Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 29
Dawˬ caˇ 87 Shiˬ keuˇ ni g’eh˗eu jeˬ yuˇ laˬ laˇ
Nui noeˬ nui duˇ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ paˬ˗ehˇ g’eh˗eu nga?
“Ngaˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗awˇ, Ngaˬ˗euˬ myaˆ nuiˆ haw piˇ nehˬ ma.”—Ja ceuˬ 32:8.
Yaw muiˬ˗ehˇ ya haw˗eu tsahˇ
Aˬ cawˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ yaw muiˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ nya˗eu nga?
1. Nui noeˬ nui duˇ ya biꞈ˗eu aˬ suˇ suˇ g’aˬ nga?
Nawˬ˗ahˇ aˬ cawˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ gaˇ ya leˇ miˇ˗a loˇ? Tiˬ deuˬ na ya leˇ˗awˇ, tiˬ deuˬ na nui noeˬ nui duˇ ya biꞈ˗eu heu naˇ kah˗eu k’aˆ behˆ pyeuꞈ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Nui noeˬ nui duˇ ya biꞈ ngeh, guˆ guˆ tsi tsi˗ehˇ g’eh˗eu k’awꞈ pyeuꞈ nya meh. Tiˬ poˆ na aˬ dui yawˬ g’aˬ na luꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ ya biꞈ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬsuˇ tiˬ g’aˬ tiˇ g’aˬ g’oeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ maˇ diˇ deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ bi siˬ laˇ˗eu miˇ neh meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 13:35) Gaˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, loˬ ngeh mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu heu meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ “siˬ duˬ mawˇ duˬ haw˗euˬ g’aˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗euˬ dawˬ˗aˬ” naˇ haˬ geuꞈ˗eu deuˬ˗euˬ g’aˇ duˬ, poeˬ dui dui˗eu myawˬ nehˬ˗ehˇ duˇ leˇ meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.—Dawˬdaˬ 25:12.
2. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu loˬ nga? (“Jawˇ nah yaw kaˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ ya biꞈ ngeh” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ jiˇ haw.)
2 Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ aˬ cawˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ yaw muiˬ˗ehˇ biꞈ nya˗eu loˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yawˇ deuˬ˗ahˇ bi ngehˬ g’eh taˬ˗euˬ meh. (1 Beˬtuˆluˆ 5:2, 3) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ yawˇ maꞈ˗ahˇ ngehˬ g’eh˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˇ muˇ laꞈ k’oeˇ dawˬ mehˬ mehˬ ngeh, Jaˇliꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ mehˬ ahˇ˗eu heu meh. K’oeˇ uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ byehˇ dzeh˗euˬ deuˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, aˇ muˇ laꞈ k’oeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ aˬ yawꞈ g’aˬ yawꞈ˗ahˇ jiˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ maˬ ehˇ, aˬ dui yawˬ g’aˬ na luꞈ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ muiˬ˗eu nui noeˬ nui duˇ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ nya˗eu nga?
3. (a) Muiˬ˗eu nui noeˬ nui duˇ biꞈ nya˗eu g’aˇ duˬ aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga? (Iˇsaˬyaˇ 9:6; “Nui noeˬ nui duˇ biꞈ ngeh Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ jiˇ haw.) (b) Aˬ dui heu kawˆ laꞈ k’oeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ja sawˇ nga?
3 Nui noeˬ nui duˇ yaw muiˬ˗ehˇ biꞈ nehˬ nya˗eu g’aˇ duˬ, Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu tiˬ g’aˬ na˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw geuꞈ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬsuˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ gaˇ dzaw geuꞈ nya˗eu meh. Yeˬsuˇ˗ahˇ “zahˬ dui dui leˇ paˬ˗ehˇ g’eh˗eu nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu g’aˬ” lehˇ kuˇ taˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 9:6-ahˇ gui.) Aˬ dui heu kawˆ laꞈ k’oeˇ aˬ cawˬ nui noeˬ nui duˇ shaˇ laˇ ngeh aˬ jeˬ jahˇ nya nga? Nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu loˬ gaˇ ya mawˇ ngeh aˬ jeˬ jahˇ nya nga? Tsaˬ˗eu jeˬ˗ehˇ, tsaˬ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma.
Nui noeˬ nui duˇ shaˇ laˇ ngeh
4-5. Nui noeˬ nui duˇ shaˇ laˇ ngeh aˬ jeˬ˗ahˇ jeˬ hu ya noeˬ keuˆ˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.
4 Tiˬ g’aˬ g’aˬ aˬ dui˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ shaˇ laˇ ngeh aˬ cawˬ aˬ dui˗ahˇ g’oe ngaˇ lehˇ noeˬ laˇ˗awˇ, laˬ k’aˬ cehˇ laˇ nya˗eu meh. Teu ngeh nui noeˬ nui duˇ jiˇ taˆ lehˇ biꞈ laˇ nya˗eu meh. Ehˇ k’awꞈ ‘Ngaˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ nya˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ ngaˇ laˬ’ lehˇ jeˬ hu ya shaˇ noeˬ˗eu meh. Tiˬ poˆ na aˬ dui nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu naˆ maˬ tseˇ, aˬ dui naˆ maˬ tseˇ biꞈ nehˬ nya˗eu g’aˬ jawˇ gaˇ bi iˇ naˇ muiˬ dzehˬ meh.
5 Yaw jeˬ ma jeˬ, cawˬ tiˬ g’aˬ jawˇ saˇ yaw k’aˆ˗ehˇ maˬ doˆ ni pyeuꞈ luꞈ˗eu lehˇ ehˇ˗awˬ. Aˬ yawꞈ laˆ saˆ jeˬ laˆ saˆ kawˆ poˆ taˬ˗euˬ meh. Ehˇ k’awꞈ aˬ yawꞈ nawˬ˗ahˇ, nawˇ shaˇ noeˬ ngeh aˬ geu jeˬ lehˇ laˆ saˆ naˇ muiˬ dzehˬ nga lehˇ naˇ haˬ laˇ˗eu lehˇ ehˇ˗awˬ. Teu ngeh nawˇ k’oeˇ jeˬ heu jeˬ˗ehˇ laˆ saˆ naˇ muiˬ dzehˬ ngaˇ lehˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ mawꞈ k’awꞈ nawˇ naˇ, jaˆ g’aˬ jaˆ luˇ paw nya˗eu saˬ laˬ g’oˬ maˬ ngeuˇ˗a. Teu loꞈ˗ehˇ g’eh ngeh, maˇ diˇ siˬ nya˗eu deuˬ˗ahˇ toeˬ mehˬ nehˬ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ g’aˇ duˬ muiˬ dzehˬ meh.
6. Nui noeˬ nui duˇ maˬ biꞈ mi naˆ˗ehˇ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?
6 Heu kawˆ naˇ, aˬ dui nui noeˬ nui duˇ biꞈ nya˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ ngaˇ lehˇ noeˬ k’awꞈ, taˆ lehˇ taˬ biꞈ siˬ. Dawˬdaˬ 15:28-ahˇ “Yaw tsaˬ yaw dawˇ nui ma dawˬ muiˬ tseˇ” meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ jeˬ ya ngehˬ˗eu lehˇ siˬ nya k’awꞈ, gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ poˆ tseˇ˗eu g’aˇ duˬ, guiˬ lahˬ shaˇ˗eu g’aˇ duˬ, shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu g’aˇ duˬ, aˇ yamˬ tiˬ k’ehˬ yuˇ. Teu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ, aˬ dui neh biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ nehˬ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu yaw duˬ baw dzehˬ laˇ˗eu meh. Bawˇlawˇpeh Naˬdaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma.
7. Bawˇlawˇpeh Naˬdaˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga?
7 Sahˬ paˬ Daˬbiˇ bawˇlawˇpeh Naˬdaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ g’aˇ duˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma tsoˆ mawꞈ nya lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Naˬdaˬ jiˇ taˆ lehˇ tsoˆ˗awˬ lehˇ ehˇ˗euˬ meh. Maˇ diˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma maˬ bi tsoˆ mawꞈ˗a. Naˬdaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ maˬ biꞈ mi naˆ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ jeˬ hu naˇ haˬ paˬ˗ehˇ g’eh˗eu meh. (1 Laˬsaˬbaˬ 17:1-4) Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ neh aˬ dui aˬ cawˬ deuˬ nui noeˬ nui duˇ shaˇ laˇ ngeh, ‘dawˬ ngehˬ˗eu maˬ ya tehˬ’ nga lehˇ ya siˬ˗euˬ ma.—Yaˬkoˆ 1:19.
8. Aˬ cawˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ ngeh, saˇ tiˇ ya taˬ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?
8 Aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ ngeh, saˇ tiˇ ya taˬ˗eu dzaˇ˗i tiˬ kawˆ jaˆ˗a siˬ. Teu naˇ, aˬ dui neh biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ baˬ da neh teu g’aˬ noeˬ tsehˆ lehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ naˇ, aˬ dui˗ahˇ jiˇ doˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Teu miˇ neh nui noeˬ nui duˇ maˬ biꞈ mi naˆ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh.
Nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu loˬ laˇ ngeh
9. Nui noeˬ nui duˇ maˬ biꞈ mi naˆ˗ehˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ aˬ jeˬ˗ahˇ ya haw duˬ˗eu nga? (Gaˬlaˬtiˆ 6:1)
9 Mehˇ nmˇ tiˬ g’aˬ g’aˬ “mˇ lehˬ naˇ,” aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ nui noeˬ nui duˇ ya biꞈ˗awˇ ya laˆ dawˇ nehˬ˗eu meh. (Gaˬlaˬtiˆ 6:1-ahˇ gui.) Tsawˇ haˬ tiˬ g’aˬ aˇ nah hawˇ˗eu huiˬ˗eu iˬ baˇ bi pyeuꞈ laˇ nya˗eu nui gahˇ maˬ ahˇ˗eu jeˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ˗euˬ aˇ pyaˇ naˇ, mehˇ nmˇ teu g’aˬ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ g’eh˗eu gaˇ ma˗ahˇ cah daˆ leꞈ ni caw ba nehˬ˗eu heu meh. (Yaˬkoˆ 5:19, 20) Ehˇ k’awꞈ muiˬ˗eu nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗awˇ ngawˬ dawˇ nehˬ nya˗eu g’aˇ duˬ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ mehˇ nmˇ teu g’aˬ maˇ diˇ cah bahˬ maˬ cah bahˬ˗eu ya haw duˬ ya siˬ duˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ yawˬ g’aˬ na luꞈ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗awˇ, noeˬ tsehˆ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ yawˬ ha neh noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ duˇ leˇ naˇ, cah bahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a lehˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ ha geuꞈ˗eu meh. (Loˇmaˆ 14:1-4) Ehˇ k’awꞈ maˇ diˇ cah bahˬ taˬ˗eu yaw duˬ baw naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ mehˇ nmˇ teu g’aˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ nehˬ˗awˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga?
10-12. Maˬ shaˇ˗euˬ gaˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu loˬ laˇ ngeh, sheuˬ g’eh˗eu deuˬ aˬ jeˬ jahˇ paˬ˗ehˇ g’eh˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw. (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
10 Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ aˬ cawˬ maˬ shaˇ gaˇ nui noeˬ nui duˇ ya biꞈ ngeh, shaˬ zahˬ tiˬ jeˬ na˗ahˇ ya puˬ nya˗eu meh. Teu naˇ aˬ jeˬ nga? G’aˬ k’ehˇ Pawˇluˆ mehˇ nmˇ tiˬ g’aˬ na˗aˬ, maˬ siˬ nya ni kuiˇ toꞈ ciˬ lehˬ nya˗eu meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu miˇ neh mehˇ nmˇ teu g’aˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ maˬ biꞈ mi naˆ˗ehˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ mehˇ nmˇ teu g’aˬ yaw awˬ˗ehˇ ha geuꞈ nya ni tiˬ jeˬ paˬ ya jahˇ˗eu meh.
11 Aˬ cawˬ maˬ shaˇ gaˇ nui noeˬ nui duˇ ya biꞈ˗eu heu naˇ, g’ahˇ ceuˆ ni g’eh˗eu miˇ tsaˬ˗ahˇ sahˬ lahˬ g’awˬ daˇ ka gaˇ duˇ leˇ˗eu meh. Deh yaˇ mˇ˗eu deuˬ siˬ yoeˬ maˬ sehˬ mi naˆ˗ehˇ deh yaˇ jeˬ hu tsehˬ˗awˇ kaˆ˗eu meh. Miˇ tsaˬ byehˆ˗iˇ˗euˬ gaˇ hawˇ˗eu siˬ yoeˬ sehˬ˗eu meh. K’oeˇ naˇ siˬ yoeˬ˗ahˇ neh aˇ ji bi ji doˆ laˇ˗eu g’aˇ duˬ, iˇ cuꞈ shehˬ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ, maˬ shaˇ˗euˬ gaˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu loˬ laˇ ngeh, cah bahˬ luꞈ˗eu g’aˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ miˇ tsaˬ laˆ byehˆ˗eu loꞈ˗ehˇ ya lehˬ hmˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu g’aˬ yamˬ law tsaˬ gaˇ haw˗eu meh. Aˬ yawꞈ˗ahˇ k’ahˬ lahˇ˗eu miˇ neh ehˇ˗eu gaˇ kawˆ bi siˬ˗eu meh. Nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu g’aˬ nui gaˬ ahˇ˗awˇ g’awˬ shaˬ gaˬ˗eu lehˇ tsawˇ myahˇ doˆ naˇ, mehˇ nmˇ teu g’aˬ aˬ yawꞈ ngehˬ gaˇ ha geuꞈ˗eu yaw awˬ meh.
12 Ja cawˬ ngeh yamˬ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ aˬ dui yawˬ g’aˬ na luꞈ mˇ lehˬ nya meh. Tiˬ poˆ na nui noeˬ nui duˇ za˗eu loˬ meh lehˇ ehˇ nehˬ˗eu heu neh cah bahˬ taˬ˗euˬ g’aˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ bi nahˬ laˇ nya˗eu meh. (Loˇmaˆ 3:23) Aˬ yawꞈ aˬ joˆ˗ehˇ cah bahˬ taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ˗ahˇ zmˬ˗awˇ nahˬ yu ni yaw zeu baw˗eu laꞈ k’oeˇ jawˇ nehˬ nya˗eu meh. Mehˇ nmˇ teu g’aˬ kuiˇ toꞈ ciˬ lehˬ miˬ˗aˇ lehˇ ha geuꞈ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ aˬ jeˬ jeˇ ya laˆ paˇ˗eu lehˇ yaw awˬ yaw shaw shaw lehˇ dzawˇ nehˬ˗eu heu neh, “siˬ yoeˬ” sehˬ nya˗eu meh. K’oeˇ naˇ aˬ yawꞈ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ nui ma laꞈ k’oeˇ neh ja ceuˬ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu heu neh siˬ yoeˬ˗ahˇ neh aˇ ji ji laˇ nya ni “iˇ cuꞈ” shehˬ nehˬ nya˗eu meh.—Yaˬkoˆ 5:15.
Maˬ shaˇ˗euˬ gaˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu loˬ laˇ ngeh, g’awˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu nui gahˇ ahˇ (Aˇ deuˆ 10-12-ahˇ haw)
13. Biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ g’oˆ shaw ngaˇ laˬ lehˇ siˬ duˬ˗eu g’aˇ duˬ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga?
13 Tiˬ poˆ na ngehˬ˗eu tiˬ jeˬ, gʼoˆ shaw˗euˬ tiˬ jeˬ lehˇ g’eh nya meh. Teu loꞈ˗ehˇ maˬ bi pyeuꞈ˗eu g’aˇ duˬ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga? Aˬ yawꞈ biꞈ nehˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ g’oˆ shaw ngaˇ laˬ? Aˬ jeˬ jeˇ ya laˆ paˇ˗eu lehˇ g’oˆ shaw ngaˇ laˬ? lehˇ ya siˬ˗eu g’aˇ duˬ yaw gahˇ gahˇ lehˇ naˇ haˬ˗eu jeˬ ya zmˬ˗eu meh. (Dawˬtsoˆ 12:11) Mehˇ nmˇ teu g’aˬ˗euˬ dawˬ k’oꞈ˗ahˇ haw naˇ, biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ g’oˆ shaw ngaˇ laˬ lehˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ siˬ nya˗eu meh.
Nui noeˬ nui duˇ tsaˬ˗eu jeˬ˗ehˇ tsaˬ˗eu yamˬ˗ahˇ biꞈ
14. Nui ma pehˇ luꞈ ngeh, aˬ jeˬ miˇ neh nui noeˬ nui duˇ biꞈ paˬ˗ehˇ maˬ g’eh˗eu nga?
14 Aˬ dui yawˬ g’aˬ na luꞈ maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh tiˬ poˆ na˗aˬ, nui ma˗ahˇ ngehˬ deuˬ mˇ deuˬ nya˗eu meh. (Gawˇlawˇsehˇ 3:13) Nui ma pehˇ laˇ nya meh lehˇ jiˇ Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Eˇpeˇsu 4:26) Ehˇ k’awꞈ aˬ dui nui ma pehˇ luꞈ ngeh nui noeˬ nui duˇ maˬ ya biꞈ˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, “tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ nui ma pehˇ˗eu jeˬ˗aˬ, Miˬyehˇ neh noeˬ taˬ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ maˬ mˇ doˆ laˆ nya˗eu miˇ neh meh.” (Yaˬkoˆ 1:20) Nui ma pehˇ luꞈ ngeh nui noeˬ nui duˇ biꞈ naˇ, gaˇ kawˆ deuˬ paˇ doeˇ dzehˬ laˇ nya˗eu meh. Ehˇ k’awꞈ teu naˇ, aˬ dui˗euˬ nui noeˬ nui ma maˬ ehˇ nya˗a lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Nui ma coꞈ˗iˇ˗euˬ gaˇ ngehˬ naˇ, nui ma˗ahˇ zaw leˇ dzehˬ˗eu meh. Yawˇbaˆ˗ahˇ muiˬ˗eu nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗euˬ Eˇliˇhuˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma.
15. Eˇliˇhuˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya dzaw geuꞈ˗euˬ nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
15 Maˬ muiˬ˗eu cawˬ deuˬ ja bu gaˇ Yawˇbaˆ maˬ daˬ coeˇ ni pyeuꞈ laˇ˗awˇ, ngehˬ k’oꞈ tmˇ k’oꞈ gaˇ Eˇliˇhuˆ g’awˬ mya nah naˇ haˬ nehˬ˗euˬ meh. Eˇliˇhuˆ Yawˇbaˆ˗ahˇ g’awˬ shaˬ gaˬ˗eu meh. Ehˇ k’awꞈ Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ naˆ maˬ tseˇ tsaˬ ma lehˇ mˇ mawˇ˗eu leh jeh˗eu miˇ neh, Eˇliˇhuˆ jiˇ nui ma pehˇ laˇ˗euˬ meh. Eˇliˇhuˆ nui ma pehˇ k’awꞈ, nui ma coꞈ˗iˇ gaˇ dawˬ˗awˇ, Yawˇbaˆ˗ahˇ g’awˬ shaˬ gaˬ˗awˇ yaw zeu baw˗eu laꞈ k’oeˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 32:2; 33:1-7) Aˬ dui Eˇliˇhuˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh nui gaˬ keuˆ˗awˇ yaw zeu baw˗eu laꞈ k’oeˇ yamˬ law tsaˬ˗eu nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu heu naˇ, k’aˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ ngaˇ lehˇ ya siˬ˗euˬ ma.—Dawˬtsoˆ 3:1, 7.
Eˇliˇhuˆ nui ma pehˇ dui dui k’awꞈ Yawˇbaˆ˗ahˇ g’awˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ k’oeˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ (Aˇ deuˆ 15-ahˇ haw)
Nui noeˬ nui duˇ k’awꞈ biꞈ, nui noeˬ nui duˇ k’awꞈ shaˇ daˆ leꞈ
16. Ja ceuˬ 32:8-ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ deˬ?
16 Heu kawˆ˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ daˬ ma hmˬ˗ahˇ ‘Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ myaˆ nuiˆ haw piˇ nehˬ ma’ lehˇ ehˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 32:8-ahˇ gui.) Heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ myah luꞈ caw ba daˆ leꞈ ma lehˇ ehˇ gaˇ duˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ g’aˬ ni, nui noeˬ nui duˇ teu˗ahˇ caw teh nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ naˇ dzaw geuꞈ dui dui paˬ˗ehˇ g’eh˗eu tiˬ g’aˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ ya biꞈ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni caw ba daˆ leꞈ˗eu heu neh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ nya˗eu meh.
17. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗awˇ, yaw duˬ yaw ciˇ ciˇ lehˇ g’eh˗eu nui noeˬ nui duˇ biꞈ ngeh, nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ g’eh laˇ nya? (Iˇsaˬyaˇ 32:1, 2)
17 Nymˬ˗mˇ naˇ aˬ dui yawˬ g’aˬ na luꞈ aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ aˬ cawˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ ya biꞈ˗awˇ, yawˬ ha jiˇ nui noeˬ nui duˇ ya shaˇ˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 3:1) Jaˇliꞈ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ yaw duˬ duˬ lehˇ g’eh˗eu nui noeˬ nui duˇ biꞈ nya˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu deuˬ naˇ, “Gui coˇ ni g’eh˗eu k’aˇ shuiꞈ deh yaˇ˗ahˇ, yoeˇ doˆ le˗euˬ lawˇ gawˆ” loꞈ˗ehˇ, aˬ dui˗ahˇ shiˬ keuˇ ni bi g’eh laˇ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 32:1, 2-ahˇ gui.) Aˬ dui aˬ jeˬ˗ahˇ gaˬ mawꞈ˗eu lehˇ siˬ nya k’awꞈ, aˬ dui gaˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nui noeˬ nui duˇ biꞈ nehˬ laꞈ˗eu cawˬ deuˬ jawˇ˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ neh biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ heu naˇ, “pyuˇ k’oeˇ taˆ shuiˇ neh aˇ boꞈ aˇ yehˆ yehˆ daˆ taˬ˗euˬ gaˇ duˇ”˗eu meh. (Dawˬdaˬ 25:11) Teu miˇ neh aˬ dui yawˬ g’aˬ na luꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ muiˬ˗eu nui noeˬ nui duˇ biꞈ nya ni hawˇ˗eu shaˇ˗eu g’aˇ duˬ, dzaw daˆ leꞈ kaˇ˗euˇ.
Dawˬ caˇ 109 Nui ma laꞈ k’oeˇ neh ziꞈ dah ni gaˬ