Miˬyehˇ aˬ suˇ gʼaˬ nga?

1, 2. Tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ, aˬ jeˬ jeˇ naˇ haˬ˗eu nga?

Zaˬ deuˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu meh. Nawˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ tiˬ jeˬ na ja nehˬ ngeh, ‘Aˬ jeˬ miˇ neh?’ lehˇ naˇ haˬ˗eu meh. Nawˇ leh jeh˗awˇ paˇ ehˇ nehˬ kʼawꞈ, ‘Aˬ jeˬ miˇ neh˗a?’ lehˇ paˇ naˇ haˬ˗eu meh.

² Zaˬ maˬ ehˇ, tsawˇ kʼaˆ maˬ ehˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ jaˆ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, gaˇ ma, aˇ yamˬ, aˇ jeuˬ aˇ ca, maˬ ngeuˇ naˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu, mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu jeˬ heu deuˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ dui jah coeˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu dawˬ˗ahˇ maˬ ya mawˇ ngeh, siˬ nya mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ poˆ nahˇ ni pyeuꞈ iˇ nya˗eu meh.

3. Tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ yawˬ ha siˬ nya mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ, poˆ˗eu yaw shaˬ˗a lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ˗eu nga?

³ Aˬ dui naˇ haˬ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ, Jaˇliꞈ ehˇ kʼoꞈ nehˬ nya mehˇ laˬ? Ehˇ kʼoꞈ nehˬ nya meh lehˇ tiˬ deuˬ na siˬ nya kʼawꞈ, Jaˇliꞈ˗aˬ, gʼoˆ shaw˗eu yaw shaˬ˗a lehˇ noeˬ˗eu meh. Tiˬ deuˬ na naˇ, sahˬ boꞈ mehˬ˗eu saˬ laˬ hawˇ˗eu zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ tehꞈ˗ehˇ, ehˇ kʼoꞈ nehˬ nya meh lehˇ noeˬ˗awˇ, shaꞈ dawˇ˗eu miˇ neh maˬ naˇ haˬ shaꞈ˗eu deuˬ jiˇ jawˇ meh. Nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya?

4, 5. Nawˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ naˇ haˬ mawꞈ nya? Nawˇ siˬ nya mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ, aˬ jeˬ miˇ neh poˆ daˆ leꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

⁴ Ngaˇ aˬ jeˬ jahˇ˗eu lehˇ dehꞈ le˗euˬ nga? Shiˇ naˇ aˬ gaˇ iˇ˗eu nga? Miˬyehˇ maˇ diˇ jawˇ ngaˇ laˬ? lehˇ heu deuˬ˗ahˇ nawˇ siˬ nya mawꞈ tehꞈ˗a. Tsawˇ myahˇ doˆ˗eu Saˬ laˬ Yeˬsuˇ “Shaˇ˗awˬ. Shaˇ naˇ za tehꞈ˗a. Poˆ˗awˬ. Poˆ naˇ mawˇ tehꞈ˗a. Laˇ gʼoˆ˗ahˇ kʼoˆ˗awˬ. Kʼoˆ naˇ pah nehˬ laꞈ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 7:7) Teu miˇ neh, nawˇ jah coeˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu dawˬ˗ahˇ maˬ mawˇ˗euˬ kʼoeˇ keuˆ ni poˆ˗awˬ.

⁵ Nawˇ “poˆ naˇ” Jaˇliꞈ nawˬ˗ahˇ ehˇ kʼoꞈ nehˬ laꞈ˗eu duˬ meh. (Dawˬdaˬ 2:1-5) Ehˇ kʼoꞈ˗eu dawˬ teu˗ahˇ nawˇ gʼoˆ shaw˗eu maˬ shaˬ˗a. Nawˬ neh ya siˬ˗euˬ jeˬ teu, nymˬ˗mˇ nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ˗eu uˬ taꞈ, mehˬ hu paw kʼawꞈ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ laˇ˗eu meh. Tsawˇ haˬ myaˬ ni siˬ nya mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ ja sawˇ iˇ ma.

Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ kʼahˬ lahˇ ngaˇ laˬ, maˬ ngeuˇ naˇ haiˬ˗eu Miˬyehˇ nga laˬ?

6. Tsawˇ haˬ myaˬ ni Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ maˬ kʼahˬ lahˇ˗a lehˇ, aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ˗eu nga?

⁶ Tsawˇ haˬ myaˬ ni Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ kʼahˬ maˬ lahˇ˗a lehˇ noeˬ˗eu meh. Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ kʼahˬ lahˇ˗eu jeˬ maˇ˗iˬ, aˬ jeˬ miˇ neh miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ guiˇ deuˆ˗eu, bye˗eu, shaˬ˗eu zahˬ˗eu, naˇ˗eu gawˇ˗eu, shiˇ˗eu, heu deuˬ maˬ laˆ byoˆ jiˇ nehˬ˗eu nga? lehˇ, tiˬ deuˬ na noeˬ˗eu meh.

7. (a) Tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ yaw haiˬ˗a lehˇ, aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ˗eu nga? (b) Maˬ muiˬ˗eu jeˬ Miˬyehˇ bi pyeuꞈ laˇ˗eu maˬ ngeuˇ˗a lehˇ, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh jah nya˗eu nga?

⁷ Tiˬ poˆ na zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ, Miˬyehˇ˗aˬ yaw haiˬ˗a lehˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ bi jah mawꞈ˗eu miˇ neh, maˬ muiˬ˗eu tiˬ jeˬ na pyeuꞈ laˇ ngeh, teu naˇ Miˬyehˇ˗euˬ nui noeˬ pyeuꞈ˗awˇ, Miˬyehˇ teu loꞈ˗ehˇ bi pyeuꞈ mawꞈ˗eu meh lehˇ aˬ yawꞈ maꞈ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ toˆ˗ehˇ ehˇ˗eu teu naˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ dehˬ lehꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Miˬyehˇ maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ bi pyeuꞈ laˇ haw˗aˬ lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. Yawˇbaˆ 34:12-ahˇ “baoˬ huiˬ˗eu Miˬyehˇ˗aˬ, yaw haiˬ jeˬ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ mˇ”˗a lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Heu˗aˬ, maˬ muiˬ˗eu jeˬ Miˬyehˇ˗ahˇ neh doˆ laˇ˗eu maˬ ngeuˇ˗a lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ maˬ muiˬ˗eu jeˬ neh maˬ lawˬ haw˗a. (Yaˬkoˆ 1:13-ahˇ gui.) Yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ haw iˇ ma.

8, 9. Shaˬ zahˬ keuˆ le ngeh, Miˬyehˇ˗ahˇ dehˬ lehꞈ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh maˬ tsaˬ˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw sheˇ.

⁸ Aˬ da aˬ ma nehˬ˗ehˇ jawˇ luꞈ˗eu zaˬ tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ da aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ muiˬ˗eu tsawˇ haˬ bi pyeuꞈ mawꞈ˗eu miˇ neh, leh jeh˗awˇ mehˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ da ehˇ gaˇ maˬ naˇ haˬ ni, iˇ kahˇ neh doˆ iˇ˗awˇ maˬ muiˬ˗eu jeˬ mˇ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ shaˬ laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da˗ahˇ guˬ nga lehˇ nawˇ ehˇ ma loˇ? (Luˇkaꞈ 15:11-13) Miˬyehˇ kʼawꞈ aˬ da teu gʼaˬ˗ahˇ duˇ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ mehˬ˗eu meh. Naˇ haˬ˗eu hawˇ˗eu maˬ naˇ haˬ˗eu yawˬ ha˗ahˇ jaˆ˗eu tehꞈ meh. Teu miˇ neh, maˬ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ laˇ ngeh, Miˬyehˇ neh bi pyeuꞈ laˇ˗eu maˬ ngeuˇ˗a lehˇ noeˬ taˬ˗awˬ. Miˬyehˇ˗ahˇ dehˬ lehꞈ˗eu maˬ tsaˬ˗a.

⁹ Maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ bi jaˆ taˬ˗euˬ heu naˇ, Miˬyehˇ gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ paˬ jaˆ˗eu miˇ neh meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga lehˇ, gaˇ kawˆ 11˗ahˇ nawˇ ya siˬ tehꞈ˗a. Ehˇ kʼawꞈ, Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh, aˬ dui kʼoeˇ taˆ maˬ muiˬ˗eu jeˬ keuˆ le ni maˬ jahˇ˗a lehˇ jah nya meh. Aˬ yawꞈ maˬ ngeuˇ naˇ, tiˬ gʼaˬ˗iˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ maˬ laˆ piˇ nya.—Iˇsaˬyaˇ 33:2.

10. Yaw doeˇ deuˬ neh laˆ cawˆ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ, Miˬyehˇ laˆ muiˬ kʼoꞈ neh jiˇ meh lehˇ, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ peuˬ˗eu nga?

¹⁰ Miˬyehˇ˗aˬ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 6:3) Aˬ yawꞈ neh kʼaˇ mˇ˗euˬ jeˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ˗ahˇ nui ma taˬ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ, tsawˇ haˬ zaˬ teu loꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗a. Tiˬ poˆ na laˆ lehˬ˗eu meh. Yaw huiˬ yaw mahˇ pyeuꞈ˗awˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ kʼawꞈ, yaw doeˇ deuˬ neh laˆ cawˆ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ, maˬ laˆ muiˬ nehˬ kʼoꞈ nya˗a. Ehˇ kʼawꞈ, Miˬyehˇ naˇ dui dui maˬ baw˗eu baoˬ ahˇ˗eu miˇ neh, laˆ muiˬ kʼoꞈ nehˬ jiˇ nya˗awˇ, maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ kʼawꞈ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ laˆ cawˆ jiˇ nehˬ˗eu meh.—Ja ceuˬ 37:9-11-ahˇ gui.

Aˬ dui˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ Miˬyehˇ ya mawˇ ngeh, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu nga?

11. Aˬ dui˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ Miˬyehˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?

¹¹ Miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu, aˬ dui˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ Miˬyehˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu nga? Miˬyehˇ “yaw tsaˬ yaw dawˇ” jeˬ˗ahˇ gaˬ meh lehˇ Jaˇliꞈ mehˬ˗eu meh. (Ja ceuˬ 37:28) Myawꞈ dzaˬ shuiˇ dzaˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu shaˬ˗eu zahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ Miˬyehˇ bye meh. Gaˇ hu miˇ tsaˬ˗ahˇ, maˬ muiˬ˗eu jeˬ tehꞈ˗ehˇ byah jiˇ taˬ gaˇ Miˬyehˇ ya mawˇ ngeh, “tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ maˬ beh taˬ law nmˇ˗aˬ gʼaˬ law hawˇ miˇ˗a” lehˇ noeˬ leˇ˗euˬ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 6:5, 6) Nymˬ˗mˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ luꞈ˗a siˬ. (Maˬlaˬkiˇ 3:6) Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ maˇ diˇ kʼahˬ lahˇ meh lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh.—1 Beˬtuˆluˆ 5:7-ahˇ gui.

12, 13. (a) Aˬ dui laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ miˇ neh muiˬ˗eu jeˬ ahˇ˗eu nga? Shaˬ zahˬ˗ahˇ nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya? (b) Shaˬ zahˬ hawˇ˗eu maˬ tsaˬ eu jeˬ˗ahˇ Miˬyehˇ laˆ byoˆ jiˇ meh lehˇ, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya˗eu nga?

¹² Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ duˇ ni beh˗euˬ meh lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 1:26) Ehˇ mawꞈ˗eu jeˬ heu naˇ, Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ beh ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ duˇ ni muiˬ˗eu jeˬ dawˆ ahˇ nehˬ taˬ˗euˬ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh, maˬ mˇ bahˬ˗euˬ tsawˇ haˬ shaˬ luꞈ gaˇ aˬ dui ya mawˇ ngeh, gʼawˬ shaˇ shaˬ˗ehˇ gʼeh laˇ˗eu meh. Miˬyehˇ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ aˇ naˆ ni gʼeh leˇ paˬ nga?

¹³ “Miˬyehˇ˗aˬ, gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh” lehˇ Jaˇliꞈ mehˬ˗eu meh. (1 Yoˇhaˬ 4:8) Miˬyehˇ neh mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ gaˬ˗eu miˇ neh meh. Aˬ dui laꞈ kʼoeˇ gaˬ˗eu jeˬ ahˇ˗eu heu naˇ, Miˬyehˇ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu miˇ neh meh. Shaˇ noeˬ haw sheˇ, nawˇ baoˬ ahˇ law nmˇ˗aˬ, shaˬ zahˬ hawˇ˗eu maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ byoˆ jiˇ nehˬ ma loˇ? Nawˇ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh, laˆ byoˆ jiˇ nehˬ˗eu duˬ tehꞈ˗a. Miˬyehˇ lawˇ neh? Miˬyehˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ baoˬ ahˇ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh, shaˬ zahˬ hawˇ˗eu maˬ tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ byoˆ jiˇ nehˬ˗eu duˬ meh. Paˇ dmˬ heu dmˬ dahˬ beh gaˇ ehˇ taˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ heu deuˬ, maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Ehˇ kʼawꞈ jah coeˇ˗eu gʼaˇ duˬ, Miˬyehˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya siˬ nya meh.

Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ bi siˬ mawꞈ

14. Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ aˬ jeˬ lehˇ kuˇ˗eu nga? Aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ bi zmˬ mawꞈ˗eu lehˇ aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga?

¹⁴ Nawˇ tiˬ gʼaˬ na nehˬ˗ehˇ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ naˇ, tsawˇ myahˇ jeˬ hu ehˇ nehˬ˗eu maˬ ngeuˇ loˇ? Miˬyehˇ teu neh tsawˇ myahˇ baw meh loˇ? Zahˇ gʼawˬ mya ni, aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ “Miˬyehˇ” maˬ ngeuˇ naˇ “Sahˬ paˬ Miˬyehˇ” lehˇ kuˇ˗eu meh. Teu naˇ, tsawˇ myahˇ maˬ ngeuˇ˗a, “sahˬ paˬ” maˬ ngeuˇ naˇ “buˬ sehˇ” lehˇ kuˇ gaˇ duˇ˗eu meh. Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ Yeˬhawˇbaˬ lehˇ kuˇ˗eu ma lehˇ ehˇ˗eu meh. Ja ceuˬ 83:18, Miˇ shuiꞈ dawˬ paˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ “Yeˬhawˇbaˬ lehˇ kuˇ˗eu gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ, miˇ tsaˬ tiˬ siˬ siˬ lah ni˗ahˇ huiˬ dzehˬ dzehˬ˗awˇ uˆ lahˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ siˬ nya luꞈ˗uˇ” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ gʼawˬ mya heˇ poˆ bi boꞈ ahˇ taˬ˗euˬ heu naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ bi siˬ bi zmˬ mawꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ bi pyeuꞈ laˇ mawꞈ˗eu miˇ neh meh.

15. Yeˬhawˇbaˬ lehˇ kuˇ˗eu heu, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

¹⁵ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ Yeˬhawˇbaˬ lehˇ kuˇ˗eu heu naˇ, dawˬ tsuiꞈ naꞈ˗eu tsawˇ myahˇ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ neh saˇ jaˇ kʼaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ jeˬ bi pyeuꞈ laˇ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ neh kʼaˇ noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ mˇ pyeuˬ nya˗eu lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu dawˬ tsuiꞈ meh. Aˬ yawꞈ˗ahˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ laˆ tsoeˬ nya˗a. Tsawˇ myahˇ heu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ geuˇ˗eu meh.a

16, 17. (a) “Baoˬ huiˬ dzehˬ˗eu gʼaˬ” (b) “Mˬ maˬ maˬ byaˆ Sahˬ paˬ” (c) “Beh˗euˬ yaw sahˇ” aˇ yaˬ heu aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

¹⁶ Ja ceuˬ 83:18-ahˇ Yeˬhawˇbaˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ “Huiˬ Dzehˬ˗eu gʼaˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. Pah mehˬ˗eu 15:3-ahˇ jiˇ, “baoˬ huiˬ˗eu Sahˬ paˬ Miˬyehˇ˗oˇ, nawˬ neh mˇ˗euˬ shaˇ˗euˬ gaˇ deuˬ, aˇ naˆ ni zahˬ leˇ duˬ jaˆ nga” lehˇ ehˇ˗eu meh. “Baoˬ huiˬ” dzehˬ˗eu gʼaˬ lehˇ ehˇ˗eu heu, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ yawˬ jeˬ na luꞈ kʼoeˇ taˆ baoˬ huiˬ dzehˬ˗eu gʼaˬ lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Yeˬlaˬmiˇngoeˇdawˬ 5:19-ahˇ kʼawꞈ “mˬ maˬ maˬ byaˆ Sahˬ paˬ” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ aˬ myah luꞈ jawˇ meh lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Ja ceuˬ 90:2-ahˇ aˬ myah luꞈ Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu meh lehˇ ehˇ˗eu heu, zahˬ dui dui leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh meh.

¹⁷ Beh˗euˬ yaw sahˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ meh. Pah mehˬ˗eu 4:11-ahˇ “nga maꞈ˗euˬ Sahˬ paˬ Miˬyehˇ˗oˇ, yawˬ jeˬ na luꞈ nawˬ neh beh˗awˇ, nawˬ˗euˬ nui kʼahˇ baˬ da neh, jaˆ luꞈ jawˇ luꞈ˗eu baˬ da neh, yaw shehꞈ kʼahˬ sehˇ maˬ ehˇ, taˬ huiˬ taˬ mahˇ˗eu jeˬ maˬ ehˇ, baoˬ maˬ ehˇ, nawˇ za geuˇ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ, aˬ guiˇ ba la, aˇ bawˇ aˇ siˬ, hawˇ˗eu jeˬ zaˬ deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ, Yeˬhawˇbaˬ neh beh˗euˬ meh.

Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ cawˬ pyeuꞈ nya ngaˇ loˇ?

18. Tiˬ deuˬ na Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ maˬ pyeuꞈ nya˗a lehˇ, aˬ jeˬ miˇ nehˬ noeˬ˗eu nga? Ehˇ kʼawꞈ, Jaˇliꞈ aˬ joˆ˗ehˇ ehˇ˗eu nga?

¹⁸ Tiˬ deuˬ na, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya gui ngeh, ‘Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ, aˇ yeˇ huiˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu uˬ taꞈ, baoˬ huiˬ dui dui˗awˇ, kaˬ dui dui gaˇ jawˇ˗eu, ngaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh kʼahˬ lahˇ˗eu nga?’ lehˇ noeˬ˗eu meh. Miˬyehˇ toˆ˗ehˇ bi noeˬ mawꞈ ngaˇ laˬ? Maˬ bi noeˬ mawꞈ˗a. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui dawˬ peh jawˇ mawꞈ meh. Miˬyehˇ “aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ˗eu maˬ ngeuˇ˗a” lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 17:27) Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ peh bi jiˆ laˇ mawꞈ˗awˇ, nawˬ˗euˬ dawˬ peh kʼawꞈ “Miˬyehˇ jiˆ le” ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh.—Yaˬkoˆ 4:8.

19. (a) Miˬyehˇ˗euˬ cawˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ leˇ nya˗eu nga? (b) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ muiˬ˗eu jeˬ aˬ geu hmˬ˗ahˇ ya leˇ dzehˬ nya?

¹⁹ Miˬyehˇ˗euˬ cawˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ leˇ nya˗eu nga? Miˬyehˇ˗ahˇ jeˬ hu ya siˬ nya˗eu meh. “Nawˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ maˇ maˇ ni Miˬyehˇ meh lehˇ siˬ nya˗awˇ, nawˬ neh kʼehˇ gʼeh leꞈ˗euˬ Yeˬsuˇ Ka li˗ahˇ siˬ nya˗eu kʼoeˇ˗aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh” lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 17:3) Jaˇliꞈ dzaw daˆ leꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ siˬ nya laˇ˗awˇ, dehꞈ˗eu jeˬ za meh. “Miˬyehˇ˗aˬ, gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh” lehˇ aˬ dui ya siˬ dzeuˇ˗euˬ ma. (1 Yoˇhaˬ 4:16) Teu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni, Miˬyehˇ˗aˬ “gʼawˬ shaˬ gaˬ nya˗awˇ, . . . yaw awˇ laꞈ˗ehˇ nui ma maˬ pehˇ˗eu uˬ taꞈ, gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ tiˬ byah ni ahˇ˗awˇ, saˇ jaˇ ziꞈ”˗eu meh lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ˗eu meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 34:6) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui “kʼoeˇ taˆ muiˬ˗awˇ iˬ baˇ pyehˬ” nehˬ laꞈ˗eu meh. (Ja ceuˬ 86:5) Miˬyehˇ nui oˇ ahˇ˗awˇ saˇ jaˇ ziꞈ meh. (2 Beˬtuˆluˆ 3:9; 1 Gawˇliˬtu 1:9) Nawˇ Jaˇliꞈ gui naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu muiˬ˗eu yaw myaˬ jeˬ˗ahˇ ya siˬ nya tehꞈ˗a.

20-22. (a) Aˬ dui˗ahˇ maˬ mawˇ laˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ peh aˬ joˆ˗ehˇ jiˆ leˇ nya nmˇ? (b) Tiˬ gʼaˬ na nawˇ Jaˇliꞈ dzaw luꞈ gaˇ laˆ tsoeˬ laˇ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga?

²⁰ Nawˬ˗ahˇ maˬ mawˇ laˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ peh aˬ joˆ˗ehˇ jiˆ leˇ nya nmˇ? (Yoˇhaˬ 1:18; 4:24; 1 Tiˆmoˇseˬ 1:17) Nawˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ gui ngeh, aˬ yawꞈ maˇ diˇ jawˇ ngaˇ˗a lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 27:4; Loˇmaˆ 1:20) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ siˬ nya laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ gaˬ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ peh jawˇ gaˇ duˇ˗eu meh.

²¹ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ Aˬda ngaˇ lehˇ ya siˬ tehꞈ˗a. (Maꞈtehˬ 6:9) Aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ dehꞈ ziˇ biꞈ nehˬ laꞈ˗awˇ, zaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu aˬ da tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh yaw muiˬ paˬ˗ehˇ bi dehꞈ mawꞈ˗eu meh. (Ja ceuˬ 36:9) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ pyeuꞈ nya meh lehˇ Jaˇliꞈ mehˬ˗eu meh. (Yaˬkoˆ 2:23) Shaˇ noeˬ haw sheˇ, yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ Beh˗euˬ yaw sahˇ nawˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ gaˇ.

²² Tiˬ deuˬ na, nawˇ zahˇ tawˬ paˇ gaˇ guˆ˗eu miˇ neh, Jaˇliꞈ dzaw˗eu bi byehˇ dzeh mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ naw nyaꞈ cawˬ cawˬ gaˇ tiˬ gʼaˬ neh˗iˬ taˬ bi laˆ gʼawˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ muiˬ dui dui˗eu cawˬ pyeuꞈ meh.

23, 24. (a) Maˬ gʼoˆ shaw nya˗eu jeˬ˗ahˇ, aˬ jeˬ miˇ neh ya naˇ haˬ˗eu nga? (b) Nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ, aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ dzaw˗eu nga?

²³ Jaˇliꞈ dzaw ngeh, maˬ gʼoˆ shaw laˇ˗eu jeˬ jaˆ naˇ, naˇ haˬ˗awˬ taˬ shaꞈ dawˇ. Aˬ jeˬ siˬ nya mawꞈ˗eu maˬ kaˬ. Nahˬ yu ni gʼeh˗eu zaˬ deuˬ loꞈ˗ehˇ ya naˇ haˬ meh lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 18:2-4) Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ bi siˬ duˬ mawꞈ meh. Teu miˇ neh, nawˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ leh jeh˗awˇ dzaw naˇ, yawˬ ha dzaw luꞈ˗eu jeˬ heu, yaw tsaˬ yaw dawˇ ngaˇ lehˇ jah maˇ laˇ˗eu meh.—Gʼaˬkʼehˇ 17:11-ahˇ gui.

²⁴ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni jahˇ˗eu gʼaˇ duˬ muiˬ dzehˬ˗eu jeˬ naˇ, Jaˇliꞈ dzaw˗eu jeˬ meh. Jaˇliꞈ˗aˬ, paˇ dmˬ yawˬ deuˬ yawˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ beu gaˇ˗eu nga lehˇ, nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ dzaw ma.