Tseˇ nyiꞈ siˬ ba la

Aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ kawˆ na˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw ngeh maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ aˬ dui neh noeˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ dawˬ kʼoꞈ maˬ biꞈ laꞈ ngeh maˬ ehˇ, aˬ dui˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ maˬ jah coeˇ˗eu nui ma ahˇ laˇ˗eu meh. Aˬ dui teu˗ahˇ maˬ laˆ byoˆ ni toˆ˗ehˇ bi jaˆ naˇ, aˬ dui˗euˬ nui jah gʼaˬ baˬ laˇ nya˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ deuˬ laˇ nya˗eu meh. (Koˆ. 1:7, 8) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui˗euˬ mehˬ hu paw˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ laˆ cawˆ laˇ nya˗eu meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ mehˬ hu paw˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗ahˇ saˇ baoˬ˗euˬ shmˇ kuˆ seuˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh. (Heˬ. 6:19) Shmˇ kuˆ seuˬ heu naˇ, saˇ baoˬ˗ahˇ jaˬ lehˇ lehˇ ma baw laˇ ngeh maˬ bi jiˆ˗iˇ ni maˬ ehˇ, kʼaˬ lo lo ma˗ahˇ maˬ bi coeˬ tuˆ˗iˇ ni maˬ ehˇ, caw ba nehˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ shmˇ kuˆ seuˬ˗ahˇ paꞈ tawꞈ taˬ˗euˬ aˇ caˆ tsehˆ˗iˇ naˇ, kuˆ seuˬ pyehˬ ka taˬ kʼawꞈ tiˬ jeˬ˗iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ˗a. Shmˇ kaw teu naˇ shmˇ caˆ˗ahˇ deuˬ˗eu loꞈ˗ehˇ maˬ jah coeˇ˗eu nui ma heu jiˇ nui jah˗ahˇ gʼaˬ bi baˬ laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui maˬ jah coeˇ˗eu nui ma˗ahˇ maˬ laˆ byoˆ naˇ, aˬ dui lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ mˇ meh lehˇ maˬ jah coeˇ ni pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui˗euˬ jah˗eu jeˬ byoˆ˗iˇ naˇ, noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jiˇ byoˆ˗iˇ nya˗eu meh. Toˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ˗aˬ laˬ kʼaˬ maˬ cehˇ˗eu yaw duˬ baw meh. w21.02 30 ¶14-15

Aˬbyaˬhaˬ Uˇlaˆ meuˬ˗ahˇ neh doˆ˗iˇ ngeh, aˇ kʼoꞈ 70 kʼoꞈ dzehˬ˗iˇ˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. (Beh. 11:31–12:4) Aˬ yawꞈ Kaˬnaˬ miˇ kʼahˬ doe ni 100 kʼoꞈ ehˇ gʼaˬ ni sehˬ gʼawˆ gʼawˆ gʼawˆ˗ehˇ dehꞈ˗awˇ, 175 kʼoꞈ kʼawˆ laˇ ngeh˗aˬ shiˇ˗euˬ meh. (Beh. 25:7) Aˬbyaˬhaˬ Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ˗ahˇ miˇ kʼahˬ biꞈ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ kʼoeˇ byah laˇ gaˇ maˬ ya mawˇ˗euˬ uˬ taꞈ, Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ beh ngeh keuˆ ni jiˇ maˬ ya dehꞈ˗aˬ. Toˆ˗ehˇ gʼeh kʼawꞈ, Aˬbyaˬhaˬ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ dehꞈ˗awˇ “aˬ yawꞈ mawˬ dui dui laˇ˗awˇ, aˇ yamˬ tsaˬ ngeh ziˇ jiˇ˗euˬ meh” lehˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Beh. 25:8) Aˬbyaˬhaˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, nui jah ziꞈ dah ni gʼeh˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ dawˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dawˬ nya˗euˬ nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ tiˬ ziˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ ngehˬ gʼeh˗awˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗euˬ miˇ neh meh. (Beh. 15:1; Yaˇ. 41:8; Koˆ. 2:22) Aˬbyaˬhaˬ˗ahˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ziꞈ˗eu meuˬ˗ahˇ dawˬ luꞈ˗eu ma. (Heˬ. 11:10) Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui meuˬ teu hmˬ beh laˇ gaˇ dawˬ˗eu maˬ ngeuˇ. Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ 1914 kʼoꞈ˗ahˇ neh naˇ beh˗awˇ mˇ kʼoeˇ taˆ tiˬ byah tiˬ loꞈ uˆ lahˇ luꞈ˗eu meh. (Pah. 12:7-10) Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ tiˬ byah tiˬ loꞈ uˆ lahˇ le gaˇ dawˬ luꞈ˗eu ma. w20.08 4-5 ¶11-12

Aˬ dui aˬ cawˬ ngehˬ gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ˗eu gʼaˇ duˬ, ya taˬ aw˗awˇ nui ma gʼawˬ mahˇ ni ya gʼeh˗eu meh. Yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ˗eu heu naˇ, aˇ poeˬ baw˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu yaw teˬ smˇ jeˬ jaˆ˗eu meh. Tiꞈ, toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ mawˇ˗euˬ nehˬ˗ehˇ kʼoeˇ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ ngaˇ lehˇ kawˇ ma˗ehˇ maˬ bi sawˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Nyiꞈ, mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ nui ma nui noeˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ˗awˇ, aˬ dui gʼawˬ shaˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ gaˬ nya laˇ˗eu meh. Smˇ, aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ nya˗eu meh. Tiˬ poˆ na aˬ dui maˬ ya ngehˬ doˆ leꞈ˗euˬ kʼoeˇ keuˆ ni yawˬ ha˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya˗a. Mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na˗euˬ gʼaˇ duˬ, yawˬ ha nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ ngehˬ˗eu heu naˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Teu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ neh ya dehꞈ ya puˬ laꞈ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu zahˇ sahˇ kʼoꞈ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ baˬ da neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu gaˇ duˇ ni mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na jiˇ aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ ngehˬ doˆ leꞈ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ ya zmˬ˗eu meh. Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya˗a. Teu miˇ neh, nui ma gʼaw mahˇ taˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ jiˇ aˬ dui˗ahˇ nui ma taˬ laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ ngehˬ mawꞈ laˇ ngeh yaw muiˬ˗ehˇ ya naˇ haˬ nehˬ˗eu meh. w20.04 15-16 ¶6-7

Aˬ myah myah naˇ, ngaˬ shaˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ tsaˬ˗eu jawˇ duˬ hawˇ˗eu dzaˇ gʼawˬ mya ni jaˆ gaˇ jawˇ˗eu meh. Ngaˬ shaˬ poˆ˗iˇ˗eu aˇ yamˬ tawˇ neh aˇ yeˇ huiˬ ngaˇ laˬ? Pehˆsiˇpiˬ iˬ ma laˆ shaˆ shaˆ ma˗ahˇ jaˆ˗eu iˇ jaw lahˇ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ, miˇshaˬnaˬliˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ ngaˬ shaˬ poˆ˗iˇ ma lehˇ cawˬ˗euˬ meh. Miˇshaˬnaˬliˬ gʼaˬ “Ni shawˬ naˬ liˬ 9 laꞈ˗ahˇ tahˬ dzoeˇ ma” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Teu ngeh mehˇ nmˇ teu gʼaˬ “Nawˇ siˬ nya˗eu maˬ siˬ. Aˬ dui ngaˬ shaˬ nyehꞈ mi nya˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ ya iˇ˗a de. Aˬ dui yehꞈ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Teu gaˇ duˇ ni dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ, tsawˇ haˬ uiˬ˗eu jawˇ duˬ hawˇ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ iˇ˗awˇ, “tsawˇ haˬ poˆ”˗iˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ yawꞈ maꞈ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma hawˇ˗eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, iˇ kahˇ doe ni maˬ ehˇ, lehˆ˗ahˇ maˬ ehˇ, tsaˬ gaˬ˗eu meh. (Kʼehˇ. 5:42; 17:17; 18:4) Aˬ dui jiˇ ni tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu lehˇ ya siˬ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ uiˬ˗eu aˇ yamˬ hawˇ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ nya ni, laˆ poˆ laˇ paˇ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ ya lehˬ hmˬ deuˇ taˬ˗eu meh.—1 Gawˇ. 9:19-23. w20.09 4 ¶8-9

Aˬ dui Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu heu meh. Aˬ dui Yeˬsuˇ neh aˬ dui˗ahˇ bi sheuˬ gʼeh˗euˬ deuˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ naˇ, aˇ muˇ˗euˬ uˬ duˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. (Peˇ. 4:16) Yaw jeˬ ma jeˬ, nymˬ˗mˇ aˬ dui Bawˬdzaˬnymˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ zmˬ poeˬ luꞈ˗eu ma. Ehˇ kʼawꞈ toˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, tiˬ muˇ na yawˬ muˇ yawˬ nehˬ˗ehˇ ya gm leˇ˗eu meh. Heu loꞈ˗ehˇ laˆ poˆ laˆ paˇ˗euˬ heu naˇ, aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ pyuˇ damˬ gʼawˬ mya ni yehˇ laˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na laˆ poˆ laˆ paˇ ya mˇ˗eu meh. Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu mehˇ nmˇ heu deuˬ, aˬ yawꞈ maꞈ neh jawˇ myahˇ laꞈ˗euˬ aˇ muˇ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ neh gʼoeˇ laꞈ˗euˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, ya gʼawˬ˗iˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ saˇjaˇ ziꞈ˗eu mehˇ nmˇ heu deuˬ, aˇ maꞈ aˇ muˇ ehˇ dawˬ naˇ haˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, aˇ naˆ ni laˬ kʼaˬ cehˇ paˬ nga! w20.04 24-25 ¶14

Laꞈ taˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ hawˇ˗eu laꞈ oˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ, miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu baoˬ jaˆ˗eu uˆ lahˇ˗eu aˇ maꞈ pyeuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, deuˆ ceh ceh daˆ leꞈ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Miˇ tsaˬ Guiˇ nyiˬ poˆ aˬ yawꞈ poˆ jiˇ˗awˇ Soˇbi˗yaˬ Yuˇni˗yamˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ jawˇ paw pyawˬ˗eu miˇ kʼahˬ deuˬ, Yuˇloˬ paw pyawˬ˗ahˇ baoˬ jaˆ dui dui laˇ ngeh, aˬ jeˬ jeˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ nga? Laꞈ taˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ hawˇ˗eu laꞈ oˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ pyuˇ gʼawˬ mya ni zmˬ zmˬ˗ehˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ neh gʼaˬ kʼaˇ kʼaˆ˗eu guiˇ maꞈ pyeuꞈ laˇ ni jahˇ˗eu heu neh deuˆ ceh ceh luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ guiˇ deuˆ ngeh aˬ yawꞈ nyaꞈ yaw kaˬ guiˇ do lehˇ maˬ deuˆ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ jawˇ paw pyawˬ˗eu miˇ kʼahˬ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ biꞈ˗ehˇ miˇ kʼahˬ yawˬ kʼahˬ yawˬ nehˬ˗ehˇ guiˇ bi deuˆ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu naˇ, Ehˇpa˗li kaˆ, Eˇshaˬ, Laˇteꞈ Aˬmeˬliˇkaˬ, heu deuˬ˗ahˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Maˬ myahˇ laˇ˗euˬ heu myaˆ kʼoꞈ˗ahˇ Laˇsiˬ˗yaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ jawˇ paw pyawˬ˗eu miˇ kʼahˬ deuˬ baoˬ huiˬ laˇ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ oˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ nehˬ˗ehˇ kahˬpyuˇteuˬ paw neh guiˇ deuˆ˗eu uˬ taꞈ, kʼoeˇ paw paˆ˗euˬ deuˬ kahˬpyuˇteuˬ poꞈgaˬ˗lamˬ zmˬ˗awˇ jeˬ gaꞈ jeˬ ka mˇ gaˇ hawˇ˗eu miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ cawˆ nga lehˇ jiˇ ja bu˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, Daˬyeˬlaˇ laꞈ taˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ deuˆ meh lehˇ jiˇ paˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.—Daˬ. 11:41. w20.05 13 ¶5-6

‘Aˬ ma tiˬ gʼaˬ yawˬ ha˗euˬ aˬ coeˇ dawˇ zaˬ˗ahˇ ngehˇ coeˇ ta loˇ?’ Heu naˇ bawˇ lawˇpeh Iˇsaˬyaˇ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh naˇ haˬ˗euˬ dawˬ pyeuꞈ meh. Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ jeuˬ˗ahˇ “Aˬ ma zaˬ˗ahˇ ngehˇ gaˇ keuˆ kʼawꞈ, naw maꞈ˗ahˇ ngaˇ maˬ ngehˇ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yaˇ. 49:15) Aˬ myah myah naˇ Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ ma nehˬ˗ehˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ sheu cehˆ˗a. Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ poˆ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ bi mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ, zaˬ nahˬ hawˇ˗eu aˬ ma nui gaˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh. Aˬ ma deuˬ myaˬ˗eu tiˬ paˆ Ja saˬ˗miˬ neh “Aˬ dui zaˬ˗ahˇ aˬ coeˇ bi dawˇ ngeh, aˬ myah luꞈ ziꞈ gʼeh˗eu gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ ahˇ laˇ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ nui ma tsaˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ bawˬ dzaˬ gaˇ hawˇ˗eu tsaꞈ gaˬ gaˇ maˬ paˇ˗iˇ˗euˬ tehꞈ kʼawꞈ, nui ma cawˆ dui dui˗eu meh. Naˬ leˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ gʼawˬ mya gʼaˬ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ gʼoꞈ kʼoꞈ laˇ ngeh, aˇ muˇ deuˬ jiˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ lmˇ boˬ ni ha˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ ni aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ bi gʼoꞈ kʼoꞈ laˇ mawꞈ˗eu ma.—1 Beˬ. 2:25. w20.06 18 ¶1-3

Aˇ poeˬ baw˗eu laꞈ sawˬ yawˬ jeˬ na luꞈ mawˇ nya˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Maˇ diˇ naˇ, aˇ poeˬ kʼaˇ baw˗eu laꞈ sawˬ hmˬ naˇ maˬ mawˇ nya˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yeˬsuˇ gawˬ jawˬ kʼoeˇ taˆ dawˬ mehˬ mehˬ ngeh, mˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ heu naˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ naˆ maˬ tseˇ aˇ poeˬ baw meh lehˇ ehˇ˗awˇ, “naw maꞈ neh pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ kʼaˇ poˆ uiˬ taˬ˗euˬ tsahˇ˗ahˇ, naw maꞈ˗euˬ nui ma jaˆ tehꞈ˗a” lehˇ jiˇ paˇ ehˇ˗eu meh. (Tehˬ. 6:19-21) Aˬ dui yawˬ ha mehˬ shi aˇ poeˬ baw˗eu jeˬ˗ahˇ za ni leh jeh˗eu meh. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ mehˬ shi tsawˇ myahˇ muiˬ ni leh jeh˗eu heu neh, ‘mˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ’ poˆ uiˬ taˬ nya˗eu meh. Yeˬsuˇ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ teu naˇ maˬ cawˆ˗iˇ nya˗eu uˬ taꞈ, smˇ kʼoeˬ kʼawꞈ maˬ kʼoeˬ laˇ nya˗a lehˇ ehˇ˗eu meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ aˬ dui˗ahˇ “myaˆ nuiˆ maˬ haw mawˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ noeˬ tsoˆ taˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. (2 Gawˇ. 4:17, 18) Maˬ mawˇ nya˗eu aˇ poeˬ baw˗eu jeˬ heu naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ miˇ shuiꞈ˗ahˇ aˬ dui za˗eu yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Aˬ dui maˬ mawˇ nya˗eu laꞈ sawˬ teu deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ baw nya˗eu nga? w20.05 26 ¶1-2

Moˇseˬ neh Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ mehˬ˗euˬ jeˬ heu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui jah bi ziꞈ laˇ˗awˇ, sahˬ lahˬ aˇ bawˇ˗ahˇ ga daˆ˗eu uˬ yehˇ uˬ dziꞈ loꞈ˗ehˇ shiˬ keuˇ ni bi gʼeh laˇ˗eu meh. Aˬ dui tawˇ neh, Moˇseˬ loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mehˬ nya˗eu nga? Aˬ dui iˇ kahˇ doe ni hawˇ˗eu tsawˇ haˬ uiˬ gaˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ neh Yeˬhawˇbaˬ lehˇ kuˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ bi haw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu sahˬ boꞈ deuˬ hawˇ˗eu biˬdiˬoˬ uˬ taꞈ, gʼoeˇsaiˇ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ bi haw nya meh. Aˬ dui gaˇ mˇ duˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, sahˬ boꞈ dzaw nymˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, gaˇ ma doˆ˗iˇ ngeh maˬ ehˇ, aˬ dui gaˬ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ kawˇ˗ahˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ kʼaˇ yehꞈ laˇ˗eu loꞈ˗ehˇ dzawˇ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh nui gaˬ ahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ tsawˇ haˬ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yaw shuiꞈ shuiꞈ lehˇ gʼeh leˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ dahˬ beh˗eu poˆ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ gaˇ kawˆ, aˬ cawˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ muiˬ laˇ shawˇ laˇ ni mˇ gaˇ duˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ ja bu taˬ˗euˬ mehˬ bahˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ laˆ shaw˗eu jeˬ jiˇ pyeuꞈ meh. Aˬ dui mehˬ˗eu jeˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ shiˬ keuˇ ni gʼeh leˇ˗awˇ gʼaˬ ahˇ leˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh.—Yaˇ. 65:13, 14. w20.06 10 ¶8-9

Byoˆ˗iˇ˗euˬ yawˇ deuˬ˗ahˇ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ gʼoꞈ laˇ ni caw ba nehˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ ya ahˇ nga? Aˬ dui Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ byoˆ˗iˇ˗euˬ aˬ li tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu meh. (Luˇ. 15:17-24) Aˬ li teu gʼaˬ aˇ nah hawˇ noeˬ siˬ leˇ˗awˇ, iˇ kahˇ˗ahˇ gʼoꞈ laˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Byoˆ˗iˇ˗euˬ aˬ li gʼoꞈ laˇ ngeh, aˬ da gʼaˬ cehˆ gʼeh˗awˇ zaˬ˗ahˇ byaˇ tawꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ biˬ siˬ˗euˬ meh. Aˬ li gʼaˬ nui ma cawˆ dui dui˗eu laꞈ kʼoeˇ zaˬ lehˇ bi kuˇ˗eu kʼawꞈ maˬ paˇ geuˇ miˬ˗a lehˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ da gʼaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ li shaˬ zahˬ dzawˇ gaˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ˗awˇ, gaˬ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ ha nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ noeˬ poˆ˗awˇ gʼoꞈ laˇ˗euˬ aˬ li˗euˬ gʼaˇ duˬ, huiˬ˗eu dzaˬ byawˇ laˆ dawˆ˗awˇ, muiˬ dui dui˗eu dm gʼaˬ dm lmˇ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ naˇ gaˇ kawˆ yaw jeˬ ma jeˬ teu laꞈ kʼoeˇ˗euˬ aˬ da teu gʼaˬ˗ahˇ duˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ naˬ leˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ bi gʼoꞈ laˇ mawꞈ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ caw ba nya meh. Caw ba nehˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, nui ma gʼawˬ mahˇ ni ya gʼeh˗awˇ gʼawˬ shaˬ ya gaˬ˗eu uˬ taꞈ, nui gaˬ ya keuˆ˗eu meh. w20.06 25-26 ¶8-9

Yeˬsuˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ ya gaˬ˗awˇ, laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ ha geuꞈ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, jah˗eu jeˬ gʼaˬ baˬ laˇ˗euˬ meh. (Tehˬ. 13:3-6, 20, 21) Tiˬ poˆ na aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ˗euˬ mehˬ nah caw teh˗eu teu naˇ, shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ meh lehˇ maˬ shaˇ noeˬ haw˗euˬ miˇ neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Tehˬ. 16:24) Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ Ka li zaˬ deuˬ naˇ Miˬyehˇ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ za˗awˇ, shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ ya tahˬ puˬ˗eu paˬ lehˇ noeˬ˗eu paˬ. Ehˇ kʼawꞈ maˇ diˇ naˇ, miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ kʼaˇ jawˇ˗eu kʼoeˇ keuˆ ni shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu yaw duˬ baw meh. Dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ poˆ laˇ paˇ laˇ ngeh aˬ dui˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ cuiˆ le nya˗eu meh. (Ceuˬ. 6:6; Tsoˆ. 9:11) Aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ myaˬ˗eu tiˬ paˆ aˬ yawꞈ maꞈ jah luꞈ˗eu jeˬ teu naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ jah˗eu meh. Aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga? Mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na mˇ bahˬ˗awˇ, nui ma laˆ cawˆ nehˬ laꞈ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ jah˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ poˆ maˬ paˇ laˇ ni ziꞈ dah ni jah˗eu meh. (Ceuˬ. 119:165) Teu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni aˬ yawꞈ maꞈ shaˬ zahˬ hawˇ˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ, kʼaˇ ya tahˬ puˬ ngeh jah˗eu jeˬ ziꞈ dah ni pyeuꞈ laˇ˗eu meh. (Koˆ. 1:2-4) Aˬ dui˗euˬ jah˗eu jeˬ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ ya bi gʼeh˗eu meh. w20.07 8 ¶1; 9 ¶4-5

Jaˇliꞈ maˬ gui mi naˆ˗ehˇ yawˬ ha neh ya gui˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ, caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ya shaˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, shaˬ zahˬ gaˇ kawˆ tiˬ hmˬ˗ahˇ laˆ piˇ˗eu gʼaˇ duˬ, nui noeˬ nui duˇ loˬ luꞈ naˇ, gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ poˆ mawˇ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ. (Piˆ. 4:6, 7) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ zahˬ dui dui leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu noeˬ mawˇ haw nya˗eu jeˬ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ gui ngeh, yaw dehꞈ dehꞈ lehˇ bi gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ gaˇ kawˆ teu˗euˬ aˇ baˇ˗ahˇ noeˬ mawˇ haw. Aˬ yawꞈ˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ jawˇ neh shaˇ noeˬ haw. Aˬ yawꞈ neh mawˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ mawˇ nya ni hawˇ˗eu aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ noeˬ nya ni leh jeh. Toˆ˗ehˇ naˇ aˬ dui Jaˇliꞈ gui gaˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za meh. Dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ dui neh gui˗euˬ jeˬ teu yawˬ ha nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ˗eu nga lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ gaˇ ehˇ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu naˇ, gaˇ kawˆ kawˆ lah ni aˬ joˆ˗ehˇ tsoˆ tawꞈ˗eu lehˇ gʼoˆ shaw laˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Maˬ shaˇ noeˬ maˬ shaˇ sawˇ ni gui˗eu teu naˇ, aˇ baˇ dawˆ tsaꞈ niˇ gʼa˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ dawˆ tsaꞈ ni haw haw˗ehˇ jawˇ gaˇ duˇ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ haw haw˗ehˇ jawˇ neh˗aˬ, aˇ baˇ teu aˬ jeˬ˗euˬ aˇ baˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ siˬ laˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗awˇ neh gui naˇ, aˇ baˇ teu aˬ jeˬ˗euˬ aˇ baˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ ya siˬ˗eu gʼaˇ duˬ dawˆ tsaꞈ gaˇ duˇ˗eu meh. Shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu teu naˇ, aˇ baˇ teu aˬ jeˬ˗euˬ aˇ baˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. w21.03 15 ¶3-5

Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ˗ahˇ Ka li zaˬ maˬ pyeuꞈ laˇ law nmˇ˗aˬ, heu loꞈ˗ehˇ maˬ bi nyehꞈ˗a lehˇ kʼawꞈ noeˬ leˇ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Pawˇluˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ byehˇ dzeh˗euˬ Aˬshaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ nui ma naˇ˗awˇ, nui ma maˬ paˇ taˬ ni kʼawꞈ pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Pawˇluˆ toˆ˗ehˇ maˬ gʼeh˗aˬ. Pawˇluˆ aˬ jeˬ miˇ neh cawˬ deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ meh lehˇ jah daˆ leꞈ˗euˬ meh. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ ya shiˇ meh lehˇ siˬ nya kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ za ni jahˇ˗eu heu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ nehˬ paˬ nga lehˇ paˇ leh jeh˗eu uˬ taꞈ, tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ Miˬyehˇ˗ahˇ gʼoe˗eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗ahˇ byehˇ dzeh˗euˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ noeˬ˗ehˇ jawˇ ngeh to˗aˬ, nymˬ˗mˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ caw ba luꞈ˗eu cawˬ deuˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a lehˇ ehˇ˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, Pawˇluˆ Jaˇliꞈ˗ahˇ yawˬ nah na luꞈ pyehˆ tseˇ daˆ leꞈ˗euˬ meh. (2 Tiˆ. 3:16, 17; 4:13) Teu naˆ maˬ tseˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ maˬ byehˇ dzeh˗a lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. w21.03 18 ¶17-18

A.D. 100-ahˇ neh heu paw dzaˬ˗ahˇ naˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ Ka li zaˬ aˇ kʼawꞈ deuˬ myaˬ laˇ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ mehˬ bahˬ˗eu uˬ taꞈ, Jaˇliꞈ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ laˆ zaꞈ˗eu leh jeh˗eu meh. Teu ngeh neh naˇ 1870 kʼoꞈ˗ahˇ keuˆ ni, Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ aˇ maꞈ aˇ muˇ lehˇ maˬ baw˗aˬ. Ka li zaˬ aˇ kʼawꞈ deuˬ deh yaˇ˗ahˇ dehꞈ˗eu shmˇ ma loꞈ˗ehˇ myaˬ laˇ tehˇ tehˬ luꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh, teu ngeh Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ˗ahˇ siˬ nya˗eu shaˬ dui dui˗eu meh. (Tehˬ. 13:36-43) Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ siˬ nya˗eu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga? Gaˇ kawˆ heu naˇ, Daˬyeˬlaˇ yaw huiˬ 11 laꞈ kʼoeˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ laꞈ taˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ hawˇ˗eu laꞈ oˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ A.D. 100 kʼoꞈ˗ahˇ neh 1870 kʼoꞈ˗ahˇ keuˆ ni, jawˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, maˬ pyeuꞈ leˇ nya˗a lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, teu ngeh laꞈ taˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ hawˇ˗eu laꞈ oˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ deuˆ laˇ nya paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ lehˇ maˬ baw˗eu miˇ neh meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui 1870 kʼoꞈ˗ahˇ neh tiˬ kʼehˬ naˇ, laꞈ taˆ hawˇ˗eu laꞈ oˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ doˆ laˇ˗eu yaw duˬ baw˗eu lehˇ siˬ nya˗eu ma. w20.05 3 ¶5

Yawˇlaˆ Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu, nyehˇ bahˇ baˬ maꞈ˗ahˇ neh pyeuꞈ laˇ˗eu shaˬ zahˬ guˆ gaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jeˬ hu paw neh ehˇ hu taˬ˗euˬ meh. Nyehˇ bahˇ teu deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ mehˬ shi kʼaˇ jaˆ tsoeˬ˗eu jeˬ˗ahˇ dzaˬ jiˇ˗eu meh. (Yawˇ. 1:4) Aˬ dui maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ heu naˇ, nyehˇ bahˇ baˬ maꞈ loꞈ˗ehˇ aˬ jeˬ laˆ tsoeˬ laˇ kʼawꞈ, tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ nga lehˇ gʼawˬ mya kʼoꞈ gʼoˆ shaw laꞈ˗euˬ ma. Aˬdui heu loꞈ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu heu naˇ “miˇ kʼahˬ” maˬ ngeuˇ naˇ, zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ uˆ lahˇ˗eu uˬ moˆ jawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu meh lehˇ gʼoˆ shaw˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ heu˗euˬ gaˇ kawˆ kawˆ lah ni˗ahˇ haw ngeh, aˬ dui heu kawˆ˗ahˇ ya gʼoˆ shaw paˇ nga lehˇ ya mawˇ˗euˬ ma. Yeˬhawˇbaˬ neh nyehˇ bahˇ baˬ maꞈ˗ahˇ neh pyeuꞈ laˇ˗euˬ shaˬ zahˬ guˆ gaˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ haw ma. Aˬ yawꞈ “Kʼoeˇ taˆ paw neh zaꞈ ka le˗euˬ, nyehˇ bahˇ baˬ maꞈ ngaˇ teh byoˆ” ma lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Yawˇ. 2:20) Nyehˇ bahˇ baˬ maꞈ heu deuˬ, Yeˬsuˇ neh tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗awˇ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ ni mˇ˗iˇ lehˇ ehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ pyeuꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh paˇ teh byoˆ˗eu? (Yeˬ. 33:7-9; Tehˬ. 28:19, 20) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ muiˇ˗eu tiˬ jeˬ paˬ, maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ gʼaˬ paˬ˗ahˇ teh byoˆ˗eu lehˇ maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ maˬ teh byoˆ˗eu yaw duˬ baw meh. w20.04 2-3 ¶3-5

Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ ja buiˬ ni maˬ naˇ haˬ nehˬ laꞈ naˇ tawˇ neh, aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Yaˬkoˆ aˬ dui˗ahˇ “Miˬyehˇ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu tsaˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ taꞈ˗ehˇ shaˇ gaˇ aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ yaw bahˬ nya lehˇ maˬ noeˬ˗a. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˇ duˬ zaˬ siˬ nui gahˇ shaˇ naˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ “tsawˇ tsiˇ maˬ tsiˇ ni biꞈ˗eu meh.” (Ceuˬ. 25:12, 13) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui puˬ luꞈ˗eu lawˬ haw jeˬ˗ahˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ mawꞈ˗eu meh. Heu naˇ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ biˬ cehˇ dui dui laˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ zaˬ siˬ nui gahˇ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga? Jaˇliꞈ˗ahˇ neh aˬ dui˗ahˇ zaˬ siˬ nui gahˇ biꞈ˗eu meh. (Dawˬ. 2:6) Aˬ dui zaˬ siˬ nui gahˇ za˗eu gʼaˇ duˬ Jaˇliꞈ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗eu paˇ dmˬ deuˬ˗ahˇ ya pyehˆ tseˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui siˬ nya˗awˇ neh tehˬ˗ehˇ maˬ jiˇ˗a, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ mˇ caw˗eu loˬ meh. Yaˬkoˆ ‘Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˬ bawˇ tehꞈ˗ehˇ gaˬ˗eu tsawˇ haˬ taˬ bi pyeuꞈ. Naˇ haˬ geuꞈ˗eu tsawˇ haˬ bi pyeuꞈ˗awˬ’ lehˇ ehˇ˗eu meh. (Koˆ. 1:22) Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw naˇ, aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ jeˬ yawꞈ yaw tsaˬ tsaˬ lehˇ jaˆ˗eu uˬ taꞈ, gʼawˬ shaˬ gaˬ nya dzehˬ laˇ˗eu meh. (Koˆ. 3:17) Seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ heu deuˬ naˇ, aˬ dui lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. w21.02 29 ¶10-11

Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ˗ahˇ caw ba naˇ, dzaw zaˬ deuˬ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu aˇ tiˆ˗ahˇ laˇ keuˆ nya˗eu awˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ dzaw zaˬ deuˬ˗ahˇ caw ba nya meh. Huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗eu mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ “Ehˇpa˗li kaˆ˗ahˇ zaˬ tiˬ gʼaˬ huiˬ laˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, pu lah siˬ ya caw ba meh lehˇ ehˇ˗eu dawˬ daˬ jaˆ˗eu meh. Ngaˬ˗ahˇ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ caw ba˗eu loˬ meh lehˇ noeˬ miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. Zaˬ tiˬ gʼaˬ huiˬ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ da aˬ ma hawˇ˗eu yuiꞈ nyiˇ deuˬ maˬ ehˇ, saˬ laˬ saˬ ma deuˬ maˬ ehˇ, ya mehˬ ya tsoˆ nehˬ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni dzaw zaˬ deuˬ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu aˇ tiˆ˗ahˇ laˇ keuˆ nya˗eu gʼaˇ duˬ, mehˇ nmˇ deuˬ dzaw zaˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ hawˇ˗eu gʼaˬ ya biꞈ˗eu uˬ taꞈ, yaw muiˬ˗ehˇ ya dehꞈ mehˬ nehˬ˗eu meh. (Dawˬ. 15:22) Jaˇliꞈ dzaw nehˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ, aˬ jeˬ miˇ neh mehˇ nmˇ nui deuˬ neh caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Aˬ jeˬ mˇ neh ehˇ naˇ, toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ dzaw zaˬ deuˬ˗euˬ nui jah paw huiˬ laˇ mahˇ laˇ ni caw ba nehˬ nya˗eu miˇ neh meh. w21.03 8-9 ¶1-3

Ka li zaˬ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ zaˬ guˬ tsawˇ mawˬ maˬ ehˇ, mehˬ shi naˇ kʼah tiˬ jeˬ lehˇ maˬ ya dehꞈ˗a. Gʼaˬ kʼehˇ Yoˇhaˬ aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ laꞈ kʼoeˇ dehꞈ luꞈ˗awˇ, dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu jeˬ maˬ mˇ nya˗a lehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Yoˇ. 1:6) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh nui kʼahˇ bi shiˇ mawꞈ naˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui kʼaˇ mˇ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ mawˇ meh lehˇ ya noeˬ taˬ˗eu meh. Aˬ dui neh mˇ˗euˬ jeˬ, tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ mehˬ shi dehˬ kaˬ zaꞈ nya kʼawꞈ, Miˬyehˇ˗euˬ mehˬ shi dehˬ kaˬ zaꞈ nya˗eu tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jaˆ. (Heˬ. 4:13) Aˬ dui iˬ baˇ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ noeˬ˗eu loꞈ˗ehˇ maˬ ya noeˬ˗a. Yoˇhaˬ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ Miˬyehˇ˗ahˇ puiˬ˗eu deuˬ, iˬ baˇ mˇ˗euˬ kʼawꞈ Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ daˆ leꞈ nya meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui˗euˬ tiˬ jawˬ jawˇ˗eu deuˬ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu meh. Gʼawˬ mya gʼaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ jah ma lehˇ ehˇ˗eu kʼawꞈ, iˬ baˇ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Miˬyehˇ noeˬ˗eu loꞈ˗ehˇ maˬ noeˬ˗a. Yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu gaˇ kawˆ heu˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ meh. Yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu tiˬ jeˬ na Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi yaw bahˬ jeˬ pyeuꞈ kʼawꞈ tsawˇ haˬ deuˬ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ nui ma tsaˬ naˇ yaw bahˬ jeˬ maˬ ngeuˇ˗a lehˇ ehˇ˗eu meh. w20.07 22 ¶7-8

Aˬ dui jiˇ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ loˬ ngeh, ngehˬ piˇ nehˬ ma loˇ? Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ shaˇ noeˬ kaˇ˗euˇ. Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ Saˇ kiˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ pyeuꞈ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ, mehˇ nmˇ nui deuˬ aˬ yawꞈ mehˬ bawˬ˗ahˇ jeˬ nahˬ oe ga˗awˇ, kawˇ ma˗ehˇ gʼoꞈ iˇ˗eu uˬ taꞈ, zaˬ jiˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ sheuˬ leꞈ nga lehˇ haw˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ gʼaˬ zaˬ˗ahˇ maˬ bi oe kʼawꞈ, heu naˆ maˬ tseˇ leh jeh paˬ nga lehˇ maˬ siˬ˗ehˇ ja˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ maˇ diˇ naˇ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ heu gʼaˬ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ Saˇ kiˇ maˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ neh kʼaˇ noeˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ caw jiˇ nya˗a. Kʼoeˇ naˇ, zaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ tsehˆ˗eu aˬ kʼaw˗aˬ jaˆ˗eu gʼaˬ naˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Aˬ cawˬ mehˇ nmˇ heu gʼaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ maˬ ngeuˇ˗eu jeˬ˗ehˇ maˬ bi ja ni, aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga? Aˬ dui aˬ yawꞈ neh mˇ muiˬ˗euˬ jeˬ aˬ cawˬ˗ahˇ ja nehˬ˗awˇ, aˬ cawˬ˗euˬ mehˬ shi aˬ yawꞈ˗ahˇ ciˬ poeˬ nehˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ ngehˬ piˇ nehˬ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi aˇ yeˇ huiˬ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. (Koˆ. 1:27) Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ jeˬ yawꞈ lehˇ bi jaˆ˗eu meh. Gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ dzeuˇ naˇ taˬ nehˬ˗eu meh. (Tehˬ. 15:22-28) Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ leh jeh˗awˇ caw ba ngeh, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˇ maꞈ aˇ muˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ kʼahˬ lahˇ meh lehˇ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ bi siˬ leˇ˗eu meh. w20.09 24-25 ¶17-19

Bawˇlawˇpeh Daˬyeˬlaˇ nui ma nahˬ yu ni taˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ myah luꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh bi sheuˬ gʼeh˗eu meh. Tiˬ poˆ Yeˬhawˇbaˬ Daˬyeˬlaˇ˗ahˇ zmˬ˗awˇ, Neˬbuˬkaˬneˬzaˬ˗euˬ yuꞈ maˆ˗euˬ dawˬ tsuiꞈ bi dzawˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ teu loꞈ˗ehˇ dzawˇ nehˬ nya˗eu teu naˇ, aˬ yawꞈ nya˗eu miˇ neh maˬ ngeuˇ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ baˬ da neh meh lehˇ nui ma nahˬ yu ni taˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu meh. (Daˬ. 2:26-28) Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ neh aˬ dui aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Aˬ dui neh dawˬ mehˬ mehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ mehˇ nmˇ deuˬ ya leˇ ngeh maˬ ehˇ, Miˬyehˇ gaˇ laꞈ kʼoeˇ mˇ byah nya ngeh maˬ ehˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui nui ma nahˬ yu ni taˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ maˬ caw ba naˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ mˇ pyeuꞈ nya˗a lehˇ ya noeˬ taˬ˗eu meh. (Piˆ. 4:13) Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yeˬsuˇ aˬ myah luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu meh. (Yoˇ. 5:19, 30) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗euˬ aˇ yaˬ˗ahˇ lu geuꞈ˗eu lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ noeˬ haw˗aˬ. Piˇliˇpiˆ 2:6-ahˇ Yeˬsuˇ “aˬ yawꞈ Miˬyehˇ˗ahˇ duˇ˗eu kʼawꞈ, Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ ma lehˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ tsaˬ geuꞈ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ yawˬ ha˗euˬ dui dui baw˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya˗awˇ, nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ Aˬda˗euˬ uˬ moˆ aˬ myah luꞈ jawˇ˗eu meh. w20.08 11 ¶12-13

Dehꞈ˗eu jeˬ jaˆ gaˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ ma˗ahˇ cehˆ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, aˬ cawˬ maˬ haw mawˇ nya˗eu, maˬ gʼoˆ shaw nehˬ nya˗eu, shaˬ zahˬ tiˬ jeˬ na˗ahˇ puˬ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Nawˇ Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ noeˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ nya ni laˆ tsoeˬ laˇ˗eu shaˬ zahˬ tiˬ jeˬ na˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗awˇ, aˬ cawˬ jiˇ maˬ gʼoˆ shaw nehˬ laꞈ nya lehˇ noeˬ naˇ, nawˇ Meˬpiˇbawˇshehˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh gʼaˬ yuˇ nya meh. (2 Saˬ. 4:4) Aˬ yawꞈ aˇ sehˇ maˬ muiˬ˗eu uˬ taꞈ, tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ mˇ bahˬ˗euˬ kʼawꞈ, Daˬbiˇ neh bi noeˬ bahˬ˗awˇ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ mˇ nehˬ laꞈ gaˇ ya daˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Meˬpiˇbawˇshehˆ maˬ muiˬ˗eu paw noeˬ˗awˇ laꞈ poˆ mˇ koꞈ˗eu lehˇ maˬ noeˬ˗euˬ uˬ taꞈ, yaw muiˬ paw noeˬ˗awˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗ahˇ mˇ muiˬ nehˬ laꞈ haw˗euˬ Daˬbiˇ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu meh. (2 Saˬ. 9:6-10) Daˬbiˇ Meˬpiˇbawˇshehˆ˗ahˇ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ehˇ haw˗awˇ mˇ nehˬ ngeh, Meˬpiˇbawˇshehˆ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw˗eu meh. Daˬbiˇ neh mˇ˗euˬ jeˬ teu˗ahˇ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ nui ma maˬ pehˇ˗euˬ uˬ taꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ jiˇ maˬ toˇ˗a. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh tseˇ˗euˬ Daˬbiˇ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ jahˇ nya nga lehˇ paˇ shaˇ noeˬ˗eu meh. (2 Saˬ. 16:1-4; 19:24-30) Yeˬhawˇbaˬ Meˬpiˇbawˇshehˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ dui bi dzaw geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ bi boꞈ ahˇ taˬ˗euˬ meh.—Maˆ. 15:4. w20.04 26 ¶3; 30-31 ¶18-19

Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ na, miˇshaˬnaˬliˬ, dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu, aˬ myah luꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu deuˬ ya geuꞈ laˇ˗eu kʼawꞈ baw˗eu meh. Maˇ diˇ naˇ miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ luꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni˗ahˇ Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ ni mˇ nya˗eu meh. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ heu deuˬ naˇ, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ jaˆ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ guiˬ lahˬ gʼawˬ mya ni za luꞈ˗eu meh. (Kuˆ. 10:29, 30) Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ heu deuˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu ma. Ka taˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ hawˇ˗eu Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ tehꞈ˗ehˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ duˬ jaˆ˗eu nga laˬ? Maˬ ngeuˇ˗a. Guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Miˬyehˇ˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu meh. (Maˆ. 10:15; 1 Gawˇ. 3:6-8) Maˇ diˇ naˇ aˇ muˇ neh aˇ pyaˇ daˬ taˬ˗euˬ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ Ka li˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ ni mˇ˗eu heu meh. (Tehˬ. 28:19, 20; 1 Tiˆ. 2:4) Iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗euˬ deuˬ maˬ ehˇ, iˇ cuꞈ maˬ shawˇ˗euˬ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ, gaˇ heu˗ahˇ jeˬ huˬ taˬ luꞈ˗eu meh.—Tehˬ. 24:14. w20.08 21 ¶7-8

Iˬ nah˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ˗ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ teu naˇ, aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tiˬ nah na aˬ dui maˬ kamˬ daˬ coeˇ˗eu shaˬ zahˇ˗ahˇ ya tahˬ puꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui gaˬ˗eu gʼaˬ shiˇ ngeh tiˬ nah nyiˬ nah tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu yaw myaˬ kʼoꞈ nui ma cawˆ˗eu meh. Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ jiˇ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗awˇ, tiˬ deuˬ na naˇ gʼaˬ baˬ˗awˇ nui ma nyiˇ nui ma cawˆ dui dui luꞈ˗eu meh. Aˬ dui dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ zahˇ tsui ni gʼeh˗eu aˇ nah˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ aˬ dui nehˬ˗ehˇ ‘aˬ myah luꞈ jawˇ’ meh lehˇ ya siˬ˗euˬ miˇ neh, gʼaˬ ahˇ laˇ˗awˇ leh jeh daˆ leꞈ nya˗eu meh. (Tehˬ. 11:28-30) Yeˬhawˇbaˬ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ caw ba ma lehˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ kamˬ taˬ˗euˬ meh. (Heˬ. 1:7, 14) Yaw jeˬ ma jeˬ, mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ “miˇ kʼahˬ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca dawˬ tawˆ luꞈ”˗ahˇ “Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ” tsaꞈ gaˬ ngeh caw ba˗awˇ sheuˬ gʼeh˗eu meh.—Tehˬ. 24:13, 14; Pah. 14:6. w20.11 13-14 ¶6-7

Aˬ dui dzaw zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ neh ya dzaw˗euˬ jeˬ teu naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ pyeuꞈ meh lehˇ bi gʼoˆ shaw mawꞈ˗eu ma. (1 Teˇ. 2:13) Aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? Aˬ dui dzaw zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ neh ya dzaw˗euˬ jeˬ˗ahˇ ngehˬ ni gʼaˬ ya biꞈ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ ha tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ˗ahˇ dzawˇ nehˬ ngehˬ toˬ˗aˬ, dzaw zaˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ neh ya siˬ˗euˬ jeˬ aˬ dui˗ahˇ bi dzawˇ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui dzaw zaˬ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ gaˇ kawˆ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ˗awˇ, aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ iˇ nya˗eu lehˇ mawˇ leˇ ni ya caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ neh ya gui˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu lehˇ bi ngehˬ doˆ leꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, naˇ haˬ˗eu jeˬ ya zmˬ˗eu meh. (Luˇ. 10:25-28) Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ nya˗eu meh. “Jaˇliꞈ heu deuˆ nawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ˗ahˇ mawˇ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nya?” “Nymˬ˗mˇ dzaw luꞈ˗eu gaˇ kawˆ heu nawˬ˗ahˇ gaˇ dahˇ aˬ joˆ˗ehˇ tsoeˬ nya?” “Nawˬ neh ya dzaw˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya?” Aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, dzaw zaˬ deuˬ aˇ naˆ ni siˬ nya˗eu lehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, aˬ yawꞈ maꞈ neh ya siˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ maˇ diˇ zmˬ˗iˇ˗eu heu meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ zmˬ. Aˬ dui Jaˇliꞈ yaw muiˬ˗ehˇ dzaw nehˬ nya mawꞈ naˇ, ya taˬ aw˗eu meh. w20.10 15-16 ¶5-6

Aˬ dui Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ heu nah paˇ paˇ taˬ˗euˬ aˇ yamˬ˗ahˇ mˇ luiˆ nya meh lehˇ jah ziꞈ nya meh. Noˇaˬ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ shaˇ noeˬ haw. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ, muiˬ dzehˬ˗eu aˇ yamˬ aˇ law˗ahˇ mˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ 120 kʼoꞈ ca ngeh neh, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ iˇ cuꞈ bi dahˬ pymˬ le ma lehˇ nah paˇ paˇ taˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ gaˇ neh yaw myaˬ kʼoꞈ naˇ aˬ yawꞈ Noˇaˬ˗ahˇ saˇ baoˬ tsoˆ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Noˇaˬ iˇ cuꞈ maˬ dahˬ pymˬ le˗euˬ yaw kaˬ˗ahˇ oeˬ tseˇ ngaˬ tseˇ kʼoꞈ ehˇ gʼaˬ ni gaˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ ya mˇ˗euˬ meh. Tsawˇ haˬ deuˬ Noˇaˬ neh tsaꞈ gaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ naˇ haˬ kʼawꞈ, Noˇaˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ baoˬ˗ahˇ ahˇ leˇ˗awˬ lehˇ maˬ ehˇ˗euˬ kʼoeˇ keuˆ ni tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ˗euˬ meh. Aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh, “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ saˇ baoˬ laˇ gʼoˆ piˬ tehˬ˗euˬ meh.” (Beh. 6:3; 7:1, 2, 16) Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ, Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ heu gʼaˬ leˇ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ Saˬdaˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ “laˇ gʼoˆ piˬ tehˬ”˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu deuˬ tehꞈ˗ehˇ jawˇ˗eu miˇ shuiꞈ˗ahˇ sheuˬ ahˇ leꞈ˗eu meh. Teu maˬ keuˆ laˇ˗euˬ yaw kaˬ˗ahˇ aˬ dui maˬ naˬ leˇ ni Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu Noˇaˬ, Haˬbaˬkuˆ, hawˇ˗eu nui deuˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ luꞈ˗uˇ. Aˬ dui aˬ myah luꞈ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗eu uˬ taꞈ, nui ma gʼawˬ mahˇ ni taˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ jah luꞈ˗uˇ. w20.09 13 ¶18-19

Uˬ duˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw maˇ maˇ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ maˬ jaˆ naˇ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ yaw bahˬ yaw lahˇ˗ehˇ suˬ saˬ dui dui˗awˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ jiˇ maˬ jaˆ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ geu gʼaˬ neh bi ehˇ tsehˆ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗eu uˬ taꞈ, noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ teu˗ahˇ uˬ duˬ yuˇ˗awˇ neh mˇ˗eu aˬ geu gʼaˬ lehˇ jiˇ maˬ siˬ laˇ˗a. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ uˆ lahˇ˗eu baoˬ zmˬ˗eu heu naˇ, yaw muiˬ jeˬ maˇ˗iˬ miˬ zaˬ gʼawˬ mya gʼaˬ aˬ jeˬ miˇ neh kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ nya lehˇ noeˬ˗eu nga? Toˆ˗ehˇ pyeuꞈ˗eu teu naˇ, kʼaˬ dzeˇ zaˬ gʼawˬ mya gʼaˬ Miˬyehˇ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ maˬ caw teh ni aˬ yawꞈ maꞈ neh huiˬ laˇ˗euˬ zahˇ sahˇ kʼoꞈ˗ahˇ caw teh˗eu miˇ neh meh. Tiˬ gʼaˬ na yawˬ ha˗euˬ nui ma laˆ saˇ˗eu gʼaˇ duˬ, miˬ zaˬ˗ahˇ diˬ˗eu meh, kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ, yawˬ ha aˇ yeˇ huiˬ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ yaw duˬ bi baw˗eu gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu aˬ cawˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ “zaˬ yo aˬ li” tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ bi haw˗eu gʼaˇ duˬ meh. Aˬ yawꞈ miˬ zaˬ gʼaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ laˇ ni maˬ ka tiˇ nya kʼawꞈ, laˆ guˆ nehˬ nya ma lehˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ miˬ zaˬ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ laˆ guˆ laˆ guˆ˗ehˇ nyehꞈ tehˬ˗eu meh. Heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu nui noeˬ hawˇ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ heu naˇ, miˬ zaˬ deuˬ za geuˇ˗eu taˬ huiˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu yaw zeu baw˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ biꞈ nehˬ˗eu uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ geuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ tahˬ poˆ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu meh.—Peˇ. 5:25, 28. w21.02 3 ¶6-7

Aˬ dui tiˬ jeˬ na˗ahˇ noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ luꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya meh. Yeˬhawˇbaˬ “tsawˇ haˬ zaˬ maˬ noeˬ doˆ coeˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ” biꞈ˗eu heu neh, aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu meh. (Piˆ. 4:6, 7) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui nui saˇ oꞈ˗awˇ ciˬ cuˇ ni jawˇ nya ni aˬ yawꞈ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ biꞈ nehˬ laꞈ meh. (Gaˬ. 5:22) Aˬ dui guiˬ lahˬ shaˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ dui˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ ehˇ nehˬ nya˗awˇ, aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ luꞈ˗eu, aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu lehˇ jiˇ ehˇ nehˬ nya meh. Aˬ dui ya tahˬ puˬ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ laˆ piˇ nya nga siˬ lehˇ ngeuˇ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ zaˬ siˬ nui gahˇ shaˇ˗awˇ, teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ lehˇ jiˇ shaˇ. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ dui gaˇ kawˆ teu˗ahˇ maˬ laˆ piˇ nya naˇ, gaˇ kawˆ teu˗ahˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ bi noeˬ shaˬ maˬ bi kʼahˬ lahˇ ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ. Aˬ dui guiˬ lahˬ shaˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw duˬ duˬ lehˇ ngehˬ˗ehˇ shaˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ naˇ haˬ nehˬ˗eu lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ mawˇ shawˇ laˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ taˆ lehˇ dawˬ kʼoꞈ maˬ biꞈ laꞈ naˇ gʼaˬ taˬ baˬ siˬ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ yaw duˬ duˬ lehˇ bi shaˇ mawꞈ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, maˬ tsehˆ leˇ ni jiˇ bi shaˇ mawꞈ˗eu meh.—Luˇ. 11:8-10. w21.01 3 ¶6-7

Ka li zaˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ deuˬ maˬ ehˇ, zaˬ jawˇ le˗euˬ deuˬ maˬ ehˇ, maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ deuˬ maˬ ehˇ jawˇ˗eu meh. Aˬ dui maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu nga lehˇ haw ma. Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ Miˬyehˇ gaˇ mˇ ngeh maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗aˬ. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗awˇ leh jeh˗eu meh. Aˬ yawꞈ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ ya sheuˬ dahˬ dzaˬ meh, maˬ ya sheuˬ dahˬ dzaˬ˗a lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ mehˬ˗a. Ehˇ kʼawꞈ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu lehˇ tseˇ˗euˬ deuˬ jiˇ jawˇ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ yaw zeu taˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ haw teˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ kʼoeˇ tiˬ jeˬ paˬ loˬ luꞈ nga lehˇ jiˇ maˬ haw˗a. Pawˇluˆ kʼawꞈ Miˬyehˇ gaˇ mˇ ngeh Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ ni jawˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Ka li zaˬ deuˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu heu naˇ yaw bahˬ˗a lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ mehˬ haw˗aˬ. Aˬ yawꞈ gaˇ kawˆ heu naˇ yawˬ ha naꞈ˗i ya bi jaˆ˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. w20.08 28 ¶7-8

Gʼaˬ kʼehˇ Yoˇhaˬ gʼawˬ myahˇ ni dehꞈ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ nui ma cehˇ tahˬ tahˬ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ nui jah˗ahˇ gʼaˬ bi baˬ laˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ ya tahˬ puˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh mˇ caw˗awˇ, Yeˬsuˇ neh mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ jiˇ mˇ caw˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ ya tahˬ puˬ˗eu shaˬ zahˬ aˬ geu jeˬ˗ahˇ maˬ kaˬ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ laꞈ meh lehˇ Yoˇhaˬ nui kʼaˬ tsmˬ˗eu meh. (Yoˇ. 14:15-17; 15:10) Yoˇhaˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ ngehˬ˗eu jeˬ neh maˬ ehˇ, mˇ˗eu jeˬ neh maˬ ehˇ, nui gaˬ mˇ mawˇ˗eu meh. Saˬdaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ miˇ tsaˬ Yoˇhaˬ˗ahˇ maˬ laˆ naˬ nya˗a. Yoˇhaˬ˗ahˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ Saˬdaˬ uˆ lahˇ luꞈ˗eu miˇ tsaˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu ma. Aˬ yawꞈ naˇ gaˬ˗eu maˬ siˬ nya˗eu aˬ cawˬ˗ahˇ bye˗eu miˬ yehˇ pyeuꞈ meh. (1 Yoˇ. 3:1, 10) Aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ maˬ paˇ gaˬ ni jahˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui laꞈ maˬ daˬ naˇ aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jahˇ laˇ nya˗a. Teu miˇ neh aˬ dui aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, ngehˬ˗eu jeˬ neh maˬ ehˇ, mˇ˗eu jeˬ neh maˬ ehˇ, gaˬ˗eu lehˇ mˇ doˆ laꞈ luꞈ˗uˇ. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ ya jawˇ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ, dehꞈ ziˇ noeˬ tmˬ kʼaˇ za˗eu meh.—1 Yoˇ. 4:7. w21.01 13 ¶18-19

Saˬdaˬ˗euˬ miˇ tsaˬ˗ahˇ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu heu naˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Tiˬ poˆ na˗aˬ, shaˇ noeˬ˗eu maˬ doˆ ni kʼawꞈ pyeuꞈ laˇ nya meh. (2 Tiˆ. 3:1) Ehˇ kʼawꞈ taˬ kʼahˬ lahˇ, taˬ guˆ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya puˬ luꞈ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh. Aˬ dui coˬ˗iˇ ngeh jiˇ Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ maˇ laꞈ neh aˬ dui˗ahˇ gʼeu tuˇ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Yaˇ. 41:10, 13) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba˗eu yaw duˬ baw˗awˇ, aˬ geu jeˬ lehˇ gʼeh˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ neh maˬ kaˬ kamˬ daˬ coeˇ ni Jaˇliꞈ˗ahˇ neh gʼaˬ za˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ dui biˬdiˬoˬ deuˬ˗ahˇ haw nya˗awˇ, teˇ saˇ gui ahˇ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ naˇ haˬ nya˗eu uˬ taꞈ, “Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui jah˗ahˇ dzaw geuꞈ” lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ˗ahˇ jiˇ gui nya meh. Ehˇ kʼawꞈ teu˗ahˇ maˬ haw maˬ gui mi naˆ˗ehˇ yawˬ ha˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗awˇ zmˬ˗iˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ poˆ mawˇ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ ya shaˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui gui luꞈ˗eu teu kawˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ teu gʼaˬ˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ jawˇ˗awˇ ya shaˇ noeˬ haw˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga? Miˬyehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ buˬ˗iˇ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga? lehˇ shaˇ noeˬ˗awˇ, kʼoeˇ naˇ yawˬ ha˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ˗eu ya siˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˇ diˇ ya zmˬ˗iˇ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ laꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba paˬ nga lehˇ leh jeh˗eu heu neh guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ bi mawˇ. w21.03 19 ¶22-23

Aˬ dui sheuˬ dahˬ dzaˬ dzeuˇ˗awˇ zaˬ jawˇ le mawꞈ naˇ yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ ya naˇ haˬ˗eu meh. ‘Nga nyaꞈ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ˗ahˇ maˇ maˇ ni gaˬ miˇ˗a laˬ? Yeˬhawˇbaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ tseˇ˗awˇ, aˇ poeˬ baw˗eu dehꞈ ziˇ dzaˇ˗i tiˬ ziˇ˗ahˇ bi ngehˬ gʼeh paˬ˗ehˇ nga nyaꞈ taˬ aw miˇ˗a laˬ?’ (Ceuˬ. 127:4) Aˬ dui aˬ da aˬ ma pyeuꞈ naˇ, yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ. ‘Ngaˇ zaˬ˗ahˇ gaˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ mˇ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw lehˇ mehˬ nehˬ luꞈ miˇ˗a laˬ?’ (Tsoˆ. 3:12, 13) ‘Ngaˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ maˬ muiˬ˗eu yaw jeˬ na luꞈ˗ahˇ neh kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh haw piˇ luꞈ miˇ˗a laˬ?’ (Dawˬ. 22:3) Aˬ dui zaˬ deuˬ˗ahˇ shaˬ zahˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ neh haw piˇ nehˬ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, maˬ pyeuꞈ leˇ nya˗a. Teu miˇ neh, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ a lawˆ lawˆ˗ehˇ ya mehˬ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ shaˬ zahˬ˗ahˇ laˆ piˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya zmˬ˗iˇ˗eu lehˇ siˬ leˇ ni ya mehˬ nehˬ˗eu meh. (Dawˬ. 2:1-6) Yaw jeˬ ma jeˬ, yuiꞈ nyiˇ tiˬ gʼaˬ na Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ maˬ paˇ mˇ ni naˬ naˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga lehˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ mehˬ nehˬ ngeh, Jaˇliꞈ zmˬ. (Ceuˬ. 31:23) Kʼoeˇ naˇ, yawˬ ha gaˬ˗eu gʼaˬ shiˇ ngeh, nui ma saˇ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu Jaˇliꞈ aˇ deuˆ aˬ gaˇ gaˇ jaˆ nga lehˇ zaˬ˗ahˇ pah nehˬ.—2 Gawˇ. 1:3, 4; 2 Tiˆ. 3:16. w20.10 27-28 ¶7