DƖYƐZUMALƐ ODWOKƆ 30
NDWOMI 97 Nnwʋanlɩ Gyĩ Nyamɩnlɩ Odwokɔ Yɩ Zʋ
Asʋ̃ Nninyeni Mɔɔ Ahyɛasɩ Yɩ Ozumanlɩ Wɔ Bayɩbʋlʋ Nu Nɩ Kɔhʋla Kɔwʋwa Wʋ Wɔ Nnɛ a?
“Mɩyɛ mɩ adwɩnɩ kɛɛ eɣile bela mɩkɛhakɛ hakɛ mʋnlʋmmɔ wɔ nninyeni eyimmɔ bɔ nwʋ. Naasʋ̃ mizi kɛɛ mʋnlʋmmɔ bezi yɩ daada, na mʋnlʋmmɔ bedimi wɔ nɔhʋanlɛ nɩ mɔɔ mʋnlʋmmɔ benyia yɩ nɩ nu baaba.”—2 PIT. 1:12.
BƲTAYƖ
Kezimɔ nninyeni mɔɔ ahyɛasɩ yɩ ozumanlɩ wɔ Bayɩbʋlʋ nu nɩ kɔhʋla kɔwʋwa wʋ wɔ nnɛ.
1. Mmɩlɩ mɔ ɔwɔlɩ yɩ tʋ kɛɛ osumaa Bayɩbʋlʋ yɩ nɩ, kɛ ɩhanlɩ wʋ izeli a?
YƐWƆLƖ yɩ tʋ kɛɛ yesumaa Bayɩbʋlʋ yɩ nɩ, nninyeni mɔɔ yezumanlɩ nɩ zɩnzanlɩ yɛ ɛbɩlawɔlɛ. Kɛ ndianwʋ nɩ, yɛwɔlɩ yɩ tʋ kɛɛ yɛ nɩɩ Nyamɩnlɩ fa ɔhɔnwʋ mmɩlɩ mɔ yezumanlɩ kɛɛ yi dima yɛ lɛ Gyehova nɩ. (Ayɩ. 42:8) Mmɩlɩ mɔ yezumanlɩ bʋwabɩlɛ mɔɔ awuvʋlɔ wɔ numɔ nɩ, akʋ̃ nɩ ye kunlu iádu, iluwakɛɛ nɩ yezi kɛɛ bɛlɛ́yɛ yɛ alɔvʋlɔ mɔɔ bowuwu nɩ ayɛkwa. (Odw. 9:10) Na mmɩlɩ mɔ yezumanlɩ kɛɛ Nyamɩnlɩ wɔ anʋhʋba kɛɛ ɩkɛlanɩ azɩlɛ yɩ Paladayɩsɩ nɩ, ɩáma yɛfa kezimɔ nninyeni kɛyɛ wɔ eɣile be nɩ dide yɛ nwʋ. Eyi manlɩ yenyianlɩ anwʋlazʋ kɛɛ yɛlɔ́bʋwa azɩ kenyia alʋbɔ 70 anzɛnyɩɩ 80 la, mfomi yɛkɔwʋwa azɩ daabaa.—Ndw. 37:29; 90:10.
2. Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ 2 Pita 1:12, 13 ma yɛnwʋ kɛɛ Kilisinyiamaa po mɔɔ bɔ nwʋ wʋkwa nɩ kɔhʋla kenyia Bayɩbʋlʋ ehilehilelɛ mɔɔ bozumanlɩ wɔ ahyɛasɩ nɩ zʋ mfasʋ a?
2 Íni kɛɛ yetindiã Bayɩbʋlʋ nu ehilehilelɛ mɔɔ yezumanlɩ wɔ ahyɛasɩ nɩ azɩ kʋlaa. Pita hɛlɛlɩ yɩ kɛlɛta mɔɔ ɩtɔ zʋlɔ anwɩ̃ yɩ hɔ manlɩ Kilisinyiamaa mɔɔ nɩ “bedimi wɔ nɔhʋanlɛ” yɩ nu nɩ. (Kɩnga 2 Pita 1:12, 13.) Naasʋ̃ ɔzɔ mmɩlɩ yɩ, nɩ mmenii tanɩ ɣa asafʋ yi nu mɔɔ nɩ bɛpɛ kɛɛ bɛsɩkɛ mmeliyema yɩ bɛ adwɩnɩ wɔ nɔhʋanlɛ yɩ nwʋ. (2 Pit. 2:1-3) Meti nɩ Pita pɛ kɛɛ ɩhyɛ mmeliyema yɩ ɛzɩzɩbɛ na ama bɛahʋla bɛawɔ bɔ nwʋ banɩ wɔ awohwi ehilehilelɛ nwʋ. Mɔɔ ɩkɔwʋwa yɩ ma ɩkɛyɛ zɔ nɩ, ɩhakɛlɩ bɛ wɔ mɔɔ nɩ bozuma daada nɩ nwʋ. Nɩ ehilehilelɛ mɔɔ bezi daada nɩ kɔwʋwa bɛ ma bekegyina pindinyii kɔhɔ kɔbʋmɩ awielɩyɛ.
3. Mɩnla ti mɔɔ ɩsɛ kɛɛ Kilisinyiamaa kɔ zʋlɔ dwɩnɩndwɩnɩ nninyeni mɔɔ bozumanlɩ wɔ ahyɛasɩ nɩ nwʋ a? Ma nwʋmɔ ndianwʋ.
3 Mmɩlɩ mɔ yenyia anyunumihɔlɛ nɩ, sa yɛkʋla yenyia mfasʋ wɔ nninyeni mɔɔ yezumanlɩ wɔ ahyɛasɩ nɩ zʋ. Kɛ ndianwʋ nɩ: Enlilɛ mɔɔ izi alɩyɛ yɛ paa nɩɩ yɩ ɣa baalɛ kɔhʋla kɛva nninyeni kʋ̃ nɩ la kɛyɛ alɩyɛ. Naasʋ̃, enlinlɛ yɩ va alʋbɔ sʋ̃maa zuma kezimɔ ɩkɛva alɩyɛ nwʋ nninyeni kʋ̃ nɩ la kɛyɛ alɩyɛ azʋlɔtʋ wɔ ahʋanɩ mvʋlɔ zʋ. Ɔzɔ la sʋ̃ yɛ yɛzayɛ mɔɔ yɛzʋ̃mɩ Gyehova yɛhyɛ nɩ, yɛ nɩɩ bɛzabɛ mɔɔ banzɛmɔ bosumaa Bayɩbʋlʋ yɩ nɩ lényia ntɩyasɩ kʋ̃ yɩ la wɔ ɛhɛlɛlɛdwokɔ ɔkʋ̃ nwʋ. Ebiye a, ɔzʋmɩ kɛɛ yenlumanlɩ nɩ yɛ bʋwabɩlɛ zɩnza anzɛnyɩɩ yenyia ɔzʋ̃mɩnlɛ nu ɔnwʋmɔ ɔhʋanɩ azʋlɔtʋ wɔ Gyehova yɩ ahyɩhyɛdɩ nu. Sɛ yɛfa mɔɔ yezumanlɩ nɩ yetindiã yɛ bʋwabɩlɛ fʋlɔ yɩ nwʋ a, ebiye a yekenyia ozumalɛdɩyɛ mvʋlɔ. Bɛmá yehila mɔɔ Kilisinyiamaa mɔɔ bɔ nwʋ wʋkwa kɔhʋla kozuma wɔ Bayɩbʋlʋ yɩ tʋwɔlɛ ehilehilelɛ asã be nu.
GYEHOVA YƐ LƐ DƖYƐWƆVƲLƆ NƖ
4. Yɛɣa yezumanlɩ kɛɛ Gyehova yɛ lɛ Dɩyɛwɔlɛvʋlɔ nɩ, kɛ ɩhanlɩ yɛ izeli a?
4 ‘Nyamɩnlɩ yɛ ɩyɛ nninyeni munwatĩĩ a.’ (Hib. 3:4) Yezi kɛɛ abiye mɔɔ izi nɣɛlɛbɛ na ɩwɔ tumi paa yɛ ɩwɔlɩ amansɔnɩ yɩ nɩɩ nnwʋanlɩ mɔɔ ɩwɔ numɔ nɩ munwatĩĩ a. Yɩzayɩ yɛ ɩwɔlɩ yɛ a, meti izi yɛ bʋwɔ paa. Akʋ̃ sʋ̃, ɩdwɩnɩ yɛ nwʋ na izi mɔɔ ɩdɩ baaba ɩma yɛ. Ezilɛ mɔɔ yezi kɛɛ Gyehova yɛ lɛ Dɩyɛwɔlɛvʋlɔ nɩ zɩnza yɛ ɛbɩlawɔlɛ kʋlaa na ɩma yenyia anyɩnlɩlazʋ baaba.
5. Mɩnla nɔhʋanlɛ odwokɔ yɛ ɩkɔwʋwa yɛ ma yekenyia kãnwʋazɩ a? (Ayɩzaya 45:9-12)
5 Sa yɛkʋla yesuma kãnwʋazɩ nwʋ dɩyɛ wɔ nɔhʋanlɛ odwokɔ mɔɔ mɛyɩ yɛ lɛ kɛɛ Gyehova yɛ lɛ Dɩyɛwɔlɛvʋlɔ nɩ nu. Mmɩlɩ mɔ Dwoobu valɩ yɩ adwɩnɩ ziyeli yɩzayɩ nɩɩ mmenii mvʋlɔ zʋ nɩ, Gyehova hakɛlɩ yɩ kɛɛ mɛyɩ yɛ lɛ Dɩyɛwɔlɛvʋlɔ mɔɔ ɩdɩ tumi munwala niibenyia nɩ a. (Dwb. 38:1-4) Eyi wʋwalɩ Dwoobu ma ɩnwʋnlɩ kɛɛ dɩyɛ bela mɔɔ Gyehova yɛ nɩ, ɩtɩnɣɛ. Aɣinzi yi, Ayɩzaya hɛlɛlɩ kɛɛ: “Asʋ̃ ɩsɛ kɛɛ ndɛdɛlɛ kã kile yɩ ɔwɩnɩlɛvʋlɔ kɛɛ: ‘Mɩnla yɛ ɛyɛɛ a?’”—Kɩnga Ayɩzaya 45:9-12.
6. Mɩnla mmɩlɩ yɛ ihyinyia paa kɛɛ yɛdwɩnɩndwɩnɩ kezimɔ yɛ Wɔlɛvʋlɔ nɩ zi nɣɛlɛbɛ na ɩwɔ tumi nɩ nwʋ a? (Kila mfonyini yi sʋ̃.)
6 Sɛ Kilisinyianii be inyiaa anyunumihɔlɛ a, ebiye a kɛ ankɩ ɩkɔhɔ zʋ kɛva yɩ nwʋ kediã Gyehova zʋ na ɩabɩbɛ yɩ kɛnɩ ɔhʋanɩhilelɛ wɔ yi Odwokɔ nu nɩ, ɩkɔhʋla kɔwɔ ɩtʋ kɛva yɩ nwʋ kediã yɩzayɩ yɩ ntɩyasɩ zʋ mfomi. (Dwb. 37:23, 24) Meti sɛ abiye dwɩnɩndwɩnɩ kezimɔ Gyehova mɔɔ ɩdɩ yɩ Wɔlɛvʋlɔ nɩ zi nɣɛlɛbɛ na ɩwɔ tumi nɩ nwʋ a, kɛ ɩkɔwʋwa yɩ keze a? (Ayɩ. 40:22; 55:8, 9) Ɩkɔwʋwa yɩ ma ɩkɔnwʋ kɛɛ Gyehova yɩ adwɩnɩ dɩ kezi tɛla yɩ dɩyɛ yɩ na ɩkɔwʋwa yɩ ma ɩkɔhɔ zʋ kɛhã yɩ nwʋ azɩ.
Mɩnla yɛ ɩkɔhʋla kɔwʋwa yɛ ma yɛkɔnwʋ kɛɛ Gyehova yi nzunzunlɩyɛ dɩ baaba tɛla yɛ dɩyɛ a? (Kila nkyɩkyɛmi 6)d
7. Mɩnla yɛ ɩwʋwalɩ Rahela ma ileli nzɩnzanlɩyɛ be mɔɔ ɣalɩ nɩ idianlɩ nu a?
7 Rahela mɔɔ ɩda Slovenia nɩ ɣa nwʋ yɩ kɛɛ, yɩ Wɔlɛvʋlɔ mɔɔ ɩdwɩnɩndwɩnɩ yɩ nwʋ nɩ wʋwalɩ ma ileli nzɩnzanlɩyɛ be mɔɔ ahyɩhyɛdɩ nɩ yɛlɩ nɩ dianlɩ numɔ. Ɩkã kɛɛ: “Kɛ mmɩlɩ munwatĩĩ yɛ ɩyɛ mɛlɛkɛ kɛɛ mikele pɔkɔ be mɔɔ bɛzabɛ mɔɔ bedi nninyeni anyunu kezi nɩ kediã numɔ a. Kɛ ndianwʋ nɩ, nɩ mihila 2023 Ɔhʋanɩhilelɛ Okuwu Nɩ Bɛ Amanɩyɛwɔlɛ #8 yɩ nɩ, naasʋ̃ mmɩlɩ mɔ ili bɔmʋnlɩ mɔɔ mʋnwʋnlɩ eliyema benyia be mɔɔ iyiaki yɩ abɔdwɩ kɛɛ ɩmaa ndɛnɩ nɩ, izili mʋ nwʋ baaba. Meti mʋwɔlɩ Gyehova mpayɩ kɛɛ ɩwʋwa mɩ ma milé nzɩnzanlɩyɛ eyi midiã numɔ.” Rahela nwʋnlɩ kɛɛ, Gyehova mɔɔ ɩdɩ sʋlɔ nɩɩ azɩlɛ yɩ Wɔlɛvʋlɔ nɩ zi mɔɔ ɩdɩ baaba ɩma yɩ ahyɩhyɛdɩ yɩ, na ɩkɔhʋla kehile ɔhʋanɩ yɛ. Sɛ ɩyɛ sɩ ɩma wʋ kɛɛ ekele nzɩnzanlɩyɛ anzɛnyɩɩ ɔhʋanɩhilelɛ be kediã numɔ a, ɔzʋ̃ kãnwʋazɩ nu dwɩnɩndwɩnɩ kezimɔ wʋ Wɔlɛvʋlɔ yɩ zi nɣɛlɛbɛ na ɩwɔ tumi nɩ nwʋ.—Wul. 11:33-36.
SIANTI MƆƆ GYEHOVA MA AMANƖYƐNWƲNLƐ NWƲ ƆHƲANƖ
8. Yezumanlɩ sianti mɔɔ Nyamɩnlɩ ma amanɩyɛnwʋnlɛ nwʋ ɔhʋanɩ nɩ, kɛ ɩwʋwa yɛ ize a?
8 Mɩnla ti mɔɔ Nyamɩnlɩ ma amanɩyɛnwʋnlɛ nwʋ ɔhʋanɩ a? Bɛzabɛ mɔɔ béni odwokɔɣizialɛ eyi nwʋ munwalɩyɛ nɩ va Nyamɩnlɩ nwʋ ɛya, anzɛnyɩɩ benyia adwɩnɩ kɛɛ Nyamɩnlɩ bela íni kɛnɩ! (Ɛɣɛ. 19:3) Naasʋ̃ ozuma kɛɛ tanɩ nɩɩ sinidɔlɛ mɔɔ yenyianlɩ wɔ Adamɩ nɩɩ Yifi kɛnɩ yɛ ɩma yɛnwʋ amanɩyɛ a, na kɛ Gyehova a. Akʋ̃ sʋ̃, ozuma kɛɛ Gyehova yɩ abʋtalɩ ma mmenii sʋ̃maa ɣa nwʋ yɩ, na eyi ma bɛzabɛ ankasa ɣa zuma kezimɔ Gyehova kɛva amanɩyɛnwʋnlɛ kɛɣa awielɩyɛ. (2 Pit. 3:9, 15) Ɔzɔ nɔhʋanlɛ odwokɔ eyi ma enyia yi nu anwʋlazʋ na ɩma ɔhwɩ̃ ɣike yi paa.
9. Mɩnla mmɩlɩ paa yɛ ihyinyia kɛɛ yɛdwɩnɩndwɩnɩ sianti mɔɔ Gyehova ma amanɩyɛnwʋnlɛ nwʋ ɔhʋanɩ nɩ nwʋ a?
9 Mmɩlɩ mɔ yɛdɩkɛɛ kɛɛ Gyehova kɛva amanɩyɛnwʋnlɛ kɛɣa awielɩyɛ nɩ, ɩsɛ kɛɛ yenyia abʋtalɩ. Sɛ yɛzayɛ anzɛnyɩɩ yɛ dɔvʋlɔ be iyiyiaa atɩɩtɩɩ, nsisi, anzɛnyɩɩ yɛ dɔvʋlɔ be wu a ebiye a, yɛkɛva ɛya iluwakɛɛ yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ Gyehova ɩhyɛ sʋ̃maa. (Hab. 1:2, 3) Sɛ yɛtɩ nɣanlɩ zɔ a, ɩkɛyɛ baaba kɛɛ yɛkɔdwɩnɩndwɩnɩ sianti mɔɔ Gyehova ma amanɩyɛnwʋnlɛ nwʋ ɔhʋanɩ nɩ nwʋ.a (Ndw. 34:19) Akʋ̃ sʋ̃, ɩsɛ kɛɛ yɛdwɩnɩndwɩnɩ sianti mɔɔ ɩpɛ kɛɛ ɩyɩ amanɩyɛnwʋnlɛ wɔ kɛnɩ kʋlakʋla nɩ nwʋ.
10. Mmɩlɩ mɔ Anne yɩ maamɩ wuli nɩ, mɩnla yɛ ɩyɩkyɩlɩ yɩ ɛɣɛɛlɛ a?
10 Nɔhʋanlɛ odwokɔ mɔɔ yezi yɛfalɩ amanɩyɛnwʋnlɛ nwʋ nɩ kɔhʋla kɔwʋwa yɛ ma yekegyina atɩɩtɩɩ munwa. Anne mɔɔ ɩda pamɩ be zʋ wɔ Mayotte wɔ Indian Ocean nɩ kã kɛɛ: “Alʋbɔ ɛgyɩkɩ̃ɩ̃ mɔɔ idua numɔ nɩ, mɩ maamɩ wuli na mɩ ɛɣɛɛlɛ wɔlɩ baaba. Naasʋ̃ nɩ mɩta mɩkakɛ mʋ nwʋ kɛɛ, kɛ Gyehova yɛ ɩma yɛnwʋ amanɩyɛ a. Gyehova nwʋ pɩlɩ yɩ kɛɛ ɩkɛyɩ amanɩyɛnwʋnlɛ munwatĩĩ wɔ kɛ na iadunwo yɛ alɔvʋlɔ mɔɔ bowuwu nɩ. Ɔzɔ nninyeni mɔɔ mʋdwɩnɩndwɩnɩ nwʋmɔ nɩ kyɩkyɩ mɩ ɛɣɛɛlɛ na ɩma mɩ ahʋnlɩnɩ tɔ mu kunlu.”
11. Sianti mɔɔ Gyehova ma amanɩyɛnwʋnlɛ nwʋ ɔhʋanɩ nɩ, mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ ɩkɔwʋwa yɛ ma yɛkɔhɔ zʋ kɛyɛ dasɩlɛlilɛ egyima yɩ a?
11 Nɔhʋanlɛ odwokɔ mɔɔ yezi yɛfalɩ amanɩyɛnwʋnlɛ nwʋ nɩ kɔhʋla kɔwʋwa yɛ ma yɛkɔhɔ zʋ yɛkɛyɛ dasɩlɛlilɛ egyima yɩ. Mmɩlɩ mɔ Pita hanlɩ kɛɛ Gyehova nyia abʋtalɩ iluwakɛɛ ɩpɛ kɛɛ mmenii sɩnza bɛ adwɩnɩ na iale bɛ nɩ, Pita hɛlɛlɩ kɛɛ: “Mʋnlʋmmɔzabɛ bekila a, mɩnla mmenii yɛ ɩwɔ kɛɛ mʋnlʋmmɔ bɛyɛ a? Ɩwɔ kɛɛ mʋnlʋmmɔ bɛyɛ mmenii mɔɔ bɛ ɛbɩla nwʋ ɩtɩ sanwuu, na botu bɔ nwʋ bɛma Nyamɩnlɩ.” (2 Pit. 3:11) Nninyeni mɔɔ yɛyɛ yɛfa ‘yetu yɛ nwʋ yɛma Nyamɩnlɩ’ nɩ, dasɩlɛlilɛ egyima yɩ kɩnla nwʋ. Dɩkɛɛ yɛ Zɩ Gyehova nɩ, yɛdɔ mmenii. Yɛpɛ kɛɛ bɔbʋwa Nyamɩnlɩ yɩ oyuwadɩ fʋlɔ mɔɔ ɛdɩnɣɛlɛ nkʋ̃ la yɛ ɩwɔ numɔ nɩ nu. Gyehova zʋ̃ abʋtalɩ nu ɩma mmenii mɔɔ bɔwɔ wʋ apaa yi nu ɔnwʋmɔ ɔhʋanɩ kɛɛ bɔzʋ̃mɩ yɩ. Ɩdɩ ɔnwʋmɔ ɔhʋanɩ kezile kɛɛ ɛkɛyɛ Gyehova yɩ ɔhɔnwʋ egyimayɛlɛnii na wʋawʋwa mmenii ma bɛazuma Gyehova yɩ nwʋ dɩyɛ ansaana awielɩyɛ nɩ ɩaɣa!—1 Kɔl. 3:9.
YƐDA “MMƖLƖ MƆ ILI AWIELƖYƐ” NƖ NU
12. Yezumanlɩ kɛɛ yɛda “mmɩlɩ mɔ ili awielɩyɛ” yɩ nu nɩ, kɛ ɩwʋwa yɛ ize a?
12 Bayɩbʋlʋ yɩ kã kezimɔ mmenii kɛyɛ bɛ dɩyɛ wɔ “mmɩlɩ mɔ ili awielɩyɛ” nɩ nu pɛpɛɛpɛ. (2 Tim. 3:1-5) Sɛ yekila kezimɔ mmenii bɛyɛɛ bɛ dɩyɛ wɔ nnɛ nɩ a, ɩma yɛnwʋ kɛɛ mɔɔ Bayɩbʋlʋ kã nɩ dɩ nɔhʋanlɛ. Kezimɔ mmenii bo subanɩ nɩɩ bɛ nyɛlɩyɛ ɩsɩkɛɛ nɩ ma yenyia anwʋlazʋ kɛɛ sa yɛkʋla yɛfa yɛ nwʋ yetiã Nyamɩnlɩ Odwokɔ yɩ zʋ.—2 Tim. 3:13-15.
13. Sɛ yekila ndianwʋ mɔɔ Gyisɛsɩ yɛlɩ wɔ Luuku 12:15-21 nɩ a, mɩnla ndwokɔɣizialɛ yɛ yɛkɔhʋla yekeɣizia yɛ nwʋ a?
13 Iluwakɛɛ yezi kɛɛ yɛda awielɩyɛ mmɩlɩ yɩ nu nɩ ti, ɩbʋwa yɛ ma yɛkʋla yɛfa yɛ adwɩnɩ yesiye nninyeni mɔɔ ihyinyia nɩ zʋ na yɛfa yɛ mmɩlɩ yedi egyima bʋwɔ. Kila sianti mɔɔ ihyinyia kɛɛ yɛyɛ zɔ wɔ ndianwʋ mɔɔ Gyisɛsɩ yɛlɩ mɔɔ ɩwɔ Luuku 12:15-21 yɩ nu nɩ. (Kɩnga.) Mɩnla ti mɔɔ bɛhanlɩ kɛɛ benyia yɩ dɩ “kwasɩya” yɩ a? Kɛ ebiye a, nɩ benyia yɩ wɔ anwʋnyiadɩ nɩ ti a, mfomi nɩ ɩáva yɩ adwɩnɩ isiye mɔɔ ihyinyia nɩ zʋ. Benyia yɩ hunwahunwanlɩ ‘anwʋnyiadɩ munwa ɩmanlɩ yɩ nwʋ, naasʋ̃ nɩ íni ebiye wɔ Nyamɩnlɩ anyunu.’ Mɩnla ti mɔɔ nɩ nɣɛlɛbɛ íni numɔ kɛɛ ɩkɛyɛ zɔ a? Nyamɩnlɩ hanlɩ hileli yi kɛɛ: “Nnɛ ohunluma yɩ, bekele wʋ ɛkɛla anzɛnyɩɩ wʋ nnwʋanlɩ wɔ wʋ sa nu.” Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ ndianwʋ eyi kɔhʋla kɔwʋwa yɛ wɔ nnɛ a? Mɛyɩ yɛ lɛ kɛɛ, ɩka ɛgyɩkɩ̃ɩ̃ ma oyuwadɩ eyi ba yɩ awielɩyɛ. Meti ɩdɩ baaba kɛɛ yekeɣizia yɛ nwʋ kɛɛ: ‘Asʋ̃ bʋtayɩ mɔɔ mɩva miziye mɩ anyɩ zʋ nɩ da yɩ ali kɛɛ mɩlɛ mɩ adwɩnɩ misiyee nninyeni mɔɔ ihyinyia nɩ zʋ a? Mɩnla bʋtayɩ yɛ mʋbʋwaa mʋ nnwuakula ma bɛkɛva bekeziye bɛ anyɩ zʋ a? Asʋ̃ mɩlɛ mɩ anwʋzɩzɩbɛ, mɩ mmɩlɩ, nɩɩ mu ozukua mukunwahunwa anwʋnyiadɩ munwa mɩkɛma mʋ nwʋ anzɛnyɩɩ misiyee yi wɔ sʋlɔ?’
14. Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ Miki yi ozumanlɛnwʋnlɛ yɩ ma yɛnwʋ kɛɛ nɣɛlɛbɛ wɔ numɔ kɛɛ yɛkɔdwɩnɩndwɩnɩ Ɛhɛlɛlɛdwokɔ mɔɔ ɩma ɩda ali petee kɛɛ yɛda awielɩyɛ mmɩlɩ nu nɩ nwʋ a?
14 Sɛ yɛma ɩbʋwa yɛ adwɩnɩ nu kɛɛ yɛda awielɩyɛ mmɩlɩ yɩ nu a, ɩkɔwʋwa yɛ ma yɛkɔnwʋ abɔkɔ mɔɔ ɩsɛ kɛɛ yesizi. Ɔzɔ yɛ eliyema baalɛ be mɔɔ bɔfʋlɔ yɩ Miki yɛlɩ a. Ɩkã kɛɛ: “Mmɩlɩ mɔ muwieli sukuulu nɩ, nɩ mɩpɛ kɛɛ mʋkɔ yunivɛsiti mʋkɔ musuma nnamɩ nwʋ dɩyɛ. Naasʋ̃ nɩ mɩpɛ kɛɛ mɩyɛ ɔhʋanɩbukolɛvʋlɔ na mʋkɔ mʋsʋ̃mɩ wɔ dɩka mɔɔ mmʋwalɩyɛ nwʋ hyinyia sʋ̃. Mʋ ɔhɔnwʋmmɔ mɔɔ bɔ nwʋ wʋkwa duli mʋ fʋlɔ kɛɛ mʋdwɩnɩ́ nwʋmɔ bʋwɔ mihila kɛɛ mʋkɔhʋla mɩkɛyɛ ɔzɔ egyima yɩ na miazia mɩayɛ ɔhʋanɩbukolɛvʋlɔ anzɛnyɩɩ mɩahɔ mɩazʋ̃mɩ wɔ dɩka mɔɔ mmʋwalɩyɛ nwʋ hyinyia sʋ̃ a. Bɛhakɛlɩ mɩ kɛɛ ɩlɛ́kyɛ na oyuwadɩ eyi ɩaɣa awielɩyɛ, naasʋ̃ wɔ oyuwadɩ fʋlɔ yi nu nɩ mikenyia mmɩlɩ sʋ̃maa mukozuma nnamɩ azʋlɔtʋ nwʋ dɩyɛ daabaa. Meti mizili pɔkɔ kɛɛ mɩlɛ́yɛ ɔzɔ egyima yɩ mɔɔ ankɩ ɩkɛma mʋkɔhɔ sukuulu sʋ̃maa nɩ, mfomi mɩvalɩ mmɩlɩ sikalɛ muzumanlɩ debe mɔɔ ɩkɛma mikenyia egyima be mɩkɛyɛ. Eyi wʋwalɩ mɩ ma minyianlɩ egyima mɩyɛlɩ mɩva mʋwʋwalɩ mɩ ɔhʋanɩbukolɛ egyima yɩ, na aɣinzi yi muduli mʋhɔlɩ dɩka mɔɔ mmʋwalɩyɛ nwʋ hyinyia wɔ Ecuador.” Kakɩ yɩ, Miki nɩɩ yi hũ bɔsʋ̃mɩɩ kɛɛ mansini zʋ ehilalɛvʋlɔ wɔ kɛnɩ.
15. Ebiye a, mɩnla yɛ mmenii kɔhɔ zʋ kɛyɛ wɔ odwokɔba yɩ nwʋ a? Ma nwʋmɔ ndianwʋ. (Kila mfonyini yi sʋ̃.)
15 Sɛ mmenii bɛátiye odwokɔba yɩ wɔ mmɩlɩ mɔ ili bɔmʋnlɩ a, íni kɛɛ yɛma ye padi kolɔ. Iluwakɛɛ enii kʋla sɩnza. Bɛmá yehila Gyisɛsɩ yi busunwanii Gyemisi yi odwokɔ yɩ. Mmɩlɩ mɔ Gyisɛsɩ yɩ anyɩ ɩtɩɩ, ɩɣa ɩyɛlɩ Mɛzaya nɩ, na ɩyɛlɩ abiye mɔɔ izi kilehile ɩtɛla abiyela nɩ, nɩ Gyemisi yɩ anyɩ duwa yi munwala. Naasʋ̃ ɔzɔ mmɩlɩ yɩ munwala Gyemisi ɩába ɩyɛ Gyisɛsɩ yɩ tʋwavʋlɔ. Mfomi Gyisɛsɩ wuli ma bodunwonli yi mɛda ansaana ɩbayɛ yɩ tʋwavʋlɔ, na nɩ ɩbɔ ɛhyɩmɛ sʋ̃!b (Dwɔ. 7:5; Gal. 2:9) Ye mmusunwamaa mɔɔ bɛlɛ́balɩ lédeli nɔhʋanlɛ yɩ nɩɩ mmenii mɔɔ bɛátiye odwokɔba yɩ wɔ mmɩlɩ mɔ ili bɔmʋnlɩ nɩ, íni kɛɛ yɛma ye padi kolɔ wɔ bɔ nwʋ. Kakɛ kɛɛ yɛda awielɩyɛ mmɩlɩ yɩ nu, meti yɛ dasɩlɛlilɛ egyima yɩ idee ndɛmɩbɛlɛ. Mɔɔ yɛkɛhã kehile bɛ wɔ nnɛ nɩ kenyia bɔ zʋ tumi, na ebiye a anwʋhyɩlɩyɛ kezile yi bɔ yɩ tʋ a bɛkɛyɛ nwʋmɔ debe.c
Mɩnla yɛ ɩkɔhʋla kɛhyɛ yɛ ɛzɩzɩbɛ ma ye padi ilókolɔ wɔ ye mmusunwamaa mɔɔ bɛ́dɩ dedimaa nɩ nwʋ a? (Kila nkyɩkyɛmi 15)e
MA BAYƖBƲLƲ YƖ TƲWƆLƐ EHILEHILELƐ ƖHƆ́ ZƲLƆ ƖWƲWA WƲ
16. Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ enyia Bayɩbʋlʋ yɩ tʋwɔlɛ ehilehilelɛ zʋ mfasʋ a? (Kila alɩka mɔɔ ise “Fa Bʋwa Mmenii Mvʋlɔ.”)
16 Nninyeni mɔɔ yesuma nɩ, ebiye wɔ kɛnɩ a bɛyɛlɩ bɛmanlɩ bɛzabɛ mɔɔ béni Bayɩbʋlʋ yɩ nwʋ nnimidi ana bela nɩ. Kɛ ndianwʋ nɩ, yɛ bagua nu ndɛnɩ mɔɔ bɛma yɩ dapɛnɩ bela, ndwokɔ nɩɩ vidiyo azʋlɔtʋ mɔɔ ɩwɔ jw.org zʋ, nɩɩ yɛ awuuku anzɛnyɩɩ magezini azʋlɔtʋ mɔɔ yɛfa yɛma nɩ, bɛyɛlɩ bɛmanlɩ bɛzabɛ mɔɔ bɛ́dɩ Gyehova Dasɩvʋlɔmaa nɩ titili. Mɛyɩ po nɩ, amɩyɛ sʋ̃ yenyia zʋlɔ mfasʋ. Ɩma yenyia ɔlɔlɛ kezile yɛma Gyehova, yɛhyɛ ye dedi wɔ Nyamɩnlɩ Odwokɔ yi nu ɛzɩzɩbɛ, na ɩbʋwa yɛ ma yɛkʋla yekilehile Bayɩbʋlʋ nu nɔhʋanlɛ odwokɔ yekile mmenii mvʋlɔ.—Ndw. 19:7.
17. Mɩnla bʋwabɩlɛ azʋlɔtʋ nu yɛ yɛkɔhʋla kɔdwɩnɩndwɩnɩ nninyeni mɔɔ yezumanlɩ wɔ ahyɛasɩ nɩ nwʋ a?
17 Kɛ Gyehova Dasɩvʋlɔmaa nɩ, sɛ yenyia ntɩyasɩ fʋlɔ wɔ Ɛhɛlɛlɛdwokɔ be nwʋ a, yɛ anyɩ de paa. Naasʋ̃ yɛ anyɩ sɔ nninyeni mɔɔ ahyɛasɩ yɩ yezumanlɩ wɔ Bayɩbʋlʋ nu mɔɔ ɩwʋwalɩ yɛ ma yɛhwɩnlɩ yeɣikeli Gyehova nɩ. Sɛ ɩyɛ na yɛtɩ nɣanlɩ kɛɛ yɛvá yɛzayɛ ye nzunzunlɩyɛ yɛyɛ egyima tɛla kɛɛ yɛkɛva ɔhʋanɩhilelɛ yɛkɛyɛ egyima a, yɛhakɛ́ kɛɛ enii mɔɔ ikilee ahyɩhyɛdɩ yɩ ɔhʋanɩ yɛ lɛ Gyehova, yɛ Wɔlɛvʋlɔ yɩ mɔɔ yi tumi dɩ kezi nɩ. Sɛ yɛzayɛ anzɛnyɩɩ yɛ dɔvʋlɔ be iyiyiaa atɩɩtɩɩ a, sa yɛkʋla yɛdwɩnɩndwɩnɩ sianti mɔɔ Gyehova ma amanɩyɛnwʋnlɛ nwʋ ɔhʋanɩ nɩ nwʋ. Na sɛ yɛpɛ kɛɛ yesi pɔkɔ wɔ mɔɔ yɛkɛva yɛ mmɩlɩ nɩɩ yɛ anwʋnyia kɛyɛ nwʋ a, ɩsɛ kɛɛ yɛkakɛ kɛɛ yɛda awielɩyɛ mmɩlɩ yɩ nu na nninyeni idee ndɛmɩbɛlɛ. Bɛmá yɛma nninyeni mɔɔ yezumanlɩ wɔ ahyɛasɩ nɩ ɩhɔ zʋ ɩhyɛ yɛ ɛzɩzɩbɛ, ɩma yɛnwʋ nɣɛlɛbɛ na yɛhɔ zʋlɔ yɛzʋ̃mɩ Gyehova wɔ nɔhʋanlɛ nu.
NDWOMI 95 Hanyɩɩ Nɩ Ɩkɔ Zʋlɔ Itwe
a Kila odwokɔ mɔɔ ise “Nea Enti A Ɛrenkyɛ Amanehunu Nyinaa To Betwa” wɔ May 15, 2007, Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ yɩ, owu. 21-25.
c Kila odwokɔ mɔɔ ise “Mɩnla Yɛ Yezi Yɛfalɩ Kezimɔ Gyehova Kowuwa Mmenii Ndɛnɩ Wɔ Eɣile Be Nɩ Nwʋ a?” wɔ May 2024 Ɔwɩɛnɩlɛ Aɣanɩ yɩ, owu. 8-13.
d MFONYINI NWƲ NDWOKƆ: Asafʋ nu ebani be hile yɩ adwɩnɩ wɔ mbanimbani bɛ ayiyialɩyɛ tʋ, naasʋ̃ bɛáfa bɛyɛ egyima. Aɣinzi yi, mmɩlɩ mɔ ikilaa oyumi na ɩdwɩnɩɩ odwokɔ yɩ nwʋ bʋwɔ nɩ, ɩnwʋ kɛɛ mɔɔ Gyehova pɛ yɩ nɩ hyinyia tɛla yɩ dɩyɛ yɩ.
e MFONYINI NWƲ ODWOKƆ: Eliyema baalɛ be ɩyɛɛ yɩzayɩ yi dɩyɛzumanlɛ na ɩpɩbɛlɩ dasɩlɛ mɔɔ ikile kɛɛ yɛda awielɩyɛ mmɩlɩ yɩ nu nɩ nu. Eyi hã yɩ ma ɩvʋlɔ yi anlima baalɛ na idii yi dasɩlɛ.