Smˇ siˬ ba la

Aˬ dui aˬ cawˬ muiˇ laˇ gaˇ maˬ geuꞈ mawꞈ, nui jah baˬ da neh kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ gaˇ jiˇ laˬ kʼaˬ maˬ cehˇ. Ehˇ kʼawꞈ aˬ cawˬ muiˇ laˇ ngeh, laˬ kʼaˬ cehˇ paˬ˗ehˇ gaˇ kawˆ 3 kawˆ jaˆ˗eu meh. Tiꞈ, aˬ cawˬ muiˇ laˇ ngeh aˬ dui oˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ. (1 Beˬ. 4:13, 14) Nyiꞈ, aˬ dui˗euˬ nui jah gʼaˬ kʼaˆ laˇ. (1 Beˬ. 1:7) Smˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu laꞈ sawˬ za. (Maˆ. 2:6, 7) Yeˬsuˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ tiˬ kʼehˬ naˇ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ Yeˬsuˇ neh ngehˬ keuˆ˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ keuˆ mawꞈ˗eu nga lehˇ ya siˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ bi diˬ˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ bi laˆ tsoeˬ kʼawꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. Teu naˇ “Yeˬsuˇ gʼaˇ duˬ shaꞈ dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ daˬ geuˇ˗eu tsawˇ haˬ lehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Miˬyehˇ sawˇ nehˬ˗euˬ aˬ yawꞈ maꞈ siˬ nya˗eu” miˇ neh meh. (Kʼehˇ. 5:40-42) Aˬ yawꞈ maꞈ muiˇ˗eu deuˬ bye gaˇ guˆ˗eu naˆ maˬ tseˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ gaˬ dzehˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ maˬ naˬ leˇ ni tsaꞈ gaˬ˗eu heu neh nui gaˬ heu˗ahˇ mˇ mawˇ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah jiˇ aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇ baˬ aˬ yawꞈ maꞈ neh mˇ˗euˬ gaˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ngehˇ˗a lehˇ siˬ nya˗eu meh. w21.03 25 ¶18-19

Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ dehꞈ le ngeh neh mˬ taˆ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ heu aˇ nah hawˇ˗eu aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ dawˆ ahˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ noeˬ mawˇ˗awˇ, gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu uˬ taꞈ, mˬ taˆ laꞈ sawˬ za gaˇ jiˇ loꞈ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ mˬ taˆ gʼawˇ mawˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu lehˇ maˬ siˬ nya kʼawꞈ, mˬ kʼoeˇ taˆ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗ahˇ ya jawˇ gaˇ loꞈ luꞈ˗eu meh. (Piˆ. 3:20, 21; 1 Yoˇ. 3:2) Yawˇ nui deuˬ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ geuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya dehꞈ gaˇ loꞈ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ miˇ tsaˬ heu siˬ siˬ lah ni˗ahˇ Baˬlaˬdiˇsuˆ ya laˆ pyeuꞈ gaˇ maˬ ehˇ, yawˬ ha˗euˬ nymˇ ya tsoˆ˗awˇ, zawˇ˗ehˇ muiˬ˗eu yaˇ kʼmˇ ya mˇ gaˇ maˬ ehˇ, zaˬ deuˬ˗ahˇ ya cu˗eu uˬ taꞈ, yawˬ gʼaˬ na luꞈ yaw muiˬ jawˇ saˇ doˆ dui dui gaˇ maˬ ehˇ dawˬ luꞈ˗eu meh. (Yaˇ. 65:21-23) Aˬ yawꞈ maꞈ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ gawˬ jawˬ gʼaˬ lawˬ doe ni, bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ doe ni iˬ ma laˆ shaˆ doe ni cah cah˗ehˇ maˬ ehˇ jiˇ coeˇ ni myaˬ˗eu Miˬyehˇ neh beh˗euˬ jeˬ˗ahˇ ya haw˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ laˬ kʼaˬ kʼaˇ bi cehˇ˗eu jeˬ naˇ, aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ peh ya jawˇ˗eu heu meh. w21.01 18-19 ¶17-18

Baˬbuˇloˬ guiˇ maꞈ miˇ kʼahˬ teu˗ahˇ laˆ cawˆ gʼaˬ ngeh, tsawˇ haˬ deuˬ ‘Miˇ kʼahˬ heu kʼahˬ˗aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ hawˇ˗eu jeˬ zaˬ deuˬ maˬ jawˇ nya˗eu kʼaˇ shuiꞈ deh yaˇ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ˗iˇ˗awˇ, Baˬbuˇloˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ laꞈ˗ahˇ ahˇ leˇ mehˬ’ lehˇ ehˇ˗eu meh. (Miˇ. 32:43) Yawˇlaˆ neh ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ 200 kʼoꞈ ehˇ gʼaˬ ni byah laˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ Yeˬlaˬmiˇ neh gaˇ kawˆ teu˗ahˇ paˇ bi boꞈ duꞈ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ deuˆ laˇ˗eu deuˬ, yaw haiˬ jeˬ mˇ˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ poˆ˗awˇ nyehꞈ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ehˇ˗eu, ‘Ngaˬ shaˬ nyehꞈ˗eu tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni ngaˇ pyehˬ gʼeh leꞈ˗awˇ, tsawˇ haˬ heu deuˬ˗ahˇ ngaˇ bi nyehꞈ ma. Kʼoeˇ naˇ, shaˬ teh teh˗eu tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni paˇ pyehˬ gʼeh leꞈ˗awˇ, gawˬ jawˬ gawˬ duˇ lo kʼahˬ lo guˇ doe ni aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ ngaˇ bi teh ma. . . . Aˬ yawꞈ maꞈ neh mˇ˗euˬ iˬ baˇ aˇ poeˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ ngaˇ nyiˬ bymˇ paˇ kʼehˬ poˆ nehˬ ma.’” Maˬ noeˬ poˆ˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ iˬ ma laˆ shaˆ hawˇ˗eu bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ˗ahˇ cehˆ˗iˇ kʼawꞈ, Baˬbuˇloˬ˗euˬ guiˇ maꞈ˗euˬ laꞈ˗ahˇ neh maˬ dzeuˇ˗iˇ nya˗a.—Miˇ. 16:16, 18. w20.04 5-6 ¶12-13

Lawˇtaˬ shiˇ tehˬ naˇ tsaˇ keuˆ le taˬ˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ mˇ caw ni nyi naˬ nyi naˬ˗ehˇ jawˇ˗eu meh. Aˬ dui Lawˇtaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ naˇ haˬ˗eu, aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗eu, tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nga lehˇ noeˬ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui ma maˬ jiˇ laˇ˗aˬ. “Sahˬ paˬ Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu miˇ neh” mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ nyiˬ gʼaˬ neh aˬ yawꞈ pehˬ˗euˬ aˬ laꞈ˗ahˇ nyehꞈ tehˬ˗awˇ meuˬ˗euˬ laˆ nyiˇ bi tsahˇ doˆ gʼeh˗euˬ meh. (Beh. 19:15,16) Yeˬhawˇbaˬ Lawˇtaˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu teu naˇ, gʼawˬ mya jeˬ baˬ da neh paˬ. Lawˇtaˬ maˬ iˇ doˆ˗eu teu naˇ meuˬ˗euˬ laꞈ nyiˇ paw jawˇ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ guˆ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, nui jeˬ˗ahˇ guˆ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, pyeuꞈ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, dawˬ peh jaˆ˗eu ju jaˬ ni gʼeh˗awˇ, juˇ dui dui˗eu duˬ kʼahˬ˗ahˇ sahˬ paˬ nyiˬ gʼaˬ ga ahˇ haw˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ Lawˇtaˬ siˬ nya˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Beh. 14:8-12) Lawˇtaˬ naˇ nymˇ sahˇ aˬ da pyeuꞈ˗eu miˇ neh, nymˇ jiˇ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ dui dui˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ smˇ muiˬ muiˬ dui dui˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, Sawˇdoˬ meuˬ laꞈ kʼoeˇ jaˆ˗eu myawˬ gahˬ hawˇ˗eu nui jeˬ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Beh. 13:5, 6) Ehˇ kʼawꞈ teu deuˬ baˬ da neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ taˆ lehˇ maˬ mˇ caw ni nyi naˬ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu nmˇ ngeuˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ Lawˇtaˬ˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ oˇ dzeuˇ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ “tsawˇ muiˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu” lehˇ haw˗eu meh.—2 Beˬ. 2:7, 8. w20.04 18 ¶13-14

Mehˇ nmˇ aˬ li zaˬ guˬ deuˬ˗oˇ, aˬ dui˗ahˇ yaw nyiˇ ngeh neh siˬ nya˗eu tiˬ gʼaˬ na aˬ dui huiˬ laˇ dzeuˇ˗euˬ kʼawꞈ zaˬ pyeuꞈ luꞈ nga siˬ lehˇ haw˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ laꞈ nyiˇ paw tehꞈ˗ehˇ maˬ haw˗a. Aˬ yawꞈ aˬ dui aˬ suˇ gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya meh lehˇ jah ziꞈ nya˗eu meh. (1 Saˬ. 16:7) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ ni ya leh jeh˗eu meh. Daˬbiˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ ni Miˬyehˇ neh beh˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ haw˗awˇ, teu naˇ Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ mehˬ˗eu nga lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu meh. (Ceuˬ. 8:3, 4; 139:14; Maˆ. 1:20) Aˬ dui jahˇ nya˗eu nyaˆ taꞈ tiˬ jeˬ naˇ, gʼaˬ za˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ya gʼoe˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ Saˇ kiˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh sahˬ boꞈ dzaw cawˬ deuˬ nawˬ˗ahˇ uiˇ dzaˬ laˇ meh laˬ? Toˆ˗ehˇ ngeuˇ naˇ, nawˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˬ za˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˬ. Kʼoeˇ naˇ Jaˇliꞈ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗eu paˇ dmˬ uˬ taꞈ, biˬdiˬoˬ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw˗awˬ. Aˬ dui lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kʼaˇ ya puˬ ngeh, Miˬyehˇ caw ba nehˬ laꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ jah ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˬ cawˬ deuˬ nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe gaˇ ya mawˇ ngeh, nawˬ˗ahˇ nui ma taˬ coeˇ laˇ˗eu meh. w21.03 3-4 ¶7

Maˬ mawˇ nya˗eu laꞈ sawˬ dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, guiˬ lahˬ shaˇ˗eu jeˬ heu meh. Aˬ dui gʼoeˇ˗eu cawˬ˗ahˇ aˬ dui˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ ja nehˬ mawꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jiˇ teu gaˇ duˇ˗eu maˬ ngeuˇ nya loˇ? Ngeuˇ meh. Yeˬhawˇbaˬ Jaˇliꞈ neh aˬ dui nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ ehˇ nehˬ laꞈ˗eu meh. Aˬ dui jiˇ ni guiˬ lahˬ shaˇ˗eu heu neh, aˬ dui˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ ja nehˬ˗eu ma. Gʼoeˇ˗eu cawˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni, dawˬ kʼoꞈ jiˇ biꞈ˗eu meh. Tiˬ poˆ na, aˬ dui dawˬ kʼoꞈ kawˇ ma˗ehˇ za˗awˇ, tiˬ poˆ na naˇ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ guiˬ lahˬ ya shaˇ daˆ leꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ dui dawˬ kʼoꞈ teu˗ahˇ tsaˬ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ za˗awˇ, kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ˗ehˇ za meh lehˇ jah nya meh. Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ aˬ dui neh noeˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ duˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ laˆ byoˆ nehˬ ni, aˬ dui˗ahˇ “kamˬ coeˇ”˗eu gʼaˬ hawˇ˗eu zaˬ siˬ nui gahˇ biꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (1 Gawˇ. 10:13) Aˬ dui laꞈ sawˬ pyeuꞈ˗eu guiˬ lahˬ shaˇ˗eu jeˬ˗ahˇ, aˇ poeˬ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ baw nya˗eu nga? Aˬ dui taˬ baw nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, “maˬ tsehˆ leˇ ni guiˬ lahˬ shaˇ˗awˬ” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu meh.—1 Teˇ. 5:17. w20.05 27-28 ¶7-8

Gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ cehˆ ceh ceh˗eu deuˬ, sahˬ tiꞈ maˬ ya tiꞈ˗eu gʼaˇ duˬ gaˇ ma˗ahˇ ya haw˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ ga coˬ naˇ jiˇ kawˇ ma˗ehˇ tsawˬ tuˇ˗awˇ cehˆ tawꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ sahˬ tiꞈ aˬ jeˬ˗ahˇ tiꞈ nyaˬ lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ noeˬ˗ehˇ maˬ jawˇ˗a, cehˆ keuˆ duˬ hawˇ˗eu laꞈ sawˬ˗ahˇ noeˬ tsoˆ taˬ˗eu meh. Dehꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duꞈ cehˆ ceh ceh luꞈ ngeh, yawˬ haˇ yawˬ ha sahˬ tiꞈ yaw myaˬ poˆ tiꞈ laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui mehˬ boeˬ hawˇ˗eu laꞈ neh mˇ bahˬ nya˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui nehˬ˗ehˇ cehˆ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ jiˇ aˬ dui˗ahˇ laˆ naˇ laˇ nya˗eu meh. Heu naˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ, dehꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu suꞈ˗eu gaˇ ma˗ahˇ cehˆ luꞈ˗eu miˇ neh, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ maˬ yehꞈ maˇ yehꞈ˗ehˇ coeˬ tahˬ laˇ nya˗awˇ, nui ma maˬ muiˬ ni pyeuꞈ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui aˬ cawˬ “iˬ baˇ taˬ kʼaˇ za” ni jahˇ˗awˇ, aˬ cawˬ jiˇ tiˬ poˆ na aˬ dui˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu meh. (Sehˇ. 3:13) Aˬ dui sahˬ tiꞈ tiꞈ naˇ, aˬ jeˬ miˇ tiꞈ laˇ˗eu nya lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ noeˬ˗ehˇ jawˇ ngeh to˗aˬ, mehˬ hu paw jaˆ˗eu laꞈ sawˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ kawˇ ma˗ehˇ tsawˬ tuˇ˗awˇ ya cehˆ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui nui ma pehˇ˗eu maˬ taˬ leˇ ni, maˬ tsawˬ tuˇ laˇ ni toˆ˗ehˇ gʼeh naˇ, cehˆ keuˆ duˬ˗ahˇ maˬ le keuˆ nya˗eu uˬ taꞈ, laꞈ sawˬ jiˇ maˬ za nya˗a. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui maˬ tuˇ laˇ ni teu gaˇ ga naˇ, dehꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu suꞈ˗eu gaˇ ma˗ahˇ leh jeh˗awˇ cehˆ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ laˆ tsoeˬ˗eu jeˬ jiˇ pyeuꞈ meh. w20.04 26 ¶1; 27-28 ¶8-9

Daˬyeˬlaˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ˗ahˇ yaw myaˬ jeˬ neh tehꞈ˗euˬ huiˬ dui dui˗eu tsawˇ haˬ mawˇ kawˇ tiˬ kawˇ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Mawˇ kawˇ teu˗euˬ aˇ tsehˆ deuˬ naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ˗eu miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ luꞈ˗eu aˇ maꞈ deuˬ˗ahˇ ehˇ keuˆ mawꞈ˗eu meh. Uˆ lahˇ˗eu aˇ maꞈ heu deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˬ yamˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu meh. Mawˇ kawˇ heu˗euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ naˇ, shmˇ tiˬ paˆ miˇ tsaˬ tiˬ paˆ lehˇ jahˇ taˬ˗euˬ meh. Teu naˇ, Miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu baoˬ jaˆ˗eu Eˬgaˬlamˬ hawˇ˗eu Aˬmeˬliˇkaˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ heu˗ahˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu aˇ maꞈ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ laˆ cawˆ le ngeh keuˆ ni uˆ lahˇ luꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Gʼaˬ kʼehˇ Yoˇhaˬ jiˇ, Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu baoˬ jaˆ˗eu deuˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Yoˇhaˬ uˆ lahˇ˗eu aˇ maꞈ heu deuˬ˗ahˇ uˬ duˬ shiꞈ siˬ tsoꞈ˗eu haiˬ˗eu jeˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh. Jeˬ zaˬ yaw haiˬ˗euˬ uˬ duˬ shiꞈ siˬ aˬ yawꞈ siˬ naˇ, Miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu baoˬ jaˆ˗eu Eˬgaˬlamˬ hawˇ˗eu Aˬmeˬliˇkaˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ siˬ nya˗eu aˬ jeˬ miˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, jeˬ zaˬ yaw haiˬ heu mawˇ uˬ duˬ shiꞈ siˬ tehꞈ˗ehˇ tsoꞈ˗awˇ, yehꞈ siˬ aˬ yawꞈ siˬ lehˇ maˬ paˇ tsoꞈ doˆ laˇ˗eu miˇ neh meh. Yeˬsuˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ mˬ taˆ guiˇ maꞈ haiˬ˗eu jeˬ zaˬ heu mawˇ˗ahˇ laˆ cawˆ le ngeh keuˆ ni, uˬ duˬ shiꞈ siˬ aˬ yawꞈ siˬ baoˬ jaˆ luꞈ˗eu meh.—Pah. 13:1, 2; 17:13, 14. w20.05 14-15 ¶11-12

Yaw awˬ yaw nymˇ nymˇ lehˇ gʼeh˗eu heu dawˬ naˇ, aˬ dui˗ahˇ dehꞈ ziˇ Miˬyehˇ˗ahˇ neh oe˗euˬ lehˇ ehˇ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ heu dawˬ˗ahˇ bi noeˬ mawˇ laˇ˗eu meh. Gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ jiˇ toˆ˗ehˇ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gaˬ dui dui˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ nui gaˬ aˬ dui˗ahˇ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ biꞈ˗eu uˬ taꞈ, aˇ poeˬ baw˗eu dehꞈ ziˇ jiˇ biꞈ˗eu meh. Ka li zaˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ nui gaˬ mˇ mawˇ˗eu jeˬ heu naˇ, zahˇ sahˇ kʼoꞈ pyeuꞈ meh. Mˇ mawꞈ kʼawꞈ za maˬ mˇ mawꞈ kʼawꞈ za lehˇ jahˇ nya˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. (Tehˬ. 22:37-40) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya naˇ, zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ yaw beh dawˬ˗ahˇ mˇ caw˗eu yaw awˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ byah kuꞈ˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗awˇ, nahˬ yu ni gʼeh˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ noeˬ keuˆ nehˬ˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ, zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ nyiˬ dawˬ aˬ yawꞈ dawˬ˗ahˇ mˇ caw˗eu shaˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ maˬ byah kuꞈ˗eu uˬ taꞈ, tiˬ poˆ na aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ maˬ noeˬ keuˆ ni ngehˬ˗awˇ mˇ nya˗eu miˇ neh meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ zmˬ˗awˇ aˬ dui nui gaˬ mˇ mawˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu lehˇ nui noeˬ nui duˇ bi boꞈ ahˇ taˬ˗awˇ, teu˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ caw nya˗eu lehˇ jiˇ bi boꞈ taˬ˗euˬ meh. Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ boꞈ˗euˬ tiˬ gʼaˬ naˇ gʼaˬ kʼehˇ Yoˇhaˬ meh.—1 Yoˇ. 3:11, 12. w21.01 8 ¶1-2

Aˬ dui Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ gʼawˬ mya kʼoꞈ mˇ laꞈ˗euˬ maˬ ehˇ, nymˬ˗mˇ hawˇ˗eu mˇ laˇ˗euˬ maˬ ehˇ, yawˬ ha˗ahˇ ‘Ngaˇ Saˬdaˬ ngaˬ˗euˬ nui ma biˇ paˆ ni lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ deuˆ ceh ceh luꞈ miˇ˗a loˇ?’ lehˇ ya naˇ haˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ tiˬbiˬ maˬ ngeuˇ naˇ iˇteuꞈnehꞈ laꞈ kʼoeˇ yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ mawꞈ˗eu nui ma˗ahˇ laˆ noeˬ˗eu aˇ baˇ˗ahˇ ya mawˇ naˇ, nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ le? Nawˇ aˇ baˇ teu naˇ maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ pyeuꞈ˗eu maˬ ngeuˇ gaˇ lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha noeˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, teu naˇ Saˬdaˬ nawˬ˗euˬ nui ma bi biˇ paˆ˗eu gʼaˇ duˬ zmˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ nya ngaˇ laˬ? Aˇ baˇ teu deuˬ naˇ, deuˆ haˬ neh miˬ dzaˬ ceuꞈ paˆ luꞈ˗eu zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ nya˗eu meh. Dahˬ beh ngeh aˬ yawꞈ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ ceuꞈ ahˇ leꞈ kʼawꞈ, ceuꞈ ceuꞈ˗ehˇ ceuꞈ naˇ miˬ dzaˬ nyiˬ paˆ˗ehˇ paˆ˗iˇ˗eu meh. Nawˇ shaˇ noeˬ ngeh heu naˇ, yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ mawꞈ˗eu nui ma˗ahˇ laˆ noeˬ nehˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu nga? Dahˬ beh ngeh aˇ baˇ teu tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ bi lehˬ laˇ nya gaˇ duˇ kʼawꞈ, aˇ nah naˇ aˬ dui˗ahˇ yaw awˇ laꞈ˗ehˇ iˬ baˇ bi mˇ nya˗awˇ aˬ dui˗euˬ nui ma bi biˇ paˆ nya˗eu uˬ taꞈ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ laˆ cawˆ nya˗eu meh. Teu miˇ neh, nawˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ maˬ muiˬ˗eu jeˬ maˬ bi ahˇ laˇ ni yahˇ˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ yaw zeu baw ni leh jeh daˆ leꞈ luꞈ˗uˇ. w20.06 12 ¶14-15

Naˬ leˇ˗euˬ deuˬ aˬ dui˗euˬ maˬ tsehˆ leˇ ni caw ba˗eu jeˬ˗ahˇ loˬ˗eu meh. Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ byoˆ˗iˇ˗euˬ aˬ li loꞈ˗ehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ nui ma paw laˆ naˇ taˬ˗euˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Luˇ. 15:17-24) Aˬ yawꞈ maꞈ Saˬdaˬ˗euˬ miˇ tsaˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ laꞈ˗euˬ jeˬ baˬ da neh Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ gʼaˬ baˬ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ jah laˇ ni ya caw ba nehˬ˗eu meh. Byoˆ˗iˇ˗euˬ yawˇ gaˇ kawˆ laꞈ kʼoeˇ Yeˬsuˇ yawˇ bo˗eu yaw sahˇ, yawˇ˗ahˇ baˬ pu kʼoeˇ taˆ baꞈ daˆ˗awˇ, baˬ maꞈ jawˇ gaˇ sheuˬ kʼoꞈ laꞈ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Yawˇ bo˗eu yaw sahˇ deuˬ byoˆ˗iˇ˗euˬ yawˇ˗ahˇ poˆ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ yamˬ hawˇ˗eu gʼaˬ zmˬ˗awˇ poˆ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, yawˇ yawˬ ha˗euˬ gʼaˬ neh baˬ maꞈ laꞈ kʼoeˇ maˬ gʼoꞈ laˇ nya˗eu miˇ neh, baꞈ kʼoꞈ laˬ˗iˇ˗eu loˬ meh. (Luˇ. 15:4, 5) Aˬ dui naˬ leˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˬ baˬ˗eu jeˬ˗ahˇ deuˆ gʼaˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, gʼaˬ hawˇ˗eu aˇ yamˬ ya zmˬ laˇ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ neh maˬ ehˇ, aˇ maꞈ aˇ muˇ neh boꞈ doˆ jahˇ doˆ taˬ˗euˬ jeˬ neh maˬ ehˇ, nui jah gʼaˬ ahˇ kʼoꞈ laˇ ni caw ba nehˬ nya˗eu meh. Teu miˇ neh nawˬ˗ahˇ naˬ leˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ Jaˇliꞈ mehˬ nehˬ nya mehˇ laˬ lehˇ ehˇ laˇ naˇ, zawˇ˗ehˇ muiˬ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ teu˗ahˇ maˬ ha geuꞈ ni taˬ gʼeh. w20.06 28-29 ¶14-15

Aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ cawˬ˗ahˇ bi siˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ siˬ duˬ mawˇ duˬ nya laˇ˗awˇ, “yaw muiˬ yaw doeˇ tseˇ paˆ geuꞈ nya laˇ ni” jiˇ ya leh jeh˗eu meh. (Piˆ. 1:9) Aˬ dui maˬ yahˇ naˇ, “aˬ cawˬ˗ahˇ tsawˇ gahˇ gahˇ˗awˇ gaˇ ma sheuˬ bahˬ nehˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ mehˇ shuiˇ”˗ahˇ tawˆ leˇ nya˗eu meh. Miˬyehˇ˗ahˇ puiˬ˗eu deuˬ kʼawꞈ teu loꞈ˗ehˇ sheuˬ bahˬ laˇ nya˗eu meh. (Peˇ. 4:14) Dahˬ beh˗euˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ zaˬ lahˇ gʼawˬ mya gʼaˬ Yeˬsuˇ˗euˬ mehˬ nah maˬ paˇ caw teh ni byehˇ dzehˬ˗euˬ kʼawꞈ, gʼaˬ kʼehˇ Beˬtuˆluˆ jah ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ “mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu dawˬ” Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ jaˆ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Yoˇ. 6:67, 68) Beˬtuˆluˆ Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw jiˇ˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ˗aˬ Ka li meh lehˇ jah˗eu miˇ neh, Yeˬsuˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ daˆ leꞈ˗euˬ meh. Nawˇ jiˇ ni Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ jah ziꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, tiˬ jeˬ na jahˇ nya˗eu meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ kʼawꞈ, nawˬ˗euˬ nui jah ziꞈ˗awˇ, aˬ cawˬ˗euˬ nui jah ziꞈ ni jiˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh.—2 Yoˇ. 1, 2. w20.07 8 ¶2; 13 ¶18

Mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ laꞈ kʼoeˇ dehꞈ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ ya gaˬ˗eu meh. (1 Yoˇ. 3:10, 11, 16, 17) Aˬ dui saˇ ngeh tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, shaˬ ngeh jiˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ ya gaˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ gaˬ˗eu gʼaˬ bi shiˇ˗euˬ baˬ da neh gʼaˬ bi biꞈ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ naˇ, tiˬ jeˬ na bi caw ba mawꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ siˬ nya ma loˇ? Maˬ ngeuˇ naˇ, uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ baˬ da neh aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ˗euˬ iˇ kahˇ maˬ ngeuˇ naˇ Bawˬdzaˬnymˇ laˆ saˆ˗eu loˬ nga lehˇ ya siˬ maˬ loˇ? Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu gaˇ kawˆ mehˬ boeˬ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu laꞈ neh mˇ doˆ laꞈ˗eu ma. Aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ ngeh mˬ taˆ Aˬda˗ahˇ dzaw geuꞈ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (1 Yoˇ. 4:7, 8) Aˬ dui gaˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗eu heu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, tiˬ gʼaˬ paˬ aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ laˆ naˇ nehˬ˗awˇ, lehˬ˗iˇ miˬ˗aˇ lehˇ tahˬ shaˇ laˇ ngeh aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ neh mˇ lehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ noeˬ noeˬ˗ehˇ maˬ jawˇ˗eu heu neh gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu ma.—Sehˇ. 3:13. w20.07 24-25 ¶14-15

Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ nymˬ˗mˇ iˬ nah loꞈ˗ehˇ Jaˇliꞈ aˬ yawꞈ gʼaˬ yawꞈ˗ahˇ ya mehˬ nga laˬ? Tsawˇ shuiꞈ teu deuˬ˗ahˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ gaˇ biˇ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ jeˬ nah hawˇ˗eu gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu deuˬ˗ahˇ, mehˬ ni ya dzaw nehˬ nga laˬ? Aˬ joˆ˗ehˇ nga lehˇ ya haw meh. Ehˇ kʼawꞈ, Ka li uˆ lahˇ˗eu tiˬ heˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ jiˇ leˇ ngeh, ‘Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ siˬ nya˗eu jeˬ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ byah˗eu meh’ lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma. (Yaˇ. 11:9) Tiˬ heˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ teu naˇ, gaˇ myaˬ dui dui˗awˇ byawˬ dui dui laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Ka li uˆ lahˇ˗eu tiˬ heˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ, Miˬyehˇ nui kʼahˇ bi shiˇ˗eu gʼaˇ duˬ laˆ poˆ laˆ paˇ ya mˇ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ iˬ baˇ mˇ mawꞈ˗eu nui ma˗ahˇ deuˆ gʼaˬ nya ni hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ mˇ caw nya ni gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ caw ba nehˬ˗eu meh. (1 Beˬ. 3:8) Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ deuˬ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ taˬ aw gaˇ hawˇ˗eu ‘ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ za nya ni, leh jeh dui dui luꞈ’ gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ mawꞈ laˇ˗eu meh.—Piˆ. 2:12. w20.08 16 ¶6-7

Aˬ dui gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw˗awˇ, yawˬ ha˗euˬ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ˗ahˇ pyehˆ tseˇ naˇ, yawˬ ha˗euˬ laꞈ kʼoeˇ kʼawꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ maˬ duˇ˗eu laꞈ sawˬ hawˇ˗eu mˇ nya˗eu jeˬ ahˇ gaˇ ya mawˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ, seu geu kʼoeˇ taˆ mehˬ˗eu yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ nya gaˇ neh, zaˬ lahˇ bi pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ˗ahˇ naˇ zawˇ˗ehˇ mˇ nya˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ sheuˬ gʼeh˗eu nui deuˬ loꞈ˗ehˇ gaˇ˗ahˇ nyehꞈ tehˬ˗eu yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ nya kʼawꞈ, mehˇ nmˇ deuˬ Jaˇliꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ shaˇ˗eu gʼaˇ duˬ ngehˬ cawˬ˗eu awˬ dui dui˗awˇ, nui gaˬ ahˇ˗eu yawˇ bo yaw sahˇ lehˇ tsawˇ myahˇ doˆ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗eu meh. Maˬ ngeuˇ naˇ aˬ yawꞈ daˬ yah zawˇ˗ehˇ ha nya˗eu tiˬ gʼaˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗eu meh. (Heˬ. 13:2, 16) Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ laꞈ sawˬ hawˇ˗eu mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ ya mawˇ ngeh, yawˬ ha neh aˇ muˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, yawˬ ha˗euˬ laꞈ kʼoeˇ maˬ jaˆ˗eu laꞈ sawˬ jaˆ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ myaˆ maˬ paˇ naˆ˗eu meh. Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ kʼawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ bym laˇ byehˆ laˇ ni ya leh jeh˗eu meh. w20.08 24 ¶16-18

1935 kʼoꞈ˗ahˇ Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ kʼahˬ Gʼawˇshiˇtamꞈ Diˬ Siˬ˗ahˇ jahˇ˗euˬ huiˬ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ, mehˇ nmˇ Joˇsehꞈ Laˇdeuˇpawˬ “Maˬ gui jiˇ coeˇ ni myaˬ˗eu tsawˇ haˬ aˇ maꞈ” lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ dawˬ mehˬ mehˬ˗euˬ meh. Dawˬ mehˬ mehˬ˗eu teu laꞈ kʼoeˇ mehˇ nmˇ Laˇdeuˇpawˬ Pah mehˬ˗eu 7:9 laꞈ kʼoeˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ “maˬ gui jiˇ coeˇ ni myaˬ˗eu tsawˇ haˬ aˇ maꞈ” maˬ ngeuˇ naˇ “tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma” (MS) heu naˇ, aˬ suˇ gʼaˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu lehˇ dzawˇ nehˬ˗euˬ meh. Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma mˬ kʼoeˇ taˆ ya le daˆ meh lehˇ gʼoˆ shaw haw˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ naˆ ni saˇ jaˇ maˬ ziꞈ˗eu miˇ neh, mˬ taˆ aˬ yawꞈ maꞈ taꞈ˗ehˇ teˬ gaˇ ya jawˇ meh lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ mehˇ nmˇ Laˇdeuˇpawˬ maˇ diˇ naˇ tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma deuˬ mˬ kʼoeˇ taˆ ya le˗eu maˬ ngeuˇ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ maꞈ naˇ “guˆ dui dui laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ” daˬ dzeuˇ˗awˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya dehꞈ gʼeh˗eu Ka li˗euˬ yawˇ nui deuˬ pyeuꞈ meh lehˇ dzawˇ nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ Jaˇliꞈ gʼawˬ mya deuˆ˗ahˇ zmˬ˗euˬ meh. (Pah. 7:14) Yeˬsuˇ neh “Yawˇ yawˇ kuˆ heu kuˆ˗ahˇ maˬ uˇ˗eu ngaˬ˗euˬ yawˇ deuˬ jawˇ te siˬ. Yawˇ kʼoeˇ deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ ngaˇ ya sheuˬ uˇ laꞈ˗a siˬ. Aˬ yawꞈ maꞈ ngaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ tehꞈ˗a. Kʼoeˇ ngeh jawˇ, yawˇ dawˬ tawˆ luꞈ yawˇ yawˇ maꞈ tiꞈ maꞈ tehꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗awˇ, yawˇ bo˗eu yaw sahˇ tiˬ sahˇ tehꞈ˗ehˇ bo tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ jaˆ meh. (Yoˇ. 10:16) Yawˇ teu deuˬ loꞈ˗ehˇ duˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ naˇ miˇ tsaˬ Baˬlaˬdiˇsuˆ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya dehꞈ gʼeh˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu Saˇ kiˇ deuˬ pyeuꞈ meh.—Tehˬ. 25:31-33, 46. w21.01 14-15 ¶1-2

Aˬ dui aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni oˇ oꞈ nya˗awˇ, yawˬ ha˗euˬ gaˇ˗ahˇ mˇ luiˆ nya˗eu gʼaˇ duˬ, yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ ya nyehꞈ tehˬ˗eu meh. (Tehˬ. 28:19, 20) Aˬ dui dehꞈ le ngeh neh yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ nyehꞈ tehˬ nya˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ myah myah naˇ, aˬ dui yaw awˬ jeˬ mˇ gaˇ ya leˇ˗eu meh. Ehˇ kʼaw, tiˬ poˆ na dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ yaw awˬ˗ehˇ mˇ nya˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. Teu miˇ neh aˬ dui yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ nyehꞈ tehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ ya gʼaˬ leˇ˗eu meh. Aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ˗eu yaw shaˬ jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh ya bi caw ba˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. (Gaˬ. 5:22, 23) Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ nyehꞈ tehˬ nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, “yawˬ haˇ yawˬ ha teˇ teˇ˗ehˇ zuiˆ luꞈ˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Gawˇ. 9:25-27) Aˬ yawꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ jiˇ ni yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ nyehꞈ tehˬ lehˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, “yawˬ jeˬ na luꞈ aˬ yawꞈ gaˇ yawꞈ tsaˬ ni bi jaˆ˗awˬ” lehˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. (1 Gawˇ. 14:40) Aˬ dui Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu aˬ myah luꞈ tsaꞈ gaˬ˗eu gʼaˇ duˬ, yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ ya nyehꞈ tehˬ˗eu meh.—Kʼehˇ. 2:46. w20.09 6-7 ¶15-17

Nymˬ˗mˇ iˬ nah miˇ kʼahˬ yaw myaˬ gaˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ tiˬ byah tiˬ loꞈ tsaꞈ gaˬ˗iˇ nya˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ nya˗eu meh. Nawˇ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ ma loˇ? Toˆ˗ehˇ naˇ yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ. ‘Ngaˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ mˇ nya˗eu aˇ yamˬ heu˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ nya?’ Aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ nui ma cehˇ tahˬ tahˬ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nymˬ˗mˇ miˇ kʼahˬ doe ni tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ hawˇ˗eu mehˬ˗eu gaˇ dzeuˇ yaꞈ ngeh naˆ maˬ tseˇ jaˆ dzehˬ laˇ˗euˬ gaˇ, aˬ dui leh jeh luꞈ˗eu miˇ neh meh. Aˬ dui mˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ gʼawˬ mya ni jaˆ˗eu meh. Aˬ dui coꞈ ngehˇ ni gʼeh˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ ni aˬ joˇ joˆ˗ehˇ zmˬ nya˗eu nga? (2 Tiˆ. 4:2) Aˬ dui maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ dui˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ mˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ tiˬ jeˬ na laˆ paˇ nya miˇ˗a laˬ lehˇ shaˇ noeˬ haw. Yaw jeˬ ma jeˬ, huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ nya miˇ˗a laˬ? Nymˬ˗mˇ naˇ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ myaˬ laˇ ni poˆ˗eu aˇ yamˬ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ nah keuˆ le ngeh, aˬ dui pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ heu deuˬ yuˇ˗awˇ neh maˬ le nya˗eu miˇ neh meh. (Dawˬ. 11:4; Tehˬ. 6:31-33; 1 Yoˇ. 2:15-17) Mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ dawˬ yaw shuiꞈ dzaw˗awˇ, tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Miˬyehˇ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, gʼawˬ mya jeˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ dawˬ neh Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗eu paˇ dmˬ hawˇ˗eu biˬdiˬoˬ deuˬ tiˬ heˇ jeˬ˗euˬ dawˬ dzehˬ ni jahˇ doˆ taˬ˗euˬ meh. w20.09 16 ¶9-11

Muiˬ˗eu yehˇ deuˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ yawˬ ha gaˬ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ neh aˇ poeˬ taˬ baw˗euˬ jeˬ˗ahˇ loꞈ piˇ haw piˇ˗eu gʼaˇ duˬ guiˇ deuˆ˗eu meh. Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu jeˬ bi lahˬ laˇ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Teu naˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. (1 Tiˆ. 4:7) Aˬ dui Miˬyehˇ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ gaˬ˗awˇ, yaw zeu yaw kʼaˆ˗ehˇ baw naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ ziꞈ dah ni tuˆ tehˬ taˬ mawꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh. (1 Tiˆ. 4:8-10; 6:6) Yehˇ deuˬ guiˇ deuˆ˗eu gʼaˇ duˬ dah laˇ taˬ mawꞈ naˇ, yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ ya nyehꞈ tehˬ˗eu meh. Tiˆmoˇseˬ Pawˇluˆ neh shiˬ shaˬ jiˇ˗euˬ nui kʼahˇ˗ahˇ deuˆ ceh ceh˗awˇ, muiˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ ahˇ laˇ ni leh jeh˗eu uˬ taꞈ, mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ lehˇ ehˇ˗eu nui noeˬ nui duˇ heu deuˬ˗ahˇ mˇ caw˗eu miˇ neh, nui jah paw˗euˬ guiˇ deuˆ˗eu gʼaˇ duˬ dah laˇ taˬ˗euˬ meh. Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ ya nyehꞈ tehˬ˗eu meh. (2 Tiˆ. 2:22) Nymˬ˗mˇ aˬ dui jiˇ ni guiˇ deuˆ luꞈ˗eu ma. Aˬ dui shiˬ shaˬ jiˇ˗euˬ nui kʼahˇ˗ahˇ gʼaˬ leˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ ya nyehꞈ tehˬ˗eu meh. (Maˆ. 7:21-25) Aˬ dui yaw dehꞈ dehꞈ˗eu yaw oeˇ lehˆ dzeh˗awˇ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu yaw shuiꞈ jeˬ dm˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh ngeh, yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ ya nyehꞈ tehˬ˗eu meh. (Peˇ. 4:22, 24) Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui nah ga ni gʼaˬ doeˇ mˇ doeˇ ngeh jiˇ, mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu gʼaˇ duˬ yawˬ ha˗ahˇ ya ka tiˇ˗eu meh.—Heˬ. 10:24, 25. w20.09 28 ¶9-11

Aˬ dui dzaw zaˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu aˇ tiˆ˗ahˇ le keuˆ nya ni mehˬ nehˬ ngeh, nui ma gʼawˬ mahˇ ni ya taˬ˗eu meh. Aˇ tiˆ tiˬ tiˆ˗ahˇ le keuˆ ngeh, aˬ dui dzaw zaˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ mawꞈ ngaˇ laˬ lehˇ ya siˬ nya˗eu meh. Nawˬ˗ahˇ dzaw zaˬ deuˬ Yeˬsuˇ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ caw˗eu lehˇ mawˇ laˇ˗eu aˬ jeˬ jeˇ jaˆ˗eu nga? Aˬ yawꞈ Jaˇliꞈ dzaw˗eu heu naˇ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ ya leˇ˗eu miˇ neh tehꞈ nga laˬ? Aˬ dui dzaw zaˬ deuˬ aˇ naˆ ni huiˬ laˇ mahˇ laˇ ngaˬ lehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ ya haw˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya lehˇ ngehˬ meh laˬ? Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ meh laˬ? (Ceuˬ. 116:1, 2) Aˬ yawꞈ Jaˇliꞈ gui gaˇ ya leˇ meh laˬ? (Ceuˬ. 119:97) Aˬ yawꞈ aˬ myah luꞈ mehˬ bawˬ˗ahˇ oe meh laˬ? (Ceuˬ. 22:22) Aˬ yawꞈ yawˬ ha neh ya dzaw˗euˬ loꞈ˗ehˇ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ beˬ paˇ ngaˇ laˬ? Aˬ yawꞈ yawˬ ha neh ya dzaw˗euˬ jeˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu cawˬ deuˬ˗ahˇ ja nehˬ ngaˇ laˬ? (Ceuˬ. 9:1) Aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ mawꞈ ngaˇ laˬ? (Ceuˬ. 40:8) Dzaw zaˬ deuˬ heu loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ caw luꞈ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ miˇ neh teu loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ caw luꞈ nga lehˇ haw˗awˇ, gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ dawˇ coe ni ya ja sawˇ˗eu meh. w20.10 18 ¶14-15

Mˬ taˆ jawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ Aˬda yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ˗awˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ˗eu aˬ da aˬ ma jiˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ dui˗ahˇ duˇ ni Yeˬsuˇ huiˬ laˇ ngeh yawˬ haˇ yawˬ ha ya noeˬ tsehˆ˗eu meh. (Gaˬ. 6:5) Yeˬsuˇ yawˬ ha˗euˬ nui kʼahˇ tiˬ shiˇ dehꞈ ma lehˇ kʼawꞈ tseˇ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ teu loꞈ˗ehˇ maˬ tseˇ ni Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ laˆ saˆ daˆ leꞈ ma lehˇ tseˇ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ bi mˇ mawꞈ˗eu lehˇ siˬ nya ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗euˬ meh. (Yoˇ. 6:38) Aˬ yawꞈ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni aˬ yawꞈ˗ahˇ bye˗eu lehˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ teu loˆ˗ehˇ maˬ bi pyeuꞈ mawꞈ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu lehˇ tseˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ, A.D. 29-ahˇ Yeˬsuˇ iˇ cuꞈ shawˇ ngeh aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui kʼahˇ mˇ˗eu heu meh. (Heˬ. 10:5-7) Aˬ yawꞈ zeuˇ liˬ kʼoeˇ taˆ shiˇ leˇ luꞈ ngeh kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda geuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ mˇ daˆ leꞈ ma lehˇ noeˬ tsoˆ taˬ˗euˬ meh.—Yoˇ. 19:30. w20.10 29 ¶12; 30 ¶15

Aˬ dui˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ naˇ˗eu gawˇ˗eu baˬ da neh maˬ ehˇ, shaˬ zahˬ nui deuˬ baˬ da neh maˬ ehˇ, gʼaˬ baˬ luꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ na jawˇ mehˇ loˇ? Yawˬ ha gaˬ˗eu gʼaˬ bi shiˇ˗euˬ deuˬ jawˇ meh laˬ? Aˬ dui caw ba˗eu jeˬ˗ahˇ loˬ˗eu deuˬ jawˇ˗eu lehˇ ya siˬ naˇ, caw ba˗eu gʼaˇ duˬ, tiˬ jeˬ na ngehˬ˗eu, maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ jeˬ na mˇ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ shaˇ nya meh. Aˬ dui neh ngehˬ˗awˇ mˇ˗euˬ jeˬ, mehˇ nmˇ deuˬ loˬ ngeh gʼaˬ biꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (1 Beˬ. 4:10) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui nehˬ˗ehˇ jawˇ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh gʼaˬ za nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ hawˇ˗eu mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ bi caw ba˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ geuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ mˇ byah˗awˇ aˬ dui˗ahˇ bi caw ba˗eu gʼaˇ duˬ, miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu aˬ yuiꞈ deuˬ˗ahˇ jiˇ zmˬ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui yaw myaˬ gʼaˬ neh ya tahˬ puˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ zmˬ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ bi caw ba˗eu gʼaˇ duˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ laˆ noeˬ nehˬ˗eu meh. Teu miˇ neh, aˬ dui jiˇ gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ loꞈ˗ehˇ duˇ ni jah ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ngehˬ gʼeh luꞈ meh. Ngaˇ tiˬ jeˬ˗iˬ guˆ kʼaˇ maˬ za. Aˬ cawˬ aˬ jeˬ jahˇ laˇ nya nmˇ” lehˇ ngehˬ nya meh.—Heˬ. 13:6. w20.11 17 ¶19-20

Gʼaˬ kʼehˇ deuˬ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ nya˗eu baoˬ za˗euˬ miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ jawˇ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. (Kʼehˇ. 5:12-16; 6:8) Nymˬ˗mˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ nya˗eu baoˬ maˬ biꞈ nehˬ laꞈ kʼawꞈ, aˬ dui yaw muiˬ jeˬ mˇ˗euˬ baˬ da neh ya shaˬ ya zahˬ ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ baoˬ biꞈ nehˬ laꞈ ma lehˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ kamˬ taˬ˗euˬ meh. (1 Beˬ. 3:14; 4:14) Aˬ dui mehˬ hu paw kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga lehˇ kʼahˬ lahˇ kʼahˬ lahˇ˗ehˇ jawˇ ngeh to˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba˗awˇ aˬ dui˗ahˇ uˆ kaˬ uˆ lahˇ nya meh lehˇ jah ziꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, nymˬ˗mˇ aˬ dui kʼaˇ mˇ nya˗eu jeˬ mˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui Yeˬsuˇ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ nui ma ya taˬ˗eu meh. Yeˬsuˇ “Naw maꞈ˗ahˇ muiˇ˗eu deuˬ maˬ ja gʼaˬ nya˗eu dawˬ hawˇ˗eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ, naw maꞈ˗ahˇ ngaˇ biꞈ ma” lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ˗awˇ, “Naw maꞈ ziꞈ dah ni kamˬ coeˇ naˇ, dehꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ za tehꞈ˗a” lehˇ jiˇ kamˬ˗eu meh. (Luˇ. 21:12-19) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ shiˇ˗euˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ciˇ liˇ cawˇ lawˇ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ jiˇ noeˬ taˬ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu yaw duˬ baw meh. w21.01 4 ¶12

Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ beh beh˗euˬ gʼaˬ maˬ ngeuˇ˗a. Yawˇbaˆ jiˇ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ ngehˬ keuˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ noeˬ mawˇ˗awˇ, tiˬ poˆ paˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. (Baˆ. 14:7-10, 12-15) “Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ” heu naˇ Ka li zaˬ deuˬ mehˬ˗eu jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ laꞈ kʼoeˇ neh ya dzaw “dahˬ beh”˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ meh. (Heˬ. 6:1, 2) Pawˇluˆ 1 Gawˇliˬtu yaw huiˬ 15-ahˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ neh boꞈ˗euˬ jeˬ teu ngeh˗euˬ dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ heu naˇ, aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, aˬ dui dawˬ luꞈ˗eu myahˇ laˇ˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ maˇ maˇ ni pyeuꞈ laˇ meh lehˇ jah ziꞈ laˇ ni jiˇ caw ba nehˬ˗eu meh. Yeˬsuˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ shiˇ dzeuˇ˗euˬ aˬ dui gaˬ˗eu deuˬ gʼoꞈ dehꞈ laˇ meh lehˇ jah ziꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu naˇ Pawˇluˆ neh Gawˇliˬtu meuˬ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ nehˬ˗euˬ “laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ” tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. (1 Gawˇ. 15:1, 2) Ka li zaˬ aˬ geu gʼaˬ maˬ kaˬ Yeˬsuˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ jah naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ jah˗eu jeˬ yaw nyehꞈ tehꞈ meh.—1 Gawˇ. 15:17. w20.12 2-3 ¶2-4

Gʼaˬ kʼehˇ Beˬtuˆluˆ˗ahˇ nui ma saˇ laˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ aˬ jeˬ nga? Beˬtuˆluˆ teu˗euˬ jaˬ hu Yeˬsuˇ Beˬtuˆluˆ jah˗eu jeˬ maˬ ya byehˇ dzeh ni guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ teu˗ahˇ naˇ haˬ nehˬ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ, Yeˬsuˇ Beˬtuˆluˆ˗ahˇ bi mawˇ leˇ ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗euˬ yaw duˬ baw meh. (Luˇ. 22:32; 24:33, 34; 1 Gawˇ. 15:5) Kʼoeˇ naˇ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ tiˬ miˇ miˇ lah˗ehˇ ngaˬ shaˬ tiˬ mawˇ˗iˬ maˬ dzeh mi ni jawˇ luꞈ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ jawˇ gaˇ laˇ˗awˇ Beˬtuˆluˆ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu gaˇ kawˆ bi ngehˬ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ gaˬ˗eu cawˬ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗awˇ gaˇ yaw beh naˆ maˬ tseˇ paˇ biꞈ˗euˬ meh. (Yoˇ. 21:15-17) Yeˬsuˇ neh Beˬtuˆluˆ˗ahˇ mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ Beˬtuˆluˆ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ dui dui˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ dzaw geuꞈ˗euˬ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui mˇ bahˬ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ tiˬ jeˬ gʼeh nehˬ˗iˬ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ˗a lehˇ maˬ ya noeˬ˗a. Saˬdaˬ aˬ dui˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ bi noeˬ mawꞈ˗eu lehˇ taˬ ngehˇ. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ hawˇ˗eu aˬ dui˗ahˇ maˬ muiˬ˗eu jeˬ mˇ nehˬ laꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ laꞈ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ haw nya ni leh jeh luꞈ˗uˇ.—Ceuˬ. 103:13, 14. w20.12 20-21 ¶17-19

Aˬ dui nui ma suˬ saˬ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ gʼoe˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh jiˇ dzaw geuꞈ nya˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu deuˬ naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ loꞈ˗ehˇ maˬ bi mˇ lehˬ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˇ dahˬ beh ngeh sahˬ paˬ Aˬsaˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗euˬ kʼawꞈ, aˇ nah naˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ paˇ puˬ le ngeh Yeˬhawˇbaˬ neh maˬ bi caw ba ni yawˬ haˇ yawˬ ha laˆ piˇ˗eu leh jeh˗eu meh. Haw gʼeh ngeh sahˬ paˬ Aˬsaˬ Aˬshuˇliˆ˗euˬ guiˇ maꞈ˗ahˇ tahˬ shaˇ˗iˇ˗eu heu naˇ yaw muiˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ kʼehˬ muiˬ˗eu tehꞈ meh. (2 Laˬ. 16:1-3, 12) Yeˬhawˇbaˬ bawˇlawˇpeh˗ahˇ kʼehˇ˗awˇ sahˬ paˬ Aˬsaˬ˗ahˇ “Nawˬ˗euˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ nawˇ maˬ gʼoe˗ehˇ, Suˇliˆ sahˬ paˬ˗ahˇ nawˇ laꞈ jeuˬ shaˇ˗euˬ miˇ neh, Iˇsaˬleˬlaˆ sahˬ paˬ˗euˬ guiˇ maꞈ deuˬ nawˬ˗euˬ laꞈ˗ahˇ neh cehˆ dzeuˇ˗euˬ meh” lehˇ bi ehˇ nehˬ˗iˇ˗euˬ meh. (2 Laˬ. 16:7) Aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ maˬ gʼoe ni, shaˬ zahˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ yawˬ ha tehꞈ˗ehˇ laˆ piˇ nya ma lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha aˇ dzehˬ˗ehˇ nui kʼaˬ maˬ ya tsmˬ nga. Aˬ dui taˆ lehˇ ya noeˬ tsehˆ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh kʼawꞈ, nui ma maˬ suˬ saˬ ni Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe naˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh. w21.01 6 ¶13-15

Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ na mˇ dzaˬ kʼawꞈ dawˇ˗eu shaˬ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, guiˇ deuˆ deuˆ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, dzaˬ˗eu jeˬ maˬ jaˆ ni shaˬ luꞈ˗eu meh. Tiˬ deuˬ na naˇ jah˗eu jeˬ baˬ da neh tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma deuˬ haiˬ˗eu miˇ tsaˬ heu siˬ laˆ cawˆ gaˇ neh ya buˬ˗iˇ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ nui jah paw˗euˬ dzaˇ maˬ ehˇ, shiˬ shaˬ jiˇ paw˗euˬ dzaˇ maˬ ehˇ, tiˬ byah tiˬ loꞈ jaˆ meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh nui ma cehˇ tahˬ tahˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Saˬdaˬ˗euˬ haiˬ˗eu miˇ tsaˬ˗ahˇ laˆ cawˆ ngeh, tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ kʼoeˇ taˆ “lahˇ dui dui˗eu jeˬ”˗ahˇ duˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ nui pehˇ bi keuˆ le˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma˗ahˇ naˇ aˬ yawꞈ teu loꞈ˗ehˇ maˬ jahˇ˗a. Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ jiˇ ngeh Yeˬsuˇ dzeuˇ˗iˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ “dehꞈ˗eu saꞈ laˇ lawˇ gawˆ˗ahˇ” sheuˬ gʼeh˗eu meh. (Pah. 7:17) Shaˇ noeˬ haw sheˇ, tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ aˇ naˆ ni muiˬ˗eu nga! Aˇ heˇ aˇ heˇ lam gʼaˬ˗ahˇ neh dehꞈ laꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ laꞈ kʼoeˇ neh maˬ ya shiˇ˗eu tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma deuˬ jawˇ˗eu tehꞈ meh. (Yoˇ. 11:26) Yawˇ nui deuˬ muiˬ dui dui˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ dui dui˗eu meh. w21.01 17 ¶11-12

Yeˬsuˇ dehꞈ saˬ saˬ ngeh miˇ aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ luꞈ˗eu meh. Yeˬsuˇ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗ahˇ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ “haiˬ dui dui˗eu gʼaˬ˗euˬ laꞈ˗ahˇ maˬ ya bi ahˇ˗iˇ ni haw lahˇ nehˬ˗awˬ” lehˇ shaˇ˗eu meh. (Yoˇ. 17:14, 15) Yeˬsuˇ mˬ taˆ gʼoꞈ daˆ leˇ gʼaˬ miˇ tsa, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu deuˬ˗ahˇ deuˆ laˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ haw piˇ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ loˬ meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui yaw beh naˆ maˬ tseˇ Yeˬhawˇbaˬ haw piˇ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ loˬ meh. Saˬdaˬ mˬ taˆ neh bi biˬ ka leꞈ˗awˇ “nui ma pehˇ dui dui” luꞈ˗eu miˇ neh. (Pah. 12:12) Aˬ dui˗ahˇ kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu heu naˇ “Miˬyehˇ˗euˬ nui kʼahˇ mˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ ma” lehˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ noeˬ leˇ ni Saˬdaˬ mˇ luꞈ˗eu meh. (Yoˇ. 16:2) Miˬyehˇ˗ahˇ maˬ jah˗eu nui deuˬ jiˇ aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ duˇ˗eu miˇ neh, kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ˗eu meh. Aˬ suˇ gʼaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ baˬ da neh maˬ kaˬ kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ kʼawꞈ, aˬ dui maˬ guˆ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, iˬ nah˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ˗ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ dui jah ziꞈ nya˗eu miˇ neh meh. w21.03 26 ¶1, 3

Yeˬhawˇbaˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh mˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ nui gaˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui loˬ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ bi kamˇ shiˇ le gaˇ keuˆ ni gaˬ˗awˇ, Yeˬsuˇ jiˇ aˬ dui˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ lawˇ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. (Yoˇ. 3:16; 15:13) Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ tsoeˬ laˇ nya˗eu tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jaˆ˗a. (Yoˇ. 13:1; Maˆ. 8:35) Teu gaˇ duˇ ni nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ jiˇ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ nui gaˬ laꞈ kʼoeˇ neh ya mˇ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga? Gʼaˬ kʼehˇ Yoˇhaˬ “Yawˬ ha ya mawˇ luꞈ˗eu Ka li zaˬ cawˬ cawˬ [maˬ ngeuˇ naˇ nymˇ jiˇ] maˬ gaˬ naˇ, maˬ ya mawˇ˗eu Miˬyehˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gaˬ nmˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Yoˇ. 4:11, 20) Nymˇ jiˇ˗ahˇ gaˬ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ mawꞈ˗eu nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ naˇ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ˗euˬ nui jah paw maˬ ehˇ, nui ma paw maˬ ehˇ, shiˬ shaˬ jiˇ paw maˬ ehˇ, ngehˬ gʼeh nehˬ˗eu meh. (1 Tiˆ. 5:8) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ zaˬ deuˬ˗ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗awˇ, tiˬ jeˬ paˬ˗ahˇ noeˬ tsehˆ ngeh jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu jeˬ˗ehˇ nymˇ jiˇ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ˗eu meh. w21.02 5-6 ¶12-13

Mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ dzeuˇ yaꞈ ngeh aˬ dui aˬ jeˬ jeˇ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗awˇ gaˇ kawˆ teu aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ deuˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh. Teu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a siˬ, Miˬyehˇ aˬ dui ahˇ˗eu paˬ lehˇ maˬ noeˬ˗eu aˬ dui˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ jiˇ haw mawˇ˗eu meh. (1 Yoˇ. 3:19, 20) Tiˬ gʼaˬ na maˬ muiˬ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ˗ahˇ byehˇ˗eu lehˇ leh jeh kʼawꞈ, paˇ mˇ poˆ˗iˇ˗eu miˇ neh nui ma cawˆ˗awˇ gʼaˬ baˬ˗eu meh. Aˬ dui iˬ baˇ mˇ ngeh nui ma cawˆ˗eu heu naˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. (2 Gawˇ. 7:10) Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ iˬ baˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ ya taˬ˗eu uˬ taꞈ, ‘Ngaˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ yaw muiˬ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ ahˇ nya. Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ gʼeh neh˗iˬ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ˗a’ lehˇ maˬ ya noeˬ˗a. Nui noeˬ heu naˇ tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ tsaˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ bi byehˇ laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui Miˬyehˇ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ iˬ baˇ shaˇ pyehˬ˗awˇ aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ gʼoꞈ kʼoꞈ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. (Yaˇ. 1:18) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui maˇ diˇ nui ma cawˆ˗awˇ aˬ yawꞈ yaw oeˇ loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ kʼoꞈ˗iˇ ni leh jeh gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ laꞈ˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ aˬ dui aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ jiˇ ya shaˇ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ aˬ dui˗ahˇ nui jah paw gʼaˬ tiˬ poˆ paˇ kʼaˆ kʼoꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh.—Koˆ. 5:14, 15. w20.12 23 ¶5-6

Yeˬsuˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ yaw zeu taˬ. Yeˬsuˇ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ Paˬliˬsehˇ deuˬ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ haw teˬ˗awˇ, pu kaˬ lehˆ kawˆ˗ahˇ mawˇ le kʼawꞈ maˬ ngehˬ cawˬ˗eu uˬ taꞈ, Jaˇliꞈ gaˇ kawˆ jiˇ maˬ ja nehˬ˗a. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ teu loꞈ˗ehˇ maˬ jahˇ˗a. Zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ naꞈ suiˇ ni gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ mehˬ ngeh, zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ mehˬ˗euˬ meh. (Luˇ. 10:38, 39, 42) Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ meuˬ doe doe˗ehˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh, zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ bi oe˗euˬ meh. (Luˇ. 8:1-3) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ neh bi ehˇ nehˬ˗iˇ˗euˬ meh. (Yoˇ. 20:16-18) Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ yaw zeu taˬ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ beh beh˗euˬ deuˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma hawˇ˗eu aˬ piˬ pyeuꞈ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. (2 Tiˆ. 1:5; 3:14, 15) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, Pawˇluˆ neh Loˇmaˆ meuˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ boꞈ nehˬ˗euˬ sahˬ boꞈ˗ahˇ jiˇ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ na˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw haw˗ehˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ jawˇ ni, aˬ yawꞈ maꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ aˇ poeˬ baw dui dui miˇ˗a lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh.—Maˆ. 16:1-4, 6, 12; Piˆ. 4:3. w21.02 15 ¶5-6