1921 Dzeuˇ laꞈ˗euˬ tiˬ yaˇ kʼoꞈ˗ahˇ

Kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ

Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ mˇ byah nya˗eu gʼaˇ duˬ, kʼaˬ duˬ ni ya gʼeh˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ nahˬ yu ni gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ “laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ” ya tsaꞈ gaˬ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ ni, “muiˇ˗eu deuˬ˗ahˇ guiˇ deuˆ gʼaˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ keuˆ le luꞈ meh lehˇ” jiˇ ya tsaꞈ gaˬ˗eu miˇ neh meh.

Kehˇnaˬdaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Jawˬ Hehˇliˬ Hawˇsuiꞈ˗kiˬ laˆ tsoeˬ laˆ˗eu jeˬ jaˆ kʼawꞈ, kʼaˬ duˬ ni tsaꞈ gaˬ˗euˬ meh. 1921 kʼoꞈ jawˇ la yamˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ zahˇ mehˬ˗eu saˬ laˬ tiˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ Hawˇsuiꞈ˗kiˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ “Aˇ nyaꞈ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ aˇ nyaꞈ nui ma tsaˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma. Gaˇ kawˆ tiˬ kawˆ na˗ahˇ nui ma maˬ tsaˬ kʼawꞈ tiˬ jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. Aˇ nyaꞈ yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ daˆ leꞈ ma” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ toˆ˗eh ˇmaˬ pyeuꞈ˗aˬ. Mehˇ nmˇ Hawˇsuiꞈ˗kiˬ “Nga nyaꞈ tiˬ kʼehˇ laˇ kʼehˬ ya ngehˬ cawˬ˗euˬ tehꞈ siˬ, aˬ yawꞈ laˇ gʼoˆ piˬ tehˬ kʼaˆ leꞈ˗euˬ miˇ neh, laˇ gʼoˆ jiˇ paˆ˗iˇ maˬ siˬ lehˇ noeˬ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh.

Saˬlaˬ teu gʼaˬ ngaˬ˗ahˇ “Ka li zaˬ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh maˬ tsaꞈ gaˬ˗iˇ de” lehˇ ehˇ laˇ˗eu meh. Teu ngeh mehˇ nmˇ Hawˇsuiꞈ˗kiˬ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ ehˇ kʼoꞈ ni, aˬ yawꞈ nui ma laꞈ kʼoeˇ “Ngaˇ Ka li zaˬ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ luꞈ maˬ heu lehˇ noeˬ luꞈ˗eu meh.”

Nyaˆ taꞈ nah naˇ zahˇ mehˬ˗eu saˬ laˬ teu gʼaˬ, aˬ yawꞈ uˬ duˬ tahˬ nymˇ˗ahˇ mehˬ luꞈ ngeh, mehˇ nmˇ Hawˇsuiꞈ˗kiˬ˗ahˇ ngehˬ doeˇ˗eu meh. Mehˇ nmˇ Hawˇsuiꞈ˗kiˬ ehˇ˗eu “Zahˇ mehˬ˗eu saˬ laˬ teu gʼaˬ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ˗ahˇ jawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ ngaˬ˗ahˇ yahˇ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ meuˬ heu meuˬ laꞈ kʼoeˇ neh, ngaˇ˗aˬ kʼaˇ doeˇ˗eu jaˬ myawꞈ myawꞈ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ, shiˇ˗eu tsaˬ ngaˇ lehˇ jiˇ paˇ ehˇ˗eu meh.” Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maˬ guˆ ni tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ˗euˬ miˇ neh, muiˬ˗eu jeˬ za˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Teu ngeh ngaˇ tsaꞈ gaˬ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Tiˬ deuˬ na ngaˬ˗ahˇ ‘Nawˇ˗aˬ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ ngaˇ’ lehˇ ehˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ tiˬ jeˬ na loˬ naˇ ehˇ de, caw ba nehˬ ma lehˇ paˇ ehˇ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh.

Yawˬ haˇ yawˬ ha hawˇ˗eu nymˇ jiˇ nehˬ˗ehˇ Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ

Nui ma ahˇ˗eu deuˬ˗ahˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ Deuˬ Goˇdeuˇ Eꞈa lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ jahˇ doˆ˗awˇ, teu laꞈ kʼoeˇ Jaˇliꞈ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw nya˗eu lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ ahˇ˗eu meh. Teu laꞈ kʼoeˇ aˬ da aˬ ma hawˇ˗eu zaˬ deuˬ ja sawˇ nya˗eu Jaˇliꞈ˗ahˇ neh dawˬ kʼoꞈ za nya˗eu naˇ haˬ˗eu jeˬ ahˇ˗eu meh. Aˬ da aˬ ma deuˬ “zaˬ deuˬ˗ahˇ teu laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu naˇ haˬ˗eu jeˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˇ, Jaˇliꞈ˗ahˇ neh dawˬ kʼoꞈ poˆ za ni caw ba nehˬ˗eu meh.” Kʼoeˇ naˇ teu laꞈ kʼoeˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗eu naˇ haˬ˗eu jeˬ jiˇ ahˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, “Jaˇliꞈ˗aˬ sahˬ boꞈ paˇ dmˬ yaw nyiˇ aˇ myaˆ dmˬ ahˇ˗eu nga?” Kʼoeˇ naˇ naˇ haˬ˗eu jeˬ nui deuˬ jiˇ ahˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, “Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ ngaˇ laˬ?” Heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu naˇ haˬ˗eu jeˬ heu naˇ, zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ kʼaˬ duˬ ni tsaꞈ gaˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh.

Kʼoeˇ naˇ teu laꞈ kʼoeˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ui cuiˆ na siˬ nya taˬ˗euˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, Jaˇliꞈ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu naˇ haˬ˗eu jeˬhawˇ˗eu dawˬ kʼoꞈ ahˇ˗eu meh. Dawˬ kʼoꞈ teu naˇ Jaˇliꞈ dzaw˗eu paˇ dmˬ (Gaˬ laˬ pyuˇ dawˬ) lehˇ ehˇ˗eu dahˬ beh˗euˬ dmˬ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ meh. Paˇ dmˬ teu˗ahˇ neh gʼawˬ mya heˇ gʼaˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ 1921 kʼoꞈ, Tseˇ nyiꞈ siˬ ba la 21 nah˗ahˇ˗euˬ Deuˬ Goˇdeuˇ Eꞈ lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ˗ahˇ gaˇ kawˆ teu nyiˬ kawˆ˗ahˇ maˬ paˇ zmˬ daˆ leꞈ ma lehˇ ehˇ˗euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh?

Paˇ dmˬ yaw shuiꞈ

Aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu mehˇ nmˇ deuˬ, Jaˇliꞈ dzaw zaˬ yaw shuiꞈ deuˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ beh˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ yawꞈ kawˆ yawꞈ˗ehˇ yaw muiˬ˗ehˇ pyehˆ tseˇ˗eu loˬ nga lehˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh 1921 kʼoꞈ, Tseˇ tiꞈ siˬ ba la˗ahˇ Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ deuˇ˗mˬ lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ jahˇ doˆ˗euˬ meh. Paˇ dmˬ teu˗ahˇ nui ma ahˇ˗awˇ yuˇ˗eu deuˬ yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu dzaw nymˇ˗ahˇ daˆ˗iˇ mawꞈ naˇ, jaˇ laˇ dawˆ nya˗eu meh. Teu naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Miˬyehˇ neh tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ bi dehꞈ gʼeh˗eu lehˇ noeˬ taˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya siˬ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Paˇ dmˬ teu˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw˗eu nga?

Tiˬ gʼaˬ gʼaˬ sahˬ boꞈ paˇ dmˬ teu˗ahˇ yuˇ ngeh myaˆ pyawˬ aˬ geu taꞈ˗ahˇ ya gui˗eu lehˇ ehˇ nehˬ taˬ˗euˬ sahˬ boꞈ aˇ taꞈ yaw tiˇ tiˇ lehˇ za˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ nyaˆ taꞈ jaw˗ahˇ aˬ yawꞈ neh gui taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ naˇ haˬ˗eu jeˬ ahˇ˗eu dzaˇ˗i yaw tiˇ tiˇ lehˇ gʼeh˗eu sahˬ boꞈ aˇ taꞈ paˇ za˗awˇ, sahˬ boꞈ aˇ taꞈ teu˗euˬ laꞈ kʼoeˇ jiˇ leˇ dzaˬ˗ahˇ nyaˆ taꞈ jaw aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ya gui˗eu lehˇ jiˇ paˇ ehˇ nehˬ taˬ˗euˬ meh.

Dzaw zaˬ deuˬ tseˇ nyiꞈ jaw byah ni yawˬ jaw na luꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ peh jaˆ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ neh sahˬ boꞈ aˇ taꞈ yaw shuiꞈ za˗eu meh. Myaˬ tiˬ paˆ naˇ sahˬ boꞈ aˇ taꞈ teu˗ahˇ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ maˬ ngeuˇ naˇ, iˇ kahˇ doe ni maˬ tsaꞈ gaˬ˗iˇ nya˗eu deuˬ sha nehˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ kʼahˬ Miˇ˗uˇgʼoeˬ gahˬ kaˬ Peˬsiˬgʼoeˬniˬ˗yaˬ meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Ehˬnaˬ Gawˇneuˬ, “Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ deuˇ˗mˬ paˇ dmˬ doˆ le nyaˬ lehˇ˗aˬ, jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu ngaˬ˗euˬ aˇ yuiꞈ Teˬ jiˇ yawˬ jaw na luꞈ naˇ haˬ˗eu jeˬ ahˇ˗eu sahˬ boꞈ aˇ taꞈ biꞈ nehˬ˗eu heu neh, tsaꞈ gaˬ nya laˇ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Dzaw˗eu gʼaˬ paˇ dmˬ teu dzaw jiˇ ngeh aˬ yawꞈ Jaˇliꞈ dzaw daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ iˇ˗eu meh.

Ya mˇ daˆ leꞈ˗eu lehˇ gʼeh˗eu gaˇ deuˬ

Teu kʼoꞈ jiˇ leˇ dzaˬ˗ahˇ mehˇ nmˇ Joˇsehꞈ Laˇdeuˇpawˬ aˇ muˇ yawˬ muˇ na luꞈ˗ahˇ sahˬ boꞈ aˇ taꞈ tiˬ taꞈ sha nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “tsuiꞈ nui kʼoꞈ naˇ yawˬ kʼoꞈ yawˬ naˆ maˬ tseˇ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ mˇ huiˬ nya dzehˬ˗awˇ, tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ caw ba nehˬ nya dzehˬ˗euˬ meh lehˇ” ehˇ˗awˇ, “Mehˬ shi paw ya mˇ˗eu gaˇ gʼawˬ mya ni jaˆ˗a siˬ, aˬ cawˬ˗ahˇ jiˇ gaˇ heu˗ahˇ mˇ laˇ ni caw ba nehˬ luꞈ˗uˇ” lehˇ paˇ ehˇ˗eu meh. Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ mehˇ nmˇ Joˇsehꞈ Laˇdeuˇpawˬ neh biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw ngaˬ˗aˇ lehˇ maˇ jawˆ ni siˬ laˇ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, 1922 kʼoꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ yaw beh naˆ maˬ tseˇ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ kʼaˬ duˬ ni tsaꞈ gaˬ˗euˬ miˇ neh meh.