Gʼoeˬ siˬ ba la

Yeˬsuˇ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na Yeˬsuˇ neh mehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu Yeˬsuˇ Meˬsiˇya pyeuꞈ ngaˇ lehˇ siˬ duˬ˗eu gʼaˇ duˬ “mˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ” bi jahˇ mawꞈ˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ mawˇ mawꞈ˗eu zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ maˬ jahˇ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ˗a. (Tehˬ. 16:4) Jaˇliꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ ehˇ taˬ˗euˬ nga? Bawˇlawˇpeh Iˇsaˬyaˇ Meˬsiˇya nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ “aˬ yawꞈ teˇ saˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ guˇ ni, gaˇ ma kʼoeˇ taˆ aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ maˬ ya gaˬ˗a” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. (Yaˇ. 42:1, 2) Yeˬsuˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ ngeh ciˬ cuˇ saˆ ni mˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma lawˬ muˇ maˬ tsoˆ˗eu uˬ taꞈ, zahˇ paw taꞈ˗eu mehˬ tsoeˬ jiˇ maˬ dm˗a, aˇ yaˬ jaˆ˗eu tsawˇ myahˇ jiˇ maˬ bi kuˇ˗a. Yeˬsuˇ˗ahˇ nyehꞈ gʼeh˗awˇ naˇ haˬ tseˇ luꞈ ngeh, sahˬ paˬ Heˬloˆ Yeˬsuˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ gaˇ mawˇ mawꞈ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maˬ jahˇ nehˬ˗aˬ. (Luˇ. 23:8-11) Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ ngeh zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗eu heu pyeuꞈ meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ “dawˬ mehˬ mehˬ˗iˇ˗eu lehˇ ngaˇ oe˗euˬ ma” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh.—Kuˆ. 1:38. w21.05 4 ¶9-10

Aˬ dui “mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ, tsaˬ˗eu nui ma neh leh jeh˗eu deuˬ”˗ahˇ poˆ luꞈ˗eu ma. (Kʼehˇ. 13:48, MS) Aˬ yawꞈ maꞈ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ (1) gʼoˆ shaw nya ni (2) ha geuꞈ laˇ ni (3) maˇ diˇ mˇ caw nya ni ya caw ba nehˬ˗eu meh. (Sehˇ. 2:6, 7; 1 Teˇ. 2:13) Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ dzaw zaˬ˗ahˇ nui gaˬ mˇ mawˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ mehˬ bawˬ˗ahˇ oe ngeh yaw muiˬ˗ehˇ ha˗eu heu neh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh. (Yoˇ. 13:35) Jaˇliꞈ mehˬ˗eu deuˬ jiˇ, yawˬ ha˗euˬ aˇ yamˬ hawˇ˗eu gʼaˬ zmˬ˗awˇ dzaw zaˬ deuˬ˗euˬ “ziꞈ dah ni gʼeh˗eu” jah˗eu jeˬ hawˇ˗eu zahˇ sahˇ kʼoꞈ deuˬ˗ahˇ byehˇ dzeh nya ni ya caw ba nehˬ˗eu meh. (2 Gawˇ. 10:4, 5) Dzaw zaˬ deuˬ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu aˇ tiˆ˗ahˇ laˇ keuˆ nya˗eu gʼaˇ duˬ, ba la gʼawˬ mya siˬ ga leˇ kʼawꞈ, aˬ dui leh jeh poeˬ kʼoꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. w21.07 3 ¶6

Aˬ dui˗ahˇ aˬ dui mehˬ˗euˬ jeˬ heu maˇ diˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ miˇ˗a laˬ? Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ Miˬyehˇ nui ma tsaˬ˗eu jeˬ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ luꞈ˗eu deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ jah ziꞈ miˇ˗a laˬ? Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ jah ziꞈ˗eu meh. (1 Teˇ. 1:5) Aˬ yawꞈ yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ taˬ˗awˇ jah˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a, Jaˇliꞈ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ poˆ tseˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Jaˇliꞈ dawˬ kawˬ dawˬ tawˆ luꞈ Miˬyehˇ neh bi noeˬ doˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ boꞈ doˆ taˬ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ” meh lehˇ jah˗eu meh. (2 Tiˆ. 3:16) Pawˇluˆ Jaˇliꞈ˗ahˇ pyehˆ tseˇ ngeh, Yeˬsuˇ naˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ Meˬsiˇya pyeuꞈ nga lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ teu˗ahˇ Yuˇdaˆ zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ maˬ ha geuꞈ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ kawˆ mehˬ ma lehˇ ehˇ kʼawꞈ, Miˬyehˇ bye˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ˗eu meh. (Tiˇ. 1:16) Pawˇluˆ˗aˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yawˬ ha kʼaˇ jah mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ jah˗eu zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ loꞈ˗ehˇ maˬ duˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ naˇ “Miˬyehˇ˗euˬ nui noeˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ” mehˬ˗awˇ mˇ caw˗eu meh.—Kʼehˇ. 20:27. w21.10 18 ¶1-2

Aˬ dui˗aˬ, ka˗eu gʼaˬ hawˇ˗eu iˇ cuꞈ shehˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˇ bawˬ˗ahˇ bi huiˬ bi mahˇ laˇ˗eu gʼaˬ naˇ Miˬyehˇ pyeuꞈ meh lehˇ ya noeˬ taˬ˗eu meh. (1 Gawˇ. 3:6, 7) Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ nehˬ˗ehˇ gaˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ maˬ saˬ mi naˆ˗ehˇ, tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ laˆ uiˬ˗eu muiˬ dui dui˗eu gaˇ biꞈ taˬ˗euˬ meh. (Gaiˇ. 2:7) Aˬ dui˗euˬ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ tsawˇ haˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ caw ba˗eu gaˇ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ nya meh. Aˬ dui kʼaˬ lo kʼaˬ gʼeuˬ duˬ˗eu tsahˬ˗ahˇ ga ahˇ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ caw ba˗iˇ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu meh. Kʼaˬ lo kʼaˬ gʼeuˬ duˬ˗eu tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ caw ba nya˗euˬ kʼawꞈ, yawˬ gʼaˬ na luꞈ leh jeh˗awˇ mˇ˗euˬ gaˇ teu naˇ aˇ poeˬ baw dui dui˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui mˇ luꞈ˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ jiˇ teu gaˇ duˇ˗eu meh. Aˬ dui Saˬdaˬ uˆ lahˇ˗eu uˬ moˆ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ aˇ myaˆ gʼaˬ˗ahˇ caw ba nehˬ nya˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗a. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ laꞈ kʼoeˇ neh aˬ suˇ gʼaˬ˗ahˇ maˬ kaˬ zmˬ nya˗eu meh. Bo liˇbiˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Ahˬdeˇaˬ˗suiꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ siˬ nya˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ heu naˇ, aˇ muˇ muˇ lah ni caw ba nehˬ˗eu miˇ neh meh lehˇ ngaˇ siˬ nya˗eu ma.” Aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ haw daˆ leꞈ nya ni leh jeh luꞈ˗uˇ. Toˆ˗ehˇ naˇ aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ neh maˇ diˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ za˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ jiˇ aˬ dui˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu meh. w21.05 19 ¶19-20

Shaˬ teh˗eu deuˬ neh noeˬ tsoˆ taˬ˗euˬ jeˬ naˇ, bawˇ tsahˬ jeˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ tahˇ paꞈ˗eu, maˬ ngeuˇ naˇ beuˆ sehꞈ˗eu heu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ lahˇ ju gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ zmˬ˗eu meh. Yawˇbaˆ˗euˬ cawˬ tiˬ gʼaˬ jiˇ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. (Baˆ. 18:8-10) Shaˬ teh˗eu deuˬ bawˇ tsahˬ jeˬ zaˬ tahˇ paꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, jeˬ zaˬ deuˬ aˬ gaˇ gaˇ cah˗eu nga, aˬ jeˬ˗ahˇ ya leˇ˗eu nga, aˬ jeˬ neh tahˇ naˇ paꞈ leˇ˗eu nga lehˇ maˬ siˬ˗ehˇ yaw muiˬ˗ehˇ poˆ tseˇ˗eu meh. Saˬdaˬ jiˇ shaˬ teh˗eu deuˬ˗ahˇ duˇ ni, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ aˬ dui aˬ gaˇ gaˇ iˇ˗eu nga, aˬ dui aˬ jeˬ˗ahˇ ya leˇ˗eu nga lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ haw taˬ˗awˇ, aˬ dui maˬ noeˬ gahˇ ni jawˇ ngeh bi paꞈ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ lahˇ ju tahˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Jaˇliꞈ˗ahˇ aˬ dui lahˇ ju teu˗ahˇ paꞈ leˇ˗euˬ kʼawꞈ teuˆ lehˆ doˆ nya˗awˇ, lahˇ ju teu˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ paꞈ leˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ yahˇ nya˗eu nga lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Saˬdaˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ zmˬ˗eu lahˇ ju nyiˬ jeˬ naˇ, nui ma huiˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu nui kʼahˇ huiˬ˗eu jeˬ heu meh. Saˬdaˬ lahˇ ju teu nyiˬ hmˬ˗ahˇ gʼawˬ mya heˇ kʼoꞈ geuꞈ laꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗aˬ, aˇ jiˇ˗ahˇ sehˬ toˆ neh maˬ ngeuˇ naˇ lahˇ ju neh kʼmˇ paˆ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ duˇ˗eu meh. (Ceuˬ. 91:3) Aˬ dui lahˇ ju teu˗ahˇ neh dzeuˇ˗iˇ nya meh. Aˬ jeˬ miˇ neh? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ Saˬdaˬ˗euˬ bawˬ toˆ˗ahˇ ehˇ nehˬ taˬ dzeuˇ˗euˬ miˇ neh meh.—2 Gawˇ. 2:11. w21.06 14 ¶1-2

Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ kʼaˬ loˬ sehˇ deuˬ loꞈ˗ehˇ aˇ poeˬ baw dui dui˗eu meh. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ˗euˬ pyuˇ˗iˇ taˬ˗euˬ tsehˆ kahˇ˗ahˇ shuiˇ uˬ kʼoˆ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh. (Dawˬ. 20:29) Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui aˇ poeˬ baw˗eu jeˬ teu˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ haw naˇ, maˬ mawˇ nya ni kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Zaˬ guˬ deuˬ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw naˇ, sehˇ naˆ maˬ tseˇ muiˬ˗eu jeˬ za˗eu meh. Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ poeˬ baw dui dui˗eu meh. Nui ma˗ahˇ haw˗eu Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗aˬ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ jaˆ˗eu muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ haw mawˇ˗awˇ, aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ˗euˬ gaˇ neh za˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ deuˬ˗ahˇ zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ mehˬ nehˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, Miˬyehˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu meh. (Baˆ. 12:12; Dawˬ. 1:1-4) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ kamˬ daˬ coeˇ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. (Kiˇ. 3:16) Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ keuˆ le kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ jah˗eu jeˬ maˬ poˆ maˬ paˇ laˇ˗euˬ uˬ taꞈ, Miˬyehˇ˗ahˇ siˬ nya dahˬ beh laˇ ngeh naˆ maˬ tseˇ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ ziꞈ dzehˬ laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ “bawˇ mawˬ mawˬ laˇ ngeh keuˆ ni” Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗eu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu meh.—Ceuˬ. 92:12. w21.09 2 ¶2-3.

Aˬ dui tiˬ poˆ na yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ pyehˆ tseˇ˗eu heu naˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ˗awˇ, tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ pyehˆ tseˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. ‘Ngaˇ aˬ cawˬ taꞈ˗ehˇ maˬ gaˇ dzehˬ ma lehˇ noeˬ ngeh tehꞈ˗ehˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu nya la? Ngaˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ hawˇ˗eu aˇ muˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗eu heu naˇ, aˬ cawˬ taꞈ˗ehˇ maˬ gaˇ dzehˬ mawꞈ˗eu miˇ neh nya laˬ? Mehˇ nmˇ deuˬ taꞈ˗ehˇ maˬ gaˇ dzehˬ mawꞈ˗eu miˇ neh nya laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ ngaˇ toˆ˗ehˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗eu teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ biꞈ nehˬ mawꞈ˗eu miˇ neh nya laˬ? Jaˇliꞈ˗ahˇ yawˬ ha˗ahˇ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ taˬ sheu cehˆ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ taꞈ˗ehˇ maˬ gaˇ dzehˬ miˇ˗a lehˇ noeˬ naˇ nui ma huiˬ laˇ nya˗awˇ, aˬ cawˬ taꞈ˗ehˇ teˬ dzehˬ nya lehˇ noeˬ naˇ jiˇ gʼaˬ baˬ laˇ nya˗eu miˇ neh meh. (Maˆ. 12:3) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ bi siˬ nya laˇ˗euˬ heu naˇ, aˬ dui jawˬ gʼehˇ muiˬ˗eu miˇ neh maˬ ngeuˇ˗a, dawˬ ja nya˗eu miˇ neh maˬ ngeuˇ˗a, tsawˇ myahˇ doˆ˗eu miˇ neh maˬ ngeuˇ˗a, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ naˇ haˬ˗eu miˇ neh meh lehˇ maˬ ya ngehˇ˗a.—Yoˇ. 6:44; 1 Gawˇ. 1:26-31. w21.07 14-15 ¶3-4

Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ Jaˇliꞈ gui˗awˇ, yaw muiˬ˗ehˇ ya shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu uˬ taꞈ, ya siˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˇ diˇ ya zmˬ˗iˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh ya bi caw ba˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ zmˬ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ dui aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ mawꞈ˗eu nui ma˗ahˇ deuˆ gʼaˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ yawˬ ha laꞈ kʼoeˇ doˆ laˇ˗eu myaˆ naˆ˗eu jeˬ hawˇ˗eu nui ma huiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ kawˇ ma˗ehˇ laˆ byoˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. (2 Laˬ. 6:29, 30) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ dui miˇ tsaˬ zaˬ˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu yawˬ ha˗euˬ gʼaˬ baˬ˗eu jeˬ˗ahˇ deuˆ ceh ceh luꞈ˗eu meh lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui aˇ naˆ ni leh jeh˗awˇ deuˆ ceh ceh luꞈ˗eu lehˇ ya mawˇ ngeh, aˬ dui˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, zaˬ nahˬ aˬ ma tiˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh. (Yaˇ. 49:15) Aˬ yawꞈ ngaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ laꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ jiˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ mˇ luꞈ˗eu aˬ dui˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ ya siˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ za dui dui laˇ miˇ˗a. w21.07 24-25 ¶17-19

Aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui neh za taˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ mˇ naˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. Tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ “aˇ yamˬ tiˬ byah” ni mˇ˗awˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ mˇ˗eu leh jeh luꞈ˗uˇ. (Kʼehˇ. 18:5; Heˬ. 10:24, 25) Kʼoeˇ naˇ mehˬ bawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ gʼaˬ ahˇ leˇ˗eu dawˬ kʼoꞈ ya biꞈ meh. Jawˇ nah yaw kaˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ yawˬ ha˗ahˇ doˇ˗eu aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ maˬ kaˬ aˇ poeˬ taˬ baw. Kʼoeˇ naˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ tiˬ jeˬ paˬ bi mˇ nehˬ laꞈ naˇ, aˇ yamˬ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ jaˆ˗awˇ, nui ma taˬ nya˗eu tiˬ gʼaˬ ya pyeuꞈ meh. Yawˬ ha˗ahˇ doˇ˗eu aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ maˬ kaˬ maˬ taˬ huiˬ ni taˬ gʼeh. Aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ nya dzehˬ laˇ ni ya leh jeh˗eu meh. (Dawˬ. 22:29) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ yawˬ ha˗ahˇ doˇ˗eu gaˇ deuˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ naˇ, huiˬ laˇ mahˇ laˇ˗eu uˬ taꞈ, laˬ kʼaˬ jiˇ cehˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. (Gaˬ. 6:4) Yawˬ ha mˇ mawꞈ˗eu gaˇ˗ahˇ aˬ cawˬ ya mˇ ngeh jiˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ laˬ kʼaˬ caw cehˇ nehˬ nya˗eu meh.—Gaˬ. 5:26. w21.08 22-23 ¶11

Aˬ dui nui ma maˬ huiˬ ni mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ya ha geuꞈ˗eu meh. Tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ nui ma shaˬ jiˇ shaˬ jehꞈ, naˇ gawˇ baˬ da neh gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ paˇ mˇ ni pyeuꞈ iˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ dui˗euˬ nui ma yaw jeˬ ma jeˬ heu jiˇ nui ma huiˬ˗eu baˬ da neh Yeˬhawˇbaˬ mehˬ˗eu tsoˆ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ ni pyeuꞈ˗iˇ nya˗eu meh. Paˬliˬsehˇ deuˬ nui ma huiˬ˗eu miˇ neh, Yeˬsuˇ Miˬyehˇ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ za taˬ˗euˬ maˇ jawˆ ni siˬ nya kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ˗a. (Yoˇ. 12:37-40) Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ maˬ paˇ za˗eu meh. (Tehˬ. 23:13, 33) Teu miˇ neh aˬ dui jiˇ yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ nui ma hawˇ˗eu noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ heu˗ahˇ Jaˇliꞈ hawˇ˗eu muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh bi sheuˬ gʼeh˗eu aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh. Yaˬkoˆ taˬ aw˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ ha geuꞈ˗awˇ, taˬ aw˗eu jeˬ baˬ da neh yaw muiˬ˗ehˇ mehˬ nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. w22.01 10 ¶7

Aˬ dui “maˬ tsehˆ leˇ ni shaˇ” naˇ, aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ mˬ taˆ Aˬda naˇ haˬ nehˬ laꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. (Sehˇ. 4:2) Aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ tiˬ hmˬ na dawˬ kʼoꞈ za˗eu aˇ yamˬ ga leˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ aˬ dui “kʼaˇ loˬ ngeh”, yamˬ law tsaˬ ngeh, dawˬ kʼoꞈ biꞈ nehˬ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Heˬ. 4:16) Teu miˇ neh aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ taˆ lehˇ dawˬ kʼoꞈ maˬ biꞈ ngeh aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ iˬ baˇ taˬ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, tsawˇ haˬ gʼawˬ mya gʼaˬ haiˬ˗eu miˇ tsaˬ heu˗ahˇ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ neh laˆ cawˆ le gaˇ dawˬ luꞈ˗eu myahˇ laˇ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ jiˇ teu˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ shaˇ lehˇ ehˇ˗eu meh. (Tehˬ. 6:10) Ehˇ kʼawꞈ tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ noeˬ taˬ˗euˬ aˇ yamˬ˗ahˇ maˬ oe keuˆ˗eu miˇ neh nui jah gʼaˬ baˬ˗iˇ˗eu teu naˇ, nui gahˇ maˬ ahˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Haˬ. 2:3; Tehˬ. 24:44) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dawˬ daˆ leꞈ˗awˇ nui jah ahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ shaˇ daˆ leꞈ˗eu heu naˇ, nui gahˇ ahˇ ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ haiˬ˗eu miˇ tsaˬ heu˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ˗ahˇ nah paˇ paˇ taˬ dzeuˇ˗euˬ miˇ neh, ehˇ taˬ˗euˬ aˇ yamˬ˗ahˇ pyeuꞈ laˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Teu ngeh yamˬ naˇ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ muiˬ dui dui˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ meh.—Tehˬ. 24:36; 2 Beˬ. 3:15. w21.08 10 ¶10-11

Taˬ aw˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ gaˇ hu loꞈ˗ehˇ maˬ paˇ mˇ coeˇ miˬ˗a lehˇ ha geuꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ shiꞈ tseˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ ngeh gaˇ teu˗ahˇ neh ya naˬ˗awˇ, gaˇ yawˬ jeˬ yawˬ ya mˇ paˇ˗iˇ˗eu meh. Teu naˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ mehˇ nmˇ zaˬ guˬ deuˬ mˇ naˇ muiˬ dzehˬ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ gaˇ hu˗euˬ Leˬbiˇ tsawˇ haˬ deuˬ haw˗eu loꞈ˗ehˇ haw˗eu meh. Leˬbiˇ tsawˇ haˬ deuˬ ngaˬ tseˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ naˇ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ gaˇ maˬ paˇ ya mˇ˗eu meh. Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ Leˬbiˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ naˇ, yawˬ ha za taˬ˗euˬ gaˇ nehˬ˗ehˇ maˬ taꞈ˗a. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh mˇ˗awˇ, zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ ya caw ba gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. (Tsahˬ. 8:25, 26) Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ mˇ haw˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ, aˇ muˇ deuˬ˗ahˇ maˬ paˇ ya gʼa iˇ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ jawˇ luꞈ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ caw ba nya dui dui˗eu meh. w21.09 8-9 ¶3-4

Luˇkaꞈ 15:11-32-ahˇ Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ byoˆ iˇ˗euˬ aˬ li tiˬ gʼaˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ gaˇ kawˆ ahˇ˗eu meh. Gaˇ kawˆ teu laꞈ kʼoeˇ aˬ li tiˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da˗euˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ ni iˇ kahˇ neh doˆ iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “gaˇ mahˇ kaˬ˗eu miˇ kʼahˬ˗ahˇ doˆ˗iˇ˗awˇ”, kʼaˇ dehꞈ mawꞈ˗eu dehꞈ˗eu uˬ taꞈ, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ zmˬ dzeh jiˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ shaˬ laˇ ngeh hawˇ˗eu aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da nehˬ˗ehˇ jawˇ ngeh, dehꞈ ziˇ aˇ naˆ ni muiˬ˗euˬ lehˇ noeˬ mawˇ leˇ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ aˬ li teu gʼaˬ “aˬ yawˇ yawꞈ noeˬ gahˇ laˇ”˗euˬ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh aˬ yawꞈ, aˬ yawꞈ aˬ da˗euˬ iˇ kahˇ gʼoꞈ iˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ laꞈ lehˇ tahˬ shaˇ iˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Aˬ li teu gʼaˬ aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ noeˬ poˆ kʼoꞈ˗eu aˇ yeˇ huiˬ kʼawꞈ ni, teu naˆ tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a siˬ. Aˬ yawꞈ tiˬ jeˬ na paˇ ya jahˇ˗eu meh . Byoˆ iˇ˗euˬ aˬ li teu gʼaˬ, aˬ yawꞈ neh mˇ lehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ lehˇ mˇ mawˇ˗euˬ meh. Heu naˇ aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw laˇ˗eu yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a. w21.10 5-6 ¶14-15

Tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ bi ngawˬ zuˆ ni aˬ myah luꞈ ziꞈ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ “Maˬ nyeh laˇ nya˗eu miˇ kʼahˬ aˬ dui za taˬ˗euˬ miˇ neh Miˬyehˇ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ ja ceuˬ kaˇ˗euˇ . . . yaw zeu baw˗eu laꞈ kʼoeˇ, aˬ yawꞈ nui ma tsaˬ˗eu loꞈ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ kaˇ˗euˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Heˬ. 12:28) Aˇ saˬ saˬ˗eu heu poˆ ngawˬ zuˆ gʼaˬ naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ bi ngawˬ zuˆ ni mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ jaˆ gʼeh˗eu meh. (Ceuˬ. 110:5, 6; Daˬ. 2:44) Aˇ yamˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ paˇ jaˆ˗euˬ meh. Tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ, luˬ˗iˇ seˇ˗iˇ nya˗eu miˇ tsaˬ˗euˬ nui kʼahˇ mˇ de laˬ, maˬ ngeuˇ naˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za˗eu Miˬyehˇ˗euˬ nui kʼahˇ mˇ de laˬ lehˇ ya tseˇ˗eu meh. (Heˬ. 12:25) Aˬ dui leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗eu heu neh, tsawˇ haˬ deuˬ aˬ geu paw pyawˬ˗eu lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ tseˇ nya ni caw ba nehˬ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui Yeˬsuˇ neh “Miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ heu doe ni, Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ doe tehꞈ˗a. Kʼoeˇ dzeuˇ ngeh, aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ yamˬ keuˆ le tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ˗ahˇ noeˬ taˬ luꞈ˗uˇ.—Tehˬ. 24:14. w21.09 19 ¶18-20

Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ, tiˬ gʼaˬ gʼaˬ aˇ muˇ˗ahˇ neh bi teh doˆ˗euˬ nymˇ jiˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh ya leh jeh˗eu meh. Heu naˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ doˇ˗eu gaˇ pyeuꞈ meh. (1 Teˇ. 5:14) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mehˬ bawˬ dahˬ maˬ beh mi naˆ˗ehˇ maˬ ehˇ, jiˇ ngeh maˬ ehˇ, yawꞈ ha jawˇ paw neh dahˬ beh˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ ngehˬ cawˬ˗awˇ, gʼaˬ biꞈ nehˬ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ iˇ kahˇ gʼa iˇ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya˗eu uˬ taꞈ, tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ nya˗awˇ, nymˇ jiˇ uˬ duˬ tiˬ kawˆ loꞈ tahˬ nya˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yawˇ deuˬ˗ahˇ ya ngehˬ gʼeh nehˬ˗awˇ gʼawˬ shaˬ ya gaˬ nehˬ˗eu uˬ taꞈ, nui gaˬ ya mˇ mawˇ˗eu meh. (1 Teˇ. 2:7, 8) Yeˬhawˇbaˬ “tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ bi luˬ maˬ bi seˇ˗iˇ mawꞈ˗eu miˇ neh, dawˬ tawˆ luꞈ iˬ baˇ bi noeˬ poˆ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ yawꞈ oˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh.” (2 Beˬ. 3:9) Tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗euˬ kʼawꞈ ni, aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi aˇ poeˬ baw luꞈ˗a siˬ. Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ ka kʼoꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ gaˬ dui dui˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ bi kamˇ shiˇ le˗euˬ gaˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ neh ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ byoˆ˗iˇ˗euˬ aˬ li tiˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ duˇ˗eu iˬ baˇ zaˬ deuˬ, aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ gʼoꞈ laˇ meh lehˇ noeˬ tmˬ˗awˇ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ caw ba nehˬ luꞈ˗eu meh.—Luˇ. 15:11-32. w21.09 30-31 ¶17-19

Aˬ dui jawˇ saˇ maˬ doˆ miˇ neh maˬ ehˇ, gaˇ hu loꞈ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ hawˇ˗eu mehˬ˗eu gaˇ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ maˬ paˇ mˇ nya˗euˬ kʼawꞈ ni, aˬ dui kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh mˇ naˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ nya˗eu meh. Sahˬ paˬ Daˬbiˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬmaˬlehˇ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yawꞈ pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu, Iˇsaˬleˬlaˆ nui deuˬ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ nyehꞈ gʼeh˗awˇ, myawˬ deuˬ jiˇ yuˇ geuꞈ jiˇ˗euˬ meh. Daˬbiˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ caw ba iˇ mawꞈ dui dui˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ zaˬ yo aˬ li nyiˬ yaˇ gʼaˬ, gʼaˬ doeˇ doeˇ dui dui˗awˇ maˬ iˇ coeˇ˗eu miˇ neh, Daˬbiˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ myawˬ gahˬ deuˬ˗ahˇ bi loꞈ piˇ yaꞈ˗euˬ meh. Daˬbiˇ Aˬmaˬlehˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ deuˆ gʼaˬ˗awˇ gʼoꞈ keuˆ laˇ ngeh, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ guiˇ deuˆ iˇ˗euˬ deuˬ maˬ ehˇ, myawˬ gahˬ deuˬ˗ahˇ loꞈ piˇ yaꞈ˗euˬ deuˬ maˬ ehˇ, yawˬ gʼaˬ na luꞈ myawˬ gahˬ deuˬ˗ahˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ ya biˇ geuꞈ meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (1 Saˬ. 30:21-25) Zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ ni mˇ˗eu gaˇ jiˇ teu gaˇ duˇ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh mˇ˗awˇ, aˇ naˆ tehꞈ˗ehˇ mˇ nya˗euˬ kʼawꞈ ni, tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ, iˇ cuꞈ shawˇ˗eu aˇ tiˆ˗ahˇ laˇ keuˆ˗awˇ, dehꞈ ziˇ gaˇ ma˗ahˇ cah laˇ ngeh aˬ dui laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu ma. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui aˇ naˆ ni leh jeh˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ haw mawˇ˗awˇ aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ laꞈ sawˬ biꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ dui zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ ni mˇ˗eu gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh mˇ˗awˇ, aˬ dui gaˇ teu laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ cehˇ daˆ leꞈ nya ni aˬ jeˬ jeˇ ya jahˇ˗eu lehˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ mehˬ nehˬ laꞈ˗eu meh. (Yoˇ. 14:12) Aˬ dui gʼaˬ byehˆ maˬ byehˆ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu yaw duˬ baw meh. w21.10 28 ¶15-17

Aˬ dui aˇ kʼoꞈ ngehˬ˗ehˇ kʼawˆ laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi gaˇ hu loꞈ˗ehˇ gaˇ dahˇ maˬ paˇ tsoeˬ miˇ˗a lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui gaˇ hu loꞈ˗ehˇ gʼaˬ maˬ paˇ ahˇ˗euˬ nmˇ ngeuˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui za taˬ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ hawˇ˗eu puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ, zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ aˇ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ ni maˬ ehˇ, gaˇ yaw shuiꞈ deuˬ˗ahˇ ha geuꞈ nya laˇ ni maˬ ehˇ, caw ba nehˬ nya˗eu meh. Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ mehˇ nmˇ zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ ya taˬ aw˗eu meh. Taˬ aw˗eu deuˬ naˇ, aˬ cawˬ yawˬ ha naˆ maˬ tseˇ maˬ gaˇ dzehˬ meh lehˇ haw˗eu meh. (Piˆ. 2:3, 4) Taˬ aw˗eu aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ naˇ, gaˇ tiˬ hmˬ˗ahˇ mˇ ngeh Jaˇliꞈ zahˇ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ paˬ˗ehˇ mˇ nya˗eu tiˬ jeˬ tehꞈ˗ehˇ jaˆ˗eu maˬ ngeuˇ˗a lehˇ siˬ nya˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ neh mˇ yaꞈ˗euˬ loꞈ˗ehˇ ya mˇ meh lehˇ maˬ ka tiˇ˗a. (Tsoˆ. 7:10) Aˬ yawꞈ maꞈ neh puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ mehˇ nmˇ zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ nya meh lehˇ siˬ nya kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ “miˇ tsaˬ heu˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ” poˆ laˇ paˇ laˇ luꞈ˗eu lehˇ siˬ nya˗awˇ, poˆ laˇ paˇ laˇ˗euˬ jeˬ teu˗ahˇ ya dehꞈ caw meh lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh.—1 Gawˇ. 7:31 w21.09 8 ¶1, 3

Yeˬhawˇbaˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ muiˬ maˬ shawˇ leˇ˗eu jeˬ˗ehˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ shaˇ haw˗aˬ. Aˬ yawꞈ naˇ muiˬ˗eu shawˇ˗eu jeˬ˗euˬ dawˬ pehˬ pyeuꞈ meh. Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ bi noeˬ taˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, piˇ ma˗euˬ uˬ dzahˬ˗ahˇ geuꞈ taˬ˗euˬ shuiˇ daˇ gʼawˆ˗ahˇ “Yeˬhawˇbaˬ muiˬ meh shawˇ meh” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. (Doˆ. 28:36-38) Aˬ geu gʼaˬ maˬ kaˬ piˇ ma˗euˬ uˬ dzahˬ kʼoeˇ taˆ jaˆ˗eu shuiˇ daˇ gʼawˆ˗ahˇ boꞈ taˬ˗euˬ sahˬ boꞈ˗ahˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ taˆ lehˇ siˬ leˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ piˇ ma˗euˬ dawˬ peh maˬ ya jawˇ˗eu miˇ neh, sahˬ boꞈ teu˗ahˇ maˬ mawˇ haw˗euˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ tawˇ neh? Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya nga laˬ? Toˆ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ kʼaˬ dzeˇ zaˬ maˬ ehˇ, zaˬ miˬ zaˬ maˬ ehˇ, zaˬ deuˬ maˬ ehˇ, zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ gui gaˇ ya gaˬ˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ siˬ nya˗eu meh. (Mehˬ. 31:9-12) Nawˇ teu gaˇ jawˇ naˇ “Ngaˇ˗aˬ, naw maꞈ˗euˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ma. . . . Naw maꞈ muiˬ˗eu shawˇ˗eu tsawˇ haˬ ya bi pyeuꞈ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ˗aˬ, yaw muiˬ yaw shawˇ ma.” “Naw maꞈ˗aˬ, ngaˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ taꞈ leˇ˗eu muiˬ˗eu shawˇ˗eu tsawˇ haˬ ya bi pyeuꞈ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ˗aˬ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ˗awˇ, yaw muiˬ yaw shawˇ ma” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ˗ahˇ ya gaˬ˗eu yaw duˬ baw meh.—Tahˬ. 11:44, 45; 20:7, 26. w21.12 3-4 ¶6-7

Tiˬ gʼaˬ na shiˬ shaˬ jiˇ paw loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ nya˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ iˇ shaˬ shaˬ˗eu miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗awˇ, nymˇ jiˇ˗ahˇ mˇ cu˗eu gʼaˇ duˬ pyuˇ maˬ poˆ loꞈ nya˗eu miˇ neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Maˬ ngeuˇ naˇ nymˇ jiˇ˗ahˇ mˇ cu˗eu gʼaˬ shiˇ˗euˬ miˇ neh nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ pyuˇ shaˬ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ dui shaˬ zahˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ kʼahˬ lahˇ kʼahˬ lahˇ˗ehˇ jawˇ ngeh to˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ nya dzehˬ laˇ ni ya leh jeh˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ, aˬ dui aˬ yawꞈ˗euˬ Miˇkʼahˬ˗ahˇ jeˬ hu taˬ naˇ shiˬ shaˬ jiˇ paw loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ biꞈ nehˬ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ gaˇ taˬ ngehˇ. (Tehˬ. 6:32, 33) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ myah luꞈ mˇ˗eu meh. (Mehˬ. 8:4, 15, 16; Ceuˬ. 37:25) Yeˬhawˇbaˬ aˇ jiˇ hawˇ˗eu aˇ yehˆ˗ahˇ ngehˬ gʼeh nehˬ naˇ, aˬ dui˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ loˬ˗eu dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ hawˇ˗eu dm gʼaˬ dm lmˇ maˬ biꞈ nehˬ paˬ nga loˇ? (Tehˬ. 6:26-30; Piˆ. 4:6, 7) Aˬ da aˬ ma deuˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh zaˬ deuˬ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh nehˬ˗eu loꞈ˗ehˇ mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ jiˇ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh aˬ dui loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah ziꞈ nya˗eu meh. w21.12 16-17 ¶4-5; 18 ¶8

Nawˇ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ neh maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na neh maˬ ehˇ, nui ma bi laˆ naˇ dui dui haw maˬ loˇ? Yoˇsehˆ˗euˬ aˇ doˆ deuˬ Yoˇsehˆ˗ahˇ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ehˇ mˇ nehˬ˗euˬ gaˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yoˇsehˆ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu leh jeh˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nui ma gʼawˬ mahˇ ni taˬ˗awˇ oˇ nya˗euˬ miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗euˬ meh. Aˇ yamˬ myahˇ laˇ ngeh Yoˇsehˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui ma laˆ naˇ laˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ nya˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jiˇ ya mawˇ˗euˬ meh. (Beh. 45:5) Yoˇsehˆ loꞈ˗ehˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ aˬ myah luꞈ gʼoeˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ byoˆ le gaˇ nui ma gʼawˬ mahˇ ni taˬ˗awˇ dawˬ naˇ nui ma saˇ laˇ˗eu meh. (Ceuˬ. 7:17; 73:28) Nawˇ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ tahˬ puˬ luꞈ de laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ, tiˬ jeˬ paˬ baˬ da neh nui ma cawˆ luꞈ de laˬ? Toˆ˗ehˇ naˇ “Yeˬhawˇbaˬ nui ma cawˬ paˆ˗euˬ deuˬ˗euˬ” behˇ dzeˇ jawˇ meh lehˇ noeˬ taˬ luꞈ˗uˇ. (Ceuˬ. 34:18) Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ gaˬ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nawˇ nui ma gʼawˬ mahˇ ni taˬ˗awˇ oˇ oˬ˗eu uꞈ taꞈ, shaˬ zahˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ a nehˬ˗eu miˇ neh meh. (Ceuˬ. 55:22) Miˬyehˇ naˇ miˇ tsaˬ heu siˬ˗euˬ yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ myaˆ nuiˆ˗ahˇ neh buˬ˗iˇ law˗iˇ nya˗eu tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jaˆ˗a. (1 Beˬ. 3:12) Nawˇ tiˬ jeˬ˗iˬ shaˇ noeˬ maˬ doˆ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ puˬ luꞈ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dawˬ ma laˬ? w21.08 11 ¶14; 12 ¶16

Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ehˇ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu heu naˇ, nui gahˇ ahˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui aˬ jeˬ˗ahˇ jeˬ hu taˬ˗eu lehˇ ya laˆ baw taˬ˗eu meh. Aˇ yamˬ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ ni zmˬ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu˗euˬ dawˬ tsuiꞈ naˇ, maˬ lehˬ˗eu gaˇ kawˆ nyiˬ kawˆ˗ahˇ neh aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ˗eu kawˆ˗ahˇ tseˇ mˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Gaˇ kawˆ teu˗ahˇ gʼoˆ shaw nya ni caw ba nehˬ˗eu gaˇ kawˆ tiˬ kawˆ˗ahˇ haw ma. Yeˬsuˇ Maˬta hawˇ˗eu Maˬliˇ˗euˬ iˇ kahˇ˗ahˇ dawˬ deh gʼa˗iˇ˗euˬ meh. Teu ngeh Maˬta Yeˬsuˇ˗ahˇ ya ha gaˇ nui ma cehˇ tahˬ tahˬ dui dui˗awˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ kʼaˇ muiˬ˗eu dzaˇ dzaˬ bi dzaˬ mawꞈ˗eu miˇ neh yaw muiˬ˗ehˇ lehˬ hmˬ nehˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Maˬliˇ naˇ Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ peh nuiˇ˗awˇ, Yeˬsuˇ mehˬ gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ luꞈ˗eu meh. Maˬta neh mˇ˗euˬ jeˬ yaw lehˬ maˬ ngeuˇ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ “Maˬliˇ neh tseˇ geuꞈ˗euˬ jeˬ tsaˬ dui dui meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Luˇ. 10:38-42) Aˇ yamˬ myahˇ laˇ ngeh Maˬliˇ aˬ yawꞈ maꞈ teu ngeh miˇ aˬ jeˬ jeˇ dzaˬ˗euˬ lehˇ ngehˇ˗euˬ paˬ. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ Yeˬsuˇ neh mehˬ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nmˇ maˬ ngehˇ˗euˬ yaw duˬ baw meh. Maˬliˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ aˇ yamˬ ya biꞈ gaˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ ya biꞈ gaˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu ma. w22.01 27 ¶5-6

Teu ngeh Aˬhaˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma nahˬ yu ni taˬ˗euˬ kʼawꞈ, aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw ngeh, maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ miˇ kʼahˬ laꞈ kʼoeˇ jaˆ˗eu Baˬlaˇ miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ laˆ cawˆ˗eu uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ gʼaˬ maˬ biꞈ˗aˬ. Aˬhaˆ shiˇ dzeuˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ Aˬhaˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma. Bawˇlawˇpeh Yeˬhuˇ Aˬhaˆ “nui ma maˬ dawˇ˗eu tsawˇ haˬ” pyeuꞈ˗eu lehˇ ehˇ˗eu meh. (2 Laˬ. 19:1, 2) Shaˇ noeˬ haw sheˇ, Aˬhaˆ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ naˇ, Yeˬhuˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ bye˗eu nui ma maˬ dawˇ˗eu tsawˇ haˬ lehˇ ehˇ meh loˇ? Aˬhaˆ aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui ma cawˆ˗eu lehˇ tiˬ kʼehˬ mˇ mawˇ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui Aˬhaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Eˇliˇyaˆ Aˬhaˆ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ jeuˬ aˇ ca dawˬ tawˆ luꞈ ya luˬ ya seˇ˗iˇ meh lehˇ ehˇ nehˬ ngeh, aˬ yawꞈ nui ma nahˬ yu ni taˬ˗euˬ meh. Teu naˇ muiˬ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ nah hawˇ˗eu aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, yawˬ ha mˇ lehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui ma cawˆ miˇ˗a lehˇ tiˬ kʼehˬ tehꞈ˗ehˇ mˇ mawˇ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ jiˇ˗a. w21.10 3 ¶4-5, 7-8

Iˇsaˬyaˇ naˇ bawˇlawˇpeh pyeuꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ jiˇ “bawˇlawˇpeh ma” lehˇ kuˇ taˬ˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ jiˇ bawˇlawˇpeh˗euˬ gaˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ taˬ˗eu gaˇ deuˬ˗ahˇ mˇ gaˇ duˇ˗eu meh. (Yaˇ. 8:1-4) Aˬ yawꞈ nyaꞈ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ haw tsoˆ taˬ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ miˬ sawˇ yo zaˬ deuˬ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh mˇ˗eu heu neh, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ jeˬ hu taˬ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ deuˬ˗ahˇ pyehˆ tseˇ˗awˇ, maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ teu aˬ joˇ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ lehˇ ya mawˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ nya dzehˬ laˇ˗eu meh. (Tiˇ. 1:2) Aˬ yawꞈ maꞈ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ tiˬ jeˬ na byah laˇ ni aˬ jeˬ jeˇ jahˇ nya˗eu nga lehˇ jiˇ shaˇ noeˬ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ maˬ keuˆ le miˆ naˆ˗ehˇ miˇ kʼahˬ doe ni laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ ya tsaꞈ gaˬ meh lehˇ ehˇ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ byah laˇ ni caw ba nehˬ nya˗eu meh. Miˬ sawˇ yo zaˬ deuˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ deuˬ maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ luꞈ˗eu lehˇ ngehˬ˗ehˇ jah ziꞈ naˇ ngehˬ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh mˇ mawꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh. w21.11 16-17 ¶9-10

Miˬ coeˬ miˬ ma pyeuꞈ gaˇ duˇ˗eu aˬ yawꞈ aˬ ma˗euˬ gʼaˇ duˬ Yeˬsuˇ kʼahˬ lahˇ dui dui˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma˗ahˇ gaˬ˗awˇ kʼahˬ lahˇ˗eu uˬ taꞈ, Yoˇhaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma˗euˬ nui jah paw loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ caw ba nya meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, Yoˇhaˬ˗ahˇ bi haw saˆ˗euˬ meh. Teu ngeh neh taꞈ naˇ, Yoˇhaˬ Maˬliˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma loꞈ˗ehˇ bo saˆ nehˬ˗euˬ meh. Teu gaˇ haw ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ dehꞈ le ngeh neh aˬ yawꞈ˗ahˇ nui gaˬ laꞈ kʼoeˇ haw saˆ laꞈ˗awˇ, nymˬ˗mˇ aˬ yawꞈ shiˇ leˇ˗eu lehˇ gʼeh ngeh jiˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ dzeˇ jawꞈ luꞈ˗eu Maˬliˇ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga? Aˬ dui nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu yuiꞈ nyiˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ naˆ maˬ tseˇ, mehˇ nmˇ Ka li zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu yuiꞈ nyiˇ deuˬ aˬ dui˗ahˇ muiˇ laˇ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ byehˇ dzeh˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ naˇ, Yeˬsuˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ dui neh byehˇ dzeh˗euˬ naˆ maˬ tseˇ “tiˬ yaˇ bymˇ paˇ za kʼoꞈ”˗eu meh. Mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ aˬ dui˗euˬ aˬ da, aˬ ma, aˬ li, aˬ buˇ, loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ naˆ maˬ tseˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Kuˆ. 10:29, 30) Nawˬ˗ahˇ nui jah hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ uˬ taꞈ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗eu nui gaˬ baˬ da neh mehˬ bawˬ gm˗eu Ka li zaˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ ya jawˇ˗eu aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh laˇ nya?—Sehˇ. 3:14; 1 Beˬ. 2:17. w21.04 9-11 ¶7-8

Ziꞈ dah ni gʼeh˗eu nui gaˬ naˇ noeˬ taˬ˗euˬ naˆ maˬ tseˇ mˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu meh. Gaˇ hu loꞈ˗ehˇ duˇ ni nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ maˬ mawˇ haw˗euˬ kʼawꞈ, ziꞈ dah ni gʼeh˗eu nui gaˬ mˇ mawˇ luꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh mehˇ nmˇ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga lehˇ siˬ nya mawꞈ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ shaˬ luꞈ zahˬ luꞈ ngeh mehˇ nmˇ deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ taˆ lehˇ caw ba nehˬ˗eu meh. Dahˬ beh˗euˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ Maˬgeˬdawˇniˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ loꞈ˗ehˇ nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ jiˇ, noeˬ taˬ˗euˬ naˆ maˬ tseˇ mˇ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ shaˬ luꞈ zahˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˇ yamˬ hawˇ˗eu myawˬ gahˬ deuˬ “maˬ gʼeh nya gaˇ keuˆ ni kʼawꞈ damˬ˗eu” meh. (2 Gawˇ. 8:3) Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ jiˇ aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ ja ceuˬ nehˬ˗eu meh. Mehˇ nmˇ deuˬ loˬ ngeh yamˬ˗ahˇ ja ceuˬ nehˬ˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ mehˬ hu paw cah daˆ leꞈ˗eu gʼaˬ ahˇ leˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh.—Yaˇ. 32:1, 2. w21.11 11 ¶14; 12 ¶21

Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ nui noeˬ nui duˇ za˗eu loˬ meh. Tiˬ poˆ na aˬ dui nui noeˬ nui duˇ yawˬ ha yaw zeu baw˗eu gʼaˬ˗ahˇ shaˇ˗eu meh. Tiˬ poˆ na naˇ aˬ dui˗ahˇ kʼahˬ lahˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ, aˬ dui˗ahˇ “mˇ lehˬ” shaw˗iˬ ngaˇ lehˇ toeˬ mehˬ laˇ˗eu kʼawꞈ baw˗eu meh. (Gaˬ. 6:1) Tiˬ poˆ na aˬ dui huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ dzeuˇ ngeh nui noeˬ nui duˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗eu jeˬ˗ehˇ za˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ geu jeˬ lehˇ za˗euˬ maˬ kaˬ nui noeˬ nui duˇ teu˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Teu naˇ aˬ dui˗ahˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ kʼawꞈ ka kʼoꞈ nehˬ nya˗eu meh. (Dawˬ. 6:23) Iˬ nah˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ laꞈ kʼoeˇ, “Tsawˇ gahˇ byah˗eu deuˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˬ” lehˇ gʼaˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ siˬ nya jiˇ˗eu lehˇ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ jawˇ˗a. (Dawˬ. 12:15) Aˬ dui naˆ maˬ tseˇ siˬ nya dzehˬ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu gʼaˬ jawˇ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ ha geuꞈ˗eu heu naˇ, taˬ aw˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui yawˬ ha˗euˬ dui dui baw˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ dui yawˬ ha neh aˇ pyaˇ daˬ taˬ˗euˬ gaˇ le keuˆ nya˗eu gʼaˇ duˬ, caw ba˗eu jeˬ loˬ˗eu meh lehˇ ha geuꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ jiˇ pyeuꞈ meh. Nui gahˇ ahˇ dui dui˗eu sahˬ paˬ Sawˇlaˬmoˬ “tseˇ dawˬ yaˇ dawˬ naˇ˗eu guiˬ lahˬ baw˗eu meh” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh.—Dawˬ. 15:22. w22.02 8 ¶1-2

Maˇ diˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, yawˬ ha neh mˇ˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ maˇ diˇ nui ma cawˆ miˇ˗a lehˇ ehˇ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a. Aˬ yawꞈ yawˬ ha˗euˬ noeˬ jeˬ noeˬ kawˆ hawˇ˗eu dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ ya laˆ paˇ˗awˇ, yawˬ ha˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ ya byehˇ dzeh˗eu uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ ya dehꞈ caw˗eu meh. (Yeˬ. 33:14-16) Aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ dzehˬ˗eu jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ˗eu jeˬ muiˬ kʼoꞈ laˇ ni jahˇ˗eu heu meh. Aˬ dui yawˬ ha gʼoeˇ˗eu cawˬ tiˬ gʼaˬ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗euˬ lehˇ ya siˬ naˇ, aˬ jeˬ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ cawˬ neh mˇ lehˬ˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ laˆ zaꞈ˗eu leh jeh naˇ, yawˬ ha˗euˬ cawˬ˗ahˇ deuˬ˗eu tehꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ mawˇ jiˇ˗eu miˇ neh, aˬ dui aˇ naˆ ni laˆ zaꞈ˗eu leh jeh kʼawꞈ, tiˬ jeˬ˗iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ˗a. (Dawˬ. 5:21, 22) Aˬ dui aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ maˇ diˇ caw ba nehˬ mawꞈ meh lehˇ ehˇ nehˬ˗eu heu neh, aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ maˬ ehˇ nehˬ naˇ, aˬ dui ya ehˇ nehˬ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, maˇ diˇ caw ba nehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. w21.10 7 ¶19-21

Yeˬsuˇ aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ dzaw geuꞈ nya˗eu meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ Yeˬsuˇ ‘zaˬ kʼaˆ tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ oe˗euˬ meh’ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Piˆ. 2:7) Muiˬ˗eu zaˬ kʼaˆ deuˬ naˇ baw leˬ myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ jaˆ ni hawˇ˗eu nui kʼahˇ shiˇ ni leh jeh˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ zaˬ kʼaˆ pyeuꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ ni dehꞈ mawꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ ya naˇ haˬ˗eu meh. ‘Ngaˇ aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ nui ma aˇ naˆ ni keuˆ˗eu nya? Huiˬ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ laˆ luiˆ laˆ buˇ˗eu gʼaˇ duˬ tsawˇ haˬ loˬ ngeh maˬ ehˇ, Bawˬdzaˬnymˇ˗ahˇ laˆ saˆ˗eu gʼaˇ duˬ tsawˇ haˬ loˬ ngeh maˬ ehˇ, kawˇ ma˗ehˇ caw ba nehˬ miˇ˗a laˬ?’ Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ laꞈ kʼoeˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ˗eu loˬ˗eu tiˬ jeˬ na˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ kʼawꞈ leh jeh mawꞈ˗eu nui ma maˬ ahˇ naˇ, gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ guiˬ lahˬ yaw muiˬ˗ehˇ ya shaˇ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗awˇ, “nui ma keuˆ ni maˬ ehˇ, Miˬyehˇ˗euˬ nui kʼahˇ mˇ nya ni maˬ ehˇ” caw ba nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ ya shaˇ˗eu meh.—Piˆ. 2:13. w22.02 23 ¶9-11

Yeˬsuˇ shaˬ zahˬ aˇ yamˬ˗ahˇ kʼawꞈ nahˬ yu ni gʼeh˗awˇ, gaˇ kahˇ dahˇ˗eu heu neh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu meh. (Tehˬ. 11:29, 30) Yaw jeˬ ma jeˬ, Piˇniˇshaˆ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ˗ahˇ laˆ saˆ nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ tahˬ shaˇ ngeh, Yeˬsuˇ dahˬ beh ngeh aˬ yawꞈ neh shaˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ nehˬ˗aˬ. Ehˇ kʼawꞈ aˇ nah naˇ nui jah kʼaˆ dui dui gaˇ ya mawˇ˗awˇ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ laˆ saˆ taˬ nehˬ˗euˬ meh. (Tehˬ. 15:22-28) Yeˬsuˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ kʼawꞈ, ehˇ paˬ˗ehˇ tsaˬ laˇ naˇ maˬ mehˬ maˬ tsoˆ ni maˬ jawˇ˗a. Tiˬ poˆ na yaw tsehˆ tsehˆ lehˇ mˇ˗eu heu neh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Beˬtuˆluˆ Yeˬsuˇ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui kʼahˇ maˬ bi mˇ˗eu gʼaˇ duˬ laˆ tsoeˬ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗euˬ mehˬ shi dehˬ nehˬ˗euˬ meh. (Kuˆ. 8:32, 33) Yeˬsuˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ, Beˬtuˆluˆ˗euˬ daˬ ahˬ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Beˬtuˆluˆ˗ahˇ dzaw nehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, gʼaˬ kʼehˇ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ saˇ tiˇ biꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Teu ngeh Beˬtuˆluˆ daˬ ui cuiˆ ga˗iˇ˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗euˬ meh. Aˬ dui yawˬ ha gaˬ˗eu deuˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ naˇ, tiˬ poˆ na dawˇ coe ni ya ehˇ laˇ˗eu kʼawꞈ baw˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ jahˇ ngeh, Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗awˇ, nahˬ yu ni ya gʼeh˗eu meh. w22.03 11 ¶12-13

Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ja ceuˬ ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Ceuˬ. 34:1) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˬ cawˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗eu heu neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ja ceuˬ˗eu ma. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ja ceuˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu nui ma ya ahˇ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ dui˗ahˇ mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ yamˬ yuˇ˗awˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ ja ceuˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ gʼawˬ mya ni jaˆ laˇ˗eu meh. Tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ heu ngehˬ˗ehˇ dzehˬ “Miˬyehˇ˗ahˇ ja ceuˬ˗eu” muiˬ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, “kʼaˬ meh mehˬ boeˬ neh lawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh.” Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ maˬ shaˇ mi naˆ˗ehˇ aˬ jeˬ jeˇ shaˇ˗eu lehˇ jeˬ hu yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu loꞈ˗ehˇ, maˬ tsaꞈ gaˬ˗iˇ mi naˆ˗ehˇ jiˇ puˬ le˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ ngehˬ˗eu lehˇ jeˬ hu yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ˗ehˇ “Miˬyehˇ˗ahˇ ja ceuˬ” mawꞈ˗eu ma. Teu miˇ neh aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ yaw zoˇ zoˇ lehˇ tsaꞈ gaˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. w22.03 21-22 ¶8