Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 15
Dawˬ caˇ 30 Ngaˬ˗euˬ Aˬda ngaˬ˗euˬ Miˬyehˇ hawˇ˗eu ngaˬ˗euˬ cawˬ
“Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ peh ya jawˇ˗eu jeˬ” aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ muiˬ dui dui
“Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ peh ya jawˇ˗eu jeˬ ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ muiˬ dui dui nya.”—Ja ceuˬ 73:28.
Yaw muiˬ˗ehˇ ya haw˗eu tsahˇ
Aˬ dui Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ nya˗eu nga? Toˆ˗ehˇ naˇ aˬ jeˬ muiˬ˗eu jeˬ za˗eu nga?
1-2. (a) Tiˬ gʼaˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga? (b) Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗eu nga?
Nawˇ gʼoeˇ dui dui˗eu cawˬ jawˇ ma laˬ? Aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ deˬ? Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ aˇ yamˬ biꞈ˗awˇ cawˬ cawˬ ngeh jawˇ, aˬ yawꞈ aˬ jeˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ luꞈ˗eu, aˬ jeˬ ya leˇ˗eu maˬ ya leˇ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ˗euˬ dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ˗ahˇ haw mawˇ nya laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ leˇ˗eu meh.
2 Tiˬ gʼaˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ naˇ, aˇ yamˬ biꞈ˗awˇ cawˬ ya cawˬ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ jiˇ aˇ yamˬ ya zmˬ˗eu meh. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ nya˗eu nga lehˇ ja sawˇ˗awˇ, toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ aˬ jeˬ muiˬ˗eu jeˬ za˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma. Aˬ dui˗euˬ kʼaˇ muiˬ˗eu cawˬ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh muiˬ˗eu nga lehˇ jeˬ hu haw ma.
3. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ˗eu lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh shaˇ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?
3 Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu heu naˇ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ muiˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu ma. Ehˇ kʼawꞈ aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ mawꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 63:6-8) Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui dzaˇ dzaˬ yaw muiˬ˗ehˇ dzaˬ˗eu, mui niˇ gʼaˬ˗eu, yaw muiˬ˗ehˇ yuꞈ dehˆ˗eu, iˇ cuꞈ dawˇ˗eu, heu deuˬ naˇ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ muiˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu ma. Ehˇ kʼawꞈ yaw myaˬ gʼaˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ˗eu uˬ taꞈ, yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ haw saˆ˗a. Aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ˗eu deuˬ naˇ, teu˗ahˇ mˇ caw˗awˇ yawˬ haˇ yawˬ ha haw saˆ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ muiˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu ma. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ mawꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh.—Ja ceuˬ 119:27-30.
4. Ja ceuˬ 73:28-ahˇ Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗euˬ gʼaˬ aˬ jeˬ ehˇ˗eu nga?
4 Ja ceuˬ 73:28-ahˇ gui. Ja ceuˬ 73-ahˇ boꞈ˗euˬ teu gʼaˬ Miˬyehˇ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma laꞈ kʼoeˇ dawˬ caˇ paw mˇ˗eu Leˬbiˇ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ uˬ duˬ tahˬ laꞈ˗euˬ yaw myaˬ kʼoꞈ byah laˇ˗euˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ yawˬ ha˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, “Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ peh ya jawˇ˗eu” heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ˗eu lehˇ saˇ tiˇ biꞈ˗eu meh. Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ naˇ aˬ jeˬ muiˬ˗eu jeˬ za˗eu nga?
“Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ peh ya jawˇ˗eu” laˬ kʼaˬ cehˇ
5. (a) Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ naˇ aˬ jeˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu nga? (b) Dawˬdaˬ 2:6-16-ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ muiˬ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw piˇ nehˬ˗eu nga?
5 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ˗ehˇ gʼoeˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 65:4) Aˬ jeˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ, Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ pyeuꞈ˗eu Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ aˬ dui mˇ caw ngeh tiˬ jawˇ muiˬ˗eu jeˬ za˗eu meh. Nui noeˬ nui duˇ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ deuˬ laˇ˗eu maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, yaw lehˬ maˬ mˇ ni maˬ ehˇ, haw piˇ nehˬ laꞈ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 2:6-16-ahˇ gui.) Teu miˇ neh Jaˇliꞈ˗ahˇ “zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ˗ahˇ poˆ mawˇ˗awˇ, noeˬ siˬ noeˬ mawˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ za˗euˬ tsawˇ haˬ, guiˬ lahˬ huiˬ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Dawˬdaˬ 3:13.
6. Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗eu gʼaˬ aˬ jeˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ maˬ paˇ cehˇ˗euˬ nga?
6 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ cawˬ deuˬ jiˇ nui ma cawˆ˗awˇ noeˬ shaˬ˗eu aˇ yamˬ jaˆ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Ja ceuˬ 73-ahˇ boꞈ˗euˬ gʼaˬ maˬ muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ noeˬ laˇ˗awˇ laˬ kʼaˬ maˬ cehˇ ni pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Miˬyehˇ hawˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ˗ahˇ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗eu deuˬ dehꞈ dzaˬ gaˇ ya mawˇ ngeh myaˆ naˆ˗eu meh. Yaw haiˬ yaw doeˇ tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ˗eu nui ma huiˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ saˇ doˆ˗awˇ, tiˬ jeˬ˗iˬ noeˬ shaˬ˗eu maˬ jaˆ ni pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ deuˬ jaˆ taꞈ˗ehˇ jaˆ laˇ dzehˬ gaˇ haw haw˗ehˇ myaˆ naˆ˗eu meh. (Ja ceuˬ 73:3-7, 12) Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu tiˬ jeˬ˗iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ nga lehˇ noeˬ laˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ nui ma cawˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ “Toˆ˗ehˇ ngeuˇ naˇ, ngaˇ iˬ baˇ maˬ pi yaw muiˬ yaw shawˇ shawˇ˗ehˇ dehꞈ˗eu, aˬ jeˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ ta” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Ja ceuˬ 73:13.
7. Nui ma nyiˇ nui ma cawˆ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ nui ma saˇ laˇ nya˗eu nga? (Sahˬ boꞈ baˆ kʼoˆ˗euˬ aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
7 Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗euˬ gʼaˬ nui ma nyiˇ nui ma cawˆ luꞈ kʼawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ ‘uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma˗ahˇ uˇ leˇ˗euˬ’ meh. Teu ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ laˆ tsaˬ laˆ dawˇ nehˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 73:17-19) Aˬ dui teu˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga? Aˬ dui nui ma nyiˇ nui ma cawˆ ngeh aˬ dui˗euˬ kʼaˇ muiˬ˗eu cawˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ siˬ nya ngaˇ lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Teu miˇ neh aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ paˬ nga lehˇ ya siˬ˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ neh biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ hawˇ˗eu aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ neh za˗euˬ gʼaˬ heu naˇ nui ma nyiˇ nui ma cawˆ˗eu jeˬ jaˆ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ˗eu jeˬ myaˬ dui dui luꞈ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗awˇ nui ma bi saˇ laˇ˗eu meh.—Ja ceuˬ 94:19.a
Ja ceuˬ 73-ahˇ boꞈ˗euˬ Leˬbiˇ tsawˇ haˬ Miˬyehˇ˗euˬ “uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma˗ahˇ” yawꞈ luꞈ (Aˇ deuˆ 7-ahˇ haw)
“Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ peh ya jawˇ˗eu” dehꞈ ziˇ aˇ poeˬ baw˗awˇ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ
8. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu miˇ neh aˬ jeˬ˗euˬ guiˬ lahˬ paˇ za nga siˬ?
8 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu miˇ neh za˗eu guiˬ lahˬ dzaˇ˗i nyiˬ jeˬ paˇ jaˆ˗a siˬ. Dahˬ beh˗eu jeˬ naˇ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ aˇ poeˬ baw laˇ˗eu meh. Nyiˬ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ, mehˬ hu paw˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ ziꞈ dah ni gʼeh laˇ˗eu meh. (Yeˬlaˬmiˇ 29:11) Aˬ dui gaˇ kawˆ teu˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ haw kaˇ˗euˇ.
9. Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ naˇ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ baw˗eu nga?
9 Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ siˬ nya naˇ dehꞈ ziˇ aˇ poeˬ baw laˇ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni Miˬyehˇ jawˇ meh lehˇ maˬ jah˗a. Tsawˇ haˬ zaˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ lehˇ maˬ siˬ nya˗eu uˬ taꞈ, tiˬ nah tsawˇ haˬ zaˬ heu ya byoˆ˗iˇ jiˇ meh lehˇ noeˬ luꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui naˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ neh “Miˬyehˇ aˬ diˇ jawˇ˗eu gaˇ kawˆ hawˇ˗eu, aˬ yawꞈ˗ahˇ kʼaˇ poˆ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu” gaˇ kawˆ siˬ nya taˬ˗euˬ ma. (Heˬbyehˇ 11:6) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ bi tahˬ˗eu lehˇ beh taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ ngeh aˬ yawꞈ neh beh taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.—Dawˬmehˬmehˬ˗eu 10:12, 13.
10. Ja ceuˬ 37:29-ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼoe˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ nga?
10 Mehˬ hu paw˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni gaˇ mˇ ma, sheuˬ dahˬ dzaˬ˗awˇ za baw ma, mawˬ˗iˇ ngeh zmˬ˗eu gʼaˇ duˬ pyuˇ laˆ uiˬ taˬ ma, lehˇ heu myaˆ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ mehˬ hu paw nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Miˬyehˇ aˬ jeˬ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ lehˇ maˬ siˬ nya˗a. Ehˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ pyeuꞈ˗eu aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ noeˬ tmˬ˗awˇ gʼoe˗eu ma. (Ja ceuˬ 25:3-5; 1 Tiˆmoˇseˬ 6:17) Aˬ dui neh cawˬ cawˬ taˬ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ jah˗awˇ, gʼoe˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ maˇ diˇ byah laˇ meh lehˇ jiˇ nui ma taˬ˗eu ma. Aˬ dui mehˬ hu paw˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh Baˬlaˬdiˇsuˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ uˬ duˬ ya tahˬ gaˇ keuˆ ni noeˬ keuˆ˗eu ma.—Ja ceuˬ 37:29-ahˇ gui.
11. Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu baˬ da neh aˬ jeˬ muiˬ˗eu jeˬ za˗eu nga? Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ ni leh jeh ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu nga?
11 Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu baˬ da neh za˗eu guiˬ lahˬ nui jeˬ paˇ jaˆ˗a siˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu deuˬ iˬ baˇ mˇ˗euˬ kʼawꞈ, maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ naˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 1:18) Teu miˇ neh iˬ baˇ˗euˬ kʼaˆ behˆ yaw kah˗ahˇ daˬ daˬ˗ehˇ maˬ paˇ ya shaˬ meh. (Ja ceuˬ 32:1-5) Kʼoeˇ naˇ aˬ dui aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ ni leh jeh ngeh Yeˬhawˇbaˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 23:15) Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu baˬ da neh za˗eu guiˬ lahˬ nui jeˬ˗ahˇ nawˇ noeˬ doˆ laˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Toˆ˗ehˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ leˇ ni aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga?
“Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ peh” aˬ joˆ˗ehˇ jawˇ daˆ leꞈ nya˗eu nga?
12. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ jeˇ jahˇ˗euˬ nga?
12 Nawˇ iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗euˬ Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ tsaˬ tsaˬ ni leh jeh yaꞈ˗euˬ meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ ya siˬ˗euˬ ma. Aˬ dui neh mˇ˗euˬ iˬ baˇ gʼaˇ duˬ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ jah ziꞈ laˇ˗euˬ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ehˇ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu ma. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ ya jahˇ daˆ leꞈ˗eu jeˬ jaˆ˗eu meh.—Gawˇlawˇsehˇ 2:6.
13. Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ ya jahˇ˗eu smˇ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?
13 Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ jeˇ ya jahˇ˗eu nga? (1) Jaˇliꞈ gui˗awˇ ya pyehˆ tseˇ daˆ leꞈ˗eu meh. Jaˇliꞈ gui ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ dawˬ pehˬ deuˬ˗ahˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ bi mˇ mawꞈ˗eu nga lehˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ caw nya˗eu nga lehˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ aˇ pyaˇ daˬ˗awˇ gui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. (Eˇpeˇsu 5:15-17) (2) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui gaˬ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗eu nga lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗awˇ nui jah ziꞈ dzehˬ laˇ ni ya jahˇ˗eu meh. (3) Yeˬhawˇbaˬ bye˗eu jeˬ˗ahˇ ya bye˗awˇ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ mˇ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ maˬ cawˬ ni ya yahˇ˗eu meh.—Ja ceuˬ 1:1; 101:3.
14. 1 Gawˇliˬtu 10:31-ahˇ haw ngeh, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ nya˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
14 1 Gawˇliˬtu 10:31-ahˇ gui. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ leˇ˗eu jeˬ mˇ˗eu heu jiˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ leˇ˗eu jeˬ lehˇ ehˇ ngeh tiˬ jawˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ mˇ˗eu, mehˬ bawˬ˗ahˇ˗iˇ˗eu heu myaˆ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ dawˇ coe ni mˇ ngeh maˬ ehˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ biꞈ ngeh maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. (2 Gawˇliˬtu 8:21; 9:7) Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh biꞈ taˬ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ˗eu ziˇ˗ahˇ jiˇ aˇ poeˬ bi taˬ baw mawꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui yaw tsaˬ tsaˬ lehˇ dzaˬ˗awˇ dawˇ˗awˇ, yaw muiˬ jawˇ saˇ doˆ ni dehꞈ˗eu heu neh ziˇ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ mˇ mawˇ ngeh ziˇ biꞈ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ leˇ˗eu meh. Ciˇ liˇ cawˇ lawˇ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ laˬ kʼaˬ cehˇ ni leh jeh naˇ aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh.—Luˇkaꞈ 16:10.
Saiˬgehˬ, lawˬ liˬ yeuꞈ˗eu zahˇ˗ahˇ caw teh˗eu, mawˇ do˗ahˇ mui cawˬ˗eu, shiˬ shaˬ˗ahˇ muiˬ ni dzaˬ˗eu dawˇ˗eu, aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba˗eu, heu deuˬ mˇ˗eu heu neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ nya (Aˇ deuˆ 14-ahˇ haw)
15. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ cawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi mˇ nehˬ mawꞈ˗eu nga?
15 Yeˬhawˇbaˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ hawˇ˗eu maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu tsawˇ haˬ maˬ tseˇ paˆ ni gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 5:45) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ jiˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ bi mˇ mawˇ mawꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ “aˬ cawˬ˗ahˇ ja bu ja doeˇ˗eu jeˬ maˬ mˇ˗ehˇ, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ cawˬ cawˬ taꞈ˗eu uˬ taꞈ, tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ kʼoeˇ taˆ nui ma nahˬ yu ni taˬ˗awˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Tiˇtuˆ 3:2) Teu miˇ neh aˬ dui yawˬ ha nehˬ˗ehˇ jah˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ˗eu deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ maˬ noeˬ teˬ, maˬ haw teˬ. (2 Tiˆmoˇseˬ 2:23-25) Aˬ dui aˬ myah luꞈ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ ngeh tiˬ jawˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ leˇ˗eu meh.
Mˇ lehˬ˗euˬ kʼawꞈ “Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ peh” jawˇ nya
16. Ja ceuˬ 73-ahˇ boꞈ˗euˬ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?
16 Tiˬ poˆ na mˇ lehˬ˗euˬ baˬ da neh Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ maˬ paˇ gʼoeˇ leˇ nya miˇ˗a lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Ja ceuˬ 73-ahˇ boꞈ˗euˬ gʼaˬ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ haw˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˇ sahˬ tiꞈ tiꞈ˗iˬ law miˇ˗a. Ngaˬ˗euˬ jah˗eu nui ma byoˆ shaw˗iˬ law miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 73:2) Aˬ yawꞈ “ngaˇ nui kʼahˇ maˬ shiˇ˗ehˇ shaˬ ngeh, jeˬ zaˬ tiˬ mawˇ loˆ ni tehꞈ˗ehˇ pyeuꞈ˗awˇ, nawˬ˗ahˇ maˬ siˬ duˬ nya nya” lehˇ jiˇ paˇ ehˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 73:21, 22) Ehˇ kʼawꞈ Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗euˬ teu gʼaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ yaw lehˬ baˬ da neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ maˬ paˇ gaˬ ngaˇ, iˬ baˇ maˬ paˇ pyehˬ nehˬ ngaˇ lehˇ noeˬ ngaˇ laˬ?
17. (a) Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗euˬ gʼaˬ nui ma nyiˇ nui ma cawˆ ngeh aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga? (b) Aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
17 Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗euˬ gʼaˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ maˬ paˇ gaˬ ngaˇ˗a lehˇ noeˬ˗euˬ naˇ kʼawꞈ tiˬ kʼehˬ noeˬ˗euˬ tehꞈ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ shaˬ dui dui ngeh kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu loˬ nga lehˇ ha geuꞈ˗eu miˇ neh meh. Aˬ yawꞈ “Ehˇ kʼawꞈ, aˬ myah luꞈ nawˬ˗euˬ dawˬ peh ngaˇ jawˇ˗awˇ, ngaˬ˗euˬ aˬ laꞈ˗ahˇ nawˇ tuˆ tehˬ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Nawˇ ngaˬ˗ahˇ mehˬ˗awˇ tsoˆ˗awˇ sheuˬ gʼeh˗eu laꞈ kʼoeˇ, aˇ saˬ saˬ laˇ ngeh nawˇ ngaˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ nehˬ laꞈ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 73:23, 24) Aˬ dui jiˇ nui jah gʼaˬ baˬ ngeh maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ dui neh mˇ˗euˬ yaw lehˬ baˬ da neh nui ma nyiˇ nui ma cawˆ ngeh lo guˇ loꞈ˗ehˇ duˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe nya meh. (Ja ceuˬ 73:26; 94:18) Aˬ dui yaw lehˬ mˇ˗euˬ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ “iˬ baˇ pyehˬ˗eu” gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ deuˇ taˬ˗euˬ lehˇ nui ma taˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ gʼoꞈ laˇ nya meh. (Ja ceuˬ 86:5) Aˬ dui nui ma nyiˇ nui ma cawˆ luꞈ dui dui ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu meh.—Ja ceuˬ 103:13, 14.
Nui jah gʼaˬ baˬ ngeh yaw beh naˆ maˬ tseˇ aˇ yamˬ biꞈ˗awˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu, mehˬ bawˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ iˇ˗eu, heu neh Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ ni leh jeh (Aˇ deuˆ 17-ahˇ haw)
“Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ peh” aˬ myah luꞈ jawˇ
18. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ aˬ myah luꞈ gʼoeˇ nya˗eu nga?
18 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ daˆ leꞈ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ maˬ tsehˆ leˇ ni dzaw daˆ leꞈ nya˗eu meh. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ noeˬ jeˬ noeˬ kawˆ hawˇ˗eu zaˬ siˬ nui gahˇ ‘naꞈ dui dui˗eu’ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.—Loˇmaˆ 11:33.
19. Ja ceuˬ sahˬ boꞈ˗ahˇ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ kamˬ taˬ˗euˬ nga?
19 Ja ceuˬ 79:13-ahˇ “Nawˬ˗euˬ yawˇ kuˆ˗ahˇ uˇ˗eu yawˇ pyeuꞈ˗eu nga maꞈ nawˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, nawˬ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ noeˬ mawˇ˗awˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ nawˬ˗ahˇ ja ceuˬ ma” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ aˬ myah luꞈ guiˬ lahˬ za meh lehˇ jah ziꞈ nya˗awˇ, “Miˬyehˇ ngaˬ˗euˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu ma. Aˬ yawꞈ˗ahˇ za naˇ dawˬ tawˆ luꞈ byah jiˇ˗eu ma” lehˇ jah ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ ehˇ nya˗eu meh.—Ja ceuˬ 73:26.
Dawˬ caˇ 32 Yeˬhawˇbaˬ jawˇ paw pyawˬ
a Aˇ kʼoꞈ aˇ laˇ˗ahˇ neh noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ˗euˬ deuˬ, nui ma nyiˇ nui ma cawˆ˗eu deuˬ, saˬ laˬ gʼoˬ jawˇ gaˇ ya˗iˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Heu naˆ maˬ tseˇ siˬ nya mawꞈ naˇ, 2023 kʼoꞈ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ Dmˬ 1-ahˇ haw. (Aˬ kaˬ paw maˬ jaˆ)