Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 7
Dawˬ caˇ 15 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Zaˬyo aˬ yuiꞈ˗ahˇ ja ceuˬ
Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ˗eu nga?
“Nawˇ maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ.”—Ja ceuˬ 130:4, Miˇ shuiꞈ dawˬ paˇ Jaˇliꞈ.
Yaw muiˬ˗ehˇ ya haw˗eu tsahˇ
Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Teu naˇ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh.
1. Ngaˇ nawˬ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ ma lehˇ ehˇ ngeh, teu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga lehˇ gʼoˆ shaw˗eu aˬ jeˬ miˇ neh maˬ awˬ˗eu nga?
Nawˇ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ˗ahˇ ngehˬ deuˬ mˇ deuˬ nehˬ ngeh, aˬ yawꞈ nawˬ˗ahˇ “Ngaˇ nawˬ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ ma” lehˇ ehˇ laˇ naˇ, nawˬ˗ahˇ nui ma aˇ naˆ ni saˇ laˇ˗eu nya? Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ toˆ˗ehˇ ehˇ˗eu teu naˇ maˇ diˇ naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Teu naˇ aˬ yawꞈ nawˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ kʼoꞈ mawꞈ˗eu miˇ neh nga laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ, pyeuꞈ dzeuˇ yaꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ paˇ ngehˬ kʼoꞈ mawꞈ˗eu miˇ neh nga laˬ? Tsawˇ haˬ deuˬ ngaˇ nawˬ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ ma lehˇ ehˇ ngeh, dawˬ tsuiꞈ yaw myaˬ jeˬ lehˇ doˆ laˇ nya˗eu meh.
2. Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ ehˇ taˬ˗euˬ nga? (Ehˇ lahˬ˗ahˇ jiˇ haw.)
2 Yeˬhawˇbaˬ neh iˬ baˇ pyehˬ˗euˬ jeˬ˗aˬ, maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ zaˬ neh iˬ baˇ pyehˬ˗euˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ maˬ duˇ leˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗iˬ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nya˗a. Ja ceuˬ˗eu sahˬ boꞈ boꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ “Nawˇ maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ˗eu miˇ neh, tsawˇ haˬ deuˬ nawˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh.a (Ja ceuˬ 130:4, MS) Yeˬhawˇbaˬ “maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ” nehˬ laꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗euˬ meh. Jaˇliꞈ boꞈ˗eu deuˬ Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ pyehˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh Heˬbyehˇ dawˬ tiˬ dawˬ neh zmˬ taˬ˗euˬ meh. Teu naˇ tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ zmˬ˗eu dawˬ pyeuꞈ meh.
3. Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ aˬ dui iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ beu gaˇ˗eu nga? (Iˇsaˬyaˇ 55:6, 7)
3 Yeˬhawˇbaˬ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ ngeh kʼoeˇ gʼaˬ˗euˬ iˬ baˇ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ siˆ shawˇ nehˬ jiˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ tiˬ poˆ paˇ cawˬ kʼoꞈ laˇ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ maˇ diˇ pyehˬ nehˬ jiˇ˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a.—Iˇsaˬyaˇ 55:6, 7-ahˇ gui.
4. Maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ heu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu lehˇ gʼoˆ shaw laˇ ni Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?
4 Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ tsawˇ haˬ zaˬ iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ maˬ duˇ naˇ, aˬ dui maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu lehˇ gʼoˆ shaw nya ngaˇ laˬ? Yeˬhawˇbaˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu lehˇ siˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ dui gaˇ kawˆ teu˗ahˇ heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ haw ma. Sheu cehˆ taˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ gaˇ kawˆ heu deuˬ naˇ, aˬ dui iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ biˬ dzeh jiˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ tiˬ poˆ paˇ jaˆ kʼoꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. Aˬ dui sheu cehˆ taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ teu deuˬ˗ahˇ haw ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗awˇ maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dzehˬ laˇ˗eu meh.
Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ yuˇ dzeh
5. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ lehˇ ehˇ ngeh aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?
5 Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ iˬ baˇ˗ahˇ kʼaˆ behˆ yaw kah nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh. Sahˬ paˬ Daˬbiˇ yawˬ ha˗euˬ iˬ baˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ “iˬ baˇ myaˬ˗eu uˬ duˬ pymˬ˗awˇ, maˬ daˬ coeˇ ni kah dui dui nya” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 38:4) Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu deuˬ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗eu meh. (Ja ceuˬ 25:18; 32:5) Heˬbyehˇ dawˬ laꞈ kʼoeˇ “iˬ baˇ pyehˬ˗eu” lehˇ ehˇ˗eu heu dawˬ˗ahˇ aˬ myah myah naˇ “baꞈ diˇ˗eu” maˬ ngeuˇ naˇ “yuˇ gʼeh˗eu” lehˇ dawˬ tsuiꞈ jaˆ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ ngeh, aˬ dui˗euˬ baꞈ pu˗ahˇ baꞈ daˆ taˬ˗euˬ kah dui dui˗eu kʼaˆ behˆ baꞈ dzeh gʼeh gaˇ duˇ˗eu meh.
“Iˬ baˇ pyehˬ nehˬ” (Ja ceuˬ 32:5)
6. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ aˇ mah kaˬ gaˇ biˬ dzeh gʼeh˗eu nga?
6 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ kaˬ dui dui gaˇ biˬ dzeh˗euˬ lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu sheu cehˆ taˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ dzaˇ˗i tiˬ hmˬ paˇ jaˆ˗a siˬ. Ja ceuˬ 103:12-ahˇ “Aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ, mˬ dzeˇ miˇ dzeˇ sha dzeh˗eu meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Mˬ dzeˇ miˇ dzeˇ heu naˇ, kaˬ dui dui˗eu miˇ neh nahˇ ma doˆ kʼehˬ hawˇ˗eu ga kʼehˬ tiˬ gaˇ maˬ tahˬ dzoeˇ laˇ nya˗a. Tiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ neh ya ehˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ aˬ dui maˬ noeˬ doˆ coeˇ gaˇ keuˆ ni kaˬ dui dui gaˇ biˬ dzeh gʼeh˗eu meh. Heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ laꞈ˗eu lehˇ bi jah ziꞈ laꞈ˗eu meh.
“Mˬ dzeˇ miˇ dzeˇ sha dzeh” (Ja ceuˬ 103:12)
7. Jaˇliꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nga lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ nga? (Miˇkaˬ 7:18, 19)
7 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ biˬ dzeh dzeuˇ˗euˬ gaˇ neh teu˗ahˇ paˇ noeˬ taˬ nga siˬ laˬ? Maˬ, maˬ noeˬ taˬ˗a. Sahˬ paˬ Heˬsaˬgiˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ “ngaˬ˗euˬ iˬ baˇ dawˬ tawˆ pyehˬ dzeh nehˬ laꞈ˗euˬ meh” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 38:9, 17) Heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ deuˬ˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ myaˆ˗ahˇ maˬ paˇ mawˇ laˇ gaˇ keuˆ ni biˬ dzeh gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. “Yeˬhawˇbaˬ ngaˇ iˬ baˇ maˬ mˇ haw˗euˬ loꞈ˗ehˇ sawˇ nehˬ laꞈ˗eu meh” lehˇ jiˇ yuˇ paˇ nya˗eu meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ Miˇkaˬ 7:18, 19-ahˇ kʼaˆ kʼaˆ ni paˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. (Gui.) Teu gaˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ iˬ ma laˆ shaˆ dawˬ dah˗ahˇ sha dzeh tehꞈ˗a lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Gaˇ hu saˇ ka˗ahˇ naꞈ dui dui˗eu iˬ ma laˆ shaˆ˗ahˇ biˬ dzeh˗euˬ myawˬ deuˬ tiˬ jeˬ gʼeh neh˗iˬ maˬ paˇ yuˇ kʼoꞈ daˆ laꞈ nya˗eu meh.
“Ngaˬ˗euˬ iˬ baˇ dawˬ tawˆ pyehˬ dzeh nehˬ” (Iˇsaˬyaˇ 38:17)
“Nga maꞈ˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ nawˇ tsawˬ nawˬ nawˬ˗awˇ, iˬ ma laˆ shaˆ dawˬ dah sha ha dzeh” (Miˇkaˬ 7:19)
8. Aˬ dui aˬ jeˬ jeˇ ya siˬ laꞈ˗euˬ nga?
8 Sheu cehˆ taˬ˗euˬ aˇ baˇ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ ngeh tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ paˇ noeˬ taˬ˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui nui ma cawˆ cawˆ˗ehˇ jawˇ˗eu maˬ paˇ loˬ meh. Daˬbiˇ “Yaw lehˬ yaw ca ngehˇ jiˇ nehˬ˗awˇ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, aˇ naˆ ni guiˬ lahˬ huiˬ˗eu nga. Yawˬ ha˗euˬ iˬ baˇ dawˬ tawˆ luꞈ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ pyehˬ nehˬ˗euˬ gʼaˬ, aˇ naˆ ni guiˬ lahˬ huiˬ˗eu nga” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Loˇmaˆ 4:7, 8) Maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, heu loꞈ˗ehˇ gʼeh gaˇ ehˇ˗eu meh.
Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ tsiˬ shawˇ
9. Yeˬhawˇbaˬ aˇ naˆ keuˆ ni iˬ baˇ pyehˬ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ zmˬ taˬ˗euˬ nga?
9 Yeˬhawˇbaˬ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ deuˬ˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ neh tsiˬ shawˇ˗euˬ lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, sheu cehˆ˗eu jeˬ dzaˇ˗i tiˬ kawˆ˗ahˇ zmˬ taˬ˗euˬ meh. Teu naˇ iˬ baˇ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ tsiˬ shawˇ nehˬ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu meh. Teu miˇ neh iˬ baˇ zaˬ deuˬ muiˬ laˇ shawˇ laˇ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 51:7; Iˇsaˬyaˇ 4:4; Yeˬlaˬmiˇ 33:8) Yeˬhawˇbaˬ “Naw maꞈ˗euˬ iˬ baˇ neˇ tseuˆ ni gʼeh kʼawꞈ, saˬ laˬ naˆ maˬ tseˇ pyuˇ laˇ tehꞈ˗a. Naw maꞈ˗euˬ iˬ baˇ shiˬ loꞈ˗ehˇ neˇ kʼawꞈ, yawˇ zaˬ caꞈ hm loꞈ˗ehˇ bi ba laˇ ma” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 1:18) Aˬ myah myah naˇ saˬ paˇ˗ahˇ doeˬ yaw neˇ lehꞈ leˇ naˇ, laˆ shawˇ˗eu shaˬ dui dui meh. Teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ shawˇ jehˆ ni laˆ shawˇ nehˬ nya˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.
“Naw maꞈ˗euˬ iˬ baˇ neˇ tseuˆ ni gʼeh kʼawꞈ, saˬ laˬ naˆ maˬ tseˇ pyuˇ laˇ” (Iˇsaˬyaˇ 1:18)
10. Yeˬhawˇbaˬ aˇ naˆ keuˆ ni iˬ baˇ pyehˬ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ paˇ zmˬ taˬ nga siˬ?
10 Dzeuˇ yaꞈ˗euˬ kawˆ˗ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ iˬ baˇ heu naˇ dziˇ dzoˆ˗ahˇ duˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 6:12; Luˇkaꞈ 11:4) Teu miˇ neh aˬ dui iˬ baˇ kʼaˇ mˇ ngeh dziˇ dzoˆ myaˬ˗eu taꞈ˗ehˇ myaˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dziˇ dzoˆ daˆ dui dui˗eu meh. Ehˇ kʼawˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ ngeh dziˇ dzoˆ sawˇ shuˇ nehˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ neh iˬ baˇ pyehˬ nehˬ dzeuˇ˗euˬ iˬ baˇ dziˇ dzoˆ˗ahˇ maˬ paˇ bi tsoeˬ meh. Dziˇ dzoˆ pyehˬ shuˇ nehˬ laꞈ ngeh aˬ dui˗ahˇ saˇ lehˆ ni gʼeh laˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ ngeh aˬ dui˗ahˇ saˇ lehˆ ni shiˬ keuˇ ni gʼeh laˇ˗eu meh.
“Nawˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ laꞈ” (Maꞈtehˬ 6:12)
11. Aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ siˆ dzeh˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh gaˇ ehˇ˗eu nga? (Gʼaˬkʼehˇ 3:19)
11 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ dziˇ dzoˆ˗ahˇ sawˇ shuˇ nehˬ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, siˆ dzeh tsehˆ tsehˆ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 3:19-ahˇ gui.) Dziˇ dzoˆ sawˇ shuˇ nehˬ˗eu heu naˇ, dziˇ dzoˆ˗euˬ sahˬ boꞈ aˇ taꞈ˗ahˇ keuˬ byawꞈ nehˬ˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ keuˬ byawꞈ nehˬ˗euˬ kʼawꞈ ni dziˇ dzoˆ daˆ˗eu sahˬ boꞈ aˇ mawˇ mawˇ laˇ˗a siˬ. Ehˇ kʼawꞈ siˆ dzeh˗eu jeˬ naˇ teu loꞈ˗ehˇ maˬ duˇ˗a. Gaˇ hu ba sahˬ boꞈ kahˬ˗euˬ dzaˇ uiˇ naˇ, miˬ dzaˇ hawˇ˗eu aˇ bawˇ aˇ dziˬ uˬ taꞈ, iˇ cuꞈ lehˇ laˆ keuˬ˗awˇ jahˇ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh boꞈ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ aˬ˗eu kʼmˬ maˬ joˆ daˬ neh kʼawꞈ siˆ dzeh nya˗eu meh. Teu miˇ neh ‘siˆ dzeh’ lehˇ ehˇ ngeh tiˬ jawˇ, dziˇ dzoˆ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ boꞈ taˬ haw˗euˬ loꞈ˗ehˇ siˆ dzeh gaˇ ehˇ˗eu meh. Teu miˇ neh dziˇ dzoˆ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ daˆ haw˗euˬ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ˗iˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ mˇ haw˗euˬ loꞈ˗ehˇ sawˇ nehˬ laꞈ˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a.—Ja ceuˬ 51:9.
“Naw maꞈ˗euˬ iˬ baˇ bi pyehˬ nehˬ” (Gʼaˬkʼehˇ 3:19)
12. Mˬ dmˇ lawˬ˗iˇ jeˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ gaˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga?
12 Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ pyehˬ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ dzaˇ˗i tiˬ kawˆ paˇ jaˆ˗a siˬ. Yeˬhawˇbaˬ “Mˬ dmˇ lawˬ˗iˇ˗eu loꞈ˗ehˇ nawˬ˗euˬ iˬ baˇ ngaˇ siˆ shawˇ gʼaˬ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 44:22) Mˬ dmˇ lawˬ˗iˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ ngeh aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ maˬ paˇ mawˇ laˇ ni pyeuꞈ˗iˇ˗eu meh.
“Mˬ dmˇ lawˬ˗iˇ˗eu loꞈ˗ehˇ nawˬ˗euˬ iˬ baˇ ngaˇ siˆ shawˇ gʼaˬ˗euˬ ma” (Iˇsaˬyaˇ 44:22)
13. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ ngeh aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh laˇ˗eu nga?
13 Sheu cehˆ taˬ˗euˬ jeˬ heu˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ dzeuˇ ngeh, aˬ dui aˇ dzehˬ dzeuˇ ni nui ma cawˆ cawˆ˗ehˇ jawˇ˗eu maˬ paˇ loˬ meh. Yeˬsuˇ˗euˬ shiˬ baˬ da neh iˬ baˇ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ tsoeˬ shuˇ nehˬ jiˇ shaw˗euˬ meh. Teu miˇ neh dziˇ dzoˆ maˬ daˆ haw˗euˬ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ˗iˇ˗euˬ meh. Iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗eu meh.
Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ kʼoꞈ
Mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗euˬ miˇ neh aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ kʼoꞈ nya laˇ (Aˇ deuˆ 14-ahˇ haw)
14. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ meh lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh jah ziꞈ nya˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
14 Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ maˇ diˇ pyehˬ nehˬ˗euˬ miˇ neh, aˬ dui aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ kʼoꞈ laˇ nya˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni nui ma cawˆ cawˆ˗ehˇ jawˇ˗eu maˬ paˇ loˬ meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui ma naˇ naˇ˗ehˇ jawˇ gaˇ, aˬ dui˗ahˇ kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ deuˇ taˬ˗euˬ gaˇ, guˆ˗eu maˬ loˬ˗a. Yeˬhawˇbaˬ teu loꞈ˗ehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ jahˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jah ziꞈ nya˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ bawˇlawˇpeh Yeˬlaˬmiˇ˗ahˇ neh tiˬ tiˆ “Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ ngaˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ yaw lehˬ ngaˇ maˬ paˇ noeˬ taˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Yeˬlaˬmiˇ 31:34) Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ jiˇ dawˬ heu˗ahˇ ngehˬ keuˆ˗awˇ, ‘Ngaˇ [Yeˬhawˇbaˬ] aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ iˬ baˇ maˬ paˇ noeˬ taˬ ma’ lehˇ ehˇ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 8:12, YB18) Heu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ maˇ diˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?
“Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ yaw lehˬ ngaˇ maˬ paˇ noeˬ taˬ ma” (Yeˬlaˬmiˇ 31:34)
15. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ deuˬ˗ahˇ maˬ paˇ noeˬ taˬ ma lehˇ ehˇ ngeh aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?
15 Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ “noeˬ taˬ” lehˇ ehˇ˗eu heu dawˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ na˗ahˇ noeˬ keuˆ, noeˬ mawˇ gaˇ tehꞈ˗ehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Laꞈ keuˆ˗iˇ gaˇ jiˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ dzeˇ bi taꞈ tehˬ taˬ˗euˬ haiˬ˗eu tsawˇ haˬ kʼoeˇ gʼaˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ “Yeˬsuˇ˗oˇ, nawˇ Sahˬ paˬ loꞈ˗ehˇ zaꞈ le ngeh, ngaˬ˗ahˇ taˬ ngehˇ nehˬ laꞈ” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 23:42, 43) Haiˬ˗eu tsawˇ haˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ taˬ ngehˇ nehˬ laꞈ lehˇ tehꞈ˗ehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Tiˬ jeˬ paˬ mˇ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yeˬsuˇ neh ngehˬ kʼoꞈ nehˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ haw ngeh, Yeˬsuˇ mehˬ hu paw haiˬ˗eu tsawˇ haˬ heu gʼaˬ˗ahˇ laˆ dehꞈ nehˬ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ maˬ paˇ noeˬ taˬ ma lehˇ ehˇ ngeh, aˬ yawꞈ neh iˬ baˇ pyehˬ nehˬ dzeuˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaˇ kʼaˬ maˬ paˇ daˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh.
16. Maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ neh za˗euˬ buˬ˗iˇ law˗iˇ˗eu jeˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ nga?
16 Maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ neh za˗euˬ buˬ˗iˇ law˗iˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw˗eu gʼaˇ duˬ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ dzaˇ˗i tiˬ kawˆ˗ahˇ paˇ zmˬ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh “iˬ baˇ˗euˬ zaˬ kʼaˆ” pyeuꞈ luꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ˗euˬ miˇ neh, aˬ dui ʻiˬ baˇ laꞈ kʼoeˇ buˬ˗iˇ law˗iˇ˗euˬʼ zaˬ kʼaˆ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ duˇ˗eu meh. (Loˇmaˆ 6:17, 18; Pah mehˬ˗eu 1:5) Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ laꞈ ngeh aˬ dui ya buˬ ya law˗iˇ˗euˬ zaˬ kʼaˆ tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu ma.
“Naw maꞈ˗ahˇ iˬ baˇ laꞈ kʼoeˇ bi buˬ bi law˗iˇ” (Loˇmaˆ 6:18)
17. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗eu jeˬ, laˆ saˆ taˬ nehˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu nga? (Iˇsaˬyaˇ 53:5)
17 Iˇsaˬyaˇ 53:5-ahˇ gui. Sheu cehˆ taˬ˗euˬ aˇ saˬ saˬ˗eu kawˆ˗ahˇ haw kaˇ˗euˇ. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui iˬ baˇ zaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh shiˇ nya˗eu naˇ gawˇ daˬ taˬ˗euˬ tsawˇ haˬ˗ahˇ duˇ meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ bi kamˇ shiˇ le˗euˬ miˇ neh aˬ dui naˇ gawˇ teu taˬ leˇ shaw˗euˬ loꞈ˗ehˇ duˇ leˇ taˬ˗euˬ meh. (1 Beˬtuˆluˆ 2:24) Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ baˬ da neh aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ kʼoꞈ laˇ˗euˬ meh. Kʼaˆ˗eu naˇ gawˇ naˇ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ laˆ saˆ taˬ nehˬ ngeh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ paˇ za kʼoꞈ˗eu miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu ma.
“Naˇ˗eu gawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ daˬ˗euˬ miˇ neh, aˬ dui jawˇ saˇ doˆ laˇ” (Iˇsaˬyaˇ 53:5)
Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗eu miˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za
18. Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ jeˇ ya siˬ˗euˬ nga? (“Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ aˬ joˆ˗ehˇ pyehˬ˗eu nga?” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.)
18 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ jeˇ ya siˬ˗euˬ nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ ngeh aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ maˬ mˇ haw˗euˬ tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ sawˇ˗eu meh. Yaˇ kʼaˬ jiˇ maˬ paˇ daˇ meh. Teu miˇ neh aˬ dui mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ neh iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗eu jeˬ heu naˇ, laꞈ sawˬ pyeuꞈ meh. Laꞈ sawˬ heu naˇ, aˬ dui za geuˇ˗eu miˇ neh maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh biꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Loˇmaˆ 3:24.
19. (a) Aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? (Loˇmaˆ 4:8) (b) Aˬ dui nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗eu nga?
19 Loˇmaˆ 4:8-ahˇ gui. Yeˬhawˇbaˬ “maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ˗eu” miˇ neh aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a. (Ja ceuˬ 130:4, MS) Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh iˬ baˇ bi pyehˬ mawꞈ naˇ, aˬ dui ya mˇ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ jiˇ jaˆ˗eu meh. Yeˬsuˇ “naw maꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ naˇ, mˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ˗eu naw maꞈ˗euˬ Aˬda kʼawꞈ, naw maꞈ neh mˇ bahˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ laꞈ˗aˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 6:14, 15) Teu miˇ neh aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ aˬ cawˬ˗ahˇ iˬ baˇ ya pyehˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Gaˇ kawˆ heu nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma.
Dawˬ caˇ 46 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ
a Yaw beh˗euˬ Heˬbyehˇ dawˬ laꞈ kʼoeˇ “iˬ baˇ pyehˬ˗eu” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ heu naˇ, iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ gʼawˬ mya jeˬ jaˆ kʼawꞈ, maˇ diˇ iˬ baˇ pyehˬ˗eu jeˬ naˇ tiˬ jeˬ tehꞈ˗ehˇ jaˆ˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. Aˬ cawˬ˗euˬ Jaˇliꞈ yaw myaˬ dmˬ˗ahˇ Ja ceuˬ 130:4-ahˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu beu gaˇ˗eu jeˬ heu˗ahˇ yaw maˇ maˇ lehˇ maˬ yuˇ paˇ taˬ˗euˬ kʼawꞈ, Miˇ shuiꞈ dawˬ paˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ naˇ maˇ jawˆ ni dawˬ yuˇ paˇ taˬ˗euˬ heu naˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.