Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ noeˬ luꞈ ma loˇ?
“Naw maꞈ˗euˬ nui ma poˆ laˆ laˆ doˆ.”—Loˇmaˆ 12:2.
Dawˬcaˇ: 56, 123
1, 2. Aˬ dui paˇ dzaw daˆ leꞈ ngeh aˬ jeˬ paˇ ya siˬ˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.
Tiˬ gʼaˬ paˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ laꞈ sawˬ biꞈ˗eu aˇ baˇ˗ahˇ shaˬ noeˬ haw sheˇ. Aˬ da aˬ ma zaˬ˗ahˇ “Guiˬ lahˬ huiˬ ma” lehˇ bi ehˇ nehˬ ngeh, zaˬ jiˇ ehˇ nehˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, zaˬ huiˬ laˇ ngeh˗aˬ, aˬ cawˬ yaw muiˬ jeˬ mˇ nehˬ laꞈ ngeh guiˬ lahˬ huiˬ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ nga lehˇ siˬ nya laˇ˗awˇ, aˬ da aˬ ma˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ jiˇ gʼoˆ shaw nya laˇ˗eu meh. Teu ngeh, aˬ yawꞈ aˬ cawˬ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ ya noeˬ mawˇ nga lehˇ siˬ nya laˇ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ maˬ ehˇ kʼawꞈ aˬ yawˇ yawꞈ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a lehˇ ehˇ doˆ laꞈ˗eu meh.
2 Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui kʼawꞈ, yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ dzaw laˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ yaw huiˬ deuˬ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu naˇ aˇ yeˇ huiˬ nga lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui paˇ dzaw daˆ leꞈ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ siˬ nya dzehˬ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ aˬ jeˬ˗ahˇ ya leˇ˗eu, aˬ jeˬ˗ahˇ maˬ ya leˇ˗eu, gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu lehˇ jiˇ ya siˬ˗euˬ ma. Aˬ dui yawˬ ha noeˬ tsehˆ˗awˇ mˇ˗eu jeˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noe neh bi sheuˬ gʼeh naˇ, aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ noeˬ nya laˇ˗eu meh.
3. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh shaˬ˗eu nga?
3 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ noeˬ nya ni leh jeh kʼawꞈ, aˬ dui maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ haw˗eu loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu yaw shaˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, yaw muiˬ yaw shawˇ shawˇ˗ehˇ dehꞈ˗eu gaˇ kawˆ hawˇ˗eu pyuˇ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ, shiˬ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, gaˇ kawˆ nui deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu lehˇ aˬ dui siˬ nya˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ, Miˬyehˇ aˬ jeˬ miˇ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu lehˇ aˬ dui maˬ gʼoˆ shaw nya ni kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Toˆ˗ehˇ naˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ noeˬ nya dzehˬ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga? Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ nymˬ˗mˇ maˬ ehˇ, mehˬ hu paw maˬ ehˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ mˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?
Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ noeˬ˗eu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya˗eu nga?
4. Nui ma yaw shuiꞈ beˬ paˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?
4 Loˇmaˆ 12:2-ahˇ gui. Heu deuˆ laꞈ kʼoeˇ Pawˇluˆ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ noeˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu lehˇ ehˇ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ ‘miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ dehꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ taˬ paˇ dehꞈ’ lehˇ ehˇ˗eu meh. Dzeuˇ yaꞈ kawˆ˗ahˇ ya dzaw˗eu loꞈ˗ehˇ, heu naˇ miˬ tsaˬ˗euˬ nui noeˬ neh aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ maˬ bi uˆ lahˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, heu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a siˬ, aˬ dui˗euˬ nui ma yaw shuiꞈ ya beˬ paˇ meh lehˇ Pawˇluˆ ehˇ˗eu meh. Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya paˬ˗ehˇ, aˬ dui Jaˇliꞈ˗ahˇ ya pyehˆ tseˇ˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ siˬ nya˗eu laꞈ kʼoeˇ ya shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu uˬ taꞈ, gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ haw˗eu loꞈ˗ehˇ haw nya ni ya leh jeh˗eu meh.
5. Gui˗eu jeˬ hawˇ˗eu pyehˆ tseˇ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ beu gaˇ˗eu nga?
5 Pyehˆ tseˇ˗eu jeˬ heu naˇ, kʼaˇ gui maˬ gui gui gui˗ehˇ, dawˬ kʼoꞈ˗ahˇ kawˆ taˬ kawˆ taˬ˗ehˇ iˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui neh ya gui˗euˬ gaˇ kawˆ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ mehˬ˗eu nga, gaˇ kawˆ teu˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga, aˬ yawꞈ aˬ jeˬ miˇ neh teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu nga lehˇ ya shaˇ noeˬ ya shaˇ sawˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh teu loꞈ˗ehˇ bi jahˇ˗awˇ, aˬ jeˬ miˇ neh teu loꞈ˗ehˇ maˬ bi jahˇ nga lehˇ jiˇ gʼoˆ shaw nya ni ya leh jeh˗awˇ, gaˇ kawˆ heu dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ iˇ nya˗eu nga, mˇ jeˬ shaˇ kawˆ aˬ geu hmˬ˗ahˇ ya laˆ paˇ˗eu nga lehˇ jiˇ ya shaˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ dui pyehˆ tseˇ ngeh, yawˬ poˆ na luꞈ heu loꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ maˬ shaˇ sawˇ jiˇ nya kʼawꞈ, aˇ yamˬ zmˬ˗eu heu naˇ yaw muiˬ meh. Aˬ dui pyehˆ tseˇ˗eu aˇ yamˬ tiˬ paˆ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu aˇ yamˬ tiˬ paˆ lehˇ biˇ taˬ nya meh.—Ja ceuˬ 119:97; 1 Tiˆmoˇseˬ 4:15.
6. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ Dawˬ kawˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ ngeh, aˬ jeˬ jeˇ pyeuꞈ laˇ˗eu nga?
6 Aˬ dui aˬ myah luꞈ Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ kawˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ ngeh, zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ ya mawˇ tehꞈ˗a. Teu naˇ aˬ dui “siˬ nya laˇ”˗eu maˬ ngeuˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ byah kuꞈ ngaˇ˗a lehˇ siˬ duˬ laˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw nga lehˇ gʼoˆ shaw laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ nui ma tsaˬ laˇ˗eu meh. Teu ngeh, aˬ dui nui ma yaw shuiꞈ beˬ paˇ˗awˇ yawˬ jeˬ yawˬ lehˇ shaˇ noeˬ paˇ laˇ˗eu uˬ taꞈ, tiˬ poˆ cuiˆ cuiˆ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ noeˬ nya laˇ˗eu meh.
Noeˬ˗eu jeˬ mˇ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ
7, 8. (a) Yeˬhawˇbaˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu nga? (Dahˬ beh˗eu baˇ˗ahˇ haw.) (b) Aˬ dui pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ haw˗eu loꞈ˗ehˇ haw naˇ, aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ myah luꞈ aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ˗eu aˬ geu jeˬ nga?
7 Aˬ dui˗euˬ nui noeˬ aˬ dui˗euˬ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu meh. (Maˬkuˆ 7:21-23; Yaˬkoˆ 2:17) Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ gʼoˆ shaw nya˗eu gʼaˇ duˬ yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ kawˆ na˗ahˇ haw ma. Dahˬ beh˗eu kawˆ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw nga lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu, Yeˬsuˇ dehꞈ le˗euˬ gaˇ kawˆ pyeuꞈ meh. Miˬyehˇ Yoˇsehˆ hawˇ˗eu Maˬliˇ smˇ muiˬ maˬ ngeuˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ˗ahˇ bi cu huiˬ˗eu lehˇ tseˇ˗euˬ meh. (Uˬduˬtahˬ˗eu 12:8; Luˇkaꞈ 2:24) Yeˬsuˇ dehꞈ le ngeh, Maˬliˇ “aˬ li˗ahˇ bui loˬ loˬ˗awˇ, mawˇ neˇ kʼawˇ lawˬ laꞈ kʼoeˇ ciˬ yuꞈ taˬ˗euˬ meh . . . daˬ yah yaꞈ˗eu nymˇ laꞈ kʼoeˇ, aˬ yawꞈ nyaꞈ yaꞈ kʼaˇ maˬ za”˗eu miˇ neh. (Luˇkaꞈ 2:7) Maˇ diˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ muiˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ bi dehꞈ le mawꞈ law kʼawꞈ jahˇ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ taˬ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ bi dehꞈ le mawꞈ˗eu meh. Heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.
8 Yeˬsuˇ dehꞈ le ngeh˗euˬ gaˇ kawˆ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu lehˇ aˬ dui˗ahˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. Aˬ da aˬ ma tiˬ deuˬ na, zaˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ poˆ gaˇ leh jeh naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ cawˆ iˇ meh lehˇ siˬ nya kʼawꞈ, bi leh jeh mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ naˇ aˬ dui hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ yeˇ taˬ huiˬ dzehˬ ngaˇ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ toˆ˗ehˇ noeˬ gaˇ nui ma tsaˬ ma loˇ? Nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu lehˇ nawˬ˗euˬ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ˗ahˇ mawˇ laˇ˗eu meh.—Heˬbyehˇ 13:5-ahˇ gui.
9, 10. Aˬ cawˬ˗ahˇ sahˬ tiꞈ bi tiꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ haw˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga?
9 Nyiˬ kawˆ tiˬ kawˆ naˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ sahˬ tiꞈ tiꞈ paˬ˗ehˇ jahˇ˗awˇ, iˬ baˇ mˇ ni maˬ ehˇ, Miˬyehˇ gaˇ maˬ paˇ mˇ ni maˬ ehˇ jahˇ nehˬ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu nga lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ meh. Yeˬsuˇ “Tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ na, heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu ngaˬ˗ahˇ jah˗eu zaˬ yaw nyiˇ tiˬ gʼaˬ iˬ baˇ mˇ ni sheuˬ bahˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ kawˬ lahˇ˗ahˇ lo lehˬ lehˬ ma paꞈ tawꞈ˗awˇ, iˬ ma laˆ shaˆ˗ahˇ bi biˬ ahˇ˗eu˗aˬ, aˬ yawꞈ gʼaˇ duˬ muiˬ dzehˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Maˬkuˆ 9:42) Dawˬ heu naˇ shaˇ noeˬ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗ahˇ duˇ meh lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma. Teu miˇ neh, Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ sahˬ tiꞈ tiꞈ ni jahˇ gaˇ, Yeˬhawˇbaˬ bye dui dui nga lehˇ aˬ dui˗ahˇ siˬ laˇ˗eu meh.—Yoˇhaˬ 14:9.
10 Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ sahˬ tiꞈ bi tiꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ haw˗eu loꞈ˗ehˇ haw ma laˬ? Aˬ dui neh mˇ˗euˬ jeˬ aˬ jeˬ mawˇ laˇ˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui moeˬ tsoeˬ tiˬ jeˬ na dm gaˇ ya leˇ kʼawꞈ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ nui ma maˬ saˇ˗eu, maˬ ngeuˇ jeˬ˗ehˇ noeˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh naˇ, aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ le? Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ yawˬ ha˗euˬ nui kʼahˇ maˬ geuꞈ ni laˆ noeˬ nehˬ miˇ˗a loˇ?—1 Tiˆmoˇseˬ 2:9, 10.
11, 12. Aˬ dui yawˬ ha nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ bye˗eu jeˬ˗ahˇ bye˗eu leh jeh˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw piˇ˗eu nga?
11 Smˬ kawˆ tiˬ kawˆ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ yaw haiˬ yaw doeˇ jeˬ˗ahˇ bye˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ meh. (Iˇsaˬyaˇ 61:8) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh tiˬ poˆ na laˆ lehˬ meh lehˇ siˬ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ yaw haiˬ yaw doeˇ jeˬ˗ahˇ bi bye mawꞈ˗eu meh. (Ja ceuˬ 97:10-ahˇ gui.) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ yaw haiˬ jeˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh bye˗eu nga lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ naˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ noeˬ nya laˇ˗awˇ, maˬ muiˬ˗eu jeˬ mˇ mawꞈ˗eu nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu meh.
12 Aˬ dui yaw haiˬ yaw doeˇ jeˬ˗ahˇ bye˗eu leh jeh naˇ, Jaˇliꞈ gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na˗ahˇ doeˇ coe ni maˬ ehˇ nehˬ taˬ kʼawꞈ, yaw lehˬ jeˬ pyeuꞈ nga lehˇ aˬ dui haw doˆ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nymˬ˗mˇ iˬ nah shaˬ pyaˬ kʼoeˇ taˆ nyeh˗eu dehꞈ bahˬ dehꞈ mo˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu tiˬ jeˬ doˆ laˇ taˬ˗euˬ meh. Tiˬ gʼaˬ na teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ, yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗eu miˇ neh, tiˬ jeˬ maˬ ngeuˇ˗a lehˇ noeˬ˗eu meh.a (Ehˇ lahˬ˗ahˇ haw.) Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ toˆ˗ehˇ noeˬ ngaˇ loˇ? Yeˬhawˇbaˬ yaw haiˬ yaw doeˇ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ bye˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ taˬ ngehˇ. Teu miˇ neh, aˬ dui yawˬ ha nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ bye˗eu jeˬ˗ahˇ bye ni leh jeh˗eu heu neh, yaw haiˬ yaw doeˇ jeˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ jawˇ luꞈ˗uˇ.—Loˇmaˆ 12:9.
Mehˬ hu paw aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu lehˇ nymˬ˗mˇ neh shaˇ noeˬ taˬ
13. Aˬ dui nymˬ˗mˇ neh gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga lehˇ, aˬ jeˬ miˇ neh ya shaˇ noeˬ taˬ˗eu nga?
13 Aˬ dui Jaˇliꞈ˗ahˇ pyehˆ tseˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw nga lehˇ ya shaˇ noeˬ˗eu meh. Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ yaw gahˇ gahˇ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni caw ba nehˬ˗awˇ, aˬ dui tehˬ law baw law˗ehˇ noeˬ tsehˆ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh kʼawꞈ, maˬ zahˬ leˇ ni yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya˗eu meh. (Dawˬdaˬ 22:3) Gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ kawˆ na˗ahˇ haw ma.
14. Yoˇsehˆ neh Pawˇtiˇpaˬ˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh, aˬ dui aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?
14 Pawˇtiˇpaˬ˗euˬ miˬ zaˬ Yoˇsehˆ˗ahˇ muˇ laˇ ngeh, Yoˇsehˆ maˬ geuꞈ lehˇ yaw tsehˆ tsehˆ˗ehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Heu gaˇ haw ngeh, Yoˇsehˆ Yeˬhawˇbaˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu lehˇ gʼoˆ shaw dzeuˇ taˬ ngaˇ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 39:8, 9-ahˇ gui.) Yoˇsehˆ Pawˇtiˇpaˬ˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ “Miˬyehˇ mehˬ shi iˬ baˇ huiˬ dui dui˗eu maˬ mˇ kʼmˬ˗eu heu jeˬ˗ahˇ, ngaˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nya nmˇ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Yoˇsehˆ Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ haw˗eu meh. Aˬ dui teuˇ neh? Gaˇ mˇ cawˬ tiˬ gʼaˬ na aˬ dui˗ahˇ mawꞈ laˇ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ te? Aˬ cawˬ aˬ dui˗ahˇ maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ naˬ gaˬ paw neh sha nehˬ laˇ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ te?b (Ehˇ lahˬ˗ahˇ haw.) Yeˬhawˇbaˬ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nga lehˇ poˆ tseˇ˗awˇ aˬ yaw˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ nui ma tsaˬ naˇ, aˬ dui gaˇ kawˆ heu˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, saˇ jaˇ ziꞈ nya˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh.
15. Aˬ dui Heˬbyehˇ zaˬ guˬ teu 3 gʼaˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ saˇ jaˇ ziꞈ nya˗eu nga?
15 Yaw jeˬ ma jeˬ, nyaˆ taꞈ tiˬ hmˬ naˇ, Shaˬdaˬlaˆ, Meˬshaˆ, Aˬbeˬdaˬneˬgoˬ heu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ pyeuꞈ meh. Sahˬ paˬ Neˬbuˬkaˬneˬzaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ neh jahˇ doˆ˗euˬ shuiˇ tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ lehˇ ehˇ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ maˬ tahˬ˗aˬ. Aˬ yawꞈ maꞈ neh maˇ jawˆ ni ehˇ kʼoꞈ nehˬ˗euˬ gaˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu lehˇ jeˬ hu shaˇ noeˬ taˬ dzeuˇ nga lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 20:4, 5; Daˬyeˬlaˇ 3:4-6, 12, 16-18) Aˬ dui teuˇ neh? Nawˬ˗euˬ baw leˬ zahˇ kʼawꞈ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu bawˬ˗iˬ jahˇ gaˇ pyuˇ damˬ dawˆ nehˬ laꞈ lehˇ ehˇ laˇ ngeh, nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ le? Gaˇ kawˆ teu pyeuꞈ laˇ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ ma lehˇ maˬ dawˬ ni, nymˬ˗mˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˇ˗ehˇ noeˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ taˬ˗eu muiˬ dzehˬ meh. Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ, gaˇ kawˆ heu˗ahˇ maˇ diˇ ya tahˬ puˬ ngeh, Heˬbyehˇ zaˬ guˬ teu 3 gʼaˬ loꞈ˗ehˇ tsaˬ˗eu jeˬ ngehˬ˗awˇ mˇ˗eu yaw awˬ meh.
Nawˇ naˇ gawˇ laˆ saˆ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ poˆ tseˇ˗awˇ, zahˇ sahˇ kʼoꞈ˗ahˇ taꞈ˗eu naˇ gawˇ laˆ saˆ˗eu sahˬ boꞈ aˇ taꞈ boꞈ taˬ dzeuˇ maˬ loˇ? Saˬ laˬ gʼoˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ ngehˬ cawˬ dzeuˇ maˬ laˬ? (Aˇ deuˆ 16-ahˇ haw)
16. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ maˇ jawˆ ni gʼoˆ shaw taˬ naˇ, buiˬ lehˇ naˇ gawˇ ya laˆ saˆ iˇ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?
16 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui buiˬ lehˇ naˇ laˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ dui shiˬ maˬ ehˇ, shiˬ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu 4 jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, maˬ dawˆ lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ law nmˇ˗aˬ ngeuˇ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 15:28, 29) Ehˇ kʼawꞈ, shiˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ na Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ gʼoe˗awˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ya noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ jiˇ jaˆ meh. Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ aˬ geu ngeh noeˬ tsehˆ˗eu muiˬ dzehˬ nga? Aˬ dui naˇ gawˇ laˆ saˆ duˬ˗ahˇ, naˇ naˇ˗ehˇ jawˇ ngeh yaw kawˇ ma˗ehˇ noeˬ tsehˆ lehˇ ka tiˇ laˇ ngeh laˬ? Teu ngeh maˬ ngeuˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ dui shiˬ aˬ jeˬ miˇ neh maˬ dawˆ˗eu lehˇ saˬ laˬ gʼoˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, nymˬ˗mˇ neh gaˇ kawˆ poˆ tseˇ˗awˇ, zahˇ sahˇ kʼoꞈ˗ahˇ taꞈ˗eu naˇ gawˇ laˆ saˆ˗eu sahˬ boꞈ aˇ taꞈ boꞈ taˬ˗eu muiˬ dzehˬ meh.c (Ehˇ lahˬ˗ahˇ haw.)
17-19. Nymˬ˗mˇ neh Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ noeˬ nya ni leh jeh˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.
17 Yaw jeˬ ma jeˬ aˇ saˬ saˬ˗eu hmˬ naˇ, Yeˬsuˇ˗euˬ gaˆ kawˆ pyeuꞈ meh. Beˬtuˆluˆ Yeˬsuˇ˗ahˇ “Sahˬ paˬ˗oˇ, Miˬyehˇ nawˬ˗euˬ kʼoeˇ taˆ kʼoeˇ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ maˬ bi keuˆ le kʼmˬ˗aˇ” lehˇ ehˇ ngeh, Yeˬsuˇ taˆ lehˇ ehˇ kʼoꞈ nehˬ˗euˬ meh. Heu gaˇ haw ngeh, Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ bi mˇ mawꞈ˗awˇ, gaˇ hu neh aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ gaˇ kawˆ˗ahˇ hawˇ˗eu shiˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ehˇ taˬ˗euˬ lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ ngaˬ˗aˇ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ siˬ nya˗awˇ shaˇ sawˇ˗euˬ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ nya˗awˇ aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ ka kʼoꞈ nehˬ nya ni caw ba nehˬ˗euˬ meh.—Maꞈtehˬ 16:21-23-ahˇ gui.
18 Nymˬ˗mˇ iˬ nah Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ bi cawˬ mawꞈ˗awˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ bi leh jeh mawꞈ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 6:33; 28:19, 20; Yaˬkoˆ 4:8) Ehˇ kʼawꞈ, tiˬ gʼaˬ na aˬ dui˗ahˇ Beˬtuˆluˆ loꞈ˗ehˇ kʼahˬ lahˇ˗eu miˇ neh, gaˇ heu˗ahˇ gʼaˬ maˬ biꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, baw leˬ nawˬ˗ahˇ pyuˇ gʼawˬ mya ni za laˇ˗eu gaˇ biꞈ laꞈ naˇ, nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ le? Gaˇ teu naˇ bawˬ dzaˬ gaˇ hawˇ˗eu tsaꞈ gaˬ gaˇ maˬ iˇ nya˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Nawˇ sahˬ boꞈ dzaw zaˬ pyeuꞈ˗awˇ, saˬ laˬ deuˬ nawˬ˗ahˇ sahˬ boꞈ bi dzaw goˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ da aˬ ma nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ bi dzaw tawꞈ iˇ laꞈ naˇ, nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ te? Nawˇ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ naˇ, guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ, poˆ tseˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ da aˬ ma maˬ ngeuˇ naˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ ja uˇ ma loˇ? Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga lehˇ nymˬ˗mˇ neh siˬ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu heu naˇ muiˬ dzehˬ meh. Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ, maˇ diˇ ya tahˬ puˬ ngeh lawˬ haw laˇ nya lehˇ maˬ noeˬ˗a. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ ma lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ miˇ neh, teu ngeh aˬ jeˬ jahˇ˗eu lehˇ siˬ nya meh.
19 Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ ja pyuˬ ni lawˬ haw laˇ nya˗eu aˬ jeˬ jeˇ paˇ jaˆ nga siˬ lehˇ jiˇ shaˇ noeˬ taˬ nya meh. Aˬ dui yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ lehˬ hmˬ taˬ jiˇ nya kʼawꞈ, aˬ dui yawˬ haˇ yawˬ ha pyehˆ tseˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ naˇ, aˬ jeˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, aˬ dui neh ya dzaw taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ noeˬ doˆ laˇ˗awˇ, gaˇ kawˆ teu˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh. Teu miˇ neh, aˬ dui yawˬ haˇ yawˬ ha pyehˆ tseˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nga lehˇ haw˗awˇ, aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ noeˬ nya ni ya leh jeh˗eu uˬ taꞈ, heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, nymˬ˗mˇ maˬ ehˇ, mehˬ hu paw maˬ ehˇ yaw gahˇ gahˇ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nga lehˇ jiˇ ya shaˇ noeˬ˗eu meh.
Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu nawˇ dehꞈ daˆ leꞈ˗eu jeˬ
20, 21. (a) Miˇ shuiꞈ˗ahˇ aˬ dui yawˬ ha naꞈ˗iˬ tseˇ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ enh laꞈ kʼaˬ cehˇ nya˗eu nga? (b) Aˬ dui nymˬ˗mˇ neh aˬ joˆ˗ehˇ laꞈ kʼaˬ cehˇ nya˗eu nga?
20 Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ miˇ shuiꞈ˗ahˇ loꞈ luꞈ˗awˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ Baˬlaˬdiˇsuˆ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya dehꞈ gaˇ noeˬ tmˬ luꞈ˗eu ma. Kʼoeˇ naˇ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ uˆ lahˇ le ngeh, nymˬ˗mˇ aˬ dui ya tahˬ puˬ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ naˇ gawˇ deuˬ˗ahˇ neh maˇ diˇ ya buˬ ya law iˇ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ ha ya leˇ˗eu jeˬ hawˇ˗eu yawˬ ha mˇ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ yawˬ ha naꞈ˗iˬ tseˇ nya meh.
21 Ehˇ kʼawꞈ, yawˬ ha naꞈ˗iˬ tseˇ˗eu jeˬ dui dui maˬ baw˗eu lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Taˬ aw˗eu deuˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ, ya tseˇ mˇ luꞈ˗a siˬ. Heu naˇ maˇ diˇ laꞈ kʼaˬ cehˇ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu meh. (Ja ceuˬ 37:11) Aˇ yamˬ teu maˬ keuˆ laˇ mi naˆ˗ehˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ noeˬ naˇ, nymˬ˗mˇ neh laꞈ kʼaˬ cehˇ nya meh.
a Shaˬ pyaˬ kʼoeˇ taˆ nyeh˗eu heu naˇ, gaˇ nyeh nyeh˗eu tsawˇ haˬ moeˬ tsoeˬ maˬ dmˬ gʼoe ni, tiˬ gʼaˬ paˬ˗euˬ shaˬ pyaˬ˗ahˇ nuiˇ˗awˇ nyeh gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ gaˇ kawˆ heu dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ ngaˇ laˬ, daˇ tsehˆ˗eu gawˬmiˬtiꞈ loˬ ngaˇ laˬ lehˇ aˬ yawˇ yawꞈ ya haw˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ mˇ haw˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ ya tahˬ shaˇ˗eu meh.—Yaˬkoˆ 5:14, 15.
b Naˬ gaˬ paw neh sha˗eu dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu aˇ baˇ, biˬdiˬoˬ, gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ sehˇsaꞈ˗tiˬ (sexting) lehˇ kuˇ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu pyeuꞈ laˇ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ, daˇ tsehˆ˗eu gawˬmiˬtiꞈ jahˇ doˆ˗awˇ daˇ˗eu loˬ ngaˇ laˬ lehˇ aˬ yawˇ yawꞈ ya haw˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ sha˗eu deuˬ zaˬ guˬ zaˬ paˇ pyeuꞈ˗euˬ kʼawꞈ, zahˇ sahˇ kʼoꞈ paw dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗euˬ jeˬ lehˇ sawˇ˗awˇ yaw bahˬ yuˇ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ heu naˆ maˬ tseˇ siˬ nya mawꞈ naˇ, “Zaˬ guˬ deuˬ naˇ haˬ˗eu—Sehˇsaꞈ˗tiˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ ngaˇ aˬ jeˬ ya siˬ nya˗eu nga?” lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ jw.org gʼoeˇsaiˇ laꞈ kʼoeˇ haw iˇ. (Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ > Zaˬ guˬ deuˬ lehˇ boꞈ taˬ gaˇ haw.) Kʼoeˇ naˇ, “Zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ sehˇsaꞈ˗tiˬ aˬ joˆ˗ehˇ lehˬ laˇ nya˗eu gaˇ kawˆ bi siˬ” lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ 2013 kʼoꞈ, Tseˇ tiꞈ si ba la˗ahˇ doˆ laˇ˗euˬ Noeˬlaˇ˗awˬ! paˇ dmˬ myaˆ pyawˬ 4-5-ahˇ jiˇ haw nya meh.
c Gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ dzawˇ nehˬ taˬ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ jawˇ ziꞈ nya˗eu nga? lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ sahˬ boꞈ myaˆ pyawˬ 246-249-ahˇ haw nya meh.