɩyɛ tanɩ” nɩ. (Kɩnga Galatiyiamaa 6:1.) “Abiye kezizi abɔkɔ mɔɔ nɣɛlɛbɛ íni numɔ na ebiye a, mɛyɩ kɔhʋla kɛma ɩkɛyɛ tanɩ mɔɔ numɔ yɛ nlʋmɔ.” Asafʋ nu mbanimbani bɔ bʋtayɩ yɛ lɛ kɛɛ bɔkɔwʋwa ɔzɔ enii nɩ ma ɩkɔhɔ zʋ kɔzʋ̃mɩ Gyehova na ianyia nnwʋanlɩ mɔɔ íni awielɩyɛ. (Gye. 5:​19, 20) Sɛ bɔkɔhʋla bɔkɔwʋwa enii ɔkʋ̃ nɩ a, mɛyɩ nɩ ɩsɛ kɛɛ bedi bɔmʋnlɩ bekila kɛɛ ɩyɛ tanɩ amba a. Ɩsɛ kɛɛ bɔnwʋ yɩ kɛɛ, Gyehova ma ɔhʋanɩ ma yekyina ye tiwʋwaba zʋ yesi pɔkɔ. (Wul. 14:​1-4) Naasʋ̃, sɛ asafʋ nu mbanimbani ba nwʋ yɩ kɛɛ eliyema yɩ yɛ debe mɔɔ sa ɩkʋla ɩsɩkɛ ɩ nɩɩ Gyehova avinli abusunwawɔlɛ sʋ̃ ɛ, kɛ ɩkɛyɛ na bɛama fʋlɔdulɛ yɩ a?

10-12. Mɩnla yɛ ɩsɛ kɛɛ asafʋ nu mbanimbani yɛ mmɩlɩ mɔ bɛlɛ fʋlɔdulɛ bɛmaa abiye mɔɔ ɩlɛ́bizialɩ fʋlɔdulɛ wɔ bɛ kɛnɩ nɩ a? Kilehile numɔ. (Kila mfonyini yɩ sʋ̃.)

10 Ɩ́la azɩ ɩma asafʋ nu mbanimbani kɛɛ bɛkɛma fʋlɔdulɛ wɔ abiye mɔɔ ɩlɛ́bizialɩ bɛ kɛnɩ fʋlɔdulɛ nɩ. Mɩnla ti a? Sʋ̃mavʋlɔ Pɔɔlʋ hanlɩ kɛɛ, abiye kɔhʋla kezi pɔkɔ tanɩ ansaana yɩ anyɩ ɩaɣa yɩ nwʋ zʋ. Meti ɩsɛ kɛɛ asafʋ nu mbanimbani di bɔmʋnlɩ ziyeziye enii ɔkʋ̃ nɩ yɩ adwɩnɩ ansaana bɛádu fʋlɔ yɩ.

11 Fʋlɔdulɛ mɔɔ bɛfa bɛma abiye mɔɔ ɩlɛ́bizialɩ fʋlɔdulɛ nɩ dɩ kɛɛ kuwuavʋlɔ mɔɔ ɩpɛ kɛɛ iduwa dɩyɛ wɔ azɩlɛ ɣɩsɩɩ zʋ. Ansaana mɔɔ ɩkɔwɔ ɩtʋ ikoluwa mma yɩ nɩ, ɩsɛ kɛɛ isiyeziye azɩlɛ yɩ ma iko. Na akʋ̃ ialuwa mma yɩ. Awielɩyɛ kʋlaa nɩ ikugua ɔzʋlɔ nzulo ama ianyi. Ɔzɔ sʋ̃ la yɛ nninyeni be wɔ kɛnɩ mɔɔ asafʋ nu ebani kɔhʋla kɛyɛ na ama ɩayɛ mɛlɛkɛ ama abiye kɛɛ ikediye bɔ fʋlɔdulɛ. Kɛ ndianwʋ nɩ, ɩdɩkɛ mmɩlɩba, akʋ̃ asafʋ nu ebani yi kã kile eliyema yɩ kɛɛ ɩdwɩnɩ yɩ nwʋ na debe wɔ kɛnɩ mɔɔ ɩpɛ kɛ bɔbɔ nwʋmɔ nkɔmmɔ. Sɛ mmenii zi abiye mɔɔ itu fʋlɔ kɛɛ ɩwɔ ɔlɔlɛ na ɩwɔ kunlumiba a, ɩkɛyɛ mɛlɛkɛ ɩkɛma mmenii mvʋlɔ kɛ bekediye yi fʋlɔdulɛ.

12 Nkɔmmɔwɔlɛ yɩ ɩkɔlɩ zʋlɔ nɩ, asafʋ nu ebani nɩ kɔhʋla kɛhakɛ eliyema yɩ kɛɛ, ye munwala yedi mfʋmɩ na ɩyɛ a yekehyinyia fʋlɔdulɛ. Eyi kɔhʋla kɛyɛ mɛlɛkɛ kɛma yɩ kɛɛ ikediye fʋlɔdulɛ yɩ. (Wul. 3:23) Asafʋ nu ebani nɩ duwa annidi ɔhʋanɩ zʋ fa nnɩ mɔɔ ɩba azɩ kɩnga bayɩbʋlʋ nu odwokɔ mɔɔ ikile kɛɛ ɩyɛ tanɩ nɩ ikile yi. Sɛ eliyema yɩ ba nwʋ yɩ kɛɛ ɩyɛ tanɩ a, asafʋ nu ebani nɩ “duwa mma yɩ.” Mɛyɩ lɛ kɛɛ, ɩfa ndwokɔ mɔɔ ɩtʋdɩlɛ ɩáyɛ sɩ ɩbʋwa yɩ ma ɩnwʋ nzɩnzanlɩyɛ mɔɔ ɩsɛ kɛɛ ɩyɛ. Sɛ nkɔmmɔwɔlɛ yɩ ba awielɩyɛ a, asafʋ nu ebani yɩ kamvʋ eliyema yɩ wɔ yɩ nninyeni baaba mɔɔ ɩyɛɛ nwʋ na ɩ nɩɩ yɩ bɔ numɔ bɔ mpayɩ. Ɩyɛ zɔ ɩfa “ikugua mma nɩ zʋ nzulo” —Gye. 5:15.

Mfonyini mɔɔ ikilee kezimɔ asafʋ nu ebani be mɔɔ ɩlɛ fʋlɔdulɛ ɩmaa eliyema benyia be nɩ dɩkɛɛ kuwuavʋlɔ be mɔɔ iduwaa dɩyɛ wɔ azɩlɛ mɔɔ ɩyɛ sɩ zʋ. 1. Siyeziye azɩlɛ yɩ: Kuwuavʋlɔ yi futu azɩlɛ yɩ; asafʋ nu ebani yi ɩ nɩɩ eliyema benyia yɩ tɩndɛ wɔ kunlumiba zʋ. 2. Duwa mma yɩ: Kuwuavʋlɔ yɩ fa mma yɩ wula azɩlɛ yɩ mɔɔ ivutu nɩ nu; asafʋ nu ebani yi ɩ nɩɩ eliyema benyia yɩ sunzuu ɛhɛlɛlɛdwokɔ be nwʋ. 3. Kugua zʋlɔ nzulo: Kuwuavʋlɔ yɩ kugua mma yɩ zʋ nzulo; asafʋ nu ebani yi ɩ nɩɩ eliyema benyia yɩ bɔbɔɔ mpayɩ bɔkɔwɔ numɔ.

Ihyinyia kɛɛ yɛda ɔlɔlɛ ali mmɩlɩ mɔ yetuu fʋlɔ wɔ abiye mɔɔ ɩlɛ́bizialɩ yɛ nɩ (Kila nkyɩkyɛmi 10-12)


13. Kɛ ɩkɛyɛ na asafʋ nu mbanimbani bɛanwʋ yɩ kɛɛ enii ɔkʋ̃ nɩ tɩ fʋlɔdulɛ mɔɔ bɛva bɛma yɩ nɩ tʋ a?

13 Ɩyɛ a, kɛ mmɩlɩ munwatĩĩ yɛ abiye kɔhʋla kɛdɩ fʋlɔdulɛ yɩ tʋ bʋwɔ a. Mɩnla yɛ asafʋ nu mbanimbani kɔhʋla kɛyɛ na ama abiye ɩadɩ bɔ fʋlɔdulɛ yɩ tʋ a? Sa bɔkʋla boduwa annidi ɔhʋanɩ zʋ bebizia ndwokɔ bɛfa bɔbʋwa enii nɩ ma ɩtɩ yɩ tʋ. (Odw. 12:11) Mmʋwalɩyɛ mɔɔ ɩkɛva ɩkɛma nɩ kɛma asafʋ nu ebani nɩ kɔnwʋ kɛɛ ɩtɩ yɩ tʋ amba a.

ƆHƲANƖBA NƖƖ MMƖLƖ BA MƆƆ ƖSƐ KƐƐ YƐMA FƲLƆDULƐ

14. Asʋ̃ ɩsɛ kɛɛ yɛma fʋlɔdulɛ mmɩlɩ mɔ yɛva ɛya nɩ a? Kilehile numɔ.

14 Iluwakɛɛ ye munwala yɛali munli nɩ ti, ɩyɛ a yɛyɛ nninyeni be anzɛnyɩɩ yɛkã ndwokɔ be mɔɔ ɩma mmenii mvʋlɔ di ɛyɛkɛ. (Kol. 3:13) Nyamɩnlɩ Odwokɔ ma yɛnwʋ yɩ kɛɛ, ɩyɛ a yɛkã ndwokɔ be anzɛnyɩɩ yɛyɛ nninyeni be mɔɔ ɩma mvʋlɔ fa ɛya. (Ɛfɩ. 4:26) Naasʋ̃ ɩsɛ kɛɛ yɛbɔ mmɔdɩnɩ kɛɛ yɛlɛ́ma fʋlɔdulɛ mmɩlɩ mɔ yɛva ɛya nɩ. Mɩnla ti a? Iluwakɛɛ “enii yɩ ɛyavalɛ ɩáma ɩyɛ dɩyɛ mɔɔ ɩsɔ Nyamɩnlɩ yɩ anyɩ.” (Gye. 1:20) Sɛ yɛma fʋlɔdulɛ mmɩlɩ mɔ yɛva ɛya a, ɩkʋla ɩsɩkɛ odwokɔ yɩ kʋlaa. Eyi iáhile kɛɛ íni kɛɛ yɛkã kezimɔ yɛtɩ nɣanlɩ nɩ yekile enii mɔɔ ɩmanlɩ yɛvalɩ ɛya nɩ. Naasʋ̃ ɩkɛyɛ baaba kɛɛ yɛkɛlɩkɛ kɔbʋmɩ kɛɛ yɛ ahʋnlɩnɩ kɛhã azɩ ansaana yɛ nɩɩ enii ɔkʋ̃ nɩ ɩadɩndɛ. Bɛmá yehila ndianwʋba mɔɔ Dwoobu yɩ ɔhɔnwʋ nɔhʋanlɛvʋlɔ Ilayɩhu yɛlɩ nɩ.

15. Mɩnla yɛ yesuma wɔ Ilayɩhu yi ndianwʋ yɩ nu a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)

15 Ilayɩhu valɩ mmɩlɩ sʋ̃maa diyeli Dwoobu mmɩlɩ mɔ ibuu yɩ nwʋ bɩ̃ wɔ awohwi ndwokɔ mɔɔ yɩ ɔhɔnwʋmmɔ mɔɔ bɛɣalɩ kɛɛ bɛbayɩkyɩ yɩ ɛɣɛlɛ hanlɩ dianlɩ yɩ zʋ nɩ. Dwoobu nwʋ yɛlɩ Ilayɩhu nwɔkɛ. Naasʋ̃ mmɩlɩ mɔ Dwoobu ibuu yɩ nwʋ bɩ̃ nɩ ɩhanlɩ Gyehova nwʋ ndwokɔ mɔɔ yɛáyɛ nɔhʋanlɛ na eyi manlɩ Ilayɩhu valɩ ɛya paa. Mɛyɩ po nɩ, Ilayɩhu lɩkɛlɩ nkʋ̃ʋ̃ hɔ bʋmɩnlɩ kɛɛ idwuli yɩ zʋ kɛɛ ɩkɛdɩndɛ na ɩzʋ̃ kãnwʋazɩ nɩɩ annidi nu iduli Dwoobu fʋlɔ. (Dwb. 32:2; 33:​1-7) Ilayɩhu yi ndianwʋ yɩ ma yenyia ozumalɛdɩyɛ titili be: Ɩkɛyɛ baaba kɛɛ sɛ otuu fʋlɔ a, ihyinyia kɛɛ enyia abʋtalɩ na ɛyɛ yɩ wɔ annidi nɩɩ ɔlɔlɛ nu.—Odw. 3:​1, 7.

Ilayɩhu ɩzʋ̃ nwɔkɛnwʋnlɛ nu itiyee Dwoobu mɔɔ eɣile wʋwɔ yɩ nwʋ munwatĩĩ nɩ.

Ɩwɔ numɔ kɛɛ ahyɛasɩ yɩ nɩ Ilayɩhu yɩ ahʋnlɩnɩ ɣa dɩyɛ, naasʋ̃ iduli fʋlɔ wɔ odwolɛ nɩɩ annidi ɔhʋanɩ zʋ (Kila nkyɩkyɛmi 15)


KƆ ZƲLƆ MA FƲLƆDULƐ NA TIYE FƲLƆDULƐ

16. Mɩnla yɛ osuma wɔ Ndwomi 32:8 yi nu a?

16 Ɛhɛlɛlɛdwokɔ mɔɔ ye dɩyɛzumalɛ yɩ gyĩ zʋlɔ nɩ se ‘Gyehova anyɩ ɩkɔhɔ wʋ nwʋ na iadu fʋlɔ wʋ.’ (Kɩnga Ndwomi 32:8.) Eyi kile kɛɛ ɩkɔhɔ zʋ ɩkɔwʋwa yɛ. Iádu yɛ fʋlɔ la, mfomi ɩbʋwa yɛ sʋ̃ ma yɛfa yɛyɛ egyima. Sa yɛkʋla yesumazuma Gyehova yi ndianwʋ yɩ! Sɛ nwʋmɔ bahyinyia kɛɛ yetu mmenii mvʋlɔ fʋlɔ a, ɩsɛ kɛɛ yɛkɔ zʋ yɛhyɛ bɛ ɛzɩzɩbɛ na yɛbʋwa bɛ ma besizi abɔkɔ mɔɔ ɩkɔwʋwa bɛ.

17. Sɛ asafʋ nu mbanimbani duwa Bayɩbʋlʋ zʋ tu yɛ fʋlɔ a, kɛ ɩma yɛtɩ nɣanlɩ yese a? Kehilehile numɔ. (Ayɩzaya 32:​1, 2)

17 Nnɛ paa yɛ ihyinyia kɛɛ yɛma fʋlɔdulɛ na yesiyeziye yɛ nwʋ kɛɛ yekele fʋlɔdulɛ a. (2 Tim. 3:1) Asafʋ nu mbanimbani mɔɔ bɛfa bɔ fʋlɔdulɛ bekyina Bayɩbʋlʋ yɩ zʋ nɩ, bɛ dɩkɛɛ “azudɩnlɩ wɔ azɩlɛ mɔɔ nzulo íni zʋlɔ zʋ.” (Kɩnga Ayɩzaya 32:​1, 2.) Ɔhɔnwʋmmɔ mɔɔ bezi mɔɔ yɛpɛ kɛɛ yɛtɩ naasʋ̃ bɛkã mɔɔ ihyinyia kɛɛ yɛtɩ bekile yɛ nɩ, bo odwokɔ dɩkɛɛ “apʋlʋ mɔɔ bɛva goodu bɛyɛ mɔɔ igua dɩyɛ mɔɔ bɛva dwɛtɛ bɛyɛ nu.” (Ɛɣɛ. 25:11) Bɛmá ye munwatĩĩ yɛhɔ zʋlɔ yezuma kezimɔ yɛkɛma na yɛanyia fʋlɔdulɛ baaba.

MƖNLA YƐ ƖSƐ KƐƐ YƐKAKƐ MMƖLƖ MƆ . . .

  • abiye ɣizia yɛ kɛnɩ fʋlɔdulɛ nɩ a?

  • yɛmaa fʋlɔdulɛ mmɩlɩ mɔ bɛlɛ́bizialɩ yɛ nɩ a?

  • yenyia ɛya nɩ a?

NDWOMI 109 Bɔzʋ̃ Bɛ Ahʋnlɩnɩ Nu Bɔlʋlɔ́ Bɔ Nwʋ

    Ahanta Buuku (2015-2025)
    Numá Yɩ
    Kɔ́ Numɔ
    • Aɣɩnda
    • Kyɛ́
    • Yɛ́ nzɩnzanlɩyɛ mɔɔ ɛpɛ yɩ wɔ ɛkɩhyɩ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mmɛla Mɔɔ Ɩwɔ Nwʋmɔ
    • Nwʋmɔ Nhyɩhyɛlɩyɛ
    • Nwʋmɔ Nninyeni
    • JW.ORG
    • Kɔ́ Numɔ
    Kyɛ́