Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ, Miˬyehˇ˗euˬ huiˬ dui dui˗eu laꞈ sawˬ

1, 2. (a) Nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ poeˬ baw˗eu laꞈ sawˬ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? (b) Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ laꞈ kʼoeˇ neh, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ aˬ jeˬ miˇ neh huiˬ dzehˬ˗eu nga?

Nawˬ neh za haw˗euˬ laꞈ sawˬ laꞈ kʼoeˇ neh muiˬ dzehˬ˗eu aˬ jeˬ˗a? Aˇ poeˬ baw˗eu laꞈ sawˬ aˇ poeˬ kʼaˆ˗eu maˬ loˬ˗a. Nawˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ˗awˇ nawˇ loˬ˗eu laꞈ sawˬ pyeuꞈ naˇ, laꞈ sawˬ teu hmˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ nawˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui tehꞈ˗a.

² Miˬyehˇ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ laꞈ sawˬ gʼawˬ mya jeˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Teu laꞈ kʼoeˇ neh huiˬ dzehˬ˗awˇ loˬ dzehˬ˗eu tiˬ jeˬ jaˆ meh. Heu kawˆ˗ahˇ, aˬ dui mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ Ka li bi oe˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ dzaw ma. (Maꞈtehˬ 20:28-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu nga lehˇ, Yeˬsuˇ bi ka kʼoꞈ le˗euˬ gaˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu meh.

Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ aˬ jeˬ nga?

3. Tsawˇ haˬ zaˬ aˬ jeˬ miˇ neh shiˇ˗eu nga?

³ Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ heu naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ iˬ baˇ hawˇ˗eu shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh bi buˬ iˇ˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ neh lehˬ hmˬ nehˬ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ meh. (Eˇpeˇsu 1:7) Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ, aˬ jeˬ miˇ neh loˬ˗eu nga lehˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, dzeuˇ yaꞈ˗euˬ yaw myaˬ heˇ kʼoꞈ˗ahˇ Eˬdeˬ yaˇ kmˇ laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ yaꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ siˬ nya˗eu loˬ meh. Dahˬ beh˗euˬ aˬ da aˬ ma, Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ iˬ baˇ mˇ˗euˬ miˇ neh ya shiˇ˗euˬ meh. Aˬ dui kʼawꞈ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗euˬ iˬ baˇ za˗euˬ miˇ neh ya shiˇ˗eu meh.—Dzaw lahˬ 9˗ahˇ haw.

4. Aˬdaˬ aˬ suˇ gʼaˬ nga? Aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

⁴ Yeˬhawˇbaˬ dahˬ beh˗euˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu Aˬdaˬ˗ahˇ poeˬ dui dui˗eu tiˬ jeˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Teu˗aˬ, byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ meh. Byah kuꞈ˗eu nui ma hawˇ˗eu gʼawˇ mawˇ˗aˬ, naˇ˗eu, mawˬ iˇ˗eu, shiˇ˗eu maˬ loˬ˗a. Yeˬhawˇbaˬ Aˬdaˬ˗ahˇ beh˗euˬ miˇ neh, Aˬdaˬ˗euˬ Aˬda pyeuꞈ meh. (Luˇkaꞈ 3:38) Yeˬhawˇbaˬ Aˬdaˬ nehˬ˗ehˇ aˬ myah luꞈ ngehˬ cawˬ meh. Aˬdaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ ya mˇ˗eu lehˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ˗awˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ biꞈ nehˬ˗euˬ meh.—Aˇdahˬbeh˗eu 1:28-30; 2:16, 17.

5. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ Aˬdaˬ˗ahˇ “Miˬyehˇ˗ahˇ duˇ ni beh˗euˬ” lehˇ ehˇ˗eu teu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

⁵ Miˬyehˇ Aˬdaˬ˗ahˇ “aˬ yawꞈ˗ahˇ duˇ ni beh˗euˬ meh.” (Aˇdahˬbeh˗eu 1:27) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ duˇ˗eu nui noeˬ nui duˇ dawˆ ahˇ nehˬ˗euˬ meh. Teu˗aˬ, gaˬ˗eu jeˬ, zaˬ siˬ nui gahˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ, baoˬ heu deuˬ pyeuꞈ meh. Miˬyehˇ Aˬdaˬ˗ahˇ caˆ mawˇ kawˇ loꞈ˗ehˇ beh˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a. Muiˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu maˬ muiˬ˗eu jeˬ yawˬ ha naꞈ˗i bi tseˇ˗euˬ meh. Aˬdaˬ Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ law nmˇ˗aˬ, Baˬlaˬdiˇsuˆ˗ahˇ aˬ myah luꞈ ya jawˇ˗eu meh.

6. Aˬdaˬ Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ naˇ haˬ ngeh, aˬ jeˬ jeˇ smˇ iˇ˗euˬ nga? Heu, aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ deuˬ laˇ˗euˬ nga?

⁶ Aˬdaˬ Miˬyehˇ dawˬ˗ahˇ maˬ naˇ haˬ ngeh, shiˇ gaˇ keuˆ ni yaˇ kʼaˬ daˇ gaˇ ya daˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ, byah kuꞈ˗eu dehꞈ ziˇ, Baˬlaˬdiˇsuˆ jawˇ duˬ heu deuˬ smˇ iˇ˗euˬ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 3:17-19) Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ Miˬyehˇ dawˬ˗ahˇ maˬ naˇ haˬ˗eu lehˇ tseˇ˗euˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ nyaꞈ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ˗euˬ meh. Aˬdaˬ “baˬ da neh miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ iˬ baˇ keuˆ le˗awˇ, iˬ baˇ kʼoeˇ baˬ da neh shiˇ˗eu jeˬ keuˆ le˗euˬ meh. Shiˇ˗eu jeˬ kʼoeˇ tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ luꞈ kʼoeˇ taˆ keuˆ le˗euˬ meh.” (Loˇmaˆ 5:12) Aˬdaˬ iˬ baˇ mˇ ngeh, aˬ dui˗ahˇ keuˆ ni iˬ baˇ hawˇ˗eu shiˇ˗eu jeˬ˗euˬ zaˬ kʼaˆ bi geuꞈ˗eu lehˇ “ahˬ”˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 7:14) Aˬ dui noeˬ tmˬ˗eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ mehˬ loˇ? Jaˆ˗eu duˬ meh.

7, 8. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ, aˬ jeˬ nga?

⁷ Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ, aˬ jeˬ nga? Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ, heu nyiˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗eu meh. (1) Tsawˇ haˬ˗ahˇ bi pyehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ jeˬ paˬ˗ahˇ zeuˇ kʼoꞈ˗eu aˇ poeˬ pyeuꞈ meh. (2) Dehˬ kaˬ nehˬ˗eu, maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ jeˬ paˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, ya biꞈ˗eu aˇ poeˬ pyeuꞈ meh.

⁸ Aˬdaˬ iˬ baˇ mˇ˗euˬ miˇ neh, aˬ dui ya shiˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ neh laˆ cawˆ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ biꞈ tsehˆ nya˗eu tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ jawˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ hawˇ˗eu shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh buˬ iˇ nya ni, lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ, aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗awˇ, heu gaˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ˗ahˇ za ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ dzaw ma.

Yeˬhawˇbaˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ nehˬ

9. Aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ loˬ˗eu nga?

⁹ Aˬdaˬ neh laˆ cawˆ˗euˬ byah kuꞈ˗eu dehꞈ ziˇ˗euˬ aˇ poeˬ biꞈ tsehˆ nya˗eu gʼaˬ maˬ jawˇ˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh? Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ iˬ baˇ zaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh meh. (Ja ceuˬ 49:7, 8) Byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ neh tehꞈ˗ehˇ ka kʼoꞈ nya˗eu meh. Yeˬsuˇ Aˬdaˬ neh laˆ cawˆ˗euˬ byah kuꞈ˗eu dehꞈ ziˇ loꞈ˗ehˇ ahˇ˗eu miˇ neh, tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ “ka kʼoꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ gʼawˇ mawˇ biꞈ dah˗euˬ meh.”—1 Tiˆmoˇseˬ 2:6.

10. Yeˬhawˇbaˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ nehˬ˗euˬ nga?

¹⁰ Yeˬhawˇbaˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ nehˬ˗euˬ nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ gaˬ dui dui˗eu Zaˬmaˇ miˇ tsaˬ˗ahˇ bi oe˗euˬ meh. Zaˬmaˇ heu gʼaˬ Yeˬsuˇ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ neh beh beh beh˗euˬ gʼaˬ jiˇ pyeuꞈ meh. (1 Yoˇhaˬ 4:9, 10) Yeˬsuˇ nui ma keuˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda hawˇ˗eu mˬ taˆ jawˇ duˬ byehˇ dzeh yaꞈ˗euˬ meh. (Piˇliˇpiˆ 2:7) Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ mˬ kʼoeˇ taˆ neh miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ bi jawˇ le˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ, Yeˬsuˇ iˬ baˇ maˬ ahˇ˗eu byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ lehˇ dehꞈ le˗euˬ meh.—Luˇkaꞈ 1:35.

11. Tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ka kʼoꞈ nya˗eu nga?

¹¹ Aˇ dahˬ beh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Aˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ naˇ haˬ ngeh, tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗euˬ byah kuꞈ˗eu dehꞈ ziˇ smˇ jiˇ˗euˬ meh. Nyaˆ taꞈ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ baˬ da neh Aˬdaˬ˗euˬ oeˬ paˬ oeˬ ma deuˬ˗ahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh bi buˬ iˇ nya meh loˇ? Bi buˬ iˇ nya meh. (Loˇmaˆ 5:19-ahˇ gui.) Yeˬsuˇ iˬ baˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ mˇ haw˗aˬ, aˬ dui˗ahˇ ka kʼoꞈ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ yawꞈ˗euˬ byah kuꞈ˗eu dehꞈ ziˇ lawˇ nehˬ˗euˬ meh. (1 Gawˇliˬtu 15:45) Aˬ yawꞈ˗euˬ byah kuꞈ˗eu dehꞈ ziˇ Aˬdaˬ˗euˬ oeˬ paˬ oeˬ ma deuˬ˗ahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh bi buˬ iˇ nya meh.—1 Gawˇliˬtu 15:21, 22.

12. Yeˬsuˇ aˬ jeˬ miˇ neh shaˬ zahˬ teu naˆ naˆ˗ehˇ gʼeh gaˇ daˬ˗euˬ nga?

¹² Yeˬsuˇ maˬ shiˇ mi naˆ˗ehˇ, aˬ yawꞈ neh ya daˬ˗euˬ shaˬ zahˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ yahˬ caˆ neh bi juiꞈ˗awˇ, zeuˇ liˬ˗ahˇ bi taꞈ tehˬ˗awˇ, naˇ dui dui˗eu laꞈ kʼoeˇ shiˇ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 19:1, 16-18, 30) Yeˬsuˇ aˬ jeˬ miˇ neh teu naˆ naˆ˗ehˇ ya daˬ˗euˬ nga? Tsawˇ haˬ zaˬ kʼehˬ gaˇ kʼaˆ gaˇ ya daˬ naˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ byehˇ dzeh meh lehˇ Saˬdaˬ ehˇ˗euˬ miˇ neh meh. Ehˇ kʼawꞈ, byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ kʼehˬ dui kʼaˆ dui dui gaˇ ya daˬ kʼawꞈ, Miˬyehˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ nya meh lehˇ Yeˬsuˇ mˇ mawˇ yaꞈ˗euˬ meh. Shaˇ noeˬ haw sheˇ, Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ aˇ naˆ ni nui kʼahˇ shiˇ˗eu nga lehˇ.—Dawˬdaˬ 27:11; Dzaw lahˬ 15˗ahˇ haw.

13. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ aˇ poeˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗euˬ nga?

¹³ Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗euˬ nga? Poeˬ dui dui˗eu byah kuꞈ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ gʼawˇ mawˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗ahˇ, a nehˬ˗euˬ meh. A.D. 33 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ˗euˬ Niˬsaˬ ba la 14 ngeh nah˗ahˇ, Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ muiˇ˗eu deuˬ neh bi sehꞈ˗euˬ meh. (Heˬbyehˇ 10:10) Smˬ nah byah laˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ tsawˇ haˬ˗euˬ gʼawˇ mawˇ neh maˬ ngeuˇ˗eu, yaw sahˇ˗euˬ gʼawˇ mawˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ gaˇ neh naˇ, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda jawˇ gaˇ gʼoꞈ daˆ leˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ neh ka kʼoꞈ˗eu jeˬ pyeuˬ˗eu byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ˗euˬ poeˬ˗eu dehꞈ ziˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ˗euˬ meh. (Heˬbyehˇ 9:24) Nymˬ˗mˇ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ aˇ poe biꞈ dzeuˇ˗euˬ miˇ neh, aˬ dui iˬ baˇ hawˇ˗eu shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh buˬ iˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za˗euˬ ma.—Loˇmaˆ 3:23, 24-ahˇ gui.

Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ neh za˗eu jeˬ

14, 15. Aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ bi pyehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

¹⁴ Miˬyehˇ neh biꞈ laꞈ˗euˬ poeˬ˗eu laꞈ sawˬ, nymˬ˗mˇ neh aˬ dui˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ hawˇ˗eu mehˬ hu paw aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ nga lehˇ haw iˇ ma.

¹⁵ Aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ pyehˬ nehˬ. Aˬ dui aˬ myah luꞈ yaw muiˬ jeˬ tehꞈ˗ehˇ mˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ aˬ dui ngehˬ lehˬ, mˇ lehˬ nya meh. (Gawˇlawˇsehˇ 1:13, 14) Aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ bi pyehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga? Yawˬ ha neh mˇ bahˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˇ diˇ noeˬ poˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ nui ma nahˬ yu ni Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ya tahˬ shaˇ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ laꞈ˗eu yaw duˬ baw meh.—1 Yoˇhaˬ 1:8, 9.

16. Siˬ nya˗eu nui ma shawˇ jehˆ ni bi gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

¹⁶ Siˬ nya˗eu nui ma shawˇ jehˆ ni gʼeh. Aˬ dui˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma mˇ bahˬ ngaˇ lehˇ ehˇ laˇ ngeh, aˬ dui nui ma maˬ saˇ ni pyeuꞈ laˇ˗awˇ, gʼaˬ baˬ laˇ, aˇ poeˬ maˬ baw nya lehˇ noeˬ laˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, teu neh taˬ bi gʼaˬ leˇ. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ iˬ baˇ shaˇ pyehˬ naˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˇ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ laꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. (Heˬbyehˇ 9:13, 14) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu aˬ dui gʼaˬ baˬ˗eu jeˬ˗ahˇ bi ja nehˬ mawꞈ meh. (Heˬbyehˇ 4:14-16) Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ za meh.

17. Yeˬsuˇ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ shiˇ˗euˬ miˇ neh, aˬ dui aˬ jeˬ za˗euˬ nga?

¹⁷ Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu noeˬ tmˬ jeˬ za. “Iˬ baˇ˗euˬ aˇ poeˬ˗aˬ shiˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh. Eh kʼawꞈ Miˬyehˇ neh yawꞈ ngehꞈ˗ehˇ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ˗aˬ, . . . Yeˬsuˇ Ka li laꞈ kʼoeˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ pyeuˬ˗eu meh.” (Loˇmaˆ 6:23) Yeˬsuˇ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ shiˇ˗euˬ miˇ neh, aˬ myah luꞈ yaw muiˬ jawˇ saˇ doˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ ya dehꞈ gʼeh meh. (Pah mehˬ˗eu 21:3, 4) Heu za ni, aˬ dui aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nmˇ?

18. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

¹⁸ Tiˬ gʼaˬ na nawˇ ya leˇ˗eu laꞈ sawˬ biꞈ laꞈ naˇ, laˬ kʼaˬ aˇ naˆ ni cehˇ laˇ nya lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ loꞈ˗ehˇ poeˬ˗eu laꞈ sawˬ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jaˆ˗a. Heu˗euˬ gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Yoˇhaˬ 3:16-ahˇ “Miˬyehˇ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ kʼawꞈ biꞈ nehˬ leꞈ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ biꞈ nehˬ gaˇ keuˆ ni gaˬ˗eu meh. Yeˬsuˇ kʼawꞈ nui ma keuˆ˗awˇ, lawˇ nehˬ˗euˬ miˇ neh, aˬ dui˗ahˇ gaˬ ngaˇ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 15:13) Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ laꞈ sawˬ heu, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ nawˬ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ meh lehˇ jah nya meh.—Gaˬlaˬtiˆ 2:20.

19, 20. (a) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ cawˬ, aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ nya˗eu nga? (b) Yeˬsuˇ˗euˬ ka kʼoꞈ jeˬ˗ahˇ jah ma lehˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya mˇ mawˇ˗eu nga?

¹⁹ Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ ya dzaw gʼaˬ˗euˬ meh. Nawˇ aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ nya˗eu nga? Maˬ siˬ nya˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ aˬ dui maˬ gaˬ nya˗a. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni jahˇ nya meh lehˇ Yoˇhaˬ 17:3-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Nawˇ Miˬyehˇ˗ahˇ siˬ nya laˇ naˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ laˇ˗awˇ, Miˬyehˇ nui kʼahˇ shiˇ ni mˇ mawꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ pyeuꞈ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh, Jaˇliꞈ dzaw˗eu heu neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni jahˇ˗awˬ.—1 Yoˇhaˬ 5:3.

²⁰ Yeˬsuˇ˗euˬ ka kʼoꞈ jeˬ˗ahˇ jah˗eu gaˇ kawˆ mˇ mawˇ. Jaˇliꞈ˗ahˇ “Zaˬmaˇ˗ahˇ kʼaˇ jah˗eu tsawˇ haˬ˗aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za˗eu meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 3:36) Jah ma lehˇ mˇ mawˇ˗eu lehˇ ehˇ heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Yeˬsuˇ neh mehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ mˇ caw gaˇ ehˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 13:15) Yeˬsuˇ˗ahˇ jah ma lehˇ ehˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ, aˬ dui tiˬ jeˬ na ya mˇ mawˇ˗eu meh. Yaˬkoˆ 2:26-ahˇ “mˇ˗eu shaˇ˗eu jeˬ maˬ ahˇ˗eu jah˗eu jeˬ, . . . yaw shiˇ meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.

21, 22. (a) Yeˬsuˇ shiˇ˗euˬ gaˇ noeˬ keuˆ mehˬ bawˬ˗ahˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh iˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? (b) Gaˇ kawˆ 6 hawˇ˗eu 7-ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗eu nga?

²¹ Yeˬsuˇ shiˇ gaˇ noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ uiˬ leˇ. Yeˬsuˇ dehꞈ saˬ saˬ ngeh miˇ, aˬ yawꞈ shiˇ˗euˬ gaˇ noeˬ keuˆ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ˗awˬ, lehˇ aˬ dui˗ahˇ ehˇ taˬ yaꞈ˗euˬ meh. Ehˇ loꞈ˗ehˇ, nga maꞈ yawˬ kʼoꞈ na luꞈ jahˇ luꞈ ma. Mehˬ bawˬ heu hmˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ shiˇ gaˇ noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ lehˇ kuˇ˗eu ma. (1 Gawˇliˬtu 11:20) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ byah kuꞈ dehꞈ ziˇ lawˇ nehˬ gaˇ aˬ dui˗ahˇ bi noeˬ taˬ mawꞈ meh. “Ngaˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗awˬ” lehˇ aˬ yawꞈ ehˇ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 22:19-ahˇ gui.) Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ nawˇ iˇ naˇ, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ nui gaˬ˗ahˇ maˬ ngehˇ˗aˬ lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Dzaw lahˬ 16˗ahˇ haw.

²² Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ, aˬ dui neh za˗euˬ laꞈ sawˬ laꞈ kʼoeˇ poeˬ dzehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (2 Gawˇliˬtu 9:14, 15) Poeˬ˗eu laꞈ sawˬ heu, shiˇ dzeuˇ˗euˬ tsawˇ haˬ yaw myaˬ lam gʼaˬ˗ahˇ kʼawꞈ gaˇ dahˇ tsoeˬ meh. Aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ nya˗eu lehˇ Gaˇ kawˆ 6 hawˇ˗eu 7˗ahˇ ja sawˇ ma.